Brak kontaktu z naturą
Negatywne skutki dla zdrowia psychicznego, funkcji poznawczych i układu odpornościowego

Podstawowe dane
Brak kontaktu z naturą jest coraz częstszy w nowoczesnych społeczeństwach. Liczne badania pokazują, że ograniczenie kontaktu z przyrodą może mieć negatywne skutki zdrowotne, w tym na zdrowie psychiczne, funkcje poznawcze i układ odpornościowy. Osoby żyjące w miastach, pozbawione regularnego kontaktu z naturą, są bardziej narażone na objawy stresu, lęku, depresji, a także osłabienie układu odpornościowego. Regularny kontakt z naturą, choćby w niewielkim wymiarze, przynosi znaczące korzyści zdrowotne, a jego brak może prowadzić do chronicznych problemów zdrowotnych.
Wpływ: Negatywny
Główne obszary wpływu:
Poziom dowodów: Silne
Szkodliwość: Podwyższona
Zanim zaczniesz wprowadzać w życie jakiekolwiek interwencje - przeczytaj nasz darmowy poradnik Droga ku długowieczności , aby zbudować solidne podstawy, które pozwolą Ci przygotować Twój spersonalizowany plan długowieczności i bezpiecznie go realizować.
PrzeczytajOpis działania
Brak kontaktu z naturą prowadzi do zmniejszenia różnorodności mikrobiomu, obniżenia zdolności do regulacji emocji i wyższych poziomów stresu. W długotrwałym braku kontaktu z naturą organizm może doświadczać pogorszenia zdrowia psychicznego, osłabienia odporności, a także spadku funkcji poznawczych. Regularny kontakt z naturą może zwiększać aktywność komórek odpornościowych, poprawiać regulację emocji i przeciwdziałać negatywnym skutkom stresu. Te efekty wynikają z różnorodnych mechanizmów, takich jak zwiększona aktywność komórek NK (natural killer), lepsza regulacja odpowiedzi immunologicznych oraz poprawa zdrowia psychicznego poprzez redukcję ruminacji i negatywnych emocji.
Poziom szkodliwości
Szkodliwość: Podwyższona
Brak kontaktu z naturą ma negatywny wpływ na zdrowie, szczególnie w długim okresie czasu. Osoby pozbawione regularnego kontaktu z naturą mogą doświadczać wzrostu poziomu stresu, lęku i depresji, a także osłabienia układu odpornościowego i funkcji poznawczych. Chociaż skutki te mogą być subtelne na początku, w miarę upływu czasu prowadzą do pogorszenia zdrowia psychicznego, osłabienia odporności i zwiększonego ryzyka chorób przewlekłych.
- Zwiększenie ryzyka stresu, lęku i depresji
- Osłabienie funkcji poznawczych, w tym pamięci roboczej i koncentracji
- Obniżenie jakości życia i satysfakcji z życia
- Zwiększona podatność na choroby zapalne i alergie
Skala problemu
Brak kontaktu z naturą jest rosnącym problemem w społeczeństwach, zwłaszcza w miastach. Zmniejszenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu i w naturalnym otoczeniu może wpływać na zdrowie psychiczne oraz fizyczne, prowadząc do negatywnych skutków zdrowotnych w długim okresie czasu.
- Wzrost liczby osób żyjących w miastach, gdzie dostęp do natury jest ograniczony
- Zwiększenie przypadków zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i lęk
- Rośnie liczba osób z osłabionym układem odpornościowym w wyniku braku kontaktu z naturą
- Problemy zdrowotne związane z brakiem regularnego kontaktu z naturą stają się coraz bardziej powszechne, zwłaszcza w krajach rozwiniętych
Praktyczne wskazówki
Spędzaj codziennie przynajmniej 30 minut na świeżym powietrzu
Wychodź na spacery do pobliskiego parku, lasu lub innego naturalnego otoczenia. Regularny kontakt z naturą pomoże zredukować stres i poprawi zdrowie psychiczne.
Zorganizuj czas na odpoczynek w naturze
Planuj regularne weekendowe wypady do miejsc, które oferują kontakt z naturą, jak wędrówki po górach, spacery w lesie lub wizyta w ogrodzie botanicznym.
Rozważ aktywności outdoorowe w ciągu dnia
Jeśli masz możliwość, pracuj na świeżym powietrzu, przeprowadzaj spotkania w naturalnym otoczeniu lub organizuj aktywności fizyczne na świeżym powietrzu, takie jak jogging czy joga.
Dołącz do naszej grupy WhatsApp z botem AI, który przy wsparciu naszej społeczności i naszych ekspertów odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością
DołączGłówne obszary wpływu
Zdrowie mentalne
Brak kontaktu z naturą jest coraz częstszy w nowoczesnych społeczeństwach i liczne badania wskazują, że ograniczony kontakt z naturą negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne.
Wpływ braku kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne
- Większe ryzyko stresu, lęku i depresji: Osoby, które rzadko mają kontakt z naturą, wykazują wyższe prawdopodobieństwo umiarkowanego lub wysokiego poziomu stresu, lęku i depresji.
- Obniżone samopoczucie i satysfakcja z życia: Brak kontaktu z naturą wiąże się z niższym poziomem dobrostanu psychicznego i mniejszą satysfakcją z życia.
- Mniejsza zdolność do regulacji emocji: Kontakt z naturą wspiera lepszą regulację emocji i obniża poziom negatywnych emocji, takich jak złość czy smutek.
Mechanizmy i czynniki pośredniczące
- Redukcja stresu: Kontakt z naturą obniża poziom odczuwanego stresu, co jest jednym z głównych mechanizmów poprawy zdrowia psychicznego.
- Rola częstotliwości i jakości kontaktu: Korzyści psychiczne są wyraźne dopiero przy umiarkowanej lub wysokiej częstotliwości kontaktu z naturą. Krótkie, nawet kilkuminutowe przebywanie w zieleni może przynosić pozytywne efekty.
- Znaczenie poczucia więzi z naturą: Osoby silniej związane z naturą czerpią większe korzyści psychiczne z kontaktu z nią.
