Nadmierne spożycie cukru

Silnie udokumentowany czynnik ryzyka chorób metabolicznych, sercowo-naczyniowych i otyłości

Nadmierne spożycie cukru

Spis treści

Podstawowe dane

Nadmierne spożycie cukru, zwłaszcza w postaci cukrów dodanych oraz napojów słodzonych, to powszechny problem zdrowia publicznego. Liczne badania wykazują, że nadmiar cukru prowadzi do rozwoju insulinooporności, otyłości, stłuszczenia wątroby, cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych. Szkodliwy efekt cukru jest szczególnie widoczny w przypadku regularnej konsumpcji napojów słodzonych, które zwiększają ryzyko poważnych powikłań metabolicznych i skracają długość życia.

Wpływ: Negatywny

Poziom dowodów: Silne

Szkodliwość: Wysoka

Opis działania

Cukry dodane (w tym sacharoza i syrop glukozowo-fruktozowy) są szybko metabolizowane, zwłaszcza w wątrobie, gdzie nadmiar prowadzi do syntezy tłuszczów (lipogenezy), gromadzenia trójglicerydów oraz stłuszczenia wątroby. Cukier zaburza równowagę hormonalną, obniża wrażliwość na insulinę, podnosi ciśnienie krwi i sprzyja przewlekłemu stanowi zapalnemu. Szczególnie groźne jest spożywanie cukru w napojach, które nie sycą, prowadząc do nadmiernego przyjmowania kalorii i szybkiego przyrostu masy ciała.

Poziom szkodliwości

Szkodliwość: Wysoka

Nadmierne spożycie cukru, szczególnie w formie napojów słodzonych i wysoko przetworzonych produktów, jest powiązane z wysokim ryzykiem rozwoju chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2, otyłości, chorób sercowo-naczyniowych i stłuszczenia wątroby. Wpływ ten jest potwierdzony przez liczne badania epidemiologiczne, metaanalizy oraz rekomendacje międzynarodowych instytucji zdrowia publicznego. Nawet umiarkowane zwiększenie spożycia cukru w diecie wyraźnie podnosi ryzyko chorób i śmiertelności, a także negatywnie wpływa na metabolizm, kompozycję ciała i zdrowie ogólne.

  • Zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2, insulinooporności i zespołu metabolicznego
  • Wzrost masy ciała oraz procentowej zawartości tkanki tłuszczowej
  • Wyraźne zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i zgonów z ich powodu
  • Zaburzenia lipidowe oraz stłuszczenie wątroby (NAFLD)
  • Podwyższone ryzyko rozwoju nowotworów, zwłaszcza przy przewlekłym stanie zapalnym
  • Zwiększona podatność na stany zapalne i zaburzenia mikrobioty jelitowej
  • Negatywny wpływ na zdrowie jamy ustnej (próchnica, choroby dziąseł)

Skala problemu

Problem nadmiernego spożycia cukru dotyczy globalnie miliardów ludzi i jest kluczowym czynnikiem ryzyka w rozwoju chorób cywilizacyjnych. Według danych WHO, w wielu krajach średnie spożycie cukru przekracza rekomendowane limity, a regularne picie napojów słodzonych jest powszechne zwłaszcza wśród dzieci, młodzieży i młodych dorosłych.

  • Około 3–4 mln zgonów rocznie na świecie można przypisać skutkom nadmiernego spożycia cukru i napojów słodzonych
  • Cukry dodane stanowią nawet 15–20% całkowitej energii w diecie wielu populacji
  • Wysokie spożycie cukru dotyczy zwłaszcza dzieci i młodzieży – w tej grupie napoje słodzone to główne źródło kalorii
  • Nadmierna konsumpcja cukru jest jednym z głównych czynników napędzających epidemię otyłości i cukrzycy typu 2
  • Koszty leczenia powikłań zdrowotnych związanych z cukrem to miliardy dolarów rocznie dla systemów ochrony zdrowia

Praktyczne wskazówki

Zrezygnuj z napojów słodzonych

Najprostszym i najskuteczniejszym krokiem jest całkowita eliminacja napojów słodzonych cukrem – zastąp je wodą, herbatą bez cukru lub napojami typu zero.

Czytaj etykiety i kontroluj ukryty cukier

Sprawdzaj zawartość cukrów w gotowych produktach, zwłaszcza w jogurtach, płatkach, sosach czy pieczywie. Staraj się wybierać produkty z oznaczeniem 'bez dodatku cukru' lub o niskiej zawartości cukru.

Stopniowo ograniczaj słodzenie kawy, herbaty i domowych potraw

Zmniejszaj ilość cukru dodawanego do napojów i potraw. Często po kilku tygodniach zmiany smakowe stają się naturalne.

Zwiększ spożycie pełnowartościowych produktów

Wybieraj świeże owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i orzechy – pomagają utrzymać sytość i ograniczają ochotę na słodkie przekąski.

Planuj posiłki i unikaj podjadania

Regularne, dobrze zbilansowane posiłki pomagają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi i zmniejszają potrzebę sięgania po słodycze.

Wspieraj się aplikacjami do monitorowania diety

Korzystaj z aplikacji do kontroli spożycia cukru – pomogą identyfikować źródła cukrów i śledzić postępy.

Główne obszary wpływu

Układ sercowo-naczyniowy

Nadmierne spożycie cukru, zwłaszcza w postaci napojów słodzonych cukrem, istotnie zwiększa ryzyko chorób serca, nadciśnienia, udaru oraz śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Efekt jest szczególnie silny dla cukrów dodanych spożywanych w napojach, a mechanizmy obejmują m.in. zaburzenia lipidowe, insulinooporność, nadciśnienie oraz przewlekły stan zapalny.

Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności
  • Osoby spożywające najwięcej cukru mają ponad dwukrotnie wyższe ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych.
  • Każda dodatkowa porcja napoju słodzonego cukrem dziennie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o 8–9%.
  • Największe ryzyko dotyczy cukrów dodanych w napojach, a nie w pokarmach stałych.
  • Ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych wzrasta nawet do 103%, choroby serca o 20–35%, udaru mózgu o 10–30%, a nadciśnienia o 8–54%.
Mechanizmy działania
  • Nadmiar cukru, zwłaszcza fruktozy, prowadzi do zaburzeń lipidowych, insulinooporności, nadciśnienia i przewlekłego stanu zapalnego.
  • Spożywanie cukru zwiększa masę ciała, co dodatkowo podnosi ryzyko sercowo-naczyniowe.
  • Cukry dodane w napojach są szczególnie szkodliwe ze względu na łatwą dostępność i szybkie wchłanianie.
Zalecenia
  • Ograniczenie spożycia cukrów dodanych, szczególnie w napojach, jest kluczowe dla zdrowia serca.
  • Zmiana nawyków żywieniowych i wybieranie napojów niesłodzonych wspiera profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych.

Metabolizm

Nadmierne spożycie cukru, szczególnie w postaci cukrów dodanych i napojów słodzonych, prowadzi do zaburzeń metabolicznych. Wpływa negatywnie na wrażliwość na insulinę, gospodarkę lipidową i funkcjonowanie wątroby, zwiększając ryzyko poważnych chorób metabolicznych.

Mechanizmy metaboliczne
  • Fruktoza zawarta w cukrze stołowym i syropie glukozowo-fruktozowym jest metabolizowana głównie w wątrobie, gdzie nadmiar prowadzi do nasilonej lipogenezy i gromadzenia tłuszczu w wątrobie.
  • Nadmierna konsumpcja cukru powoduje spadek wrażliwości na insulinę, wzrost poziomu trójglicerydów i kwasu moczowego, a także promuje przewlekły stan zapalny oraz stres oksydacyjny.
  • Cukry proste aktywują szlaki metaboliczne, takie jak mTOR, nasilając syntezę tłuszczów i zaburzając metabolizm glukozy.
Skutki zdrowotne
  • Insulinooporność i zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2 są silnie skorelowane z wysokim spożyciem cukru.
  • Nadmierne spożycie fruktozy sprzyja rozwojowi niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD).
  • Wysokie spożycie cukrów prostych zwiększa ryzyko zespołu metabolicznego.
  • Spożycie cukru prowadzi do wzrostu trójglicerydów oraz zaburzeń gospodarki lipidowej.
  • Nadmierna konsumpcja cukrów podnosi markery przewlekłego stanu zapalnego.
Kontrowersje i ograniczenia
  • Niektóre badania sugerują, że umiarkowane spożycie cukru w zbilansowanej diecie nie musi prowadzić do zaburzeń metabolicznych.
  • Większość dowodów naukowych wskazuje jednak na szkodliwość nadmiaru cukru, zwłaszcza w postaci napojów słodzonych.
  • Negatywne efekty mogą występować niezależnie od masy ciała – cukier działa szkodliwie również u osób o prawidłowej wadze.
Podsumowanie
  • Nadmierne spożycie cukru, szczególnie fruktozy i napojów słodzonych, zaburza metabolizm i zwiększa ryzyko poważnych chorób metabolicznych.
  • Ograniczenie spożycia cukrów prostych jest kluczowe dla profilaktyki zdrowotnej.

Kompozycja ciała

Nadmierne spożycie cukru, szczególnie w postaci napojów słodzonych, prowadzi do pogorszenia kompozycji ciała poprzez zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej i ryzyka otyłości. Efekt ten wynika głównie z łatwego nadmiernego spożycia kalorii i zaburzeń metabolicznych wywołanych przez cukier.

Wpływ cukru na kompozycję ciała
  • Osoby spożywające duże ilości cukru, zwłaszcza w napojach, mają wyższy procent tkanki tłuszczowej i częściej zmagają się z otyłością.
  • Forma spożycia cukru ma znaczenie — cukier w napojach silniej sprzyja przyrostowi tłuszczu niż w pokarmach stałych, nawet przy tej samej ilości kalorii.
  • Nadmiar cukru, zwłaszcza fruktozy, zwiększa syntezę tłuszczu w wątrobie, co prowadzi do otyłości, insulinooporności i niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD).
Podsumowanie badań
  • Wysokie spożycie cukru skutkuje wyższym procentem tkanki tłuszczowej.
  • Napoje słodzone mają silniejszy wpływ na przyrost tkanki tłuszczowej niż cukier w pokarmach stałych.
  • Nadmierna konsumpcja cukru prowadzi do zaburzeń metabolicznych: wzrostu lipogenezy, insulinooporności i ryzyka NAFLD.
Mechanizmy
  • Fruktoza i sacharoza metabolizowane są głównie w wątrobie, gdzie ich nadmiar powoduje wzrost syntezy tłuszczów oraz zaburzenia gospodarki lipidowej.
  • Cukier w napojach nie wywołuje uczucia sytości, co ułatwia nadmierne spożycie kalorii i sprzyja tyciu.
Wnioski
  • Nadmierne spożycie cukru, zwłaszcza w napojach, pogarsza kompozycję ciała i zwiększa ryzyko otyłości oraz zaburzeń metabolicznych.
  • Ograniczenie cukru, szczególnie w formie płynnej, jest kluczowe dla zachowania zdrowej sylwetki i prawidłowego metabolizmu.

