Przetworzona żywność
Silnie udokumentowany czynnik ryzyka chorób metabolicznych, sercowo-naczyniowych i pogorszenia zdrowia psychicznego

Podstawowe dane
Ultra-przetworzona żywność (UPF) to produkty o wysokim stopniu przemysłowego przetworzenia, zawierające liczne dodatki, cukry, tłuszcze nasycone i często niewielkie ilości składników odżywczych. Liczne badania epidemiologiczne i kliniczne jednoznacznie wskazują, że regularne spożycie dużych ilości UPF prowadzi do zwiększonego ryzyka otyłości, cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych, pogorszenia parametrów metabolicznych oraz problemów ze zdrowiem psychicznym.
Wpływ: Negatywny
Główne obszary wpływu:
Poziom dowodów: Silne
Szkodliwość: Wysoka
Zanim zaczniesz wprowadzać w życie jakiekolwiek interwencje - przeczytaj nasz darmowy poradnik Droga ku długowieczności , aby zbudować solidne podstawy, które pozwolą Ci przygotować Twój spersonalizowany plan długowieczności i bezpiecznie go realizować.
PrzeczytajOpis działania
Ultra-przetworzone produkty oddziałują negatywnie na organizm poprzez indukcję stanu zapalnego, zaburzenia mikrobioty jelitowej, promowanie insulinooporności oraz wpływ na gospodarkę lipidową i metabolizm glukozy. Wysoka zawartość cukrów, tłuszczów nasyconych, soli, sztucznych dodatków oraz niska gęstość odżywcza sprzyjają rozwojowi otyłości, nadciśnienia i przewlekłych chorób cywilizacyjnych. Ponadto, regularne spożycie UPF prowadzi do zaburzeń regulacji apetytu, pogorszenia funkcjonowania osi mózg–jelita oraz nasilenia stresu oksydacyjnego, co może wpływać na zdrowie psychiczne i ryzyko depresji.
Poziom szkodliwości
Szkodliwość: Wysoka
Szkodliwość ultra-przetworzonej żywności jest potwierdzona przez szerokie spektrum badań epidemiologicznych, przeglądów systematycznych oraz rekomendacji światowych organizacji zdrowotnych. Spożycie UPF prowadzi do:
- istotnego skrócenia długości życia oraz wzrostu śmiertelności ogólnej
- zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (np. zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie)
- wzrostu częstości występowania otyłości i cukrzycy typu 2
- pogorszenia profilu lipidowego (wyższe trójglicerydy, niższy HDL)
- nasilenia stanu zapalnego i dysfunkcji metabolicznych
- pogorszenia zdrowia psychicznego (depresja, lęk, stres, obniżone samopoczucie)
- zaburzeń mikrobioty jelitowej i funkcjonowania osi mózg–jelita
- wyższego ryzyka niektórych nowotworów (np. jelita grubego)
Skala problemu
Skala problemu zdrowotnego wynikającego z wysokiego spożycia ultra-przetworzonej żywności ma charakter globalny i rosnący. Najważniejsze dane epidemiologiczne wskazują, że:
- UPF stanowi obecnie 30–60% dziennej podaży energii w wielu krajach rozwiniętych
- każde zwiększenie udziału UPF w diecie o 10% zwiększa ryzyko śmiertelności ogólnej i sercowo-naczyniowej o 10–20%
- w Europie i Ameryce Północnej rosnąca konsumpcja UPF jest jednym z głównych czynników epidemii otyłości i cukrzycy
- szacuje się, że kilkaset tysięcy zgonów rocznie w Europie można powiązać z nadmiernym spożyciem UPF
- wysokie spożycie UPF sprzyja także zwiększeniu kosztów leczenia chorób przewlekłych i obniża jakość życia populacji
Praktyczne wskazówki
Ogranicz udział UPF w codziennej diecie
Zwracaj uwagę na etykiety i skład produktów. Staraj się wybierać żywność o jak najniższym stopniu przetworzenia – warzywa, owoce, pełnoziarniste zboża, naturalne źródła białka.
Planuj posiłki i gotuj w domu
Regularne przygotowywanie posiłków od podstaw pozwala kontrolować jakość składników i ilość dodatków. Wybieraj proste przepisy bazujące na świeżych produktach.
Unikaj produktów z długą listą składników
Ograniczaj żywność zawierającą liczne dodatki, cukry, tłuszcze nasycone, syropy, barwniki, konserwanty i aromaty.
Zastępuj przekąski UPF zdrowszymi alternatywami
W miejsce słodyczy, chipsów czy gotowych batonów sięgaj po orzechy, owoce, warzywa czy domowe przekąski bez dodatku cukru.
Buduj świadomość żywieniową
Dowiaduj się więcej o wpływie przetworzonej żywności na zdrowie i dziel się tą wiedzą z rodziną oraz znajomymi.
Wspieraj zmiany systemowe
Angażuj się w inicjatywy promujące zdrowe żywienie w szkołach, miejscach pracy i społecznościach lokalnych.
Dołącz do naszej grupy WhatsApp z botem AI, który przy wsparciu naszej społeczności i naszych ekspertów odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością
DołączGłówne obszary wpływu
Metabolizm
Spożycie przetworzonej, zwłaszcza ultra-przetworzonej żywności (UPF), negatywnie wpływa na metabolizm – zwiększa ryzyko zespołu metabolicznego, otyłości, cukrzycy typu 2 oraz prowadzi do pogorszenia parametrów metabolicznych.
Wpływ na parametry metaboliczne i ryzyko chorób
- Wysokie spożycie UPF zwiększa ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego, otyłości, insulinooporności, cukrzycy typu 2 oraz nadciśnienia u dorosłych i dzieci.
- Spożycie UPF wiąże się z wyższym poziomem trójglicerydów, niższym poziomem HDL, wyższym ciśnieniem tętniczym, większym obwodem talii oraz pogorszeniem wskaźników glikemii.
- Wysokie spożycie UPF może prowadzić do zaburzeń lipidowych, zwiększonego stanu zapalnego i ogólnego pogorszenia profilu metabolicznego.
Mechanizmy i modyfikatory wpływu
- UPF może obniżać tempo metabolizmu spoczynkowego poprzez nasilenie markerów zapalnych, takich jak CRP i MCP-1.
- Spożycie UPF negatywnie wpływa na skład mikrobioty jelitowej, co pośredniczy w rozwoju zaburzeń metabolicznych.
- Wyższe spożycie warzyw, owoców i błonnika w diecie może łagodzić negatywne skutki UPF dla metabolizmu.
Podsumowanie i wnioski praktyczne
- Badania jednoznacznie wskazują, że wysokie spożycie przetworzonej żywności zwiększa ryzyko chorób metabolicznych.
- Ograniczenie spożycia UPF oraz zwiększenie udziału warzyw, owoców i błonnika w diecie wspiera zdrowie metaboliczne.
Zdrowie mentalne
Coraz więcej badań potwierdza, że wysokie spożycie żywności przetworzonej, zwłaszcza ultraprzetworzonej (UPF), negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne, zwiększając ryzyko depresji, lęku, stresu oraz obniżając ogólne samopoczucie.
Wpływ na zdrowie psychiczne
- Wyższe spożycie UPF zwiększa ryzyko depresji, lęku i innych zaburzeń psychicznych (wzrost ryzyka o 22–53%) u dorosłych, młodzieży i osób starszych.
- U osób powyżej 70 roku życia wysokie spożycie UPF zwiększa ryzyko objawów depresyjnych o 10–11% i pogarsza jakość życia psychicznego.
- U młodzieży i studentów częstsze spożycie UPF wiąże się z wyższą częstością objawów złego samopoczucia psychicznego.
- Dieta bogata w fast foody i przetworzoną żywność koreluje z wyższym poziomem stresu, lęku, brakiem motywacji i nasilonymi objawami depresji u dorosłych.
Mechanizmy i ograniczenia
- Przetworzona żywność często zawiera dużo cukrów, tłuszczów nasyconych, dodatków i mało składników odżywczych, co może nasilać stany zapalne oraz negatywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu.
- Przetworzona żywność może negatywnie oddziaływać na układ nerwowy poprzez stany zapalne, zaburzenia mikrobioty jelitowej i wpływ na neuroprzekaźniki.
- Większość badań ma charakter obserwacyjny – nie potwierdzono jednoznacznie związku przyczynowo-skutkowego.
- Efekt negatywny jest silniejszy u osób spożywających bardzo dużo UPF lub mających inne czynniki ryzyka (np. brak aktywności fizycznej, stres).
Wnioski praktyczne
- Ograniczenie spożycia ultraprzetworzonej żywności i wybieranie świeżych, nieprzetworzonych produktów wspiera lepsze samopoczucie psychiczne.