Tabela: Częstotliwość kontaktu z naturą a objawy psychiczne
- Bardzo rzadko/Brak: Wysokie ryzyko stresu/lęku/depresji
- 1-2 razy w tygodniu lub częściej: Niskie ryzyko stresu/lęku/depresji
Podsumowanie
- Brak kontaktu z naturą wyraźnie zwiększa ryzyko problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak stres, lęk i depresja.
- Regularne przebywanie w naturalnym otoczeniu, nawet w niewielkim wymiarze, przynosi istotne korzyści dla dobrostanu psychicznego.
Mózg
Brak kontaktu z naturą może mieć negatywny wpływ na mózg i zdrowie psychiczne. Badania pokazują, że regularny kontakt z przyrodą poprawia funkcjonowanie mózgu, obniża poziom stresu, lęku i depresji oraz wspiera ogólne samopoczucie.
Wpływ braku kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne i mózg
- Większe ryzyko stresu, lęku i depresji: Osoby, które bardzo rzadko przebywają w naturze, mają znacznie wyższe prawdopodobieństwo umiarkowanego lub wysokiego poziomu stresu, lęku i depresji. Regularny kontakt z naturą (minimum 1-2 razy w tygodniu) znacząco obniża te ryzyka.
- Osłabienie funkcji poznawczych: Kontakt z naturą poprawia pamięć roboczą i inne funkcje poznawcze. Brak takiego kontaktu może prowadzić do pogorszenia koncentracji i zdolności zapamiętywania.
- Negatywny wpływ na strukturę mózgu: Krótkotrwały pobyt w lesie może zwiększać objętość części hipokampa odpowiedzialnej za regulację stresu, czego nie obserwuje się po spacerze w środowisku miejskim.
- Zwiększona ruminacja i negatywne emocje: Brak kontaktu z naturą sprzyja negatywnym myślom i ruminacji, co może pogarszać nastrój i zdrowie psychiczne.
Tabela: Skutki braku kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne i mózg
- Wzrost stresu, lęku, depresji: Wyższe ryzyko objawów przy rzadkim kontakcie z naturą
- Pogorszenie funkcji poznawczych: Słabsza pamięć, koncentracja
- Brak korzystnych zmian w strukturze mózgu: Brak wzrostu objętości hipokampa po spacerze miejskim
- Więcej negatywnych emocji i ruminacji: Większa skłonność do negatywnych myśli
Podsumowanie
- Brak kontaktu z naturą wiąże się z pogorszeniem zdrowia psychicznego, osłabieniem funkcji poznawczych i brakiem korzystnych zmian w mózgu.
- Regularne przebywanie w przyrodzie jest ważne dla zachowania równowagi psychicznej i sprawności umysłowej.
Układ odpornościowy
Brak kontaktu z naturą może mieć negatywny wpływ na układ odpornościowy. Badania wskazują, że kontakt z naturalnym środowiskiem wspiera różnorodność mikrobiomu człowieka, co sprzyja prawidłowej regulacji odpowiedzi immunologicznej i może chronić przed chorobami alergicznymi oraz stanami zapalnymi.
Mechanizmy wpływu natury na układ odpornościowy
- Różnorodność mikrobiomu: Kontakt z naturą zwiększa bogactwo i różnorodność mikrobiomu skóry i jelit, co jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Brak takiego kontaktu może prowadzić do zaburzeń immunologicznych, w tym alergii i chorób zapalnych.
- Regulacja odpowiedzi immunologicznej: Ekspozycja na naturalne środowisko wiąże się z lepszą regulacją odpowiedzi immunologicznej, m.in. poprzez działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne i zwiększenie aktywności komórek NK (natural killer).
- Wpływ na stres i odporność: Osoby wychowane w środowisku miejskim bez kontaktu ze zwierzętami wykazują silniejszą aktywację układu odpornościowego w odpowiedzi na stres, co może zwiększać ryzyko chorób związanych z nadreaktywnością immunologiczną.
Podsumowanie badań
- Zwiększenie różnorodności mikrobiomu: Lepsza regulacja odporności, mniejsze ryzyko alergii
- Brak kontaktu z naturą: Większa podatność na stany zapalne i alergie
- Kontakt ze zwierzętami w dzieciństwie: Mniejsza nadreaktywność immunologiczna na stres
Wnioski
- Regularny kontakt z naturą i różnorodnością biologiczną wspiera zdrowie układu odpornościowego, a jego brak może zwiększać ryzyko zaburzeń immunologicznych, alergii i stanów zapalnych.
- Warto dążyć do częstszego przebywania w naturalnym środowisku, zwłaszcza w miastach.
Dane naukowe i źródła
Podsumowanie badań
Poziom dowodów Silne
Liczba załączonych badań: 48
- Przegląd literatury: 16 badań
- Niezdefiniowany: 8 badań
- Przegląd systematyczny: 8 badań
- Badanie obserwacyjne: 6 badań
- Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT): 6 badań
- Metaanaliza: 2 badania
- Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 2 badania
Finalny komentarz: Badania dotyczące wpływu kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne oraz układ odpornościowy oferują solidne dowody na jego skuteczność. Analiza badań obejmuje różnorodne podejścia, w tym badania eksperymentalne, obserwacyjne oraz metaanalizy. Regularny kontakt z naturą wyraźnie poprawia funkcjonowanie mózgu, obniża poziom stresu, lęku i depresji, a także wspomaga układ odpornościowy poprzez zwiększenie różnorodności mikrobiomu. Wiele z tych badań zostało przeprowadzonych na dużych próbach badawczych i oferuje jednoznaczne wyniki, wskazując na pozytywne efekty natury na zdrowie.
Lista badań
Niższe poczucie związku z naturą wiąże się z mniejszymi korzyściami dla zdrowia psychicznego płynącymi z kontaktu z naturą
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 14
Rok: 2024
Autorzy: Chia-Chen Chang, Brenda B. Lin, Xiaoqi Feng, Erik Andersson, John Gardner, T. Astell‐Burt
Czasopismo: Scientific Reports
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Silniejsze poczucie związku z naturą wiąże się z niższym poziomem stresu i lęku, podczas gdy słabsze poczucie związku z naturą daje niejednoznaczne korzyści psychologiczne z kontaktu z naturą.
