Podstawowe metryki
Kategoria: Dieta
Poziom dowodów na działanie: 🔵 Dobre
Ryzyko interwencji: 🟢 Znikome
Dołącz do naszej społeczności WhatsApp z botem AI, który odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością i pomoże Ci stworzyć Twój własny, spersonalizowany protokół długowieczności.
DołączKrótkie podsumowanie
Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, szczególnie o wysokiej zawartości polifenoli, wspiera zdrowie metaboliczne, chroni układ sercowo-naczyniowy i może przeciwdziałać przewlekłym stanom zapalnym. Jest ważnym elementem diety śródziemnomorskiej.
Opis działania
Polifenole zawarte w oliwie, takie jak hydroksytyrozol, wykazują działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne, wpływając na szlaki metaboliczne i ochronę naczyń krwionośnych. Działają ochronnie na komórki beta trzustki, poprawiają wrażliwość insulinową oraz redukują stres oksydacyjny.
Potencjalne ryzyko
Ryzyko interwencji: 🟢 Znikome
Nie odnotowano istotnych zagrożeń przy umiarkowanym spożyciu oliwy z oliwek. Wysoka kaloryczność może być czynnikiem ryzyka przy nadmiernym spożyciu.
Przeciwwskazania
- Alergia na oliwki (rzadko występująca)
- Osoby na diecie bardzo niskotłuszczowej
Szybkie fakty
- Forma: Oliwa z oliwek extra virgin, zimnotłoczona
- Składniki aktywne: Hydroksytyrozol, oleuropeina, kwasy tłuszczowe omega-9
- Rekomendowana dawka: 1–2 łyżki dziennie
- Efekty: Ochrona serca, działanie przeciwzapalne, poprawa metabolizmu
- Dla kogo: Dorośli dbający o zdrowie metaboliczne i sercowo-naczyniowe
- Interakcje: Może wpływać na metabolizm leków przeciwzakrzepowych
- Recepta: Nie – dostępna bez recepty
- Koszt: 40–100 zł / litr (wysokiej jakości EVOO)
- Badania: >10 badań, w tym modele zwierzęce i przeglądy
Protokoły
Dane naukowe i źródła
Poziom dowodów na działanie: 🔵 Dobre
1. Działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne
Typ dowodu: Przegląd narracyjny
Populacja: Ludzie
Przegląd badań nad metabolizmem i wpływem głównych polifenoli z oliwy (m.in. hydroksytyrozolu). Wskazano na ich silne właściwości przeciwzapalne i potencjał w prewencji chorób przewlekłych.
Zobacz badanie2. Wsparcie funkcji trzustki i produkcji insuliny
Typ dowodu: In vitro
Populacja: Komórki beta trzustki
Polifenole z oliwy zwiększały proliferację komórek beta oraz produkcję insuliny. Wskazano potencjalny wpływ ochronny na zdrowie metaboliczne.
Zobacz badanie3. Oliwa a ryzyko cukrzycy typu 2
Typ dowodu: Obserwacyjne
Populacja: Kobiety w USA
Wyższe spożycie oliwy z oliwek korelowało z niższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 w badaniu kohortowym.
Zobacz badanie4. Oliwa w profilaktyce chorób cywilizacyjnych
Typ dowodu: Przegląd narracyjny
Populacja: Ludzie
Podsumowanie wyników badań interwencyjnych i kohortowych wskazujących na pozytywny wpływ oliwy na zdrowie serca, cukrzycę oraz ryzyko nowotworów.
Zobacz badanie5. RCT: Oliwa a ryzyko CVD i śmiertelność (PREDIMED)
Typ dowodu: RCT
Populacja: Dorośli z grupy ryzyka
W ramach badania PREDIMED wykazano, że wysokie spożycie EVOO istotnie zmniejszało ryzyko chorób serca i śmiertelność.
Zobacz badanie6. Brak związku z rakiem piersi
Typ dowodu: Obserwacyjne
Populacja: Kobiety w krajach śródziemnomorskich
Badanie nie wykazało istotnego statystycznie związku pomiędzy spożyciem oliwy a ryzykiem raka piersi.
Zobacz badanie7. Hydroksytyrozol a zespół metaboliczny
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Populacja: Myszy
U myszy suplementacja hydroksytyrozolem zapobiegała rozwojowi zespołu metabolicznego i wspierała funkcje mitochondrialne.
Zobacz badanie