Układ sercowo-naczyniowy
Wysokie spożycie przetworzonej, zwłaszcza ultra-przetworzonej żywności (UPF), wyraźnie zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym chorób serca, udaru oraz śmiertelności sercowo-naczyniowej.
Wpływ na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
- Wysokie spożycie UPF wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych o 11–31%.
- Ryzyko choroby wieńcowej wzrasta o 13–23% przy wysokim spożyciu UPF.
- Spożywanie dużych ilości UPF zwiększa ryzyko udaru mózgu o 9–17%.
- Wysoka konsumpcja UPF wiąże się ze wzrostem śmiertelności sercowo-naczyniowej o 22–58%.
- UPF negatywnie wpływa na czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, pogarszając profil lipidowy, podnosząc ciśnienie krwi i nasilając stany zapalne.
Mechanizmy działania
- UPF prowadzi do zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, insulinooporność, nadciśnienie i dyslipidemia.
- Przetwarzanie żywności, dodatki i zanieczyszczenia nasilają stany zapalne oraz stres oksydacyjny, co uszkadza naczynia krwionośne.
- Zmiany w strukturze żywności i dodatki mogą negatywnie wpływać na mikrobiotę jelitową, co pośrednio szkodzi sercu.
Rekomendacje
- Ograniczanie spożycia ultra-przetworzonej żywności i wybieranie produktów nieprzetworzonych lub minimalnie przetworzonych jest kluczowe dla zdrowia serca.
Podsumowanie
- Dowody jednoznacznie wskazują, że wysokie spożycie przetworzonej żywności zwiększa ryzyko chorób i zgonów sercowo-naczyniowych.
- Wybór naturalnych, nieprzetworzonych składników to podstawa profilaktyki chorób serca.
Dane naukowe i źródła
Podsumowanie badań
Poziom dowodów Silne
Liczba załączonych badań: 60
- Badanie obserwacyjne: 15 badań
- Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT): 15 badań
- Metaanaliza: 11 badań
- Niezdefiniowany: 7 badań
- Przegląd systematyczny: 5 badań
- Przegląd literatury: 4 badania
- Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 3 badania
Finalny komentarz: Na szkodliwy wpływ diety bogatej w ultra-przetworzoną żywność wskazuje liczne i spójne spektrum badań wysokiej jakości – w tym metaanalizy, badania prospektywne oraz przeglądy systematyczne obejmujące duże populacje i różne grupy wiekowe. Wykazano związek między wysokim spożyciem UPF a wzrostem ryzyka otyłości, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, pogorszenia zdrowia psychicznego, a także incydentów sercowo-naczyniowych i śmiertelności ogólnej. Efekt obserwowany jest niezależnie od innych czynników ryzyka i wykazuje liniowy lub nieliniowy charakter zależny od dawki. Wyniki są spójne w wielu krajach, a związki potwierdzają także mechanistyczne badania dotyczące stanu zapalnego, dysbiozy jelitowej oraz wpływu na metabolizm lipidów i gospodarkę glukozową. Skala ryzyka oraz jednoznaczność wyników badań epidemiologicznych i klinicznych plasują poziom dowodów w kategorii silnych (najwyższych) według standardów oceny interwencji zdrowotnych.
Lista badań
Wpływ spożycia ultraprzetworzonej żywności na zdrowie metaboliczne
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 28
Rok: 2020
Autorzy: R. Costa de Miranda, F. Rauber, R. Levy
Czasopismo: Current Opinion in Lipidology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzetworzonej żywności negatywnie wpływa na zdrowie metaboliczne, w tym na choroby sercowo-naczyniowe i śmiertelność, podkreślając potrzebę ograniczenia jej konsumpcji na całym świecie.
Streszczenie: CEL PRZEGLĄDU Ultraprzetworzone produkty spożywcze (UPF) są powiązane z niską jakością diety oraz negatywnymi skutkami zdrowotnymi. Celem tego przeglądu jest podsumowanie najnowszych badań oceniających wpływ spożycia UPF, sklasyfikowanego według systemu NOVA, na wskaźniki związane ze zdrowiem metabolicznym. NAJNOWSZE WYNIKI Trzydzieści niedawnych badań o różnych projektach, jakości i populacjach docelowych analizowało wpływ spożycia UPF na parametry związane ze zdrowiem metabolicznym, zorganizowane w kategorie: zespół metaboliczny; zmiany masy ciała i wskaźniki otyłości; ciśnienie krwi i nadciśnienie; profil glukozy, insulinooporność i cukrzycę typu 2; inne czynniki ryzyka metabolicznego oraz choroby sercowo-naczyniowe i śmiertelność. Większość badań wykazała negatywne powiązania pomiędzy wysokim spożyciem UPF a zdrowiem metabolicznym, szczególnie te o solidnej metodologii i dotyczące osób dorosłych. PODSUMOWANIE Większość najnowszych wyników wykazuje niekorzystny wpływ wysokiego spożycia UPF na zdrowie metaboliczne, w tym na choroby sercowo-naczyniowe i śmiertelność. Gromadzą się dowody naukowe wskazujące na konieczność ograniczania spożycia UPF na różnych etapach życia. Potrzebne są jednak dalsze badania, by potwierdzić związek przyczynowy między spożyciem UPF a zdrowiem metabolicznym w różnych populacjach i lepiej wyjaśnić mechanizmy tej zależności.
Zobacz badaniePilotażowe badanie przekrojowe dotyczące związku spożycia gotowych i przetworzonych produktów z czynnikami metabolicznymi, poziomem tłuszczów trans i składem kwasów tłuszczowych fosfolipidów wśród zdrowych dorosłych Japończyków
Typ badania:
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: Chizuko Maruyama, Miya Uchiyama, A. Umezawa, Aoi Tokunaga, Akari Yasuda, Kanako Chibai, Chieko Fukuda, Rina Ichiki, N. Kameyama, Masakazu Shinohara
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie tłustych gotowych dań wiąże się z niezrównoważonym spożyciem składników odżywczych i odwrotną relacją z poziomem cholesterolu HDL u zdrowych dorosłych Japończyków.
Streszczenie: Częste spożywanie przetworzonych i gotowych do spożycia (RTE) produktów uznawane jest za niezdrowe, jednak brakuje dowodów na związki z parametrami metabolicznymi krwi. U japońskich mieszkańców aglomeracji w wieku 20–50 lat oceniano parametry antropometryczne i biochemiczne, w tym poziomy tłuszczów trans i skład kwasów tłuszczowych fosfolipidów surowicy. Przetworzone produkty spożywcze (z wyłączeniem napojów i produktów mlecznych) sklasyfikowano według konieczności dodania składników oraz przygotowania przed spożyciem. Przetworzone i gotowe produkty podzielono ze względu na zawartość tłuszczu na nietłuste i tłuste. Uczestników podzielono na tercyle według procentowego udziału energii z tłustych gotowych produktów (En%). Udział En% z tłustych gotowych produktów był negatywnie skorelowany z konsumpcją ryb, soi i produktów sojowych, nabiału, jajek, warzyw, glonów/grzybów/konjaku, owoców i przypraw nieolejowych, co odzwierciedlało niższe spożycie błonnika, EPA i DHA, minerałów oraz witamin, natomiast korelacje z tłuszczami/olejami, słodyczami i słodkimi napojami były dodatnie. Spożycie tłustych gotowych dań było dodatnio powiązane z poziomem fosfatazy alkalicznej, leucynowej aminopeptydazy, bilirubiny bezpośredniej, kwasu elaidynowego i C18:2, a odwrotnie z HDL, C15:0, C17:0, EPA i DHA. Sugeruje się, że wyższe spożycie tłustych gotowych dań może prowadzić do niezrównoważonego spożycia składników odżywczych i odzwierciedlać się w parametrach lipidowych krwi. Potrzebne są dalsze badania na większych populacjach dla oceny jakości i skutków gotowych dań.
Zobacz badanieUdział ultraprzetworzonej żywności w diecie a zespół metaboliczny w populacji dorosłych USA
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 152
Rok: 2019
Autorzy: Eurídice Martínez Steele, Filippa Juul, D. Neri, F. Rauber, C. Monteiro
Czasopismo: Preventive medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności jest istotnie związane z wyższą częstością zespołu metabolicznego u dorosłych Amerykanów, szczególnie w młodszych grupach wiekowych i spada wraz z wiekiem.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a zespół metaboliczny: badanie przekrojowe w społecznościach Quilombola w Alagoas, Brazylia
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 11
Rok: 2023
Autorzy: L. Barbosa, N. B. R. Vasconcelos, Ewerton Amorim dos Santos, Tamara Rodrigues dos Santos, T. Ataide-Silva, H. S. Ferreira
Czasopismo: International Journal for Equity in Health
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności jest związane ze zwiększoną częstością zespołu metabolicznego w społecznościach Quilombola w Alagoas (Brazylia), co wiąże się z trudnymi warunkami życia i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.