Zobacz badanieNatura i zdrowie psychiczne: perspektywa usług ekosystemowych
Typ badania:
Liczba cytowań: 1214
Rok: 2019
Autorzy: Gregory N. Bratman, C. Anderson, M. Berman, B. Cochran, S. de Vries, Jon Flanders, C. Folke, H. Frumkin, J. Gross, T. Hartig, P. Kahn, Ming Kuo, J. Lawler, P. Levin, T. Lindahl, A. Meyer-Lindenberg, R. Mitchell, Z. Ouyang, Jenny Roe, L. Scarlett, Jeffrey R. Smith, Matilda van den Bosch, B. Wheeler, M. White, Hua Zheng, G. Daily
Czasopismo: Science Advances
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Coraz więcej dowodów empirycznych ukazuje wartość doświadczenia natury dla funkcji poznawczych, dobrego samopoczucia emocjonalnego i ogólnego stanu zdrowia psychicznego. Przedstawiamy model integracji tych korzyści w planowaniu miejskim.
Streszczenie: Przedstawiamy konsensus między naukami przyrodniczymi, społecznymi i zdrowotnymi dotyczącym wpływu doświadczenia natury na funkcje poznawcze, dobre samopoczucie emocjonalne i inne wymiary zdrowia psychicznego. Następnie pokazujemy, jak oceny usług ekosystemowych można rozszerzyć o zdrowie psychiczne i przedstawiamy heurystyczny, koncepcyjny model, który na to pozwala.
Zobacz badanieCzęstszy kontakt z naturą obniża występowanie objawów lęku, stresu i depresji
Typ badania:
Liczba cytowań: 28
Rok: 2022
Autorzy: Adriano Bressane, R. Negri, Irineu de Brito Junior, Líliam César de Castro Medeiros, I. Araújo, Mirela Beatriz Silva, A. Galvão, Graziele Coraline Scofano da Rosa
Czasopismo: Sustainability
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Częstszy kontakt z naturą obniża występowanie objawów stresu, lęku i depresji, ze znaczącymi korzyściami przy umiarkowanej (raz lub dwa razy w tygodniu) lub wyższej częstotliwości.
Streszczenie: Korzyści zdrowia psychicznego od czasu do czasu wiązano z interakcją człowieka z naturą, ale większość badań przeprowadzono w krajach rozwiniętych, co ogranicza uogólnienie wyników. Aby to zmienić, przeprowadzono badanie w Brazylii. Przeprowadzono ankietę internetową (n = 1186) między czerwcem a lipcem 2022, analizując dane za pomocą regresji logistycznej oraz testów Kruskala–Wallisa i Dwassa–Steela–Chritchlowa–Flignera. Osoby z bardzo rzadkim kontaktem z naturą miały 97,95% prawdopodobieństwa umiarkowanego stresu, co spada do 20,98% przy częstym kontakcie. Podobnie prawdopodobieństwo wystąpienia lęku było 3,6 razy niższe, a depresji 4,8 razy niższe. Wnioski potwierdzają, że częstszy kontakt z naturą zmniejsza objawy psychiczne, ale znaczące korzyści obserwowano przy umiarkowanym lub wyższym poziomie kontaktu.
Zobacz badanieNaturalne środowiska na zewnątrz a zdrowie psychiczne: stres jako możliwy mechanizm
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 165
Rok: 2017
Autorzy: M. Triguero‐Mas, David Donaire-Gonzalez, E. Seto, Antònia Valentín, D. Martinez, Graham R. Smith, Gemma Hurst, G. Carrasco-Turigas, Daniel Masterson, Magdalena van den Berg, Albert Ambros, Tania Martínez-Íñiguez, A. Dėdelė, N. Ellis, Tomas Gražulevičius, Martin Voorsmit, M. Cirach, Judith Cirac-Claveras, W. Swart, E. Clasquin, A. Ruijsbroek, Jolanda Maas, M. Jerret, R. Gražulevičienė, H. Kruize, C. Gidlow, M. Nieuwenhuijsen
Czasopismo: Environmental Research
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Kontakt z naturalnymi środowiskami na zewnątrz, zwłaszcza otoczenie zielenią, przynosi korzyści zdrowia psychicznego, przy czym redukcja stresu może być mechanizmem pośredniczącym.
Zobacz badanieJaki jest wpływ natury na zdrowie człowieka? Przegląd piśmienniczy
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 30
Rok: 2022
Autorzy: R. Nejade, D. Grace, L. Bowman
Czasopismo: Journal of Global Health
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Interwencje oparte na naturze skutecznie poprawiają wyniki zdrowotne psychiczne, fizyczne i poznawcze, a czynniki takie jak dzikość, dostępność, możliwości aktywności fizycznej i brak hałasu/zanieczyszczeń zwiększają zaangażowanie.
Streszczenie: Przeprowadzono scoping review zgodnie z PRISMA-ScR i wytycznymi Cochrane, przeszukując pięć baz danych i literaturę szarą. Zidentyfikowano 952 badania, z czego 39 spełniło kryteria włączenia. 92% wykazało poprawę dowolnego wyniku zdrowotnego przy kontakcie z naturą. Wyniki psychiczne poprawiły się w 98% badań, fizyczne i poznawcze w 83% i 75% odpowiednio. Zidentyfikowano 153 czynniki wpływające na zaangażowanie w naturę, z czego 78% je ułatwiało. Konieczne są dalsze badania, aby określić wielkość efektu i skumulowane działanie czynników poprawiających zaangażowanie.
Zobacz badanieTestowanie teorii biofilii: automatyczne tendencje podejścia do natury
Typ badania:
Liczba cytowań: 32
Rok: 2021
Autorzy: Tanja Schiebel, J. Gallinat, Simone Kühn
Czasopismo: Journal of Environmental Psychology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Teoria biofilii sugeruje, że ludzie mają automatyczną potrzebę kontaktu z naturą, a życie w miastach może przyczyniać się do problemów psychicznych z jej powodu.