Dane naukowe i źródła

Podsumowanie badań

Poziom dowodów Silne

Liczba załączonych badań: 60

  • Przegląd literatury: 35 badań
  • Metaanaliza: 7 badań
  • Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT): 7 badań
  • Przegląd systematyczny: 6 badań
  • Nierandomizowane badanie obserwacyjne (Non-RCT): 3 badania
  • Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 2 badania

Finalny komentarz: Nadmierne spożycie cukru, zwłaszcza w formie napojów słodzonych, jest jednym z najlepiej przebadanych czynników ryzyka rozwoju otyłości, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, chorób sercowo-naczyniowych oraz niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Wysoki poziom dowodów potwierdzają liczne metaanalizy, przeglądy systematyczne i duże badania kohortowe obejmujące populacje na całym świecie. Badania eksperymentalne oraz epidemiologiczne wykazują, że regularna konsumpcja cukru, zwłaszcza w napojach, prowadzi do zaburzeń metabolicznych niezależnie od masy ciała. Najsilniejsze dowody dotyczą wpływu na ryzyko cukrzycy typu 2, rozwoju otyłości trzewnej, zaburzeń gospodarki lipidowej, nadciśnienia oraz wzrostu śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Silna korelacja została potwierdzona w różnych grupach wiekowych, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Lista badań

Spożycie cukru, choroby metaboliczne i otyłość: aktualny stan kontrowersji

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 602

Rok: 2016

Autorzy: K. Stanhope

Czasopismo: Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może sprzyjać rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2 zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio poprzez wzrost masy ciała i tkanki tłuszczowej.

Streszczenie: Wpływ spożycia cukru na zdrowie pozostaje tematem kontrowersyjnym. Celem tego przeglądu jest omówienie dowodów i ich braku, które podtrzymują kontrowersję oraz wyjaśnienie, dlaczego jej rozwiązanie jest ważne. Istnieją prawdopodobne mechanizmy i dane z badań wspierające sugestię, że spożywanie nadmiaru cukru promuje rozwój chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i cukrzycy typu 2 (T2DM) zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Bezpośrednia droga obejmuje nieuregulowane wychwytywanie i metabolizm fruktozy przez wątrobę, prowadzące do nagromadzenia tłuszczu w wątrobie, dyslipidemii, zmniejszonej wrażliwości na insulinę i wzrostu poziomu kwasu moczowego. Dane epidemiologiczne sugerują, że te bezpośrednie efekty fruktozy mają związek ze spożyciem cukrów zawierających fruktozę, takich jak sacharoza i syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS), które są głównymi dodatkowymi cukrami. Spożycie dodanego cukru jest powiązane z rozwojem i/lub występowaniem stłuszczenia wątroby, dyslipidemii, insulinooporności, hiperurykemii, CVD i T2DM, często niezależnie od przyrostu masy ciała czy całkowitej energii w diecie. W badaniach interwencyjnych na ludziach zaobserwowano wzrost stężenia lipidów i spadek wrażliwości na insulinę po spożyciu diety bogatej w cukier w porównaniu z dietą kontrolną. Ostatnio wykazano, że suplementacja napojami zawierającymi 0%, 10%, 17,5% lub 25% dziennego zapotrzebowania energetycznego jako HFCS powodowała wzrost czynników ryzyka CVD i kwasu moczowego w sposób zależny od dawki. Brakuje jednak badań bez czynników zakłócających przeprowadzonych u zdrowych osób, stosujących kontrolowaną, zbilansowaną energetycznie dietę pozwalającą na ocenę wpływu cukru bez przyrostu masy ciała. Ponadto, niedawne raporty stwierdzają brak negatywnych skutków spożycia napojów zawierających do 30% zapotrzebowania energetycznego jako sacharoza lub HFCS, a kilka metaanaliz sugeruje, że fruktoza nie ma specyficznie szkodliwego wpływu względem innych węglowodanów. Nadmiar cukru może również pośrednio sprzyjać rozwojowi CVD i T2DM, powodując wzrost masy ciała i tłuszczu, choć również jest to tematem kontrowersji. Mechanistycznie, fruktoza może powodować zwiększenie spożycia energii i zmniejszenie wydatku energetycznego poprzez brak stymulacji produkcji leptyny. Badania fMRI mózgu wykazują odmienne reakcje na fruktozę lub cukry zawierające fruktozę w porównaniu z glukozą lub aspartamem. Niektóre badania epidemiologiczne wskazują, że spożycie cukru wiąże się z przyrostem masy ciała, a interwencyjne wykazały, że diety bogate w cukier promują większy przyrost masy ciała niż diety ubogie w cukier. Nie przeprowadzono jednak badań porównujących spożycie energii i przyrost masy ciała u osób spożywających dużo lub mało cukru, przy ślepej próbie, z podobnym rozkładem makroskładników i ilością błonnika. Niewiele jest także danych określających, czy forma spożywanego cukru (napoje czy pokarmy stałe) wpływa na potencjał zwiększania masy ciała. Uzyskanie finansowania na odpowiednie badania kliniczne jest bardzo trudne, szczególnie przy poziomach spożycia spotykanych w populacji. Niemniej jednak, uzupełnienie tych luk w wiedzy może być konieczne, by uzasadnić zmiany polityki zdrowotnej sprzyjające środowisku niepromującemu otyłości i chorób metabolicznych.

Zobacz badanie

Napoje słodzone cukrem a zdrowie kardiometaboliczne: aktualizacja dowodów

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 288

Rok: 2019

Autorzy: Vasanti S. Malik, F. Hu

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Napoje słodzone cukrem są silnie powiązane z przyrostem masy ciała, cukrzycą typu 2 oraz ryzykiem choroby niedokrwiennej serca, co podkreśla potrzebę ograniczenia ich spożycia dla poprawy zdrowia kardiometabolicznego.

Streszczenie: Napoje słodzone cukrem (SSB) mają niewielką wartość odżywczą, a wiele badań wykazało związek spożycia SSB z przyrostem masy ciała oraz ryzykiem cukrzycy typu 2 (T2D), chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i niektórych nowotworów. Zespół metaboliczny (MetSyn) to zespół czynników ryzyka, które poprzedzają rozwój T2D i CVD; jednak dowody na związek SSB z MetSyn są niejednoznaczne. Aby formułować rekomendacje dotyczące SSB, należy uwzględnić nowe dowody w kontekście istniejącej literatury. Niniejszy przegląd aktualizuje dowody łączące SSB i kardiometaboliczne skutki zdrowotne, w tym MetSyn. Wyniki badań kohortowych wskazują na silny, dodatni związek między SSB a przyrostem masy ciała oraz ryzykiem T2D i choroby wieńcowej serca (CHD), niezależnie od otyłości. Związki z MetSyn są mniej spójne, a ryzyko udaru wydaje się być wyższe u kobiet. Wyniki krótkoterminowych badań interwencyjnych potwierdzają mechanistycznie związek SSB z T2D i CHD. Przekonujące dowody z badań kohortowych i interwencyjnych potwierdzają etiologiczną rolę SSB w przyroście masy ciała oraz ryzyku T2D i CHD. Kontynuacja działań mających na celu ograniczenie spożycia SSB powinna być promowana w celu poprawy zdrowia kardiometabolicznego jednostek i populacji.

Zobacz badanie

Molekularne aspekty metabolizmu fruktozy i choroby metaboliczne

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 175

Rok: 2021

Autorzy: M. Herman, M. Birnbaum

Czasopismo: Cell Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy może przyczyniać się do chorób metabolicznych, a zrozumienie jej unikalnych właściwości może prowadzić do nowych opcji terapeutycznych w leczeniu tych chorób.

Zobacz badanie

Spożycie napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych powiązane z cukrzycą typu 2, chorobami sercowo-naczyniowymi i śmiertelnością całkowitą: przegląd systematyczny i metaanaliza z analizą dawka-odpowiedź badań kohortowych

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 86

Rok: 2021

Autorzy: Yantong Meng, Siqi Li, Jabir Khan, Z. Dai, Chang Li, Xiaosong Hu, Q. Shen, Yong Xue

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Zwiększone spożycie napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych jest powiązane ze wzrostem ryzyka cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności całkowitej.

Streszczenie: Chociaż badania oceniały związek pomiędzy nawykowym spożyciem napojów słodzonych cukrem (SSB) i sztucznie słodzonych (ASB) a zdrowiem, wyniki są niejednoznaczne. Przeprowadziliśmy metaanalizę badań kohortowych w celu podsumowania relacji pomiędzy spożyciem SSB i ASB a ryzykiem cukrzycy typu 2 (T2D), chorób sercowo-naczyniowych (CVD) oraz śmiertelnością całkowitą. Przeszukano systematycznie bazy PubMed, Embase i Ovid do 20 czerwca 2020. Do analizy zakwalifikowano 34 badania. Oszacowano względne ryzyko (RR) i 95% przedziały ufności dla najwyższych vs najniższych kategorii spożycia oraz dla związków liniowych i nieliniowych. Każda dodatkowa porcja SSB i ASB dziennie zwiększała ryzyko T2D o 27% (RR: 1,27) i 13%, CVD o 9% i 8%, a śmiertelności całkowitej o 10% i 7%. Wykazano liniowe związki dla SSB z T2D i CVD. Nieliniowe zależności wykryto dla ASB z T2D, CVD i śmiertelnością oraz dla SSB ze śmiertelnością. Wyniki wskazują, że zwiększone spożycie SSB i ASB jest powiązane z ryzykiem T2D, CVD i śmiertelnością.

Zobacz badanie

Metabolizm fruktozy i choroby metaboliczne

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 365

Rok: 2018

Autorzy: S. Hannou, D. Haslam, N. McKeown, M. Herman

Czasopismo: Journal of Clinical Investigation

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy może przyczyniać się do chorób kardiometabolicznych, w tym otyłości i cukrzycy, z powodu jej unikalnych właściwości metabolicznych.

