Zanieczyszczone powietrze
Kluczowy czynnik ryzyka chorób serca, płuc i zaburzeń funkcji mózgu

Podstawowe dane
Zanieczyszczone powietrze jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych obniżających długość i jakość życia. Zarówno pyły zawieszone (PM2.5, PM10), jak i tlenki azotu czy ozon wywołują szereg poważnych chorób sercowo-naczyniowych, układu oddechowego oraz zaburzeń funkcji poznawczych. Nawet krótkotrwała ekspozycja pogarsza zdrowie, a długoterminowa – istotnie zwiększa ryzyko zawału, udaru, raka płuc i demencji.
Wpływ: Negatywny
Główne obszary wpływu:
Poziom dowodów: Silne
Szkodliwość: Wysoka
Zanim zaczniesz wprowadzać w życie jakiekolwiek interwencje - przeczytaj nasz darmowy poradnik Droga ku długowieczności , aby zbudować solidne podstawy, które pozwolą Ci przygotować Twój spersonalizowany plan długowieczności i bezpiecznie go realizować.
PrzeczytajOpis działania
Toksyczne składniki zanieczyszczonego powietrza przenikają do organizmu przez układ oddechowy, wywołując przewlekły stan zapalny, stres oksydacyjny i uszkodzenia komórkowe. Pyły drobnocząsteczkowe oraz gazy upośledzają funkcje śródbłonka naczyń, zwiększają krzepliwość krwi i powodują dysfunkcję autonomicznego układu nerwowego. Zanieczyszczenia docierają również do mózgu, zaburzając neurogenezę i sprzyjając rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych. Największe ryzyko dotyczy osób starszych, dzieci, kobiet w ciąży i osób z chorobami przewlekłymi.
Poziom szkodliwości
Szkodliwość: Wysoka
Szkodliwość zanieczyszczonego powietrza jest potwierdzona przez szeroko zakrojone badania epidemiologiczne, przeglądy systematyczne oraz dane WHO. Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza prowadzi do:
- znaczącego skrócenia długości życia, szczególnie w populacjach miejskich
- zwiększenia ryzyka zawału serca, udaru mózgu i przedwczesnej śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych
- wzrostu zachorowań na raka płuc, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), astmę oraz częstszych zaostrzeń chorób oddechowych
- pogorszenia funkcji poznawczych, wzrostu ryzyka demencji i chorób neurodegeneracyjnych
- wzrostu hospitalizacji i zaostrzeń chorób przewlekłych u osób wrażliwych (dzieci, osoby starsze, chorzy przewlekle)
- trwałych zmian strukturalnych w mózgu, zwłaszcza u dzieci i osób narażonych przewlekle
Skala problemu
Skala problemu zanieczyszczonego powietrza opiera się na danych globalnych WHO i analizach epidemiologicznych. Kluczowe liczby to:
- Około 7–8 mln przedwczesnych zgonów rocznie na świecie związanych z ekspozycją na zanieczyszczone powietrze
- 93% dzieci na świecie oddycha powietrzem o poziomach zanieczyszczeń przekraczających normy WHO
- Zanieczyszczenie powietrza jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób przewlekłych i przedwczesnej śmierci, szczególnie w aglomeracjach miejskich
- Ryzyko śmierci u osób stale narażonych na zanieczyszczenia jest kilkukrotnie wyższe niż u populacji oddychającej czystym powietrzem
- Negatywne skutki dotyczą nie tylko układu oddechowego, ale także sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego
Praktyczne wskazówki
Monitoruj jakość powietrza w swoim otoczeniu
Sprawdzaj indeks jakości powietrza (AQI) w swojej okolicy i ograniczaj aktywność na zewnątrz w dni o wysokim stężeniu pyłów.
Wybieraj aktywność na świeżym powietrzu z dala od ruchliwych ulic
Uprawiaj sport, spaceruj i przebywaj głównie w parkach oraz terenach zielonych, z dala od głównych źródeł zanieczyszczeń.
Stosuj oczyszczacze powietrza w domu
Szczególnie w okresach wysokiego zanieczyszczenia lub smogu warto korzystać z filtrów HEPA w pomieszczeniach zamkniętych.