Zobacz badanieZdrowa natura, zdrowi ludzie: „kontakt z naturą” jako interwencja promocji zdrowia
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 1221
Rok: 2006
Autorzy: C. Maller, M. Townsend, A. Pryor, Peter Brown, L. S. St Leger
Czasopismo: Health Promotion International
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Kontakt z naturą znacząco poprawia zdrowie i dobrostan ludzi, potencjalnie zapobiegając problemom psychicznym i wspierając zrównoważony rozwój środowiska.
Streszczenie: Osoby mieszkające w miastach, które odwiedzają parki i ogrody, intuicyjnie rozumieją korzyści zdrowotne płynące z kontaktu z naturą, jednak strategie promocji zdrowia nie wykorzystują w pełni tego zasobu. Przegląd empirycznych, teoretycznych i anegdotycznych dowodów wskazuje, że natura odgrywa kluczową rolę w zdrowiu i dobrostanie, a parki i rezerwaty zapewniają dostęp do tej korzyści. Proponuje się dalsze badania nad interwencjami opartymi na naturze oraz współpracę między badaczami, służbami zdrowia, planowaniem urbanistycznym i zarządzaniem środowiskiem.
Zobacz badanieKtóre wymiary kontaktu z naturą w miejskich przestrzeniach zieleni najbardziej wpływają na dobrostan psychiczny?
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Adriano Bressane, Joao Pedro da Cunha Pinto, Ana Paula Garcia Goulart, Líliam César de Castro Medeiros
Czasopismo: Health & Place
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wieloaspektowe wymiary kontaktu z naturą w miejskich przestrzeniach zieleni, takie jak naturalność, intensywność, czas trwania, częstotliwość i infrastruktura, pozytywnie wpływają na dobrostan psychiczny mieszkańców miast.
Zobacz badanieŚrodowisko a zdrowie psychiczne: badanie empiryczne relacji między kontaktem z naturą a objawami lęku i depresji
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 7
Rok: 2020
Autorzy: Samantha Tomasi, S. Di Nuovo, M. Hidalgo
Czasopismo: PsyEcology
Ranking czasopisma: Q3
Główne wnioski: Kontakt z naturą pozytywnie wpływa na dobrostan i satysfakcję z życia, a negatywnie koreluje z objawami lęku i depresji.
Streszczenie: Badano związek między środowiskiem a zdrowiem psychicznym, wykorzystując narzędzia: kwestionariusz częstotliwości aktywności w otoczeniu przyrodniczym, NEO-FFI, STAI, BDI-II, SWLS i WEMWBS. Analiza korelacji Pearsona i Spearmana wykazała, że kontakt z naturą zwiększa dobrostan i satysfakcję z życia, a zmniejsza objawy lęku i depresji.
Zobacz badanieKontakt z naturą, związanie z naturą oraz ich związki ze zdrowiem, dobrostanem i zachowaniami proekologicznymi
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 544
Rok: 2020
Autorzy: Leanne Martin, M. White, A. Hunt, M. Richardson, S. Pahl, Jim Burt
Czasopismo: Journal of Environmental Psychology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Regularne wizyty na łonie natury i oglądanie dokumentów przyrodniczych zwiększają zdrowie i działania ekologiczne, a związanie z naturą wzmacnia dobrostan i zachowania prośrodowiskowe.
Zobacz badanieTurystyka przyrodnicza i zdrowie psychiczne: parki, szczęście i przyczynowość
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 124
Rok: 2020
Autorzy: R. Buckley
Czasopismo: Journal of Sustainable Tourism
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Turystyka przyrodnicza, szczególnie w parkach narodowych, może poprawiać zdrowie psychiczne i stanowić nowy rynek terapii przyrodniczych.
Streszczenie: Zły stan zdrowia psychicznego kosztuje około 10% światowego PKB. Ekspozycja na naturę przynosi korzyści emocjonalne: 82% uczestników wskazało, że odwiedzanie parków poprawia ich samopoczucie. 87,5% zgłosiło krótkoterminowe korzyści, 60% średnioterminową regenerację, 20% długoterminowe zmiany światopoglądu. Potrzebne są dalsze badania nad skalą ekonomiczną, komponentami doświadczeń i korzyściami dla różnych grup.
Zobacz badanieCzy aktywność fizyczna w środowisku naturalnym jest lepsza dla zdrowia psychicznego niż w innych środowiskach?
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 414
Rok: 2013
Autorzy: R. Mitchell
Czasopismo: Social Science & Medicine
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Aktywność fizyczna w środowisku naturalnym wiąże się z niższym ryzykiem złego stanu zdrowia psychicznego w porównaniu z aktywnością w środowiskach pozanaturalnych.
Zobacz badaniePostępy w badaniach nad relacją między środowiskiem naturalnym a zdrowiem psychicznym w Chinach
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 18
Rok: 2021
Autorzy: Dongfang Zhu, L. Zhong, Hu Yu
Czasopismo: Sustainability
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: W Chinach badania nad związkiem środowiska naturalnego ze zdrowiem psychicznym przeszły trzy etapy, ale brak systematycznych porównań z badaniami zagranicznymi i oceny psychologicznych efektów środowiska naturalnego.
Streszczenie: Przegląd literatury w CNKI ujawnił trzy etapy badań: przed 2000, 2001–2008 i od 2009. Dyscypliny obejmują leśnictwo, agronomię, psychologię, medycynę, nauki o sporcie, turystykę, ekologię, edukację i geografię. Badania koncentrują się na psychologii ekologicznej, wpływie środowiska naturalnego i sztucznego na zdrowie psychiczne oraz turystyce przyrodniczej. Proponuje się ramy przyszłych badań, identyfikację czynników wpływających na zdrowie psychiczne, stworzenie systemu oceny efektów psychologicznych i eksplorację mechanizmów oddziaływania środowiska.