Streszczenie: Przetwarzanie żywności może powodować zmiany, które czynią ją czynnikiem ryzyka chorób przewlekłych. Wyższy stopień przetworzenia żywności jest powiązany z rozwojem przewlekłych niezakaźnych chorób, w tym zespołu metabolicznego (MetS). Celem tego badania było przeanalizowanie związku pomiędzy spożyciem ultraprzetworzonej żywności (UPF) a częstością występowania MetS i jego czynników ryzyka w populacji szczególnie narażonej na niepewność żywnościową i trudne warunki życia.
Zobacz badanieCzy markery stanu zapalnego pośredniczą w związku między ultraprzetworzoną żywnością a spoczynkową przemianą materii?
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 5
Rok: 2022
Autorzy: Niki Bahrampour, Farideh Shiraseb, S. Noori, C. Clark, K. Mirzaei
Czasopismo: Frontiers in Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności może negatywnie wpływać na spoczynkową przemianę materii, przy czym markery stanu zapalnego mogą pośredniczyć w tym związku.
Streszczenie: Spoczynkowa przemiana materii (RMR) stanowi największy składnik całkowitego dziennego wydatku energetycznego. Sprzedaż ultraprzetworzonej żywności (UPF) rośnie globalnie, jednak produkty te mogą wywoływać wiele negatywnych efektów, m.in. zwiększanie markerów stanu zapalnego i zaburzenia RMR. W badaniu przekrojowym z udziałem 285 zdrowych kobiet z nadwagą i otyłością oceniano markery zapalne oraz RMR (z użyciem analizy bioimpedancji i kalorymetrii pośredniej). Wykazano negatywny związek pomiędzy spożyciem UPF a RMR, a wpływ ten był mediowany przez markery zapalne (hs-CRP, PAI-1, MCP-1, IL-1β).
Zobacz badanieProfile metaboliczne spożycia ultraprzetworzonej żywności i ich rola w ryzyku otyłości u brytyjskich dzieci
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 30
Rok: 2022
Autorzy: E. Handakas, K. Chang, Neha Khandpur, E. Vamos, C. Millett, F. Sassi, P. Vineis, O. Robinson
Czasopismo: Clinical nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności u dzieci w Wielkiej Brytanii wiąże się ze zmianami profilu metabolicznego i zwiększonym ryzykiem otyłości.
Streszczenie: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności (UPF) wiąże się z otyłością wśród dzieci, ale mechanizmy są niejasne. W badaniu ALSPAC analizowano profile metaboliczne w zależności od spożycia UPF w wieku 7 i 13 lat oraz ich wpływ na akumulację tkanki tłuszczowej. Wykazano powiązanie UPF z 115 cechami metabolicznymi oraz wzrostem masy tłuszczowej. Spożycie składników odżywczych mediowało większość związków metabolicznych, z wyjątkiem cytrynianu.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności i jej rola w rozwoju otyłości i zespołu metabolicznego
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Romyun Alvy Khoiriyah, Bunga Janviera Firnanda, Hilma Nahlah Faradisah, Fitri A
Czasopismo: Proceedings of International Conference on Halal Food and Health Nutrition
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzetworzonej żywności znacząco przyczynia się do otyłości i zaburzeń metabolicznych, podkreślając potrzebę lepszych polityk żywieniowych.
Streszczenie: W artykule przeanalizowano związek między spożyciem ultraprzetworzonej żywności (UPF), otyłością i zespołem metabolicznym w oparciu o przegląd systematyczny. Wskazano, że diety bogate w UPF są niezbilansowane i prowadzą do nadmiernej konsumpcji, co jest szkodliwe dla zdrowia. Dane z różnych badań wskazują na wyższe ryzyko otyłości i chorób pokrewnych, w tym cukrzycy typu 2. Wskazano także na potrzebę skuteczniejszych strategii i polityk żywieniowych.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a ryzyko chorób metabolicznych: umbrella review przeglądów systematycznych z meta-analizami badań obserwacyjnych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 13
Rok: 2024
Autorzy: Jiale Lv, Yi-Fan Wei, Jia-Nan Sun, Yu-Chen Shi, Fang-Hua Liu, Mingshuai Sun, Qing Chang, Qi-Jun Wu, Yuhong Zhao
Czasopismo: Frontiers in Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności może być czynnikiem ryzyka chorób metabolicznych, takich jak otyłość i cukrzyca typu 2, choć potrzebne są lepsze badania.
Streszczenie: Przeprowadzono umbrella review 6 przeglądów systematycznych z 13 meta-analizami dotyczącymi związku spożycia ultraprzetworzonej żywności z ryzykiem chorób metabolicznych. Najwyższe spożycie UPF było związane z wyższym ryzykiem otyłości (OR=1,55) oraz cukrzycy typu 2 (RR=1,40) w porównaniu do najniższego spożycia. Wskazano na potrzebę dalszych, dobrze zaprojektowanych badań.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności i wzrost ryzyka zespołu metabolicznego u dorosłych: ELSA-Brasil
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 32
Rok: 2022
Autorzy: S. Canhada, Á. Vigo, V. Luft, R. Levy, S. A. Alvim Matos, Maria del Carmen Molina, L. Giatti, S. Barreto, B. Duncan, M. Schmidt
Czasopismo: Diabetes Care
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Większe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze wzrostem ryzyka zespołu metabolicznego, co ma znaczenie dla profilaktyki i leczenia cukrzycy oraz chorób sercowo-naczyniowych.
Streszczenie: Celem badania było zbadanie związku między spożyciem ultraprzetworzonej żywności (UPF) a występowaniem zespołu metabolicznego (MetS) wśród ponad 8 tysięcy dorosłych w Brazylii. Po ośmiu latach obserwacji wyższe spożycie UPF wiązało się z 7% wyższym ryzykiem MetS (na każde 150 g/d UPF) oraz 33% wyższym ryzykiem w najwyższym kwartylu spożycia.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a stan metaboliczny u irańskich nastolatków z nadwagą i otyłością
Typ badania:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2024
Autorzy: Sana Farzam, Donya Poursalehi, Saeideh Mirzaei, A. Asadi, M. Akhlaghi, P. Saneei
Czasopismo: Nutrition & Metabolism
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z większym ryzykiem czynników metabolicznych, takich jak hiperglikemia, hipertriglicerydemia, hipo-HDL-cholesterolemia, nadciśnienie i wysoka insulinooporność u irańskich nastolatków z nadwagą/otyłością.
Streszczenie: Celem badania była ocena związku między spożyciem ultraprzetworzonej żywności (UPF) a zdrowiem metabolicznym wśród 203 irańskich nastolatków z nadwagą/otyłością. Każdy wzrost o 10 g UPF dziennie wiązał się z wyższymi szansami na metabolizm niekorzystny (MUO) oraz występowanie zaburzeń metabolicznych, takich jak hiperglikemia, hipertriglicerydemia czy nadciśnienie.
Zobacz badanieWpływ spożycia ultraprzetworzonej żywności na komponenty zespołu metabolicznego i tkankę tłuszczową u dzieci i młodzieży: przegląd systematyczny badań kohortowych
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 8
Rok: 2023
Autorzy: Jesús Ricardo Gómez Frías, L. H. Cadena, A. B. Villarreal, Blanca Gladiana Beltrán Piña, M. Mejía, Luis Alberto Delgado Cerros, Giovanni Barraza Gil, Jorge Octavio Acosta Montes
Czasopismo: Nutrition
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze wzrostem komponentów zespołu metabolicznego i tkanki tłuszczowej u dzieci i młodzieży, co podkreśla potrzebę wczesnej interwencji.
Zobacz badanieZwiązek pomiędzy zespołem metabolicznym a spożyciem ultraprzetworzonej żywności u dorosłych Koreańczyków: analiza na podstawie KNHANES (2013–2018)
Typ badania:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2023
Autorzy: Chae-Jong Kim, W. Na, Seunghee Choi, Seohyeon Hwang, C. Sohn
Czasopismo: Nutrition Research and Practice
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności zwiększa ryzyko zespołu metabolicznego, szczególnie u mężczyzn.
Streszczenie: Celem badania była analiza związku między spożyciem ultraprzetworzonej żywności a ryzykiem zespołu metabolicznego w populacji ponad 17 tysięcy dorosłych Koreańczyków. Najwyższy udział UPF w diecie wiązał się z wyższym ryzykiem zespołu metabolicznego, zwłaszcza u mężczyzn.