Wietrz mieszkanie wtedy, gdy poziom zanieczyszczeń jest najniższy
Zazwyczaj najniższe stężenia notowane są rano, po opadach lub w dniach o silnym wietrze.
Ograniczaj własną emisję zanieczyszczeń
Wybieraj komunikację publiczną, rower, auta elektryczne; unikaj palenia śmieci i używania kominków na paliwa stałe w domu.
Dołącz do naszej grupy WhatsApp z botem AI, który przy wsparciu naszej społeczności i naszych ekspertów odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością
DołączGłówne obszary wpływu
Układ sercowo-naczyniowy
Zanieczyszczone powietrze ma wyraźnie negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Zarówno krótkotrwała, jak i długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza pyły zawieszone (PM2.5 i PM10), zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, nadciśnienia i przedwczesnej śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych. Nie istnieje bezpieczny poziom ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza dla układu sercowo-naczyniowego.
Mechanizmy szkodliwego działania
- Stres oksydacyjny i stan zapalny: Zanieczyszczenia powietrza wywołują stres oksydacyjny i przewlekły stan zapalny, co prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i rozwoju miażdżycy.
- Dysfunkcja śródbłonka: Zanieczyszczenia upośledzają funkcjonowanie śródbłonka naczyń, co sprzyja nadciśnieniu, zakrzepom i zaburzeniom rytmu serca.
- Zaburzenia autonomicznego układu nerwowego: Ekspozycja na pyły zawieszone może prowadzić do zaburzeń regulacji pracy serca i ciśnienia krwi.
Skutki zdrowotne
- Zawał serca, udar, niewydolność serca – wzrost ryzyka (PM2.5, NO2, O3)
- Nadciśnienie tętnicze – wzrost ryzyka
- Miażdżyca, zaburzenia rytmu serca – wzrost ryzyka
- Przedwczesna śmierć – wzrost ryzyka
Kto jest najbardziej narażony?
- Osoby starsze
- Dzieci
- Osoby z chorobami serca
- Osoby z cukrzycą
- Kobiety w ciąży
- Osoby mieszkające w miastach o wysokim poziomie zanieczyszczeń
Podsumowanie
- Zanieczyszczone powietrze jest jednym z najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
- Ograniczenie ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza i poprawa jakości powietrza to kluczowe działania w profilaktyce chorób serca i naczyń.
Płuca
Zanieczyszczone powietrze ma wyraźnie negatywny wpływ na płuca. Badania jednoznacznie pokazują, że ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza pogarsza funkcjonowanie płuc, zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego (takich jak astma, POChP i rak płuc) oraz nasila objawy u osób już chorych.
Mechanizmy i skutki zdrowotne
- Spadek funkcji płuc: Wzrost stężenia pyłów zawieszonych (PM2.5, PM10) i tlenków azotu (NO2) prowadzi do obniżenia parametrów takich jak FEV1 i FVC, nawet u zdrowych osób dorosłych.
- Wzrost ryzyka chorób: Zanieczyszczenia powietrza są powiązane z wyższym ryzykiem rozwoju astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i raka płuc. Ryzyko to jest szczególnie wysokie u osób z predyspozycjami genetycznymi.
- Zaostrzenia i hospitalizacje: U osób z istniejącymi chorobami płuc zanieczyszczenia powodują częstsze zaostrzenia, pogorszenie objawów i większą liczbę hospitalizacji.
- Stany zapalne: Zanieczyszczenia wywołują przewlekły stan zapalny w drogach oddechowych, co dodatkowo pogarsza funkcjonowanie płuc.
Podsumowanie wybranych skutków zanieczyszczenia powietrza na płuca
- Spadek funkcji płuc (PM2.5, PM10, NO2)
- Wzrost ryzyka astmy, POChP, raka płuc (PM2.5, PM10, NO2, O3)
- Zaostrzenia chorób płuc (PM, NO2, O3)
- Przewlekły stan zapalny (PM, NO2, O3)
Wnioski
- Zanieczyszczone powietrze wywiera szkodliwy wpływ na płuca zarówno u osób zdrowych, jak i chorych.