Streszczenie: Wzrost spożycia cukru jest coraz częściej uznawany za czynnik przyczyniający się do światowej epidemii otyłości i cukrzycy oraz powiązanych z nimi ryzyk kardiometabolicznych. Z powodu unikalnych właściwości metabolicznych fruktoza jako składnik cukru może być szczególnie szkodliwa. Diety bogate we fruktozę mogą szybko prowadzić do wszystkich kluczowych cech zespołu metabolicznego. W pracy omówiono biologię metabolizmu fruktozy oraz potencjalne mechanizmy, przez które nadmierne jej spożycie może przyczyniać się do chorób kardiometabolicznych.

Zobacz badanie

Spożycie dodanego cukru z różnych źródeł a ryzyko śmiertelności całkowitej i chorób sercowo-naczyniowych: rola wskaźnika masy ciała

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 3

Rok: 2024

Autorzy: Ziwei Shi, Wenmin Zhu, Zhiqun Lei, Xiaolong Yan, Xinyue Zhang, Sheng Wei, Qi Wang

Czasopismo: The Journal of Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie dodanego cukru, zwłaszcza z napojów, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności całkowitej i chorób sercowo-naczyniowych; część tych zależności pośredniczy wskaźnik masy ciała (BMI).

Zobacz badanie

Dodanego cukru i ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u dzieci: Stanowisko naukowe American Heart Association

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 440

Rok: 2017

Autorzy: M. Vos, Jill L. Kaar, J. Welsh, L. V. Van Horn, D. Feig, C. Anderson, M. Patel, Jessica Cruz Muños, N. Krebs, S. Xanthakos, Rachel K. Johnson

Czasopismo: Circulation

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Dodanego cukru wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u dzieci; zaleca się, by dzieci spożywały maksymalnie 25 g (100 kcal, ≈6 łyżeczek) dodanego cukru dziennie.

Streszczenie: Niekorzystne nawyki żywieniowe są głównymi przyczynami chorób możliwych do uniknięcia na świecie. Dodatkowy cukier zwiększa gęstość energetyczną diety, ale ubogi jest w składniki odżywcze i podnosi ryzyko rozwoju otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia, nowotworów zależnych od otyłości i próchnicy. Komitet American Heart Association dokonał przeglądu i oceny dowodów dotyczących wpływu dodanego cukru na zdrowie sercowo-naczyniowe dzieci. Literatura została podzielona na 5 głównych obszarów: wpływ na ciśnienie krwi, lipidy, insulinooporność i cukrzycę, niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby i otyłość. Wnioski: związki pomiędzy dodanym cukrem a zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych u dzieci występują na poziomach znacznie niższych niż obecne średnie spożycie. Silne dowody potwierdzają związek dodanego cukru ze wzrostem ryzyka CVD u dzieci poprzez zwiększenie spożycia energii, adipogenezy i dyslipidemii. Zaleca się spożycie ≤25 g dodanego cukru dziennie i unikanie dodanego cukru w diecie dzieci poniżej 2. roku życia.

Zobacz badanie

Spożycie napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych a ryzyko zdrowia sercowo-naczyniowego

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 6

Rok: 2022

Autorzy: Chayakrit Krittanawong, Y. Qadeer, Zhen Wang, Karl Z Nadolsky, S. Virani, C. Lavie

Czasopismo: The American Journal of Medicine

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Zwiększone spożycie napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych może zwiększać ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i śmiertelności.

Zobacz badanie

Dodanego cukru, napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych oraz ryzyko chorób sercowo-naczyniowych: wyniki badania Women’s Health Initiative i metaanaliza sieciowa badań prospektywnych

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 25

Rok: 2022

Autorzy: Bo Yang, Andrea J. Glenn, Qing Liu, Tracy E. Madsen, M. Allison, J. Shikany, J. Manson, K. Chan, Wen-Chih Wu, Jie Li, Simin Liu, K. Lo

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Dieta z udziałem dodanego cukru ≥15% i spożywanie ≥1 porcji napojów słodzonych cukrem lub sztucznie słodzonych może wiązać się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Streszczenie: Wciąż niewiele wiadomo o roli dodanego cukru w chorobach sercowo-naczyniowych (CVD) i o względnym udziale napojów słodzonych cukrem (SSB) i sztucznie słodzonych (ASB) w ryzyku CVD. Wśród 109 034 kobiet uczestniczących w Women’s Health Initiative analizowano średnie spożycie cukru dodanego, SSB i ASB, a za pomocą regresji Coxa oszacowano hazard ratio (HR) dla ryzyka CVD. Spójność wyników porównano z metaanalizą sieciową. W okresie średnio 17,4 lat obserwacji potwierdzono 11 597 przypadków CVD. Dodany cukier ≥15% energii dziennie wiązał się dodatnio z całkowitym CVD (HR = 1,08), CHD (HR = 1,20). Spożycie ≥1 porcji SSB dziennie wiązało się z wyższym ryzykiem CVD (HR = 1,29), CHD (1,35), udaru (1,30). Spożycie ASB wiązało się ze wzrostem ryzyka CVD (1,14) i udaru (1,24). W metaanalizie wykazano duże zróżnicowanie wyników między badaniami. Dieta zawierająca ≥15% energii z dodanego cukru i spożycie ≥1 porcji SSB lub ASB może być związane z wyższą zachorowalnością na CVD.

Zobacz badanie

Spożycie dodanego cukru i śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych wśród dorosłych w USA

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 856

Rok: 2014

Autorzy: Quanhe Yang, Zefeng Zhang, E. Gregg, W. Flanders, R. Merritt, F. Hu

Czasopismo: JAMA Internal Medicine

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie dodanego cukru jest istotnie związane ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych wśród dorosłych Amerykanów.

Streszczenie: Badania epidemiologiczne sugerują, że wyższe spożycie dodanego cukru wiąże się z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (CVD). Niewiele badań prospektywnych oceniało związek spożycia dodanego cukru z umieralnością z powodu CVD. Celem badania było zbadanie trendów czasowych spożycia dodanego cukru w diecie oraz ocena związku z umieralnością z powodu CVD. Analizowano dane z NHANES oraz kohorty śmiertelności (n = 11 733) z lat 1988–2006. W czasie 14,6 lat obserwacji zanotowano 831 zgonów z powodu CVD. Skorygowane hazard ratio (HR) dla śmiertelności z powodu CVD rosło wraz z wyższym udziałem dodanego cukru w diecie, osiągając HR 2,03 dla spożycia ≥25% kalorii z dodanego cukru vs <10%. Wyniki były spójne w różnych podgrupach demograficznych. Większość dorosłych spożywa więcej dodanego cukru niż zalecane dla zdrowej diety. Potwierdzono istotny związek pomiędzy spożyciem dodanego cukru a śmiertelnością z powodu CVD.

Zobacz badanie

Spożycie napojów słodzonych cukrem, sztucznie słodzonych oraz soków owocowych a ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności: metaanaliza

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 25

Rok: 2023

Autorzy: Baoyu Li, Ni Yan, Hong Jiang, Meng Cui, Min Wu, Lina Wang, B. Mi, Zhaofang Li, Jiamiao Shi, Yahui Fan, Mougni Mohamed Azalati, C. Li, Fangyao Chen, M. Ma, Duolao Wang, Le Ma

Czasopismo: Frontiers in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie napojów słodzonych cukrem i sztucznie słodzonych zwiększa ryzyko chorób kardiometabolicznych i śmiertelności, a spożycie soków owocowych wiąże się z wyższym ryzykiem cukrzycy typu 2.

Streszczenie: Wprowadzenie: Spożycie napojów słodzonych cukrem (SSB) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób kardiometabolicznych. Jednak dowody dotyczące napojów sztucznie słodzonych (ASB) i soków owocowych są niejednoznaczne. Celem badania była ocena związków pomiędzy spożyciem SSB, ASB i soków owocowych a częstością cukrzycy typu 2 (T2D), chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i śmiertelności. W metaanalizie 72 artykułów wykazano pozytywne związki pomiędzy spożyciem tych napojów a ryzykiem T2D, CVD, nadciśnienia i śmiertelności (wszystkie p<0,05). Analiza dawka-odpowiedź wykazała monotoniczne związki spożycia SSB z nadciśnieniem, T2D, chorobą wieńcową, udarem i śmiertelnością, a liniową zależność spożycia ASB z nadciśnieniem. Spożycie SSB i ASB wiązało się z wyższym ryzykiem chorób kardiometabolicznych i śmiertelności. Spożycie soków owocowych wiązało się z wyższym ryzykiem T2D.

Zobacz badanie

Spożycie napojów słodzonych cukrem i niskokalorycznych a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych: metaanaliza i przegląd systematyczny

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 130

Rok: 2020

Autorzy: Jiawei Yin, Yalun Zhu, Vasanti S. Malik, Xiaoqin Li, Xiaolin Peng, F. Zhang, Zhilei Shan, Liegang Liu

Czasopismo: Advances in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nawykowe spożycie napojów słodzonych cukrem wiąże się z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności, a napoje słodzone niskokalorycznie również niosą zwiększone ryzyko.

Streszczenie: Długoterminowe związki pomiędzy spożyciem napojów słodzonych cukrem (SSB) i napojów słodzonych niskokalorycznie (LCSB) z chorobami sercowo-naczyniowymi (CVD) pozostają niejednoznaczne. Przeprowadzono metaanalizę badań kohortowych opublikowanych do 1 grudnia 2019 r. dotyczących związków spożycia SSB i LCSB z ryzykiem zachorowania i śmiertelności z powodu CVD. Spożycie 1 porcji SSB dziennie wiązało się z 8% wyższym ryzykiem zachorowania i śmiertelności z powodu CVD. Spożycie 1 porcji LCSB dziennie wiązało się z 7% wyższym ryzykiem zachorowania na CVD. Związek LCSB z CVD był nieliniowy z wyraźnym wzrostem ryzyka przy spożyciu powyżej 2 porcji dziennie. Nawykowe spożycie SSB wiązało się z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności w sposób zależny od dawki.

Zobacz badanie

Spożycie napojów słodzonych cukrem, przyrost masy ciała i ryzyko cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych w Azji: przegląd systematyczny

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 37

Rok: 2021

Autorzy: N. Neelakantan, S. H. Park, Guo-Chong Chen, R. V. van Dam

Czasopismo: Nutrition Reviews

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wysokie spożycie napojów słodzonych cukrem wiąże się z przyrostem masy ciała, zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2 i prawdopodobnie niektórymi chorobami sercowo-naczyniowymi w populacjach azjatyckich.