Zobacz badanieWzrost spożycia ultraprzetworzonej żywności wiąże się z pogorszeniem czynników ryzyka kardiometabolicznego u dorosłych z zespołem metabolicznym: analiza podłużna randomizowanego badania
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 17
Rok: 2023
Autorzy: S. González-Palacios, A. Oncina-Cánovas, M. García-de-la-Hera, M. Martínez-González, J. Salas‐Salvadó, D. Corella, H. Schröder, J. A. Martínez, Á. Alonso-Gómez, J. Wärnberg, D. Romaguera, J. López-Miranda, R. Estruch, F. Tinahones, J. Lapetra, J. L. Serra-Majem, N. Cano-Ibáñez, J. Tur, V. Martín-Sánchez, X. Pintó, M. Delgado-Rodríguez, P. Matía-Martín, J. Vidal, C. Vázquez, L. Daimiel, E. Ros, M. Bes-Rastrollo, Alessandro Atzeni, J. Sorlí, M. Zomeño, P. Peña-Orihuela, L. Compañ-Gabucio, F. J. Barón-López, M. Zulet, J. Konieczna, R. Casas, E. Garrido-Garrido, L. Tojal-Sierra, A. Gómez-Pérez, M. Ruíz-Canela, A. Palau, C. Saiz, K. Pérez-Vega, A. Garcia-Rios, L. Torres-Collado, Javier Basterra-Gortari, Tany E. Garcidueñas-Fimbres, Mireia Malcampo, J. Vioque
Czasopismo: Atherosclerosis
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z pogorszeniem czynników ryzyka kardiometabolicznego po 12 miesiącach u dorosłych z zespołem metabolicznym.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, zespół metaboliczny i insulinooporność: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 25
Rok: 2023
Autorzy: Laura S Grinshpan, S. Eilat-Adar, Dana Ivancovsky-Wajcman, R. Kariv, M. Gillon-Keren, S. Zelber-Sagi
Czasopismo: JHEP Reports
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności jest związane ze wzrostem ryzyka niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, zespołu metabolicznego i insulinooporności.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a wzrost ryzyka zespołu metabolicznego: przegląd systematyczny i metaanaliza badań obserwacyjnych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 17
Rok: 2023
Autorzy: L. Shu, Xiaoyan Zhang, Jianying Zhou, Qin Zhu, Caijuan Si
Czasopismo: Frontiers in Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności jest istotnie związane ze wzrostem ryzyka zespołu metabolicznego.
Streszczenie: Na podstawie metaanalizy 9 badań (6 przekrojowych i 3 kohortowych) wykazano pozytywny związek pomiędzy najwyższym a najniższym poziomem spożycia ultraprzetworzonej żywności a ryzykiem zespołu metabolicznego (RR: 1,25). Związek był silniejszy w badaniach przekrojowych i przy mniejszej jakości badań.
Zobacz badanieWpływ ultraprzetworzonych, bardzo niskoenergetycznych diet na mikrobiotę jelitową i wyniki metaboliczne u osób z otyłością: przegląd literatury
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 36
Rok: 2020
Autorzy: M. Lane, Gina Howland, Madeline L. West, Meghan Hockey, W. Marx, A. Loughman, Martin O’Hely, F. Jacka, Tetyana Rocks
Czasopismo: Obesity research & clinical practice
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ultraprzetworzone bardzo niskoenergetyczne diety mogą zmieniać mikrobiotę jelitową (obniżając korzystne bakterie, zwiększając patogenne), ale ogólne zmiany metaboliczne są najczęściej korzystne lub nieistotne u osób z otyłością.
Zobacz badanieZwiązek między spożyciem ultraprzetworzonej żywności a mikrobiotą jelitową u osób starszych z nadwagą/otyłością i zespołem metabolicznym
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 41
Rok: 2022
Autorzy: Alessandro Atzeni, Miguel Ángel Martínez, N. Babio, Prokopis Konstanti, F. Tinahones, J. Vioque, D. Corella, M. Fitó, J. Vidal, I. Moreno-Indias, S. Pertusa-Martínez, Andrea Álvarez-Sala, O. Castañer, A. Goday, M. Damas-Fuentes, C. Belzer, M. Martínez-González, F. Hu, J. Salas‐Salvadó
Czasopismo: Frontiers in Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z niższą zgodnością z dietą śródziemnomorską, wyższym spożyciem energii oraz zmianami w mikrobiocie jelitowej powiązanej z chorobami zapalnymi i niskim spożyciem owoców i warzyw u osób starszych z nadwagą/otyłością i zespołem metabolicznym.
Streszczenie: Celem badania było ocenienie związku pomiędzy spożyciem UPF a mikrobiotą jelitową i parametrami metabolicznymi u 645 seniorów z nadwagą/otyłością i zespołem metabolicznym w badaniu PREDIMED-Plus. Wyższe spożycie UPF było związane z wyższym spożyciem energii, niższą zgodnością z dietą śródziemnomorską oraz zmianami w mikrobiocie powiązanej z chorobami zapalnymi i niską konsumpcją owoców i warzyw.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a ryzyko fenotypu metabolicznie niezdrowego u osób z prawidłową masą ciała i z nadwagą/otyłością: badanie prospektywne
Typ badania:
Liczba cytowań: 8
Rok: 2023
Autorzy: P. Mirmiran, N. Moslehi, M. Golzarand, Fereidoun Azizi
Czasopismo: International Journal of Food Sciences and Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności jest pozytywnie związane z ryzykiem fenotypu metabolicznie niezdrowego u osób z prawidłową masą ciała (54% wyższe ryzyko) oraz z nadwagą/otyłością (2% wyższe ryzyko).
Streszczenie: W badaniu prospektywnym z udziałem 512 osób z prawidłową masą ciała i 787 z nadwagą/otyłością wykazano, że wzrost udziału UPF w diecie o 10% energii zwiększa ryzyko fenotypu metabolicznie niezdrowego (MUNW/MUO).
Zobacz badanieSpożycie owoców i warzyw modyfikuje związek między ultraprzetworzoną żywnością a zespołem metabolicznym
Typ badania:
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: S. Hosseinpour-Niazi, H. Malmir, P. Mirmiran, Maryam Shabani, M. Hasheminia, Fereidoun Azizi
Czasopismo: Nutrition & Metabolism
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie owoców i warzyw łagodzi niekorzystny wpływ ultraprzetworzonej żywności na ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego.
Streszczenie: W badaniu prospektywnym wykazano, że u osób o niskim spożyciu owoców i warzyw wyższe spożycie UPF zwiększało ryzyko zespołu metabolicznego o 54%. Wysokie spożycie owoców i warzyw ograniczało to ryzyko.
Zobacz badaniePoprawa stylu życia redukuje spożycie ultraprzetworzonej żywności u dorosłych z zespołem metabolicznym
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 5
Rok: 2022
Autorzy: M. Walker, F. S. Tarasiuk, A. Gustavo, M. S. Oliveira, M. Donadio, A. P. Feoli
Czasopismo: Nutrition, metabolism, and cardiovascular diseases : NMCD
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Interwencje stylu życia istotnie redukują spożycie ultraprzetworzonej żywności u dorosłych z zespołem metabolicznym, co może wpływać na profilaktykę i leczenie.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a zdrowie psychiczne: przegląd systematyczny i metaanaliza badań obserwacyjnych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 123
Rok: 2022
Autorzy: M. Lane, E. Gamage, N. Travica, T. Dissanayaka, D. N. Ashtree, Sarah Gauci, M. Lotfaliany, A. O’Neil, F. Jacka, W. Marx
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Większe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze wzrostem objawów depresyjnych i lękowych oraz ze zwiększonym ryzykiem depresji.
Streszczenie: W metaanalizie 17 badań obserwacyjnych (n = 385 541; 15 przekrojowych, 2 prospektywne) większe spożycie ultraprzetworzonej żywności było powiązane ze wzrostem częstości objawów depresyjnych i lękowych (OR dla objawów wspólnych: 1,53), a także z wyższym ryzykiem rozwoju depresji (HR: 1,22) w analizach prospektywnych. Autorzy wskazują na potrzebę dalszych, dobrze zaprojektowanych badań oceniających mechanizmy przyczynowe.
Zobacz badanieRyzyko związane ze spożyciem ultraprzetworzonej żywności a objawy depresyjne i zdrowie psychiczne u osób starszych: symulacja badania z randomizacją
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2025
Autorzy: Belayneh Mengist, M. Lotfaliany, Julie A. Pasco, Bruno Agustini, Michael Berk, Malcolm Forbes, M. M. Lane, S. Orchard, Joanne Ryan, Alice J. Owen, Robyn L. Woods, John J. McNeil, M. Mohebbi
Czasopismo: BMC Medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem objawów depresyjnych i pogorszeniem zdrowia psychicznego u osób starszych.