- Obejmuje to pogorszenie funkcji płuc, wzrost ryzyka poważnych chorób oraz nasilenie objawów i stanów zapalnych.
- Ograniczanie ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza jest kluczowe dla ochrony zdrowia układu oddechowego.
Mózg
Zanieczyszczone powietrze ma wyraźnie negatywny wpływ na mózg. Badania wykazują, że długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza pogarsza funkcje poznawcze, zwiększa ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera), a także może prowadzić do zmian strukturalnych w mózgu. Szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze oraz osoby z niższym wykształceniem.
Najważniejsze skutki dla mózgu
- Pogorszenie funkcji poznawczych – spadek wyników w testach werbalnych i matematycznych, zwłaszcza u osób starszych
- Zwiększone ryzyko demencji – wyższe ryzyko rozwoju demencji, w tym choroby Alzheimera
- Zmiany strukturalne w mózgu – cieńsza kora mózgowa, uszkodzenia istoty białej, zmiany w hipokampie
- Zaburzenia nastroju i depresja – większe ryzyko depresji, lęku, prób samobójczych, zwłaszcza u dzieci i młodzieży
- Uszkodzenia neurogenetyczne – zwiększony stres oksydacyjny, neurozapalny, uszkodzenia DNA
Mechanizmy działania
- Stres oksydacyjny i neurozapalny: Zanieczyszczenia powodują stan zapalny i stres oksydacyjny w mózgu, co prowadzi do uszkodzeń neuronów i zaburzeń neurogenezy.
- Wpływ na rozwój dzieci: Ekspozycja prenatalna i wczesnodziecięca może zaburzać rozwój struktur mózgowych, prowadząc do problemów poznawczych i emocjonalnych.
- Aktywacja osi stresu: Zanieczyszczenia aktywują hormony stresu, co dodatkowo obciąża układ nerwowy.
Podsumowanie
- Zanieczyszczone powietrze jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia mózgu w każdym wieku.
- Ograniczenie ekspozycji na zanieczyszczenia może zmniejszyć ryzyko zaburzeń poznawczych, neurodegeneracyjnych i psychicznych.
Dane naukowe i źródła
Podsumowanie badań
Poziom dowodów Silne
Liczba załączonych badań: 59
- Przegląd literatury: 33 badania
- Przegląd systematyczny: 12 badań
- Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT): 10 badań
- Badanie na zwierzętach: 2 badania
- Badanie obserwacyjne: 1 badanie
- Metaanaliza: 1 badanie
Finalny komentarz: Wieloletnie badania epidemiologiczne, liczne metaanalizy oraz wysokiej jakości przeglądy systematyczne konsekwentnie potwierdzają, że zanieczyszczone powietrze, szczególnie pyły zawieszone (PM2.5, PM10), tlenki azotu i ozon, wywierają negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Udowodniono związek pomiędzy ekspozycją na te zanieczyszczenia a wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (w tym zawału serca i udaru), chorób układu oddechowego (astma, POChP, rak płuc), jak również zaburzeń funkcji poznawczych i ryzyka neurodegeneracji. Skutki zdrowotne są obserwowane zarówno u osób zdrowych, jak i w populacjach wrażliwych. Mechanizmy patofizjologiczne, takie jak przewlekły stan zapalny, stres oksydacyjny czy dysfunkcja śródbłonka, zostały potwierdzone zarówno w badaniach populacyjnych, jak i eksperymentalnych. Konsensus naukowy w tej dziedzinie jest jednoznaczny i opiera się na dużej liczbie dobrze zaprojektowanych badań na populacjach ludzkich, co uzasadnia przyznanie najwyższego poziomu dowodów.