Streszczenie: Częstość występowania cukrzycy typu 2 (T2DM) i chorób sercowo-naczyniowych (CVD) rośnie w Azji i wiele krajów wdraża politykę profilaktyczną ograniczającą spożycie napojów słodzonych cukrem (SSB). Przegląd analizuje związki między spożyciem SSB a skutkami kardiometabolicznymi w populacjach azjatyckich. W metaanalizie wysokie spożycie SSB wiązało się ze znaczącym przyrostem masy ciała i wyższym ryzykiem wybranych chorób CVD. Wskaźnik ryzyka T2DM wynosił 1,51 dla najwyższych vs najniższych kategorii spożycia. Wnioski: wysokie spożycie SSB wiąże się bezpośrednio z przyrostem masy ciała, ryzykiem T2DM i wybranych chorób CVD u Azjatów. Wskazane są strategie ograniczania spożycia SSB.

Zobacz badanie

Metabolizm i wpływ zdrowotny cukrów pokarmowych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 29

Rok: 2022

Autorzy: Yasmine Alam, Raymond Kim, Cholsoon Jang

Czasopismo: Journal of Lipid and Atherosclerosis

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów pokarmowych przyczynia się do zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, choć mechanizmy pozostają niejasne.

Streszczenie: Nadmierne spożycie dodanego cukru i jego skutki zdrowotne są powodem poważnych obaw w ostatnich dekadach. Dane epidemiologiczne sugerują, że częstość występowania zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, wzrosła z powodu chronicznego nadmiaru tych cukrów w diecie. W przeglądzie omówiono patofizjologiczne znaczenie 6 głównych cukrów prostych obecnych w diecie oraz powiązane szlaki biochemiczne i molekularne ich metabolizmu, z uwzględnieniem najnowszych badań.

Zobacz badanie

Nadmierna konsumpcja cukru: wspólnik stanu zapalnego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 140

Rok: 2022

Autorzy: Xiao Ma, Fang Nan, H. Liang, Panyin Shu, Xinzou Fan, Xiaoshuang Song, Y. Hou, Dunfang Zhang

Czasopismo: Frontiers in Immunology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru i żywności przetworzonej może przyczyniać się do występowania i nasilenia stanów zapalnych, co podkreśla konieczność badań nad regulacją chorób zapalnych u ludzi.

Streszczenie: Wysokie spożycie cukru od dawna uznawane jest za potencjalny czynnik środowiskowy zwiększający ryzyko chorób niezakaźnych, w tym otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Cukry pokarmowe to głównie heksozy: glukoza, fruktoza, sacharoza i syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS). Ich spożycie, szczególnie z napojów i żywności przetworzonej, znacząco wzrosło w ostatnich 30 latach. Praca podsumowuje wpływ spożycia dużych ilości cukrów na reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, łuszczycę, nieswoiste zapalenie jelit i przewlekły stan zapalny. Autorzy podkreślają, że cukry pokarmowe i mieszanki przetworzonej żywności mogą być kluczowym czynnikiem prowadzącym do powstawania i zaostrzania stanów zapalnych.

Zobacz badanie

Postrzegane związki między nadmiernym spożyciem cukru a schorzeniami zdrowotnymi

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 32

Rok: 2022

Autorzy: M. Prada, Magda Saraiva, M. Garrido, Ana Sério, Ana Teixeira, Diniz Lopes, Diana A. Silva, David L. Rodrigues

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru wiązane jest z czynnikami ryzyka chorób kardiometabolicznych, sercowo-naczyniowych, problemów stomatologicznych, nowotworowych i zdrowia psychicznego, z najczęściej wskazywanymi: cukrzycą, nadwagą/otyłością i problemami jamy ustnej.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukru stanowi zwiększone ryzyko rozwoju chorób niezakaźnych (np. otyłości, chorób kardiometabolicznych i stomatologicznych). Nadal nie jest jasne, czy ludzie są świadomi tych negatywnych skutków zdrowotnych. W badaniu systematycznie zbadano, w jakim stopniu ludzie kojarzą stany zdrowotne z nadmiernym spożyciem cukru. Uczestnicy (N = 1010 ochotników z Portugalii) swobodnie wskazywali stany zdrowotne kojarzone z nadmiernym spożyciem cukru i oceniali siłę tego powiązania dla 8 konkretnych schorzeń. Najczęściej wskazywano czynniki ryzyka chorób kardiometabolicznych (np. cukrzycę), chorób sercowo-naczyniowych, problemów stomatologicznych, nowotworowych i psychicznych. Najsilniej kojarzone: cukrzyca, nadwaga/otyłość i problemy jamy ustnej. Kobiety, osoby z dziećmi i eksperci ds. zdrowia oceniały związek cukru z wybranymi schorzeniami jako silniejszy.

Zobacz badanie

Wpływ wolnych cukrów na zdrowie człowieka – przegląd narracyjny

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 57

Rok: 2023

Autorzy: Kerri M. Gillespie, E. Kemps, M. White, S. Bartlett

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie dodanego cukru negatywnie wpływa na zdrowie i dobrostan człowieka, przy czym rodzaj i źródło węglowodanów istotnie modulują wpływ na otyłość, cukrzycę, choroby sercowo-naczyniowe, funkcje poznawcze i nastrój.

Streszczenie: Znaczenie żywienia dla zdrowia człowieka znane jest od ponad wieku. Jednak trwa debata na temat roli cukrów dodanych i wolnych w zdrowiu fizjologicznym i neurologicznym. W przeglądzie omówiono kluczowe kwestie i główne stany chorobowe wiązane z cukrem. Analizowano aktualne dowody dotyczące wpływu wolnych cukrów na zdrowie człowieka, w szczególności otyłość, cukrzycę, choroby sercowo-naczyniowe, funkcje poznawcze i nastrój. Przedstawiono także dominujące teorie mechanizmów działania. Wyniki sugerują negatywny wpływ nadmiernego spożycia dodanego cukru na zdrowie i dobrostan. Rodzaj i źródło węglowodanów wyraźnie wpływają na ich wpływ na zdrowie. Potrzebne są dalsze badania dotyczące różnych form węglowodanów w różnych populacjach.

Zobacz badanie

Słodkie niebezpieczeństwo cukrów dodanych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 45

Rok: 2019

Autorzy: L. Paglia

Czasopismo: European Journal of Paediatric Dentistry

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru powiązane jest ze wzrostem ryzyka próchnicy, otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń snu i może przyczyniać się do ADHD.

Streszczenie: Zachowania żywieniowe determinowane są przez czynniki społeczne, rodzinne i indywidualne, w tym dostępność i ceny żywności. Preferencja do słodkiego kształtuje się wcześnie i utrzymuje przez dzieciństwo. To tłumaczy, dlaczego dzieci są narażone na nadmiar cukru. Puste kalorie z cukru zaburzają prawidłowy rozwój ze względu na brak składników odżywczych. Związek spożycia cukru z negatywnymi skutkami zdrowotnymi pozostaje kontrowersyjny. Dotyczy to cukru dodanego, obecnego również w sokach, miodzie, syropach. Nie obejmuje cukru naturalnie występującego w owocach, warzywach i mleku. Wiele badań wiąże nadmiar cukru ze wzrostem ryzyka próchnicy, otyłości, CVD, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Otyłość to główny czynnik ryzyka zaburzeń oddychania podczas snu. Niedobór snu pogarsza wrażliwość na insulinę i zwiększa ryzyko kardiometaboliczne. Rosną zainteresowanie związkiem spożycia cukru z ADHD u dzieci. Organizacje AHA, AAP i WHO rekomendują ograniczenie wolnych cukrów do <10% energii, a najlepiej <5%.

Zobacz badanie

Cukry i zdrowie przewodu pokarmowego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 37

Rok: 2021

Autorzy: Djésia Arnone, Caroline Chabot, A. Heba, T. Kökten, B. Caron, F. Hansmannel, Natacha Dreumont, A. Ananthakrishnan, D. Quilliot, L. Peyrin-Biroulet

Czasopismo: Clinical Gastroenterology and Hepatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może zaburzać homeostazę jelitową, prowadząc do zwiększonej podatności na infekcje i przyczyniając się do rozwoju chorób niezakaźnych, takich jak cukrzyca i choroby sercowo-naczyniowe.

Zobacz badanie

Fruktoza i niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 50

Rok: 2021

Autorzy: E. Roeb, R. Weiskirchen

Czasopismo: Frontiers in Pharmacology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy wiąże się z negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym przyrostem masy ciała, niekorzystnym wpływem na metabolizm tłuszczów i węglowodanów oraz niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby.

Streszczenie: Nadmierna konsumpcja wolnych cukrów jest głównym czynnikiem wysokiej częstości otyłości i zespołu metabolicznego w krajach uprzemysłowionych. Coraz więcej badań wskazuje na udział fruktozy w patofizjologii oraz nasileniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Epidemiologicznie wyższe spożycie fruktozy wiąże się z NAFLD u osób z nadwagą. Fruktoza, jako składnik cukru, wydaje się mieć szczególnie niekorzystny wpływ metaboliczny z powodu swojego wyłącznego metabolizmu wątrobowego. Wskaźnik śmiertelności z powodu chorób wątroby jest związany ze stopniem włóknienia, natomiast główną przyczyną zgonów pacjentów z NAFLD i NASH pozostają choroby sercowo-naczyniowe. Aktualna literatura wykazuje przyrost masy ciała, niekorzystne zmiany metaboliczne oraz NASH po nadmiernym spożyciu fruktozy. Ograniczenie spożycia cukru wymaga polityki żywieniowej, m.in. podatków na słodkie napoje. Kolejne badania powinny wyjaśnić, czy niskie spożycie fruktozy może chronić przed NAFLD.

Zobacz badanie

Spożycie cukru, choroby metaboliczne i otyłość: stan kontrowersji

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 602

Rok: 2016

Autorzy: K. Stanhope

Czasopismo: Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może sprzyjać rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2 zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przez zwiększenie masy ciała i przyrost tkanki tłuszczowej.