Zobacz badanieWpływ doświadczenia natury na funkcje poznawcze i zdrowie psychiczne człowieka
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 1008
Rok: 2012
Autorzy: Gregory N. Bratman, J. Hamilton, G. Daily
Czasopismo: Annals of the New York Academy of Sciences
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Kontakt z naturą pozytywnie wpływa na funkcje poznawcze i zdrowie psychiczne, z różnym efektem w zależności od rodzaju, czasu i częstotliwości ekspozycji.
Streszczenie: Przegląd badań z psychologii środowiskowej, planowania urbanistycznego, literatury medycznej i estetyki krajobrazu. Omówiono teorie wyjaśniające efekty natury, sposoby pomiaru ekspozycji i rolę preferencji indywidualnych. Zaproponowano system kategoryzacji rodzajów doświadczenia natury oraz pytania na przyszłość: które elementy natury mają największy wpływ, optymalny czas i częstotliwość kontaktu oraz możliwe mechanizmy neuronowe.
Zobacz badanieWpływ przestrzeni naturalnej na poprawę zdrowia i dobrostanu ludzi: integratywny przegląd narracyjny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 6
Rok: 2024
Autorzy: Zhiyong Zhang, Bing Ye, Wenjuan Yang, Yue Gao
Czasopismo: Forests
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Ekspozycja na naturę promuje zdrowie i dobrostan fizyczny (redukcja CVD, zwiększenie odporności, poprawa snu) oraz psychiczny (restauracja uwagi, poprawa nastroju, redukcja stresu, rozwój poznawczy).
Streszczenie: Przeszukano PubMed, WoS, ScienceDirect i Scopus w styczniu 2023, stosując zasady przeglądu systematycznego i metaanalizy. Wyniki pokazują, że natura poprawia zdrowie fizyczne i psychiczne, przy czym krótkie ekspozycje mogą być wystarczające. Przedstawiono nową heurystyczną perspektywę konieczności kontaktu z naturą dla zdrowia.
Zobacz badanieWirtualny kontakt z naturą: wpływ na pozytywny i negatywny afekt
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 60
Rok: 2017
Autorzy: E. McAllister, Navjot Bhullar, N. Schutte
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Wirtualny kontakt z naturą, szczególnie dziką przyrodą, zwiększa pozytywny afekt i zmniejsza negatywny afekt, z odczuwalnym mediowaniem postrzeganej restauracyjności.
Streszczenie: 220 Australijczyków (18–75 lat) losowo przypisano do trzech warunków: dzika natura, miejska natura i kontrola bez natury. Mierzyli postrzeganą restauracyjność i afekt. Dzikie środowisko podniosło pozytywny afekt i obniżyło negatywny, a miejskie jedynie obniżyło negatywny w porównaniu z kontrolą. Restauracyjność mediowała wpływ natury na afekt.
Zobacz badanieKorzyści w regulacji emocji płynące z kontaktu z naturą: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 7
Rok: 2024
Autorzy: M. L. Ríos-Rodríguez, C. Rosales, Bernardo Hernández, Maryurena Lorenzo
Czasopismo: Frontiers in Psychology
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Kontakt z naturą może poprawić regulację emocji i przyczynić się do zmniejszenia stresu, lęku i depresji.
Streszczenie: Przeanalizowano badania z lat 2013–2023 w pięciu bazach (Scopus, WoS, PubMed, PsycINFO, ScienceDirect) oraz ręcznie przeglądano czasopisma. Po usunięciu literatury szarej i duplikatów wybrano 9 artykułów. Wyniki wskazują na wartość natury dla dobrostanu emocjonalnego i zdrowia psychicznego oraz fizycznego z zastosowaniem teorii redukcji stresu i przywracania uwagi.
Zobacz badanieNatura w pracy: wpływ codziennego kontaktu z naturą na stres i dobrostan psychiczny pracowników
Typ badania:
Liczba cytowań: 15
Rok: 2021
Autorzy: S. Perrins, U. Varanasi, E. Seto, Gregory N. Bratman
Czasopismo: Urban Forestry & Urban Greening
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Ekspozycja na naturalne środowiska na zewnątrz wiąże się ze znacznym obniżeniem lęku stanowego u pracowników biurowych.
Zobacz badanieEfekt kontaktu z naturalnymi środowiskami na afekt: metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 628
Rok: 2015
Autorzy: Ethan A. McMahan, D. Estes
Czasopismo: The Journal of Positive Psychology
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Ekspozycja na naturalne środowiska umiarkowanie zwiększa pozytywny afekt i zmniejsza negatywny, a czynniki takie jak rodzaj ekspozycji, miejsce badania i wiek próbki modulują efekt.
Streszczenie: 32 badania (2356 uczestników) objęte metaanalizą wykazały umiarkowany wzrost pozytywnego afektu i spadek negatywnego przy kontakcie z naturą. Wykazano heterogeniczność efektów i wpływ moderatorów: metody oceny afektu, typ ekspozycji, lokalizacja i wiek.
Zobacz badanieTerapia naturą, część pierwsza: dowody na leczniczą moc kontaktu z naturą
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 1
Rok: 2021
Autorzy: K. Beil
Czasopismo: Journal of Restorative Medicine
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Kontakt z naturą, w tym wizualna ekspozycja, terapia leśna, ogrodnictwo, zieleń przydomową i niebieskie przestrzenie, pozytywnie wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne.
Streszczenie: Czterdzieści lat badań eksperymentalnych i empirycznych dowodzi korzyści zdrowotnych płynących z kontaktu z naturą. Wystarczająca baza dowodów pozwala na systematyczne przeglądy i metaanalizy, które mogą wskazywać zalecenia zdrowotne.
Zobacz badanieRegulacja stanów afektywnych: korzyści płynące z kontaktu z naturą
Typ badania:
Liczba cytowań: 2
Rok: 2020
Autorzy: T. Almeida
Czasopismo: International Journal of Advanced Engineering Research and Science
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Kontakt z naturą ma korzystny wpływ na zdrowie człowieka, ale zwiększanie dystansu od natury może szkodzić naszemu ciału i umysłowi, z konsekwencjami dla całego społeczeństwa.