Streszczenie: W badaniu symulującym randomizowaną próbę kliniczną na podstawie danych z długoterminowej kohorty osób ≥ 70 r.ż. wykazano, że spożycie ≥ 4 porcji UPF dziennie wiązało się z wyższym ryzykiem objawów depresyjnych (RR: 1,10), także po wykluczeniu osób przyjmujących leki przeciwdepresyjne. Wysokie spożycie UPF pogarszało również wyniki w zakresie zdrowia psychicznego według Skali SF-12.
Zobacz badanieUltraprzetworzona żywność i zdrowie psychiczne: gdzie mieszczą się zaburzenia odżywiania?
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 8
Rok: 2024
Autorzy: D. Wiss, Erica M. LaFata
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ultraprzetworzona żywność może przyczyniać się do gorszego zdrowia psychicznego, zwłaszcza depresji, a uzależnienie od ultraprzetworzonej żywności (UPFA) może być nowym fenotypem klinicznym.
Streszczenie: Autorzy podsumowują aktualną wiedzę na temat wpływu UPF na zdrowie psychiczne, zwłaszcza depresję, a także opisują zjawisko uzależnienia od ultraprzetworzonej żywności jako nowego fenotypu klinicznego, występującego u 14–20% osób w badaniach międzynarodowych. Zwracają uwagę na biologiczne mechanizmy i zalecają włączenie kwestii UPF do strategii leczenia zaburzeń odżywiania.
Zobacz badanieFast foody i żywność przetworzona mogą pogarszać odczuwany stres i zdrowie psychiczne
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2022
Autorzy: Lexis Rosenberg, Megan Welch, Gerard Dempsey, Michael Colabelli, Tharsana Kumarasivam, Lindsey Moser, L. Begdache
Czasopismo: The FASEB Journal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wysokie spożycie fast foodów i żywności przetworzonej jest pozytywnie skorelowane ze wzrostem odczuwanego stresu i pogorszeniem zdrowia psychicznego.
Streszczenie: Badanie ankietowe wykazało, że wyższe spożycie fast foodów i żywności przetworzonej wiąże się z częstszym występowaniem objawów lęku, nerwowości, niepokoju, braku motywacji oraz objawów depresyjnych. Dieta bogata w tego typu produkty jest skorelowana z wyższym poziomem stresu i gorszym zdrowiem psychicznym.
Zobacz badanieWiększe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze wzrostem ryzyka problemów psychicznych u studentów
Typ badania:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Azira Sazali, Nur Atikah Yusoff, Nadya Insyirah Azmawi, Ng Ming Li, H. M. Yahya, Norhasniza Yaacob, Nurul Fatin Malek Rivan
Czasopismo: Jurnal Gizi dan Pangan
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Większe spożycie ultraprzetworzonej żywności jest silnie związane ze wzrostem ryzyka problemów psychicznych u studentów.
Streszczenie: W przekrojowym badaniu z udziałem 250 studentów wykazano, że osoby spożywające więcej ultraprzetworzonej żywności miały wyraźnie wyższe ryzyko wystąpienia problemów psychicznych (OR=2,196), nawet po uwzględnieniu czynników zakłócających. Autorzy wskazują na konieczność dalszych badań i promocji alternatyw opartych na świeżej żywności.
Zobacz badanieZwiększone spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z gorszym zdrowiem psychicznym w reprezentatywnej próbie brazylijskich nastolatków
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 13
Rok: 2022
Autorzy: A. Mesas, A. D. González, S. M. de Andrade, V. Martínez-Vizcaíno, J. F. López-Gil, E. Jiménez-López
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Większe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z częstszym występowaniem objawów złego stanu zdrowia psychicznego u brazylijskich nastolatków, niezależnie od innych czynników.
Streszczenie: W badaniu przekrojowym z udziałem 94 767 nastolatków wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiązało się z częstszym zgłaszaniem objawów złego stanu psychicznego, zarówno u chłopców, jak i dziewcząt, niezależnie od czynników socjodemograficznych i stylu życia.
Zobacz badanieZwiązek między spożyciem junk food a problemami zdrowia psychicznego u dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 15
Rok: 2024
Autorzy: H. Ejtahed, Parham Mardi, Bahram Hejrani, Fatemeh Sadat Mahdavi, Behnaz Ghoreshi, Kimia Gohari, M. Heidari-Beni, Mostafa Qorbani
Czasopismo: BMC Psychiatry
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie junk food (w tym ultraprzetworzonej żywności) zwiększa ryzyko rozwoju depresji i stresu psychologicznego u dorosłych.
Streszczenie: Na podstawie 17 badań z udziałem 159 885 osób wykazano, że spożycie junk food zwiększa ryzyko wystąpienia depresji i stresu (OR=1,15) w analizach przekrojowych i o 16% w badaniach kohortowych. Metaanaliza wykazała wzrost ryzyka depresji przy wyższym spożyciu junk food.
Zobacz badanieZwiązek spożycia ultraprzetworzonej żywności z zaburzeniami psychicznymi u dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza zależności dawka-odpowiedź (260 385 uczestników)
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 25
Rok: 2022
Autorzy: Seyadeh Narges Mazloomi, S. Talebi, S. Mehrabani, R. Bagheri, Abed Ghavami, M. Zarpoosh, H. Mohammadi, A. Wong, M. Nordvall, M. Kermani, S. Moradi
Czasopismo: Nutritional Neuroscience
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się ze wzrostem ryzyka depresji, ale nie lęku, u dorosłych.
Streszczenie: Metaanaliza 26 badań (260 385 osób) wykazała, że spożycie UPF zwiększa ryzyko depresji (RR=1,28), ale nie lęku. Dla każdego wzrostu udziału UPF w kaloriach o 10% ryzyko depresji rosło o 11%. Zależność dawka-odpowiedź była liniowa.
Zobacz badanieCzynniki wpływające na spożycie ultraprzetworzonej żywności: głód hedoniczny, uzależnienie od jedzenia i nastrój
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Özge Mengi Çelik, Ümmügülsüm Güler, E. Ekici
Czasopismo: Food Science & Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności koreluje z uzależnieniem od jedzenia i nastrojem, co wskazuje na potrzebę polityk ograniczających spożycie UPF poprzez działania psychospołeczne.
Streszczenie: W badaniu przekrojowym (n=3997) wyższe wyniki w Skali Uzależnienia od Żywności i skali depresji, lęku i stresu były związane z wyższym spożyciem UPF. Płeć, wiek i wyniki w tych skalach miały istotny wpływ na spożycie UPF.
Zobacz badaniePrzekrojowa analiza spożycia ultraprzetworzonej żywności a objawy złego stanu psychicznego
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 17
Rok: 2022
Autorzy: E. Hecht, Anna M. Rabil, Eurídice Martínez Steele, G. Abrams, Deanna Ware, D. Landy, C. Hennekens
Czasopismo: Public Health Nutrition
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z większym prawdopodobieństwem łagodnej depresji, większą liczbą dni z pogorszonym zdrowiem psychicznym i lękiem.
Streszczenie: Analiza danych z NHANES (10 359 dorosłych) wykazała, że osoby o najwyższym spożyciu UPF częściej zgłaszały łagodną depresję (OR: 1,81), więcej dni z pogorszonym zdrowiem psychicznym oraz lękiem i rzadziej nie zgłaszały takich objawów.
Zobacz badanieWiele zachowań ryzykownych, w tym wysokie spożycie ultraprzetworzonej żywności i ich konsekwencje dla zdrowia psychicznego w czasie pandemii COVID-19
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 7
Rok: 2022
Autorzy: H. Coletro, R. Mendonça, A. Meireles, G. Machado-Coelho, M. C. de Menezes
Czasopismo: Frontiers in Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Współwystępowanie 2–3 zachowań ryzykownych (w tym wysokiego spożycia UPF) wiąże się z większą częstością objawów lękowych i depresyjnych.
Streszczenie: Przekrojowe badanie w dwóch brazylijskich miastach wykazało, że osoby z wysokim spożyciem UPF oraz niskim spożyciem owoców i warzyw i/lub siedzącym trybem życia miały 2,6–2,8 razy wyższe ryzyko objawów zaburzeń psychicznych (lęk, depresja).
Zobacz badanieSpożycie żywności a depresja, lęk i stres u studentów pierwszego roku publicznego uniwersytetu
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Maria Eduarda Ribeiro José, I.E.C. Ramos, Taciana Maia de Sousa, D. Canella
Czasopismo: Journal of Nutritional Science
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Wysokie spożycie świeżych lub minimalnie przetworzonych produktów jest związane z niższym prawdopodobieństwem objawów depresji, lęku i stresu, podczas gdy UPF nie wykazuje związku z tymi objawami.