Streszczenie: Wpływ spożycia cukru na zdrowie pozostaje przedmiotem kontrowersji. Celem tego przeglądu jest omówienie dowodów i ich braku, które podtrzymują tę kontrowersję, oraz wskazanie, dlaczego jej rozwiązanie jest ważne. Istnieją wiarygodne mechanizmy oraz dane badawcze sugerujące, że nadmierne spożycie cukru sprzyja rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i cukrzycy typu 2 (T2DM) zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Bezpośredni mechanizm obejmuje niekontrolowane wychwytywanie i metabolizm fruktozy przez wątrobę, co prowadzi do akumulacji tłuszczu w wątrobie, dyslipidemii, obniżonej wrażliwości na insulinę i wzrostu poziomu kwasu moczowego. Dane epidemiologiczne sugerują, że te bezpośrednie efekty fruktozy dotyczą spożycia sacharozy i syropu glukozowo-fruktozowego (HFCS), które są dominującymi cukrami dodanymi. Spożycie cukru dodanego wiąże się z rozwojem i/lub występowaniem stłuszczenia wątroby, dyslipidemii, insulinooporności, hiperurykemii, CVD oraz T2DM – często niezależnie od przyrostu masy ciała lub całkowitego spożycia energii. Istnieją badania interwencyjne, w których spożycie dużych ilości cukru prowadziło do wzrostu poziomu lipidów i pogorszenia wrażliwości na insulinę u ludzi w porównaniu do diet kontrolnych. Najnowsze prace wykazały, że suplementacja diety napojami zawierającymi 0%, 10%, 17,5% lub 25% dziennego zapotrzebowania kalorycznego w postaci HFCS prowadziła do wzrostu czynników ryzyka CVD i kwasu moczowego w sposób zależny od dawki. Brakuje jednak badań w kontrolowanych warunkach, które pozwalałyby określić wpływ cukru bez wzrostu masy ciała. Dodatkowo, niektóre meta-analizy sugerują, że fruktoza nie ma specyficznie szkodliwego wpływu w porównaniu z innymi węglowodanami. Nadmierne spożycie cukru może również pośrednio zwiększać ryzyko CVD i T2DM poprzez zwiększenie masy ciała, co jest także przedmiotem kontrowersji. Mechanistycznie, możliwe jest, że spożycie fruktozy zwiększa pobór energii i obniża wydatki energetyczne przez brak stymulacji produkcji leptyny. fMRI mózgu pokazuje, że mózg reaguje inaczej na fruktozę niż na glukozę lub aspartam. Niektóre badania epidemiologiczne wiążą spożycie cukru z przyrostem masy ciała, a badania interwencyjne pokazują większy przyrost masy ciała przy wysokocukrowej diecie ad libitum. Jednak brakuje badań, które porównywałyby przyjmowanie energii i przyrost masy ciała u osób spożywających dużo lub mało cukru w sposób zaślepiony i przy zachowaniu podobnego rozkładu makroskładników i błonnika. Brakuje też danych dotyczących wpływu formy spożycia cukru (napój vs stały pokarm) na ryzyko przyrostu masy ciała. Uzyskanie finansowania na tego typu badania będzie trudne, choć ich wyniki mogą być kluczowe dla wsparcia zmian w polityce żywieniowej.

Zobacz badanie

Metabolizm fruktozy i choroby metaboliczne

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 365

Rok: 2018

Autorzy: S. Hannou, D. Haslam, N. McKeown, M. Herman

Czasopismo: Journal of Clinical Investigation

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy może przyczyniać się do rozwoju chorób kardiometabolicznych, w tym otyłości i cukrzycy, ze względu na unikalne właściwości metaboliczne fruktozy.

Streszczenie: Coraz częściej uważa się, że wzrost spożycia cukru przyczynia się do globalnych epidemii otyłości i cukrzycy oraz związanych z nimi zagrożeń kardiometabolicznych. Fruktoza, będąca składnikiem cukru, może być szczególnie szkodliwa z powodu swoich unikalnych właściwości metabolicznych. Dieta bogata w fruktozę może szybko wywoływać wszystkie kluczowe cechy zespołu metabolicznego. Przegląd opisuje biologię metabolizmu fruktozy oraz potencjalne mechanizmy, przez które jej nadmiar może przyczyniać się do rozwoju chorób kardiometabolicznych.

Zobacz badanie

Molekularne aspekty metabolizmu fruktozy i chorób metabolicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 175

Rok: 2021

Autorzy: M. Herman, M. Birnbaum

Czasopismo: Cell Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy może przyczyniać się do chorób metabolicznych, a zrozumienie jej unikalnych właściwości może prowadzić do nowych strategii terapeutycznych.

Zobacz badanie

Metabolizm i wpływ zdrowotny cukrów pokarmowych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 29

Rok: 2022

Autorzy: Yasmine Alam, Raymond Kim, Cholsoon Jang

Czasopismo: Journal of Lipid and Atherosclerosis

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów pokarmowych przyczynia się do zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, choć mechanizmy pozostają niejasne.

Streszczenie: Spożywanie nadmiernych ilości cukrów dodanych i ich wpływ na zdrowie człowieka budzi poważne obawy od kilku dekad. Dane epidemiologiczne sugerują, że częstość występowania zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, wzrosła wskutek przewlekłego nadmiaru tych cukrów w diecie. Chociaż wiele z tych cukrów jest badanych od wieków, ich wpływ na zdrowie oraz mechanizmy działania pozostają niejasne. W pracy omówiono rolę patofizjologiczną 6 głównych cukrów prostych obecnych w diecie oraz związane z nimi szlaki biochemiczne i molekularne metabolizmu przez różne narządy i mikrobiotę jelitową, z naciskiem na najnowsze badania.

Zobacz badanie

Fruktoza w diecie a zespół metaboliczny

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 168

Rok: 2019

Autorzy: M. Taskinen, C. Packard, J. Borén

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy wiąże się z markerami ryzyka i rozwojem składników zespołu metabolicznego, potencjalnie przyczyniając się do cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych.

Streszczenie: Spożycie fruktozy, najsłodszego z występujących naturalnie węglowodanów, wzrosło drastycznie w ciągu ostatnich 40 lat i jest obecnie powszechne w napojach, sokach i wypiekach, szczególnie wśród dzieci, nastolatków i młodych dorosłych. Liczne badania powiązały spożycie fruktozy i innych napojów słodzonych cukrem z insulinoopornością, akumulacją tłuszczu w wątrobie i hipertriglicerydemią. Długoterminowo te czynniki ryzyka mogą przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych. Fruktoza jest wchłaniana w jelicie cienkim i metabolizowana w wątrobie, gdzie stymuluje fruktolizę, glikolizę, lipogenezę i produkcję glukozy. Może to prowadzić do hipertriglicerydemii i stłuszczenia wątroby. Zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw jelitowego i wątrobowego metabolizmu fruktozy jest istotne. W niniejszym przeglądzie omówiono najnowsze dowody łączące nadmierne spożycie fruktozy z markerami ryzyka zdrowotnego i rozwojem składników zespołu metabolicznego.

Zobacz badanie

Cukry, otyłość i choroby sercowo-naczyniowe: wyniki najnowszych randomizowanych badań kontrolowanych

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 78

Rok: 2016

Autorzy: J. Rippe, T. Angelopoulos

Czasopismo: European Journal of Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Normalne spożycie cukru w diecie człowieka nie wykazuje związku z niekorzystnymi efektami metabolicznymi i zdrowotnymi.

Streszczenie: Związek między spożyciem cukru a różnymi skutkami zdrowotnymi jest kontrowersyjny. Niektórzy badacze twierdzą, że nadmierne spożycie cukru wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości, choroby wieńcowej, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i pobudzaniem szlaków nagrody w mózgu, co może powodować nadmierne spożycie kalorii. Te obawy wpłynęły na zalecenia WHO i innych organizacji, by ograniczać spożycie cukru. Dane z wielu randomizowanych badań kontrolowanych nie wspierają jednak związku między normalnym spożyciem cukru a negatywnymi skutkami zdrowotnymi. Celem przeglądu jest przedstawienie wyników najnowszych RCT i metaanaliz dotyczących spożycia cukru i jego rzekomego wpływu na zdrowie. Analizowane są skutki dotyczące hormonów regulujących energię, otyłości, chorób serca, cukrzycy, akumulacji tłuszczu w wątrobie i reakcji neurologicznych. Dane te nie potwierdzają związku między normalnym poziomem spożycia cukru a negatywnymi efektami metabolicznymi i zdrowotnymi.

Zobacz badanie

Jelitowy metabolizm fruktozy i glukozy w zdrowiu i chorobie

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 94

Rok: 2019

Autorzy: B. Merino, Cristina M. Fernández-Díaz, I. Cózar-Castellano, Germán Perdomo

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru wiąże się z chorobami metabolicznymi i insulinoopornością, wpływając na oś jelita–mózg oraz homeostazę glukozy.

Streszczenie: Globalna epidemia otyłości i cukrzycy wiązana jest ze wzrostem spożycia cukru. Przegląd omawia metabolizm fruktozy i glukozy oraz potencjalne mechanizmy molekularne, przez które nadmierne spożycie cukru wiąże się z chorobami metabolicznymi i insulinoopornością. Szczególną uwagę poświęcono mechanizmom transportu i wykrywania fruktozy i glukozy w jelicie, sygnalizacji komórkowej związanej z metabolizmem cukru oraz wpływowi na homeostazę glukozy w zdrowiu i chorobie. Opisano także efekty obwodowe i ośrodkowe cukrów pokarmowych na oś jelito–mózg.

Zobacz badanie

Cukry pokarmowe i endogenne powstawanie zaawansowanych produktów glikacji: nowe mechanizmy chorobowe

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 181

Rok: 2017

Autorzy: M. Aragno, R. Mastrocola

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wysokie spożycie cukru w diecie, zwłaszcza fruktozy, może sprzyjać rozwojowi chorób metabolicznych i uszkodzeń narządów – podkreśla się konieczność ograniczania żywności z cukrem i napojów słodzonych.

Streszczenie: Szybki wzrost liczby chorób metabolicznych w ostatnich trzech dekadach na całym świecie powiązany jest ze wzrostem spożycia produktów bogatych w cukry oraz napojów słodzonych. Nowym tematem w patogenezie chorób metabolicznych jest rola zaawansowanych produktów glikacji (AGEs). AGEs mogą być spożywane z żywnością wysokotemperaturową, ale także powstają endogennie w wyniku wysokiego spożycia cukru. Modele zwierzęce potwierdzają, że wysokie spożycie cukru, zwłaszcza fruktozy, prowadzi do akumulacji AGEs w tkankach, insulinooporności i zaburzeń metabolizmu lipidów. Fruktoza jest jednym z najszybciej glikujących cukrów. AGEs pochodzące z diety zaburzają funkcje komórkowe, takie jak synteza lipidów, stan zapalny, obronę antyoksydacyjną i metabolizm mitochondrialny. Coraz więcej dowodów wskazuje, że wpływ AGEs pokarmowych na różne szlaki sygnałowe może sprzyjać uszkodzeniom narządów – wątroby, mięśni i mózgu, wpływając nie tylko na metabolizm, ale i ogólne zdrowie. Najnowsze dane sugerują konieczność ograniczania źródeł AGEs, w tym cukru dodanego, by zapobiegać rozwojowi chorób metabolicznych.