Streszczenie: Od dawna wiadomo o korzystnym wpływie natury na zdrowie człowieka. Niestety, nasza codzienność oddala nas coraz bardziej od przyrody, co może zaszkodzić ciału i umysłowi. Jakie implikacje ma brak tego kontaktu dla całego społeczeństwa? Niniejszy przegląd bibliograficzny, oparty na perspektywie psychobiologicznej, omawia ten problem i proponuje rozwiązania.
Zobacz badanieZrozumienie natury i jej korzyści poznawczych
Typ badania:
Liczba cytowań: 113
Rok: 2019
Autorzy: Kathryn E. Schertz, M. Berman
Czasopismo: Current Directions in Psychological Science
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Ekspozycja na naturalne bodźce poprawia wydajność pamięci roboczej, potencjalnie dzięki percepcji cech takich jak gęstość krawędzi.
Streszczenie: Wiele osób intuicyjnie uważa, że kontakt z naturą wpływa korzystnie na zdrowie psychiczne. Artykuł opisuje badania empiryczne nad korzyściami poznawczymi płynącymi z interakcji z naturą oraz teorie wyjaśniające te efekty. Proponuje także kierunki przyszłych badań, w tym zbadanie, czy izolowane percepowanie niskopoziomowych cech natury jest konieczne lub wystarczające dla uzyskania korzyści poznawczych.
Zobacz badanieWzmocnione właściwości łączności funkcjonalnej mózgu podczas bezpośredniego doświadczenia natury
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 58
Rok: 2016
Autorzy: Zheng Chen, Yujia He, Yuguo Yu
Czasopismo: PeerJ
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Doświadczenia natury na miejscu sprzyjają bardziej efektywnej i silniejszej łączności mózgowej z ulepszonymi właściwościami małego świata w porównaniu z miejskim stresem, co może wspierać procesy poznawcze i dobrostan psychiczny.
Streszczenie: W badaniu 32 zdrowych studentów przypisano na 20 minut do siedzącej ekspozycji w środowisku naturalnym (n = 16) lub miejskim (n = 16) i rejestrowano sygnały EEG. Analizy pokazały, że przyrodnicze środowisko indukuje bardziej efektywną i silniejszą łączność mózgową, skorelowaną z odczuciem spójności mierzonym skalą PRS, oraz długoterminowo skorelowaną aktywność między regionami mózgu z lateralizacją prawą.
Zobacz badanieZwiązki między ekspozycją na naturę a zdrowiem: przegląd dowodów
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 352
Rok: 2021
Autorzy: Marcia P. Jimenez, N. DeVille, E. Elliott, Jessica E. Schiff, G. Wilt, J. Hart, Peter James
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Ekspozycja na naturę wiąże się z poprawą funkcji poznawczych, aktywności mózgu, ciśnienia krwi, zdrowia psychicznego, aktywności fizycznej i snu, a także może przynosić długofalowe korzyści w zapobieganiu depresji, lęku i chorobom przewlekłym.
Streszczenie: Narracyjny przegląd najnowszych badań eksperymentalnych i obserwacyjnych pokazuje ochronne efekty ekspozycji na przyrodę na wyniki zdrowotne psychiczne i poznawcze, pozytywne korelacje z aktywnością fizyczną oraz zmniejszone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Wyzwania to niejednolite miary ekspozycji i różnice w jakości terenów zielonych; przyszłe badania powinny ulepszyć projekt, mechanizmy działania i ocenę ekspozycji.
Zobacz badanieNatura może wyzwolić umysł: redukcja ruminacji przez kontakt z naturą i rola zachwytu i nastroju
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 63
Rok: 2020
Autorzy: S. Lopes, Mariely Lima, Karine Silva
Czasopismo: Journal of Environmental Psychology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Kontakt z naturą, nawet 30-minutowy spacer w parku miejskim, redukuje ruminację u zdrowych osób poprzez zwiększenie odczucia zachwytu i poprawę nastroju, bez bezpośredniego wpływu na samo ruminowanie.
Zobacz badanieCzy godzinna wędrówka po lesie zmienia mózg? Badanie plastyczności hipokampa
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 6
Rok: 2024
Autorzy: Sonja Sudimac, Simone Kühn
Czasopismo: Environmental Research
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Godzinny spacer w lesie zwiększa objętość subiculum w mózgu, co może wspierać zdrowie psychiczne i redukcję ruminacji.
Zobacz badanieZielone perspektywy dla zdrowia publicznego: narracyjny przegląd fizjologicznych efektów obcowania z naturą
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 186
Rok: 2014
Autorzy: D. Haluza, Regina Schönbauer, R. Cervinka
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Doświadczenia na świeżym powietrzu mają istotnie pozytywny wpływ na reakcje stresowe w różnych układach ciała, choć wyniki są zróżnicowane; potrzebne są interdyscyplinarne badania, by optymalizować potencjał promocji zdrowia i prewencji chorób.
Streszczenie: Przeprowadzono narracyjny przegląd ponad 1 187 tytułów, z 17 artykułami obejmującymi 20 parametrów fizjologicznych przypisanych do układów: mózgowego, sercowo-naczyniowego, hormonalnego i odpornościowego. Większość badań (głównie na studentach w Japonii) wykazała harmonizujący, pozytywny efekt natury na reakcje stresowe.
Zobacz badaniePSYCHOLOGICZNE DOBROSTANIE I KORZYŚCI ZDROWOTNE Z KONTAKTU Z NATURĄ
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 3
Rok: 2019
Autorzy: H. Özgüner
Czasopismo:
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Kontakt z naturą jest korzystny dla zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu, co potwierdza rosnąca liczba badań.
Streszczenie: Artykuł przeglądowy omawia historyczne i współczesne badania nad wpływem kontaktu z naturą na zdrowie fizyczne i psychiczne, krytycznie analizując ich wyniki.