Lista badań
Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym: skutki dla układu sercowo-naczyniowego
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 470
Rok: 2018
Autorzy: R. Hamanaka, G. Mutlu
Czasopismo: Frontiers in Endocrinology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym (PM) znacząco zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i przyczynia się do rozwoju chorób metabolicznych, takich jak otyłość i cukrzyca; konieczne jest dalsze poznanie jego toksycznych efektów.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza to złożona mieszanina składników gazowych i pyłowych, z których każdy wywiera szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka. Chociaż skład zanieczyszczenia powietrza różni się znacznie w zależności od źródła, badania na całym świecie konsekwentnie wykazują, że jest ono istotnym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka znacznie zwiększającym zachorowalność i śmiertelność. Co więcej, badania kliniczne generalnie wskazują na większy wpływ pyłu zawieszonego (PM) na zdrowie niż składniki gazowe. PM wywiera szerokie, szkodliwe efekty zdrowotne, szczególnie na układ sercowo-naczyniowy. Zarówno ostre, jak i przewlekłe narażenie na PM jest powiązane ze zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca i udaru niedokrwiennego/zatorowego. Pył zawieszony jest także ważnym czynnikiem zaburzającym gospodarkę hormonalną, przyczyniając się do rozwoju chorób metabolicznych, takich jak otyłość i cukrzyca, które same w sobie są czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Chociaż dowody epidemiologiczne dotyczące szkodliwego wpływu PM na zdrowie są coraz powszechniej akceptowane, nowe badania rzucają światło na mechanizmy toksycznego działania PM. Głębsze zrozumienie, jak PM wywołuje szkodliwe efekty na zdrowie, jest niezbędne, aby zapobiegać i minimalizować te zagrożenia. Zanieczyszczenie powietrza jest narastającym problemem zdrowia publicznego, a śmiertelność z jego powodu ma się podwoić do 2050 roku. W niniejszym artykule przedstawiamy przegląd dowodów epidemiologicznych dotyczących wpływu PM na układ sercowo-naczyniowy oraz omawiamy aktualny stan wiedzy na temat mechanizmów toksycznych działań PM w kontekście wywoływania chorób sercowo-naczyniowych.
Zobacz badanieStres oksydacyjny i sercowo-naczyniowe skutki zanieczyszczenia powietrza
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 163
Rok: 2020
Autorzy: Mark R Miller
Czasopismo: Free Radical Biology & Medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Narażenie na zanieczyszczenie powietrza prowadzi do stresu oksydacyjnego, który jest kluczową drogą powstawania szkodliwych efektów sercowo-naczyniowych.
Zobacz badanieŚrodowiskowe determinanty chorób sercowo-naczyniowych: wnioski z badań nad zanieczyszczeniem powietrza
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 486
Rok: 2020
Autorzy: Sadeer G. Al-Kindi, R. Brook, S. Biswal, S. Rajagopalan
Czasopismo: Nature Reviews Cardiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, szczególnie drobne cząstki PM 2.5 i ozon, jest głównym środowiskowym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności, bez 'bezpiecznych' niskich poziomów ekspozycji.
Zobacz badanieSercowo-naczyniowe skutki zanieczyszczenia powietrza: aktualne dowody z badań na zwierzętach i ludziach
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 67
Rok: 2021
Autorzy: Agnes Maria Lederer, P. Fredriksen, B. Nkeh-Chungag, F. Everson, H. Strijdom, P. De Boever, N. Goswami
Czasopismo: American journal of physiology. Heart and circulatory physiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, szczególnie PM2.5, znacząco zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak podwyższone ciśnienie krwi, ostry zespół wieńcowy i niewydolność serca.