Zobacz badanie

Napoje słodzone cukrem i ryzyko metaboliczne u dzieci i młodzieży z otyłością: przegląd narracyjny

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 52

Rok: 2023

Autorzy: V. Calcaterra, H. Cena, V. C. Magenes, A. Vincenti, Giulia Comola, A. Beretta, I. Di Napoli, G. Zuccotti

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Ograniczenie spożycia napojów słodzonych cukrem u dzieci i młodzieży może pomóc w prewencji otyłości i powiązanych zaburzeń metabolicznych.

Streszczenie: Napoje słodzone cukrem (SSB) są głównym źródłem cukrów wolnych w diecie. Opisano silny związek między spożyciem SSB a przyrostem masy ciała. W przeglądzie przedstawiono czynniki wpływające na spożycie SSB przez dzieci, w tym czynniki ekonomiczne, indywidualne oraz środowiskowe. Dane sugerują, że spożycie SSB negatywnie wpływa na masę ciała i choroby związane z otyłością. Kluczowym mechanizmem jest obniżenie sytości po spożyciu kalorii w płynie. Zauważono też wpływ SSB na mikrobiotę jelitową i zachowania żywieniowe. Spożycie SSB wiąże się z większą częstością występowania otyłości i zaburzeń metabolicznych, w tym insulinooporności, cukrzycy typu 2, nadciśnienia i zespołu metabolicznego. Ograniczenie spożycia SSB oraz wzrost świadomości ich wpływu na zdrowie metaboliczne i sercowo-naczyniowe są ważne w zapobieganiu otyłości i powikłaniom.

Zobacz badanie

mTOR jako kluczowe białko w metabolicznych skutkach spożycia prostych cukrów

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 40

Rok: 2019

Autorzy: Gemma Sangüesa, N. Roglans, Miguel Baena, A. Velázquez, J. Laguna, M. Alegret

Czasopismo: International Journal of Molecular Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie prostych cukrów aktywuje mTOR, prowadząc do efektów metabolicznych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2 i niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby.

Streszczenie: Jednym z najważniejszych zagrożeń dla zdrowia ludzi na świecie jest wzrost częstości występowania schorzeń metabolicznych (w tym otyłości, cukrzycy typu 2 i niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby), co idzie w parze ze wzrostem spożycia diet wysokokalorycznych bogatych w proste cukry. Wyzwanie stanowi identyfikacja szlaków metabolicznych dotkniętych nadmiernym spożyciem tych składników oraz poznanie molekularnych mechanizmów prowadzących do schorzeń metabolicznych. Mechanistyczny cel rapamycyny (mTOR) jest jednym z głównych węzłów molekularnych integrujących sygnały dotyczące stanu energetycznego i dostępności składników odżywczych, wywołując odpowiedzi komórkowe mogące prowadzić do wymienionych chorób poprzez regulację metabolizmu lipidów i glukozy. Nadmiar prostych cukrów aktywuje mTOR, co może modulować glukoneogenezę wątrobową, lipogenezę, wychwyt i katabolizm kwasów tłuszczowych oraz odkładanie tłuszczu w wątrobie. W przeglądzie omówiono ostatnie badania potwierdzające centralną rolę mTOR w skutkach metabolicznych nadmiernego spożycia prostych cukrów.

Zobacz badanie

Fruktoza i niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NASH)

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 50

Rok: 2021

Autorzy: E. Roeb, R. Weiskirchen

Czasopismo: Frontiers in Pharmacology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy wiąże się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi, w tym przyrostem masy ciała, zaburzeniami metabolizmu tłuszczów i węglowodanów oraz niealkoholowym stłuszczeniem wątroby.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukrów prostych jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za wysoką częstość otyłości i zespołu metabolicznego w krajach uprzemysłowionych. Coraz więcej badań wskazuje na udział fruktozy w patofizjologii i zaawansowaniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). W badaniach epidemiologicznych spożycie fruktozy, skorygowane pod względem energii, koreluje z NAFLD u osób z nadwagą. Fruktoza, jako składnik cukru stołowego, wykazuje negatywne efekty metaboliczne, zwłaszcza ze względu na wyłączny metabolizm wątrobowy. Śmiertelność z przyczyn wątrobowych jest ściśle związana ze stopniem zwłóknienia, natomiast najczęstszą przyczyną zgonu pacjentów z NAFLD/NASH są choroby sercowo-naczyniowe. Obecna literatura wskazuje na przyrost masy ciała, zaburzenia metabolizmu tłuszczów i węglowodanów oraz rozwój NASH po nadmiarze fruktozy. Konieczne jest ograniczenie spożycia cukru, m.in. przez politykę fiskalną, np. podatki na napoje słodzone.

Zobacz badanie

Napoje słodzone fruktozą i sacharozą, ale nie glukozą, zwiększają lipogenezę wątrobową: randomizowane badanie kontrolowane

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 133

Rok: 2021

Autorzy: Bettina Geidl-Flueck, M. Hochuli, Ágota Németh, A. Eberl, Nina Derron, H. Köfeler, L. Tappy, K. Berneis, G. Spinas, P. Gerber

Czasopismo: Journal of Hepatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Umiarkowane spożycie napojów słodzonych fruktozą i sacharozą, ale nie glukozą, zwiększa syntezę tłuszczów w wątrobie, co może sprzyjać problemom metabolicznym.

Zobacz badanie

Długoterminowe metaboliczne skutki stosowania popularnych substancji słodzących bezkalorycznych

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 8

Rok: 2024

Autorzy: Moran Rathaus, Loziana Azem, Rinat Livne, Sophie Ron, I. Ron, R. Hadar, G. Efroni, A. Amir, T. Braun, Yael Haberman, Amir Tirosh

Czasopismo: Molecular Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Długoterminowe spożycie popularnych substancji słodzących bezkalorycznych nie powoduje negatywnych skutków metabolicznych; Reb M może lekko poprawiać zaburzenia metaboliczne.

Zobacz badanie

Nadmierne spożycie cukru: wspólnik stanu zapalnego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 140

Rok: 2022

Autorzy: Xiao Ma, Fang Nan, H. Liang, Panyin Shu, Xinzou Fan, Xiaoshuang Song, Y. Hou, Dunfang Zhang

Czasopismo: Frontiers in Immunology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów i żywności przetworzonej może przyczyniać się do powstawania i nasilenia stanów zapalnych, co podkreśla konieczność badań nad regulacją chorób zapalnych człowieka.

Streszczenie: Wysokie spożycie cukru od dawna uznawane jest za czynnik ryzyka chorób niezakaźnych, takich jak otyłość, choroby sercowo-naczyniowe, zespół metaboliczny i cukrzyca typu 2. Cukry pokarmowe to głównie heksozy: glukoza, fruktoza, sacharoza i syrop glukozowo-fruktozowy. Konsumpcja napojów i żywności wysoko słodzonych wzrosła znacząco w ostatnich 30 latach. W pracy podsumowano wpływ wysokiego spożycia cukrów na reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, łuszczycę, nieswoiste zapalenia jelit oraz przewlekły, niskogradientowy stan zapalny. Stwierdzono, że cukry i żywność przetworzona mogą być kluczowym czynnikiem prowadzącym do powstawania i zaostrzania stanów zapalnych.

Zobacz badanie

Napoje słodzone cukrem a ryzyko zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 1286

Rok: 2010

Autorzy: Vasanti S. Malik, B. Popkin, G. Bray, J. Despres, W. Willett, F. Hu

Czasopismo: Diabetes Care

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie napojów słodzonych cukrem wiąże się z większym ryzykiem zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2, a także przyrostem masy ciała.

Streszczenie: Regularne spożycie napojów słodzonych cukrem (SSB) wiąże się ze wzrostem masy ciała i ryzykiem nadwagi/otyłości, ale rola SSB w rozwoju przewlekłych chorób metabolicznych, takich jak zespół metaboliczny i cukrzyca typu 2, nie była dotąd ilościowo oceniana. Metaanaliza 11 badań prospektywnych wykazała, że osoby spożywające najwięcej SSB miały o 26% większe ryzyko cukrzycy typu 2 i o 20% większe ryzyko zespołu metabolicznego w porównaniu z osobami spożywającymi najmniej tych napojów. Dane te potwierdzają potrzebę ograniczania spożycia SSB w celu redukcji ryzyka przewlekłych chorób metabolicznych.

Zobacz badanie

Nadmierna konsumpcja cukru może być trudnym nawykiem do przerwania: spojrzenie z perspektywy mózgu i ciała

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 120

Rok: 2015

Autorzy: M. Tryon, K. Stanhope, E. Epel, Ashley E. Mason, Rashida R. Brown, V. Medici, P. Havel, K. Laugero

Czasopismo: The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierna konsumpcja cukru może wzmacniać negatywną pętlę sprzężenia zwrotnego w mózgu, czyniąc niektóre osoby pod wpływem stresu bardziej podatnymi na otyłość i choroby pokrewne.

Streszczenie: Nadmierna konsumpcja cukru i przewlekły stres to rosnące zagrożenia zdrowotne, które mogą zwiększać ryzyko otyłości i chorób współistniejących. Badania na gryzoniach sugerują, że spożycie cukru może aktywować sprzężenie zwrotne mózg–glukokortykoidy–metabolizm, wyłączając odpowiedź na stres i wzmacniając nawyk nadmiernego spożycia cukru. Wyniki eksperymentalne wskazują, że spożycie sacharozy (w porównaniu z aspartamem) wiąże się z wyższą aktywnością lewej hipokampu oraz obniżeniem poziomu kortyzolu indukowanego stresem, co może zwiększać podatność na uzależnienie od cukru i otyłość.

Zobacz badanie

Związek między spożyciem napojów słodzonych cukrem a ryzykiem zespołu metabolicznego: przegląd systematyczny i metaanaliza

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 16

Rok: 2023

Autorzy: A. Muñoz-Cabrejas, P. Guallar-Castillón, M. Laclaustra, H. Sandoval-Insausti, B. Moreno-Franco

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spożycie napojów słodzonych cukrem jest dodatnio powiązane ze zwiększonym ryzykiem zespołu metabolicznego.