Streszczenie: W badaniu z udziałem 924 studentów wysokie spożycie świeżych/minimalnie przetworzonych produktów wiązało się z niższym prawdopodobieństwem depresji (OR: 0,62), lęku (OR: 0,58) i stresu (OR: 0,69). Spożycie UPF nie było związane z objawami zdrowia psychicznego.
Zobacz badanieŻywność przetworzona i ultraprzetworzona a objawy depresji i lęku w przekrojowej próbie dorosłych mieszkańców miast w Libanie
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Lamia Ghernati, Hani Tamim, F. A. Z. Chokor, Mandy Taktouk, Batoul Assi, Lara Nasreddine, Martine Elbejjani
Czasopismo: Nutrition research
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z wyższym prawdopodobieństwem występowania objawów depresji i lęku, a wyższe spożycie produktów przetworzonych/minimalnie przetworzonych – z niższym ryzykiem tych objawów.
Zobacz badanieZwiązki spożycia ultraprzetworzonej żywności z częstością występowania zaburzeń metabolicznych i psychicznych — badanie podłużne ELSA-Brasil
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: S. Canhada, Álvaro Vigo, Luana Giatti, M. J. Fonseca, L. J. Lopes, L. D. O. Cardoso, C. Monteiro, Maria Schmidt, B. B. Duncan
Czasopismo: Nutrients
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzetworzonej żywności, w tym mięsa przetworzonego i słodzonych napojów, przewiduje wzrost ryzyka zaburzeń metabolicznych i zdrowia psychicznego.
Streszczenie: Analiza danych z badania ELSA-Brasil wykazała, że wyższe spożycie UPF i ich podgrup wiąże się ze wzrostem ryzyka przyrostu masy ciała i obwodu talii oraz występowania zaburzeń psychicznych i metabolicznych, w tym depresji i lęku.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzetworzonej żywności a zdrowie psychiczne ciężarnych kobiet z południa Brazylii
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 0
Rok: 2024
Autorzy: Fernanda de Oliveira Meller, C. S. Costa, M. R. Quadra, Vanessa Iribarrem Avena Miranda, Fernanda Daminelli Eugenio, Tamara Justin da Silva, Maria Vitória Rodrigues Teixeira, A. A. Schäfer
Czasopismo: British Journal of Nutrition
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzetworzonej żywności jest związane z większą częstością występowania objawów lęku, stresu i depresji u ciężarnych kobiet.
Streszczenie: W badaniu przekrojowym z udziałem 428 ciężarnych kobiet wykazano, że spożycie ≥6 podgrup UPF w dniu poprzedzającym wywiad wiązało się z wyższym ryzykiem objawów lęku (PR=1,42), stresu (PR=1,56), depresji (PR=1,31) i smutku (PR=3,41) względem kobiet spożywających mniej UPF.
Zobacz badanieEkspozycja na ultraprzetworzoną żywność a niekorzystne skutki zdrowotne: przegląd parasolowy metaanaliz epidemiologicznych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 306
Rok: 2024
Autorzy: M. M. Lane, E. Gamage, Shutong Du, D. N. Ashtree, A. McGuinness, Sarah Gauci, Phillip Baker, M. Lawrence, C. Rebholz, B. Srour, M. Touvier, F. Jacka, Adrienne O’Neil, Toby Segasby, Wolfgang Marx
Czasopismo: The BMJ
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Większa ekspozycja na ultraprzetworzoną żywność wiąże się z wyższym ryzykiem zaburzeń metabolicznych, psychicznych, sercowo-naczyniowych i śmiertelności.
Streszczenie: Przegląd 45 metaanaliz obejmujących 9 888 373 uczestników wykazał, że wyższa ekspozycja na UPF wiąże się z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, lęku i depresji oraz ogólnej śmiertelności. Najsilniejsze dowody (klasa I) uzyskano dla ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego, cukrzycy typu 2, lęku oraz zaburzeń psychicznych.
Zobacz badanieRozbieranie ultraprzetworzonej żywności i napojów: czy mogą wpływać na mózg?
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 31
Rok: 2022
Autorzy: O. Contreras-Rodríguez, M. Solanas, R. M. Escorihuela
Czasopismo: Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ultraprzetworzona żywność i napoje mogą negatywnie wpływać na zdrowie mózgu i zachowania żywieniowe poprzez oddziaływanie na neuroprzekaźniki i integralność mózgu.
Streszczenie: Przegląd podsumowuje potencjalny wpływ UPF na mózg — w tym układ serotoninergiczny i dopaminergiczny — oraz sugeruje związek z zachowaniami żywieniowymi, przejadaniem się, stresem oksydacyjnym, dysbiozą jelit i dysfunkcjami metabolicznymi. Autorzy podkreślają potrzebę dalszych badań nad wpływem UPF na funkcje mózgu.
Zobacz badanieJedzenie a nastrój: jak dieta i żywienie wpływają na dobrostan psychiczny?
Typ badania:
Liczba cytowań: 177
Rok: 2020
Autorzy:
Czasopismo: The BMJ
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Przestrzeganie zdrowych wzorców żywieniowych, bogatych w owoce, warzywa, orzechy i rośliny strączkowe, jest związane z niższym ryzykiem depresji, choć zależność jest złożona.
Streszczenie: Badania epidemiologiczne wykazują, że zdrowa dieta, w tym śródziemnomorska, wiąże się z niższym ryzykiem depresji i lęku. Zależności te mogą być dwukierunkowe (np. „jedzenie na pocieszenie” w obniżonym nastroju) i utrudnione przez czynniki socjoekonomiczne oraz działania uboczne leków.
Zobacz badanieSpożycie surowych owoców i warzyw wiąże się z lepszym zdrowiem psychicznym niż spożycie przetworzonych owoców i warzyw
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 119
Rok: 2018
Autorzy: Kate L Brookie, Georgia I. Best, Tamlin S. Conner
Czasopismo: Frontiers in Psychology
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Spożycie surowych owoców i warzyw wiąże się z lepszymi wynikami zdrowia psychicznego u młodych dorosłych niż spożycie przetworzonych owoców i warzyw.
Streszczenie: Badanie przekrojowe (n=422, wiek 18–25) wykazało, że spożycie surowych owoców i warzyw istotnie przewiduje niższy poziom depresji i wyższy poziom dobrostanu psychicznego. Spożycie przetworzonych owoców i warzyw jedynie korelowało z lepszym nastrojem.
Zobacz badanieWpływ żywienia na zdrowie psychiczne: przegląd zakresowy
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 14
Rok: 2023
Autorzy: Lara María Suárez-López, L. M. Bru-Luna, Manuel Martí-Vilar
Czasopismo: Healthcare
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Zdrowa dieta, np. śródziemnomorska, poprawia zdrowie psychiczne; poziom magnezu, witaminy D i B6 odgrywa dodatkową rolę.
Streszczenie: W przeglądzie 15 badań wykazano, że zdrowa dieta i odpowiedni poziom składników odżywczych poprawiają zdrowie psychiczne. Niskie poziomy magnezu i wysokie wapnia wiążą się ze stanami lękowymi; suplementacja witaminą D i B6 poprawia zdrowie psychiczne.
Zobacz badanieUltraprzetworzona żywność a choroby sercowo-naczyniowe: potencjalne mechanizmy działania
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 184
Rok: 2021
Autorzy: Filippa Juul, G. Vaidean, N. Parekh
Czasopismo: Advances in Nutrition
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Ultraprzetworzona żywność może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych poprzez zmienione stężenia lipidów, skład mikrobioty jelitowej, otyłość, stan zapalny i stres oksydacyjny – niezależnie od tradycyjnie analizowanych składników odżywczych.