Streszczenie: TŁO Zanieczyszczenie powietrza to globalny problem zdrowotny. PM2.5, składnik zanieczyszczenia powietrza, został zidentyfikowany przez WHO jako jeden z najbardziej zagrażających zdrowiu publicznemu. Skutki dla zdrowia sercowo-naczyniowego zostały szeroko udokumentowane i nadal są badane. CELE Celem było przedstawienie przeglądu najnowszej literatury dotyczącej sercowo-naczyniowej zachorowalności i śmiertelności powiązanej z zanieczyszczeniem powietrza u ludzi. Omówiono również potencjalne mechanizmy wpływu zanieczyszczeń powietrza na układ sercowo-naczyniowy na podstawie badań na ludziach oraz dodatkowych na zwierzętach. METODOLOGIA Zastosowano strategię przeglądu narracyjnego literatury naukowej z ostatnich 7 lat. Przeszukano bazy PubMed i Web of Science wg określonych zapytań. WYNIKI I DYSKUSJA Spośród 800 publikacji wybrano 78 najbardziej relewantnych. Analiza wykazała istotne powiązania pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza (zwłaszcza PM2.5) a ryzykiem podwyższonego ciśnienia krwi, ostrego zespołu wieńcowego, zawału serca, arytmii i niewydolności serca. Kluczowe mechanizmy szkodliwego wpływu to stres oksydacyjny, stan zapalny, dysfunkcja śródbłonka, zaburzenia autonomiczne i zakrzepica. WNIOSKI Przegląd podkreśla wagę zanieczyszczenia powietrza jako globalnego problemu zdrowotnego wpływającego na układ sercowo-naczyniowy. Potrzebne są bardziej rygorystyczne normy dla ograniczenia zachorowalności sercowo-naczyniowej powodowanej przez zanieczyszczenie powietrza. Niezbędne są dalsze badania nad wpływem zdrowotnym zanieczyszczeń powietrza.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza i choroby sercowo-naczyniowe
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 324
Rok: 2015
Autorzy: B. Franklin, R. Brook, C. Arden Pope
Czasopismo: Current problems in cardiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na drobne cząstki zanieczyszczenia powietrza przyczynia się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i ostrych incydentów sercowych, co wskazuje na potrzebę ograniczania aktywności na zewnątrz podczas wysokiego poziomu zanieczyszczeń u osób z grup ryzyka.
Zobacz badanieMechanizmy działania zanieczyszczeń powietrza i pyłu zawieszonego w chorobach sercowo-naczyniowych
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 359
Rok: 2017
Autorzy: A. Fiordelisi, P. Piscitelli, B. Trimarco, E. Coscioni, Guido Iaccarino, D. Sorriento
Czasopismo: Heart Failure Reviews
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza pyły PM_10 i PM_2.5, zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a potencjalne strategie terapeutyczne opierają się na przyjmowaniu przeciwutleniaczy.
Streszczenie: Badania kliniczne i epidemiologiczne dowodzą, że krótkotrwała i długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza zwiększa śmiertelność z powodu chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Wzrost uprzemysłowienia i liczby źródeł zanieczyszczeń (emisje samochodowe, dym papierosowy, przemysł, spalanie paliw kopalnych, spalarnie odpadów) sprawia, że zanieczyszczenie powietrza stało się kluczowym problemem zdrowia publicznego. Pył zawieszony (PM) to mieszanina cząstek stałych i ciekłych, które różnie wpływają na zdrowie w zależności od rozmiaru (PM_10 o średnicy <10 μm docierają do płuc, PM_2.5 <2.5 μm przenikają głębiej). Szczególnie narażenie na PM_10 i PM_2.5 zwiększa śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Odpowiednie działania na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza mogą przynieść znaczne korzyści zdrowotne. Zidentyfikowano kilka mechanizmów biologicznych odpowiedzialnych za niekorzystne skutki PM – przewlekły stres oksydacyjny i stan zapalny, a PM_2.5 także nasila aktywację autonomicznego układu nerwowego. Testowane są podejścia terapeutyczne, zarówno prekliniczne, jak i kliniczne, oparte na stosowaniu przeciwutleniaczy w diecie lub farmakoterapii. Wciąż trwają badania nad molekularnymi mechanizmami działania PM oraz nowymi strategiami interwencji.
Zobacz badanieWpływ jakości powietrza na zdrowie sercowo-naczyniowe: przegląd aktualnego stanu wiedzy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 23
Rok: 2023
Autorzy: Toufik Abdul-Rahman, Poulami Roy, Zarah Sophia Blake Bliss, Abdulkader Mohammad, A. Corriero, Neal T. Patel, A. A. Wireko, Raheel Shaikh, Ogungbemi Evelyn Faith, Einer Carlos Eduardo Arevalo-Rios, Léonie Dupuis, Sebahat Ulusan, Muhammed I. Erbay, Mario Villalobos Cedeño, Aayushi Sood, Rahul Gupta
Czasopismo: Current problems in cardiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a poprawa jakości powietrza wymaga większej świadomości, wspólnego działania i strategicznych polityk dla długoterminowych korzyści zdrowotnych.