Zobacz badanieKontakt z naturą zwiększa postrzeganą ludzką naturę innych
Typ badania:
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Lei Cheng, Xijing Wang, Jiaxin Shi, Fei Teng
Czasopismo: Journal of Environmental Psychology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Kontakt z naturą, zarówno bezpośredni, jak i wyobrażony, zwiększa postrzeganie ludzkiej natury u innych osób, co wspiera zachowania prospołeczne.
Zobacz badanieKontakt dengan Alam sebagai media peminimalisir mengatasi stres ringan
Typ badania:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Nia Azizunnisa
Czasopismo: Jurnal Manajemen dan Pendidikan Agama Islam
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Kontakt z naturą, taki jak wspinaczka górska, biwakowanie czy spacer po lesie, może minimalizować lekki stres i poprawiać dobrostan psychiczny.
Streszczenie: Badanie o charakterze jakościowym pokazuje, że aktywności w naturze mają efekt terapeutyczny, poprawiają samopoczucie i uczą dzieci wartości związku z naturą poprzez edukację w szkołach przyrodniczych.
Zobacz badanieMotyl trzepocze skrzydłami
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 16
Rok: 2020
Autorzy: S. Prescott
Czasopismo: Annals of Allergy, Asthma & Immunology
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Zwiększony kontakt z bioróżnorodnością przynosi korzyści zdrowotne fizyczne i psychiczne, wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego i promuje odpowiedzialność ekologiczną.
Zobacz badanieInterakcja środowiska naturalnego, mikrobioty człowieka i układu odpornościowego: przegląd scoping i perspektywy na przyszłość w zapobieganiu alergiom
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 26
Rok: 2022
Autorzy: C. Tischer, P. Kirjavainen, U. Matterne, J. Tempes, K. Willeke, T. Keil, C. Apfelbacher, M. Täubel
Czasopismo: The Science of the Total Environment
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Interwencje oparte na bioróżnorodności, takie jak programy edukacji przyrodniczej, mogą zwiększać różnorodność mikrobioty i potencjalnie pomagać w zapobieganiu chorobom alergicznym.
Zobacz badanieEkspozycja na naturę i jej wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 74
Rok: 2021
Autorzy: Liisa Andersen, S. Corazon, U. Stigsdotter
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Ekspozycja na naturę może mieć pozytywny wpływ na parametry zdrowia układu odpornościowego, takie jak działanie przeciwzapalne i wzrost aktywności komórek NK, jednak potrzebne są dalsze badania.
Streszczenie: Przegląd systematyczny 33 badań ocenił immunomodulacyjne efekty inhalacji substancji pochodzenia naturalnego. Wyniki wskazują na efekty przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwasmatyczne oraz wzrost aktywności natural killer cells, przy czym niepewność co do powtarzalności efektów wymaga kolejnych badań.
Zobacz badanieKrótkotrwały bezpośredni kontakt z glebą i materiałami roślinnymi prowadzi do natychmiastowego zwiększenia różnorodności mikrobioty skóry
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 81
Rok: 2018
Autorzy: M. Grönroos, A. Parajuli, O. Laitinen, M. Roslund, Heli K. Vari, H. Hyöty, R. Puhakka, A. Sinkkonen
Czasopismo: MicrobiologyOpen
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Krótki kontakt ze zróżnicowanymi materiałami przyrodniczymi zwiększa tymczasowo różnorodność mikrobioty skóry, co może wspierać profilaktykę zaburzeń odpornościowych.
Streszczenie: Dwóch ochotników wcierało ręce w 16 różnych materiałów glebowo-roślinnych oraz przez tkaninę narażono na mech. Pobierane wymazy przed i po ekspozycji analizowano sekwencjonowaniem NGS, co wykazało wzrost różnorodności Acidobacteria, Actinobacteria, Bacteroidetes i Proteobacteria.
Zobacz badanieZwiązek mikrobioty śliny z kontaktem ze zwierzętami we wczesnym życiu i stresem indukowanym przez układ odpornościowy
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 5
Rok: 2020
Autorzy: D. Langgartner, Cristian A. Zambrano, Jared D. Heinze, C. Stamper, Till S. Böbel, Sascha B. Hackl, M. Jarczok, N. Rohleder, G. Rook, H. Gündel, C. Waller, C. Lowry, S. Reber
Czasopismo: Frontiers in Psychiatry
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Brak codziennego kontaktu ze zwierzętami we wczesnym życiu wiąże się z trwałymi zmianami mikrobioty śliny i silniejszą reakcją immunologiczną na stres.
Streszczenie: Badanie 40 uczestników porównało liczne miary mikrobioty i odpowiedzi po TSST między osobami z miejskim wychowaniem bez zwierząt a tymi z kontaktem ze zwierzętami. Uczestnicy bez kontaktu uzyskali wyższą różnorodność beta i zaostrzoną odpowiedź immunologiczną.
Zobacz badanieZanieczyszczenie środowiska a układ odpornościowy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 0
Rok: 2022
Autorzy: M. Abdelnasser
Czasopismo: Al-Azhar Medical Journal
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Zanieczyszczenia środowiskowe, zwłaszcza powietrza, negatywnie wpływają na układ odpornościowy, co podkreśla potrzebę efektywnych strategii zapobiegania i kontroli.
Streszczenie: Przegląd omawia wpływ zanieczyszczeń na komórki odpornościowe i mechanizmy patogenetyczne, wskazując na konieczność zmniejszenia ekspozycji i opracowania metod ochrony układu odpornościowego.
Zobacz badanieZanieczyszczenia środowiska: efekty na układ odpornościowy i odporność na choroby zakaźne
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 26
Rok: 1981
Autorzy: L. D. Caren
Czasopismo: BioScience
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Związki takie jak metale, pestycydy i zanieczyszczenia gazowe zaburzają odpowiedź immunologiczną i zwiększają podatność na choroby zakaźne.
Streszczenie: Analiza 26 publikacji wskazuje na potrzebę długoterminowych badań niskodawkowych oraz mechanistycznych badań nad wpływem różnych zanieczyszczeń na odporność.