Streszczenie: Ultraprzetworzone produkty spożywcze to przemysłowo wytwarzane, gotowe do spożycia lub podgrzania formuły zawierające dodatki do żywności i niewielkie ilości produktów nieprzetworzonych, w przeciwieństwie do żywności przetworzonej tradycyjnie (np. poprzez puszkowanie lub kiszenie). Najnowsze badania epidemiologiczne sugerują, że większe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (CVD). Jednak dowody epidemiologiczne wymagają potwierdzenia w kontekście biologicznej wiarygodności. Ten przegląd podsumowuje aktualne dowody dotyczące potencjalnych mechanizmów biologicznych łączących ultraprzertworzoną żywność z chorobami sercowo-naczyniowymi. Badania laboratoryjne, prospektywne i eksperymentalne sugerują, że produkty te mogą oddziaływać na zdrowie kardiometaboliczne poprzez różnorodne mechanizmy, wykraczające poza tradycyjnie uznawane składniki odżywcze. Przetwarzanie wywołuje istotne zmiany w matrycy żywności, co może wpływać na zdrowie w inny sposób niż w przypadku produktów nieprzetworzonych o podobnym składzie odżywczym. Szczególnie zdegradowana struktura fizyczna może modyfikować sytość, odpowiedź glikemiczną, wchłanianie oraz skład i funkcje mikrobioty jelitowej. Rola mogą odgrywać również dodatki do żywności i zanieczyszczenia powstałe podczas przetwarzania. Kluczowe szlaki biologiczne obejmują zmienione stężenia lipidów, interakcje mikrobioty i gospodarza, otyłość, stan zapalny, stres oksydacyjny, zaburzenia glikemii, insulinooporność i nadciśnienie. Potrzeba dalszych badań nad poszczególnymi atrybutami żywności i ich udziałem w szkodliwych efektach zdrowotnych.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych: prospektywne badanie kohortowe (NutriNet-Santé)
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 643
Rok: 2019
Autorzy: B. Srour, L. Fezeu, E. Kesse‐Guyot, B. Allès, C. Méjean, R. M. Andrianasolo, E. Chazelas, M. Deschasaux, S. Hercberg, P. Galan, C. Monteiro, C. Julia, M. Touvier
Czasopismo: The BMJ
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, wieńcowych i mózgowo-naczyniowych.
Streszczenie: Cel badania: ocena prospektywnych zależności między spożyciem ultraprzertworzonej żywności a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Projekt: populacyjne badanie kohortowe. Uczestnicy: 105 159 osób w wieku powyżej 18 lat. Zebrano dane dotyczące diety z powtarzanych 24-godzinnych rejestracji żywieniowych, obejmujących 3300 produktów, które sklasyfikowano według stopnia przetworzenia (NOVA). Wyniki: wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiązało się z wyższym ryzykiem ogólnych chorób sercowo-naczyniowych (współczynnik hazardu za każde 10% wzrostu udziału ultraprzertworzonej żywności: 1,12), choroby wieńcowej (HR 1,13) i mózgowo-naczyniowej (HR 1,11). Wyniki pozostały istotne po uwzględnieniu jakości diety oraz licznych analizach wrażliwości. Wnioski: w tej dużej prospektywnej kohorcie wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiązało się z większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Potrzebne są dalsze badania, by potwierdzić przyczynowość. Różne aspekty przetwarzania, jak skład odżywczy produktu, dodatki, materiały kontaktowe czy powstałe zanieczyszczenia mogą mieć znaczenie. Władze zdrowotne już rekomendują ograniczanie spożycia ultraprzertworzonej żywności.
Zobacz badanieUltraprzetworzona żywność i nowe przypadki chorób sercowo-naczyniowych w badaniu Framingham Offspring
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 129
Rok: 2021
Autorzy: Filippa Juul, G. Vaidean, Yong Lin, A. Deierlein, N. Parekh
Czasopismo: Journal of the American College of Cardiology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności jest związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania oraz śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych.
Zobacz badanieZwiązek spożycia ultraprzertworzonej żywności ze śmiertelnością z powodu chorób sercowo-naczyniowych w populacji USA: długoterminowe wyniki z dużego, wieloośrodkowego badania prospektywnego
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 61
Rok: 2020
Autorzy: Guochao Zhong, H. Gu, Yang Peng, Kang-Tao Wang, Youqile Wu, Tian-Yang Hu, F. Jing, Fa-Bao Hao
Czasopismo: International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzertworzonej żywności jest związane ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych i serca, a efekt ten jest bardziej wyraźny u kobiet.
Streszczenie: Tło: Ultraprzetworzona żywność dominuje obecnie w światowym systemie żywnościowym. Związek jej spożycia ze śmiertelnością sercowo-naczyniową pozostaje kontrowersyjny. Brakuje również danych dla populacji USA. Celem badania była ocena związku spożycia ultraprzertworzonej żywności ze śmiertelnością sercowo-naczyniową w populacji USA. Metody: Analizowano kohortę 91 891 uczestników z badania PLCO. Dane żywieniowe zbierano za pomocą zwalidowanego kwestionariusza. Do analizy użyto modeli Coxa. Wyniki: W najwyższym kwintylu spożycia ultraprzertworzonej żywności ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych było o 50% wyższe, a z powodu chorób serca o 68% wyższe, przy braku związku ze śmiercią z powodu chorób mózgowo-naczyniowych. Związek był silniejszy u kobiet. Wnioski: Wysokie spożycie ultraprzertworzonej żywności jest związane ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności sercowo-naczyniowej, szczególnie u kobiet. Wyniki te wymagają potwierdzenia w innych populacjach.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności i ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych: przegląd systematyczny i metaanaliza zależności dawka-odpowiedź
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 13
Rok: 2024
Autorzy: Wei Hu, Changyang Xing, Fenghui Ma, Y. Qu, L. Yuan, Jing Huang, Bijun Tan
Czasopismo: eClinicalMedicine
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się z wyższym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych, co podkreśla konieczność minimalizacji spożycia dla zdrowia serca.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności jest związane ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności ogólnej i sercowo-naczyniowej w badaniu Moli-sani
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 115
Rok: 2020
Autorzy: M. Bonaccio, Augusto Di Castelnuovo, S. Costanzo, Amalia De Curtis, M. Persichillo, F. Sofi, C. Cerletti, M. Donati, Giovanni de Gaetano, L. Iacoviello
Czasopismo: The American journal of clinical nutrition
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzertworzonej żywności jest powiązane ze wzrostem ryzyka śmiertelności ogólnej oraz sercowo-naczyniowej, częściowo za sprawą wysokiej zawartości cukru.
Streszczenie: Kontekst: Spożycie ultraprzertworzonej żywności coraz częściej wiązane jest z ryzykiem chorób i zgonu, lecz mniej wiadomo o czynnikach odżywczych i mechanizmach biologicznych leżących u podstaw tych powiązań. Celem badania była ocena związku między spożyciem ultraprzertworzonej żywności a ryzykiem zgonu w dużej próbie dorosłych Włochów oraz identyfikacja czynników pośredniczących. Wysokie spożycie (Q4) wiązało się ze wzrostem ryzyka śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych (HR: 1.58), IHD/mózgowo-naczyniowych (HR: 1.52) oraz ogólnej (HR: 1.26). Związek tłumaczy częściowo zawartość cukru (36,3%) i niektóre markery funkcji nerek. Wnioski: Wysoki udział ultraprzertworzonej żywności w diecie podnosi ryzyko śmierci, głównie przez cukier i biomarkery nerkowe.
Zobacz badanieZwiązki między spożyciem ultraprzertworzonej żywności, biomarkerami białkowymi a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 12
Rok: 2023
Autorzy: Huiping Li, Yaogang Wang, E. Sonestedt, Y. Borné
Czasopismo: BMC Medicine
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wysokie spożycie ultraprzertworzonej żywności zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i wiąże się z podwyższonymi stężeniami kilku biomarkerów białkowych.
Streszczenie: Celem badania była analiza związku między spożyciem ultraprzertworzonej żywności a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych oraz identyfikacja powiązanych białek w osoczu. Wśród 26 369 uczestników wykazano, że wyższe spożycie UPF podnosi ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (HR 1.18), choroby wieńcowej (HR 1.20) i udaru niedokrwiennego (HR 1.17). Wysokie spożycie UPF wiązało się ze wzrostem stężeń m.in. interleukiny 18, czynnika martwicy nowotworów czy czynnika wzrostu hepatocytów. Wnioski: Wyniki sugerują związek spożycia UPF z ryzykiem sercowo-naczyniowym poprzez specyficzne biomarkery.
Zobacz badanieZwiązki spożycia ultraprzertworzonej żywności z chorobami sercowo-naczyniowymi i śmiertelnością ogólną: UK Biobank
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 42
Rok: 2022
Autorzy: Xuan Chen, Jiadong Chu, Wei Hu, Na Sun, Qida He, Siyuan Liu, Zhaolong Feng, Tongxing Li, Qiang Han, Yueping Shen
Czasopismo: The European Journal of Public Health
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższy udział ultraprzertworzonej żywności w diecie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności ogólnej, co powinno zostać uwzględnione w zaleceniach profilaktycznych.
Streszczenie: Celem badania była analiza zależności między spożyciem UPF a ryzykiem zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe i śmiertelnością ogólną w kohorcie UK Biobank. Po ponad 10 latach obserwacji wyższe spożycie UPF wiązało się ze wzrostem ryzyka CVD, choroby wieńcowej, udaru mózgu oraz śmiertelności ogólnej. Zależność ta była monotoniczna i istotna statystycznie.