Zobacz badanieZwiązek między przewlekłą ekspozycją na zanieczyszczenia powietrza a chorobami sercowo-naczyniowymi: przegląd
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 59
Rok: 2022
Autorzy: E. Konduracka, P. Rostoff
Czasopismo: Environmental Chemistry Letters
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Przewlekła ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza na zewnątrz wiąże się ze wzrostem śmiertelności sercowo-naczyniowej i rozwojem miażdżycy, nadciśnienia, udaru i niewydolności serca.
Streszczenie: Ostra ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko zgonów i zaburzeń sercowo-naczyniowych. Jednak wpływ przewlekłej ekspozycji na układ krążenia nadal budzi dyskusje. W tym przeglądzie omówiono związki przewlekłej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza z umieralnością i najczęstszymi chorobami sercowo-naczyniowymi, zwłaszcza podczas pandemii COVID-19. Najnowsze badania wskazują na silne dowody dotyczące przyczynowego wpływu przewlekłej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza na śmiertelność sercowo-naczyniową. Najsilniejsze powiązania występują dla pyłu zawieszonego drobnego, dwutlenku azotu i ozonu. Coraz więcej dowodów wskazuje, że ekspozycja na pyły i dwutlenek azotu wiąże się z rozwojem miażdżycy, nadciśnienia, udaru i niewydolności serca. Jednak dowody naukowe dotyczące arytmii i zaburzeń krzepnięcia są obecnie niewystarczające. Warto zauważyć, że dla niektórych zanieczyszczeń ryzyko występuje już przy stężeniach poniżej limitów rekomendowanych przez UE i WHO. Niezbędne są intensywne działania legislacyjne i interdyscyplinarna współpraca na rzecz ograniczenia ekspozycji.
Zobacz badanieWpływ pyłów zawieszonych na zdrowie sercowo-naczyniowe
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 91
Rok: 2018
Autorzy: Zhen An, Yuefei Jin, Juan Li, Wen Li, Weidong Wu
Czasopismo: Current Allergy and Asthma Reports
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Pyły zawieszone w powietrzu, szczególnie PM2.5, są istotnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i mogą skrócić oczekiwaną długość życia o kilka lat.
Streszczenie: Celem niniejszego przeglądu jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat ostrych i przewlekłych skutków narażenia na pyły zawieszone na rozwój chorób sercowo-naczyniowych oraz potencjalnych mechanizmów powodujących wzrost zachorowalności i śmiertelności sercowo-naczyniowej związanej z ekspozycją na PM. Krótkotrwałe narażenie może wywoływać ostre incydenty sercowo-naczyniowe, natomiast długotrwałe – zwiększa ryzyko jeszcze bardziej i może skrócić życie o kilka lat. Wdychanie pyłów wpływa na zmienność rytmu serca, ciśnienie tętnicze, napięcie naczyń, krzepliwość krwi i rozwój miażdżycy. Potencjalne mechanizmy to bezpośrednia toksyczność dla układu sercowo-naczyniowego oraz pośrednie uszkodzenie przez wywołanie stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym na szlaki stresu oksydacyjnego w układzie sercowo-naczyniowym
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 269
Rok: 2017
Autorzy: Xiaoquan Rao, Jixin Zhong, R. Brook, S. Rajagopalan
Czasopismo: Antioxidants & redox signaling
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym przyczynia się do chorób sercowo-naczyniowych poprzez zakłócanie sygnalizacji redoks i wywoływanie odpowiedzi immunologicznych przez reaktywne formy tlenu.