Streszczenie: Wzrost występowania zespołu metabolicznego w dużej mierze wynika ze szkodliwych nawyków żywieniowych, w tym spożycia napojów słodzonych cukrem. Metaanaliza 14 badań (62 693 dorosłych w analizach przekrojowych, 28 932 w prospektywnych) wykazała, że osoby o najwyższym spożyciu SSB miały o 35% wyższe ryzyko zespołu metabolicznego w badaniach przekrojowych i o 18% wyższe ryzyko w badaniach prospektywnych w porównaniu z osobami o najniższym spożyciu.

Zobacz badanie

Zrozumienie związku między cukrem a nowotworami: przegląd dowodów przedklinicznych i klinicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 30

Rok: 2022

Autorzy: Margeaux Epner, Peiying Yang, R. Wagner, L. Cohen

Czasopismo: Cancers

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może prowadzić do rozwoju i progresji nowotworów niezależnie od otyłości, m.in. przez aktywację szlaków zapalnych oraz zaburzenia metabolizmu glukozy i lipidów.

Streszczenie: Przeciętne spożycie cukru w USA znacznie przekracza zalecenia WHO i krajowych towarzystw. Dowody epidemiologiczne i badania przedkliniczne wskazują, że nadmiar cukru może prowadzić do rozwoju i progresji nowotworów niezależnie od otyłości. Badania na modelach zwierzęcych wskazują, że diety wysokocukrowe aktywują szlaki zapalne, glukozowe i lipidowe. Potwierdzono także powiązania między zespołem metabolicznym (MetS) a ryzykiem nowotworów. Potrzebne są dalsze badania kliniczne nad bezpośrednim wpływem cukru na powstawanie i rozwój raka.

Zobacz badanie

Wpływ cukrów pokarmowych na mikrobiotę jelitową i zdrowie metaboliczne

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 26

Rok: 2022

Autorzy: Karina Garcia, Gonçalo Ferreira, F. Reis, S. Viana

Czasopismo: Diabetology

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru – także słodzików kalorycznych i bezkalorycznych – może negatywnie wpływać na równowagę mikrobioty jelitowej i zdrowie metaboliczne, prowadząc do rozmaitych zaburzeń.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukru jest czynnikiem ryzyka rozwoju wielu schorzeń – metabolicznych, sercowo-naczyniowych, neurologicznych, a nawet niektórych nowotworów – oraz zwiększonej śmiertelności. Zachodni styl żywienia, obfitujący w tłuszcze nasycone i cukry, a ubogi w nieprzetworzone warzywa i błonnik, wpływa bezpośrednio na skład i funkcję mikrobioty jelitowej, prowadząc do jej dysbiozy. Dowody sugerują, że zarówno słodziki kaloryczne, jak i bezkaloryczne, mogą zaburzać ekosystem mikrobioty – zmieniając syntezę krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, integralność bariery jelitowej i powodując przewlekły stan zapalny, który z kolei napędza zaburzenia metaboliczne.

Zobacz badanie

Wpływ cukru na organizm, mózg i zachowanie

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 103

Rok: 2018

Autorzy: Clara R Freeman, Amna Zehra, Veronica Ramirez, C. Wiers, N. Volkow, Gene-Jack Wang

Czasopismo: Frontiers in Bioscience

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może wywoływać neuroadaptacje w układzie nagrody, prowadząc do kompulsywnego objadania się i niekorzystnych skutków zdrowotnych, takich jak otyłość, zespół metaboliczny i choroby zapalne.

Streszczenie: Cukier jest silnie nagradzający pod względem smaku i właściwości odżywczych. Nadmierne spożycie może prowadzić do zmian adaptacyjnych w układzie nagrody mózgu, rozdzielając zachowanie żywieniowe od realnych potrzeb energetycznych, co sprzyja kompulsywnemu objadaniu się. Skutkiem są niekorzystne stany zdrowotne – otyłość, zespół metaboliczny, choroby zapalne. Przegląd łączy najnowsze dane dotyczące wpływu cukru na organizm, mózg i zachowanie oraz tłumaczy mechanizmy leżące u podstaw jego powiązania z zachowaniami nałogowymi i negatywnymi skutkami zdrowotnymi.

Zobacz badanie

Molekularne aspekty metabolizmu fruktozy i chorób metabolicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 175

Rok: 2021

Autorzy: M. Herman, M. Birnbaum

Czasopismo: Cell Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy może przyczyniać się do chorób metabolicznych, a zrozumienie jej unikalnych właściwości może prowadzić do nowych opcji terapeutycznych.

Zobacz badanie

Wpływ sacharozy w diecie na otłuszczenie i homeostazę glukozy u myszy C57BL/6J zależy od formy spożycia: płynna czy stała

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 68

Rok: 2019

Autorzy: J. Togo, Sumei Hu, Min Li, Chaoqun Niu, J. Speakman

Czasopismo: Molecular Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spożywanie wody słodzonej sacharozą sprzyja przyrostowi tkanki tłuszczowej u myszy, podczas gdy sacharoza w formie stałej nie wykazuje tego efektu, co sugeruje, że płynna sacharoza może zaburzać regulację masy ciała i sprzyjać zespołom metabolicznym.

Zobacz badanie

Wpływ spożywanych cukrów na zdrowie metaboliczne i ich mechanizmy

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 29

Rok: 2022

Autorzy: Yasmine Alam, Raymond Kim, Cholsoon Jang

Czasopismo: Journal of Lipid and Atherosclerosis

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów prostych przyczynia się do rozwoju zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, choć mechanizmy nie są do końca poznane.

Streszczenie: Spożywanie nadmiernych ilości cukrów dodanych i ich wpływ na zdrowie ludzi budzi poważne obawy od kilku dekad. Dane epidemiologiczne sugerują, że częstość występowania zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca, wzrosła z powodu przewlekłego nadmiernego spożycia tych cukrów. Pomimo tego, że wiele cukrów zostało zbadanych od stuleci, ich wpływ zdrowotny i dokładne mechanizmy działania są nadal niejasne. W przeglądzie omówiono patofizjologiczną rolę sześciu głównych cukrów prostych występujących w diecie człowieka oraz szlaki biochemiczne i molekularne związane z ich metabolizmem przez różne narządy i mikrobiotę jelitową, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych badań.

Zobacz badanie

Fruktoza i sacharoza, ale nie glukoza, w napojach promują lipogenezę de novo w wątrobie: randomizowane badanie kontrolowane

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 133

Rok: 2021

Autorzy: Bettina Geidl-Flueck, M. Hochuli, Ágota Németh, A. Eberl, Nina Derron, H. Köfeler, L. Tappy, K. Berneis, G. Spinas, P. Gerber

Czasopismo: Journal of Hepatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Umiarkowane spożycie napojów słodzonych fruktozą i sacharozą, lecz nie glukozą, zwiększa syntezę tłuszczów w wątrobie, co może prowadzić do problemów metabolicznych w dłuższej perspektywie.

Zobacz badanie

Postrzegane powiązania między nadmiernym spożyciem cukru a problemami zdrowotnymi

Typ badania: Nierandomizowane badanie obserwacyjne (Non-RCT)

Liczba cytowań: 32

Rok: 2022

Autorzy: M. Prada, Magda Saraiva, M. Garrido, Ana Sério, Ana Teixeira, Diniz Lopes, Diana A. Silva, David L. Rodrigues

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru jest powiązane z czynnikami ryzyka chorób kardiometabolicznych, sercowo-naczyniowych, problemami jamy ustnej, nowotworami oraz zaburzeniami psychicznymi; cukrzyca, nadwaga/otyłość i choroby jamy ustnej są najczęściej wymieniane przez uczestników.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukru to zwiększone ryzyko rozwoju chorób niezakaźnych (np. otyłość, choroby kardiometaboliczne, choroby zębów). Celem badania była systematyczna analiza, w jakim stopniu ludzie wiążą nadmiar cukru z określonymi problemami zdrowotnymi. Wszyscy uczestnicy badania (N=1010) zgłaszali skojarzenia cukru z problemami zdrowotnymi, najczęściej wymieniając cukrzycę, nadwagę/otyłość oraz choroby jamy ustnej. Kobiety, osoby z dziećmi i eksperci zdrowia/nutrition postrzegali związki silniej. Wyniki mogą pomóc w kształtowaniu skutecznych interwencji zdrowotnych.

Zobacz badanie

Metabolizm fruktozy i glukozy w jelicie w zdrowiu i chorobie

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 94

Rok: 2019

Autorzy: B. Merino, Cristina M. Fernández-Díaz, I. Cózar-Castellano, Germán Perdomo

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru jest powiązane z chorobami metabolicznymi i insulinoopornością, zaburzając funkcje osi jelito-mózg oraz homeostazę glukozy.

Streszczenie: Globalna epidemia otyłości i cukrzycy jest powiązana ze wzrostem spożycia cukru. Przegląd opisuje mechanizmy transportu i wykrywania fruktozy i glukozy w jelicie, sygnalizację komórkową związaną z metabolizmem cukrów oraz wpływ diety na homeostazę glukozy i funkcje osi jelito–mózg.

Zobacz badanie

Spożycie cukru, choroby metaboliczne i otyłość: stan kontrowersji

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 602

Rok: 2016

Autorzy: K. Stanhope

Czasopismo: Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może bezpośrednio i pośrednio promować choroby sercowo-naczyniowe i cukrzycę typu 2 poprzez wzrost masy ciała i tkanki tłuszczowej.

Streszczenie: Wpływ spożycia cukru na zdrowie to temat kontrowersyjny. Przegląd omawia dowody wskazujące na to, że nadmiar cukru, zwłaszcza fruktozy, może sprzyjać rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2 bezpośrednio (wpływ na wątrobę, lipidy, insulinooporność, kwas moczowy) i pośrednio (przez wzrost masy ciała). Dyskutowane są także luki dowodowe i mechanizmy związane z różnymi formami spożycia cukru.

Zobacz badanie

Wpływ wolnych cukrów na zdrowie człowieka – przegląd narracyjny

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 57

Rok: 2023

Autorzy: Kerri M. Gillespie, E. Kemps, M. White, S. Bartlett

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów dodanych negatywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie; klasa i źródło węglowodanów wpływają na ryzyko otyłości, cukrzycy, chorób serca, funkcji poznawczych i nastroju.

Streszczenie: Znaczenie żywienia w zdrowiu człowieka jest znane od ponad wieku, jednak rola cukrów wolnych i dodanych w zdrowiu fizjologicznym i neurologicznym nadal budzi dyskusje. Przegląd analizuje aktualne dowody dotyczące wpływu cukrów wolnych na zdrowie, ze szczególnym uwzględnieniem otyłości, cukrzycy, chorób serca, funkcji poznawczych i nastroju. Wnioski sugerują, że nadmiar cukru pogarsza zdrowie, a rodzaj i źródło węglowodanów ma duże znaczenie.