Zobacz badanieChemikalia środowiskowe a układ odpornościowy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 0
Rok: 2021
Autorzy: Alfred Poulos
Czasopismo: The Secret Life of Chemicals
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Wielość chemikaliów środowiskowych może osłabiać funkcjonowanie układu odpornościowego, przyczyniając się do rozwoju chorób.
Streszczenie: Autor omawia dowody na wpływ różnych związków chemicznych na komórki odpornościowe i wskazuje potrzebę dalszych badań nad ich wpływem na choroby immunologiczne.
Zobacz badanieToksykanty środowiskowe i komórki odpornościowe: przegląd
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 0
Rok: 2021
Autorzy: A. Ray, C. Dey
Czasopismo:
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Toksyczny wpływ środowiskowych związków na komórki układu odpornościowego może osłabiać obronę przed patogenami i nowotworami.
Streszczenie: Przegląd koncentruje się na mechanizmach, w których zanieczyszczenia modyfikują funkcje limfocytów, neutrofili i innych komórek odpornościowych.
Zobacz badanieJak kontakt z naturą może promować zdrowie człowieka? Obiecujące mechanizmy i możliwa centralna ścieżka
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 583
Rok: 2015
Autorzy: Ming Kuo
Czasopismo: Frontiers in Psychology
Ranking czasopisma: Q2
Główne wnioski: Wzmacnianie funkcji odpornościowych może stanowić centralną ścieżkę łączącą kontakt z naturą z poprawą zdrowia, obok innych identyfikowanych mechanizmów.
Streszczenie: Praca identyfikuje 21 potencjalnych mechanizmów, formułuje kryteria dla ścieżki centralnej i wskazuje na wzmocnioną odporność jako obiecującego kandydata.
Zobacz badanieKontakt z naturą i zdrowie człowieka: agenda badawcza
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 797
Rok: 2017
Autorzy: H. Frumkin, Gregory N. Bratman, S. Breslow, B. Cochran, Peter H. Kahn, Jr., J. Lawler, P. Levin, P. Tandon, U. Varanasi, Kathleen L. Wolf, S. Wood
Czasopismo: Environmental Health Perspectives
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Przedstawiono siedem kluczowych obszarów badawczych, których wypełnienie może prowadzić do znaczących wniosków zdrowia publicznego dotyczących kontaktu z naturą.
Streszczenie: Agenda obejmuje badania mechanistyczne, epidemiologię, kwestie równości, technologie, politykę i nauki implementacyjne, wskazując na luki w wiedzy i potencjał interwencji.
Zobacz badaniePrzegląd układu odpornościowego
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 1316
Rok: 2001
Autorzy: J. Parkin, B. Cohen
Czasopismo: The Lancet
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Układ odpornościowy odgrywa kluczową rolę w rozpoznawaniu i eliminacji patogenów oraz obcych cząsteczek, chroniąc przed chorobami.
Zobacz badanieOdporność przez równowagę
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 162
Rok: 2016
Autorzy: G. Eberl
Czasopismo: Nature Reviews Immunology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Zdrowy układ odpornościowy funkcjonuje w dynamicznej równowadze między antagonistycznymi reakcjami, regulowanej przez środowisko wewnętrzne i mikrobowe.
Zobacz badanieDieta a funkcje odpornościowe
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 246
Rok: 2019
Autorzy: C. Childs, P. Calder, E. Miles
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Modulacja diety może opóźniać lub zmniejszać rozwój chorób immunologicznych, korzystnie wpływając na populację zdrowych ludzi i pacjentów.
Streszczenie: Przegląd obejmuje rolę makro- i mikroelementów oraz mikrobiomu jelitowego w regulacji odpowiedzi immunologicznej.
Zobacz badanieUkład kontaktowy: interfejs między zapaleniem, krzepnięciem i wrodzoną odpornością
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 287
Rok: 2016
Autorzy: Andy T. Long, E. Kenne, R. Jung, Tobias A. Fuchs, T. Renné
Czasopismo: Journal of Thrombosis and Haemostasis
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Układ kontaktowy inicjowany przez czynnik XII koordynuje zapalenie i krzepnięcie, stanowiąc potencjalny cel terapeutyczny dla ochrony przed zakrzepicą.
Streszczenie: Przegląd opisuje mechanizmy aktywacji FXII przez powierzchnie anionowe i polifosforany, oraz rolę kontaktu z bakteriami w odpowiedzi zapalnej.
Zobacz badanieKontakt z naturą a korzyści nastrojowe: czas trwania kontaktu i typ nastroju
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 74
Rok: 2018
Autorzy: C. Neill, Janelle Gerard, K. Arbuthnott
Czasopismo: The Journal of Positive Psychology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Krótki kontakt z naturą poprawia zarówno emocje hedonistyczne, jak i samotranscendentalne, niezależnie od badanych czasów ekspozycji (5 vs. 15 minut).
Zobacz badanieInterakcja ludzkiego układu kontaktowego z patogenami – aktualizacja
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 53
Rok: 2018
Autorzy: Sonja Oehmcke-Hecht, J. Köhler
Czasopismo: Frontiers in Immunology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Układ kontaktowy działa jako gałąź wrodzonej odporności, a patogeny rozwinęły mechanizmy aktywacji lub manipulacji tym systemem.
Streszczenie: Przegląd koncentruje się na mechanizmach, w których bakterie, grzyby i wirusy aktywują czynnik XII i uwalniają bradykininę oraz peptydy przeciwdrobnoustrojowe.
Zobacz badanieMetaanaliza wpływu kontaktu z naturą na afekt pozytywny i negatywny
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 628
Rok: 2015
Autorzy: Ethan A. McMahan, D. Estes
Czasopismo: The Journal of Positive Psychology
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Ekspozycja na naturalne środowiska umiarkowanie zwiększa pozytywny afekt i zmniejsza negatywny, przy wpływie moderatorów takich jak rodzaj ekspozycji i wiek.
Streszczenie: Metaanaliza 32 badań (2356 uczestników) wykazała umiarkowany wzrost pozytywnego afektu i spadek negatywnego przy kontakcie z naturą, z heterogenicznością efektów.
Zobacz badanie