Streszczenie: ZNACZENIE Pył zawieszony (PM) to główna przyczyna globalnej zachorowalności i śmiertelności sercowo-naczyniowej. Zrozumienie jego działania biologicznego jest szczególnie ważne dla zdrowia publicznego. Nowe odkrycia: Zarówno drobne (PM <2,5 µm), jak i ultradrobne cząstki (<0,1 µm) wywołują skutki poprzez mechanizmy redoks. Wcześniejszy, uproszczony model stopniowego stresu oksydacyjnego zastąpiono rozbudowaną koncepcją, w której zaburzenia endogennej sygnalizacji redoks oraz indukcja silnej odpowiedzi immunologicznej, napędzanej przez liczne reaktywne formy tlenu (ROS), odgrywają kluczową rolę. KLUCZOWE KWESTIE Wydarzenia molekularne prowadzące od stresu oksydacyjnego w płucach do stanu zapalnego i uszkodzeń narządów, generacja różnych ROS podczas ekspozycji, typy uszkodzeń tkanek, udział komórek odpornościowych i rola białek ochronnych (np. surfaktantów, białek, przeciwutleniaczy) są złożone i różnią się w zależności od modelu oraz chorób współistniejących. PERSPEKTYWY Chociaż rola stresu oksydacyjnego w płucach jest dobrze udokumentowana, potrzeba dalszych badań nad systemowymi skutkami stresu oksydacyjnego, w tym w przebiegu stanu zapalnego i uszkodzeń narządów oraz nad mechanizmami obrony antyoksydacyjnej przy przewlekłej ekspozycji.
Zobacz badanieRola stresu oksydacyjnego w skutkach sercowo-naczyniowych po ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 132
Rok: 2017
Autorzy: F. Kelly, J. Fussell
Czasopismo: Free radical biology & medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza zwiększa stres oksydacyjny, co przyczynia się do ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, podatności na uszkodzenia niedokrwienne/reperfuzyjne oraz rozwoju chorób metabolicznych.
Zobacz badanieSkumulowane, całkowite obciążenie chorobami sercowo-naczyniowymi wynikające z wczesnej ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 79
Rok: 2020
Autorzy: J. Kim, M. Prunicki, F. Haddad, C. Dant, V. Sampath, Rushali R. Patel, E. Smith, C. Akdis, J. Balmes, M. Snyder, Joseph C. Wu, K. Nadeau
Czasopismo: Journal of the American Heart Association: Cardiovascular and Cerebrovascular Disease
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wczesna ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza wiąże się z głównymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takimi jak otyłość, nadciśnienie i zaburzenia metaboliczne.
Streszczenie: Obciążenie chorobami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza stale rośnie. WHO szacuje, że ok. 7 mln ludzi rocznie umiera z powodu zanieczyszczonego powietrza, z czego połowa – 3,3 mln – z powodu chorób sercowo-naczyniowych, co przewyższa inne główne czynniki ryzyka (palenie, nadciśnienie, hiperlipidemia, cukrzyca). Główną przyczyną jest rosnąca urbanizacja i wzrost ekspozycji na zanieczyszczone powietrze. Szczególnie narażeni są seniorzy, osoby z chorobami przewlekłymi i dzieci. Wczesna ekspozycja u dzieci jest niepokojąca ze względu na szybki rozwój układów i większą ekspozycję w przeliczeniu na masę ciała. WHO szacuje, że 93% dzieci <15 r.ż. (1,8 mld) oddycha powietrzem zagrażającym ich zdrowiu i rozwojowi. Przedstawiamy dowody naukowe, że przewlekła ekspozycja od najmłodszych lat wiąże się z rozwojem otyłości, nadciśnienia i zaburzeń metabolicznych. Podsumowujemy także potrzebę lepszych wytycznych i badań, które pozwolą zminimalizować to ryzyko.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza i choroby sercowo-naczyniowe
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 425
Rok: 2012
Autorzy: M. Franchini, P. Mannucci
Czasopismo: Thrombosis research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza silnie wiąże się z występowaniem chorób sercowo-naczyniowych, prawdopodobnie poprzez dysfunkcję śródbłonka, nadkrzepliwość, stan zapalny i stres oksydacyjny.