Zobacz badanie

Fruktoza i niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NASH)

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 50

Rok: 2021

Autorzy: E. Roeb, R. Weiskirchen

Czasopismo: Frontiers in Pharmacology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie fruktozy wiąże się z przyrostem masy ciała, zaburzeniami metabolizmu tłuszczów i węglowodanów oraz niealkoholowym stłuszczeniem wątroby.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukrów wolnych jest główną przyczyną wysokiej częstości otyłości i zespołu metabolicznego w krajach uprzemysłowionych. W badaniach epidemiologicznych spożycie fruktozy, skorygowane pod względem energii, koreluje z NAFLD u osób z nadwagą. Literatura pokazuje, że nadmiar fruktozy prowadzi do przyrostu masy ciała, zaburzeń metabolizmu tłuszczów i węglowodanów oraz NASH.

Zobacz badanie

Cukier, słodziki bezkaloryczne i ryzyko otyłości u studentów

Typ badania: Nierandomizowane badanie obserwacyjne (Non-RCT)

Liczba cytowań: 7

Rok: 2021

Autorzy: P. Tapanee, N. Reeder, Rebecca Christensen, Terezie Tolar-Peterson

Czasopismo: Journal of American College Health

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru i sacharyny wiąże się z wyższym poziomem tkanki tłuszczowej u młodych dorosłych.

Streszczenie: Celem badania była analiza związku między spożyciem cukru i słodzików bezkalorycznych a poziomem tkanki tłuszczowej u studentów. Osoby z nadmiarem tkanki tłuszczowej spożywały istotnie więcej cukru oraz sacharyny niż osoby z prawidłową masą ciała. Szansa na nadmiar tkanki tłuszczowej rosła o 1,2 raza przy nadmiernym spożyciu cukru.

Zobacz badanie

Wpływ cukru na organizm, mózg i zachowanie

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 103

Rok: 2018

Autorzy: Clara R Freeman, Amna Zehra, Veronica Ramirez, C. Wiers, N. Volkow, Gene-Jack Wang

Czasopismo: Frontiers in Bioscience

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może wywoływać neuroadaptacje w układzie nagrody, prowadząc do kompulsywnego objadania się i niekorzystnych skutków zdrowotnych, takich jak otyłość, zespół metaboliczny i choroby zapalne.

Streszczenie: Cukier jest silnie nagradzający pod względem smaku i wartości odżywczych. Nadmierna konsumpcja może prowadzić do zmian w układzie nagrody, oddzielając zachowania żywieniowe od potrzeb energetycznych i powodując kompulsywne objadanie się, co sprzyja otyłości, zespołowi metabolicznemu i stanom zapalnym.

Zobacz badanie

Jak zróżnicowane względem płci obawy o wygląd wpływają na spożycie napojów słodzonych cukrem

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 2

Rok: 2023

Autorzy: Sining Kong

Czasopismo: Health Communication

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Obawy dotyczące wyglądu różniące się w zależności od płci wpływają na postawy i intencje dotyczące spożycia napojów słodzonych cukrem; mężczyźni są bardziej wrażliwi na utratę masy mięśniowej, kobiety na zmiany w wyglądzie.

Streszczenie: Nadmierne spożycie cukru prowadzi do otyłości, cukrzycy typu 2, chorób serca i nowotworów. Badanie online wykazało, że obawy o wygląd różnicujące się pod względem płci mają istotny wpływ na postrzeganie i zamiary dotyczące spożycia napojów słodzonych cukrem. Informacje o utracie masy mięśniowej bardziej oddziałują na mężczyzn, a o zmianach w wyglądzie na kobiety.

Zobacz badanie

Cukry a choroby niezakaźne

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 1

Rok: 2022

Autorzy: Chirlici Alexei, Rubanovici Vladislav, Cebanu Serghei, Rimis Constantin, Curteanu Ala

Czasopismo: One Health & Risk Management

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru przyczynia się do rozwoju chorób niezakaźnych, takich jak choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2, otyłość i próchnica zębów.

Streszczenie: Cukier w umiarkowanych ilościach jest korzystny dla organizmu, lecz jego nadmiar negatywnie wpływa na zdrowie populacji. Nadmiar cukru przyczynia się do chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, otyłości i próchnicy. Według WHO konieczne są wielosektorowe działania dla ograniczenia spożycia cukru, co może przynieść wymierne korzyści zdrowotne i ekonomiczne.

Zobacz badanie

Nadmierne spożycie cukru: wspólnik stanu zapalnego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 140

Rok: 2022

Autorzy: Xiao Ma, Fang Nan, H. Liang, Panyin Shu, Xinzou Fan, Xiaoshuang Song, Y. Hou, Dunfang Zhang

Czasopismo: Frontiers in Immunology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów i żywności przetworzonej może przyczyniać się do powstawania i nasilania stanów zapalnych, podkreślając potrzebę dalszych badań nad regulacją chorób zapalnych.

Streszczenie: Wysokie spożycie cukru uznaje się za potencjalny czynnik ryzyka dla rozwoju wielu chorób niezakaźnych, w tym otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Autorzy podsumowują wpływ nadmiaru cukrów na reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, łuszczycę, nieswoiste zapalenie jelit oraz przewlekły stan zapalny o niskim stopniu nasilenia.

Zobacz badanie

Wpływ cukrów w diecie na mikrobiotę jelitową i zdrowie metaboliczne

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 26

Rok: 2022

Autorzy: Karina Garcia, Gonçalo Ferreira, F. Reis, S. Viana

Czasopismo: Diabetology

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukrów, zarówno odżywczych, jak i nieodżywczych, może negatywnie wpływać na równowagę mikrobioty jelitowej oraz zdrowie metaboliczne, prowadząc do różnych zaburzeń.

Streszczenie: Spożycie nadmiaru cukru zwiększa ryzyko zaburzeń metabolicznych, sercowo-naczyniowych, neurologicznych, a nawet niektórych nowotworów, i jest powiązane ze wzrostem śmiertelności. Typowa dieta zachodnia, bogata w tłuszcze nasycone i cukry, może bezpośrednio wpływać na skład mikrobioty jelitowej i jej funkcje.

Zobacz badanie

Nadmierne spożycie cukru może być trudnym do zerwania nawykiem: spojrzenie z perspektywy mózgu i ciała

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 120

Rok: 2015

Autorzy: M. Tryon, K. Stanhope, E. Epel, Ashley E. Mason, Rashida R. Brown, V. Medici, P. Havel, K. Laugero

Czasopismo: The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może wzmacniać negatywną pętlę sprzężenia zwrotnego w mózgu, przez co osoby narażone na stres są bardziej podatne na otyłość i powiązane choroby.

Streszczenie: Nadmierna konsumpcja cukru i przewlekły stres są narastającym problemem zdrowotnym, zwiększającym ryzyko otyłości i chorób współistniejących. Badania sugerują, że spożycie cukru może aktywować mechanizm sprzężenia zwrotnego w mózgu, tłumiąc reakcję na stres i sprzyjając nawykowemu nadmiernemu spożyciu cukru.

Zobacz badanie

Spożycie cukru dodanego z różnych źródeł a ryzyko śmiertelności ogólnej i chorób sercowo-naczyniowych: rola BMI

Typ badania: Nierandomizowane badanie obserwacyjne (Non-RCT)

Liczba cytowań: 3

Rok: 2024

Autorzy: Ziwei Shi, Wenmin Zhu, Zhiqun Lei, Xiaolong Yan, Xinyue Zhang, Sheng Wei, Qi Wang

Czasopismo: The Journal of Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie cukru dodanego, zwłaszcza z napojów, jest powiązane ze wzrostem ryzyka śmiertelności ogólnej i chorób sercowo-naczyniowych, a BMI pośredniczy w części tych zależności.

Zobacz badanie

Cukry i zdrowie przewodu pokarmowego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 37

Rok: 2021

Autorzy: Djésia Arnone, Caroline Chabot, A. Heba, T. Kökten, B. Caron, F. Hansmannel, Natacha Dreumont, A. Ananthakrishnan, D. Quilliot, L. Peyrin-Biroulet

Czasopismo: Clinical Gastroenterology and Hepatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierne spożycie cukru może zaburzać homeostazę jelit, zwiększając podatność na infekcje i przyczyniając się do chorób niezakaźnych, takich jak cukrzyca i choroby serca.

Zobacz badanie

Zrozumienie powiązań między cukrem a rakiem: przegląd danych przedklinicznych i klinicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 30

Rok: 2022

Autorzy: Margeaux Epner, Peiying Yang, R. Wagner, L. Cohen

Czasopismo: Cancers

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nadmierna konsumpcja cukru może prowadzić do rozwoju i progresji nowotworów niezależnie od otyłości, aktywując szlaki zapalne, glukozowe i lipidowe.

Streszczenie: Spożycie cukru w USA znacząco przekracza zalecenia WHO i krajowych towarzystw zdrowotnych. Dowody z badań epidemiologicznych i przedklinicznych wskazują, że nadmiar cukru może prowadzić do powstawania i rozwoju raka niezależnie od związku z otyłością. Mechanizmy obejmują aktywację szlaków zapalnych, metabolizmu glukozy i lipidów.

Zobacz badanie

Wpływ spożycia napojów słodzonych fruktozą, glukozą, syropem glukozowo-fruktozowym, sacharozą lub aspartamem na wskaźniki insulinooporności z OGTT u młodych dorosłych

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 5

Rok: 2024

Autorzy: B. Hieronimus, Valentina Medici, Vivien Lee, Marinelle V. Nuñez, Desiree M. Sigala, Andrew A. Bremer, C. L. Cox, N. Keim, Jean-Marc Schwarz, Giovanni Pacini, Andrea Tura, Peter J Havel, K. Stanhope

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spożywanie napojów słodzonych cukrem negatywnie wpływa na insulinooporność wątroby, podczas gdy glukoza mocniej wpływa na insulinooporność mięśniową u młodych dorosłych.

Streszczenie: Badania kliniczne nad wpływem nadmiaru cukru na wrażliwość insulinową są niejednoznaczne, częściowo przez różnice w typie cukru i wskaźnikach insulinooporności. W badaniu porównano efekty spożywania czterech rodzajów cukrów na wskaźniki insulinooporności z OGTT. Fruktoza oraz jej udział w mieszankach pogarszały wskaźniki insulinooporności wątroby, podczas gdy glukoza silniej pogarszała wskaźniki mięśniowe.

Zobacz badanie