Zobacz badanieWiększe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe: badanie Tehran lipid and glucose study
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 6
Rok: 2024
Autorzy: Mohammad Jalali, Z. Bahadoran, P. Mirmiran, D. Khalili, Michael E. Symonds, Fereidoun Azizi, S. Faghih
Czasopismo: Nutrition & Metabolism
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
Streszczenie: Choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną zgonów na świecie, a wpływ spożycia ultraprzertworzonej żywności na ich występowanie jest słabo poznany. Badanie przeprowadzono w Iranie i wykazało istotny związek między wysokim spożyciem UPF a wzrostem ryzyka CVD.
Zobacz badanieZwiązek spożycia ultraprzertworzonej żywności z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z cukrzycą typu 2
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Mohammad Heidari Seyedmahalleh, E. Nasli-Esfahani, Mobina Zeinalabedini, Leila Azadbakht
Czasopismo: Nutrition & Diabetes
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą typu 2.
Zobacz badanieZwiązki spożycia mięsa przetworzonego, nieprzetworzonego czerwonego mięsa, drobiu lub ryb z ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelnością ogólną
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 246
Rok: 2020
Autorzy: Victor W. Zhong, L. V. Van Horn, P. Greenland, M. Carnethon, Hongyan Ning, J. Wilkins, D. Lloyd‐Jones, N. Allen
Czasopismo: JAMA internal medicine
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Spożycie mięsa przetworzonego, czerwonego oraz drobiu jest istotnie powiązane z większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelnością ogólną, podczas gdy ryby nie wykazują tego związku.
Streszczenie: Badanie oparte na 6 kohortach w USA obejmujące niemal 30 tys. osób wykazało, że wyższe spożycie mięsa przetworzonego, czerwonego oraz drobiu jest związane ze wzrostem ryzyka CVD i śmiertelności, zaś ryby nie wykazują istotnego wpływu.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności i ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych: analiza z badania Isfahan Cohort Study (ICS)
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: M. Kermani-Alghoraishi, Amin Behrouzi, R. Hassannejad, N. Sarrafzadegan, Fatemeh Nouri, Mansoureh Boshatam, H. Roohafza, F. Haghighatdoost, Masoumeh Sadeghi
Czasopismo: Nutrition, metabolism, and cardiovascular diseases : NMCD
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: W badaniu średnioterminowym nie wykazano istotnego związku między spożyciem ultraprzertworzonej żywności a ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Zobacz badanieZwiązki spożycia żywności minimalnie i ultraprzertworzonej ze zdrowiem sercowo-naczyniowym u dorosłych Koreańczyków: badanie Korea National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES VI), 2013-2015
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Lita Kim, Y. Choi, D. Huh, K. Moon
Czasopismo: Journal of exposure science & environmental epidemiology
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wysokie spożycie żywności minimalnie przetworzonej wiąże się z lepszym zdrowiem sercowo-naczyniowym, podczas gdy wysoki udział żywności ultraprzertworzonej z gorszym zdrowiem sercowo-naczyniowym wśród dorosłych Koreańczyków.
Zobacz badanieOUP accepted manuscript
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 49
Rok: 2021
Autorzy:
Czasopismo: European Heart Journal
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności u osób z przebytymi incydentami sercowo-naczyniowymi, prawdopodobnie poprzez pogorszenie funkcji nerek.
Streszczenie: Celem było zbadanie związku między spożyciem UPF a śmiertelnością u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi oraz analiza biologicznych ścieżek tej zależności. Wyższe spożycie UPF wiązało się z wyższym ryzykiem śmierci ogólnej (HR: 1.38) oraz sercowo-naczyniowej (HR: 1.65). Wyniki sugerują rolę upośledzonej funkcji nerek.
Zobacz badanieUltraprzetworzona żywność i choroby sercowo-naczyniowe: analiza trzech dużych amerykańskich kohort i przegląd systematyczny z metaanalizą
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 28
Rok: 2024
Autorzy: Kenny Mendoza, S. Smith-Warner, S. Rossato, Neha Khandpur, J. Manson, Lu Qi, E. Rimm, K. Mukamal, W. C. Willett, Molin Wang, Frank B. Hu, J. Mattei, Qi Sun
Czasopismo: Lancet Regional Health - Americas
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Całkowite spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i wieńcowych, a u dorosłych Amerykanów ze skromnym wzrostem ryzyka udaru.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności i ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 0
Rok: 2023
Autorzy: Y. Qu, W. Hu, C. Xing, L. Yuan, J. Huang
Czasopismo: European Heart Journal
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Umiarkowane spożycie ultraprzertworzonej żywności wiąże się z niższym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych, podczas gdy wysokie spożycie wyraźnie to ryzyko podnosi.
Streszczenie: W metaanalizie obejmującej 325 403 uczestników wykazano nieliniowy związek między spożyciem UPF a ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych. Umiarkowane spożycie (<15% kalorii dziennie) wiązało się z najniższym ryzykiem, a bardzo wysokie - ze znaczącym wzrostem ryzyka.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych – metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 0
Rok: 2024
Autorzy: Jiaxin You, Jinjie Hou, Xiaoran Xie, Rong Xu
Czasopismo: Nutricion hospitalaria
Ranking czasopisma: Q3
Główne wnioski: Spożycie dużej ilości ultraprzertworzonej żywności podnosi prawdopodobieństwo wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych lub śmiertelności z nimi związanej.
Streszczenie: Celem metaanalizy było zbadanie związku spożycia UPF z ryzykiem CVD i śmiertelności. Wyższe spożycie wiązało się z 31% wyższym prawdopodobieństwem śmierci sercowo-naczyniowej oraz wzrostem ryzyka nadciśnienia, choroby wieńcowej i mózgowo-naczyniowej.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności i śmiertelność ogólna oraz przyczyny specyficzne u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi: badanie Moli-sani
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 18
Rok: 2021
Autorzy: M. Bonaccio, S. Costanzo, A. Di Castelnuovo, M. Persichillo, S. Magnacca, A. De Curtis, C. Cerletti, M. Donati, G. de Gaetano, L. Iacoviello
Czasopismo: European heart journal
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Dieta bogata w ultraprzertworzoną żywność jest związana ze wzrostem śmiertelności ogólnej i sercowo-naczyniowej u osób z przebytymi chorobami sercowo-naczyniowymi, prawdopodobnie poprzez pogorszenie funkcji nerek.
Streszczenie: Badanie kohortowe na 1171 osobach z CVD wykazało, że wyższe spożycie UPF wiąże się ze wzrostem ryzyka śmierci ogólnej (HR: 1.38) i sercowo-naczyniowej (HR: 1.65). Upośledzona funkcja nerek mogła pośredniczyć w tym związku.
Zobacz badanieZwiązek spożycia ultraprzertworzonej żywności z wielochorobowością sercowo-naczyniową i oddechową: prospektywne badanie kohortowe
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 18
Rok: 2023
Autorzy: Huiping Li, Shu Li, Hongxi Yang, Yuan Zhang, Yue Ma, Yabing Hou, Xinyu Zhang, Li Sun, Y. Borné, Yaogang Wang
Czasopismo: Molecular nutrition & food research
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Wyższe spożycie ultraprzertworzonej żywności jest związane z większym ryzykiem wielochorobowości sercowo-naczyniowej i oddechowej.
Streszczenie: W badaniu UK Biobank wykazano, że wzrost spożycia UPF o 10% wiąże się z wyższym ryzykiem CVD, chorób układu oddechowego, śmierci sercowo-naczyniowej i wielochorobowości.
Zobacz badanieSpożycie ultraprzertworzonej żywności i zdrowie człowieka: umbrella review przeglądów systematycznych z metaanalizami
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 14
Rok: 2024
Autorzy: J. Barbaresko, Janine Bröder, Johanna Conrad, E. Szczerba, Alexander Lang, S. Schlesinger
Czasopismo: Critical Reviews in Food Science and Nutrition
Ranking czasopisma: Q1
Główne wnioski: Spożycie ultraprzertworzonej żywności może zwiększać ryzyko wybranych chorób, jednak dokładny związek i rola przetwarzania pozostają niejednoznaczne.
Streszczenie: W umbrella review zidentyfikowano umiarkowaną pewność dowodów dla związku spożycia UPF z ryzykiem śmiertelności ogólnej, incydentami i śmiercią CVD, cukrzycą typu 2 oraz rakiem jelita grubego. Dla innych chorób oraz jakości diety pewność była ograniczona. Koncepcja NOVA budzi kontrowersje co do wpływu samego przetwarzania.
Zobacz badanie