Zobacz badanieWpływ gazowych i stałych składników zanieczyszczenia powietrza na funkcję śródbłonka
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 288
Rok: 2018
Autorzy: T. Münzel, T. Gori, Sadeer Al-Kindi, J. Deanfield, J. Lelieveld, A. Daiber, S. Rajagopalan
Czasopismo: European Heart Journal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, w tym pyły i zanieczyszczenia gazowe, znacząco wpływa na funkcję śródbłonka, promując zaburzenia sercowo-naczyniowe, takie jak nadciśnienie, cukrzyca i miażdżyca.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego jest główną przyczyną chorób niezakaźnych na świecie. Największy udział w zgonach i zachorowaniach ma układ sercowo-naczyniowy. Różne cząstki pyłów oraz zanieczyszczenia gazowe mogą wywoływać ostre zdarzenia (np. zawał, udar, niewydolność serca). Mechanizmy wywołujące te zdarzenia są nieustannie badane, lecz liczne dowody wskazują na szybki wpływ wielu zanieczyszczeń na funkcję naczyń. Szczególnie istotna wydaje się rola dysfunkcji śródbłonka w powstawaniu nadciśnienia, cukrzycy i miażdżycy. Artykuł omawia najnowsze dane z badań na ludziach i zwierzętach dotyczące mechanizmów działania oraz strategie ograniczania ekspozycji na PM2.5, podkreślając brak twardych dowodów z badań randomizowanych. Autorzy postulują uwzględnienie zanieczyszczenia powietrza jako głównego czynnika ryzyka w wytycznych społeczeństw kardiologicznych.
Zobacz badanieEkologia układu sercowo-naczyniowego: znaczenie czynników środowiskowych związanych z powietrzem
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 67
Rok: 2018
Autorzy: J. Argacha, T. Bourdrel, P. Borne
Czasopismo: Trends in cardiovascular medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Temperatura powietrza i zanieczyszczenie są głównymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, a poprawa jakości powietrza jest kluczowa dla profilaktyki sercowo-naczyniowej.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczenia powietrza i hałasu na zapadalność i śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 9
Rok: 2024
Autorzy: S. Mayntz, K. Rosenbech, R. Mohamed, J. Lindholt, A. Diederichsen, L. Frohn, J. Lambrechtsen
Czasopismo: Heliyon
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, ale interakcja z ekspozycją na hałas wymaga dalszych badań.
Zobacz badanieJakość powietrza w pomieszczeniach a zdrowie: wpływ na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 739
Rok: 2015
Autorzy: K. L, Tsaloglidou A, Koukourikos K, Pantelidou P
Czasopismo:
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Jakość powietrza w pomieszczeniach negatywnie wpływa na zdrowie oddechowe i sercowo-naczyniowe; różnorodne zanieczyszczenia w środowiskach zamkniętych przyczyniają się do ostrych i przewlekłych problemów zdrowotnych.
Streszczenie: Wprowadzenie: Wiele zanieczyszczeń powietrza występuje w środowiskach wewnętrznych, czasami w wysokich stężeniach, i negatywnie wpływa na jakość powietrza w pomieszczeniach. Ekspozycja na te zanieczyszczenia często prowadzi do degradacji strukturalnej i uszkodzeń budynków, a także do wielu natychmiastowych i długotrwałych problemów zdrowotnych. Cel: To retrospektywne badanie stanowi przegląd nowych dowodów łączących jakość powietrza w pomieszczeniach z wpływem na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy. Omawia także główne zanieczyszczenia występujące w środowiskach wewnętrznych i związane z nimi skutki zdrowotne. Metoda: Przegląd literatury greckiej i międzynarodowej.
Zobacz badanieWpływ środowiskowy i zdrowotny zanieczyszczenia powietrza: przegląd
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 3109
Rok: 2020
Autorzy: Ioannis Manisalidis, E. Stavropoulou, Agathangelos Stavropoulos, E. Bezirtzoglou
Czasopismo: Frontiers in Public Health
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do zmian klimatycznych i problemów zdrowotnych, co wymaga podnoszenia świadomości społecznej i wielodyscyplinarnych rozwiązań.
Streszczenie: Jedną z największych plag naszych czasów jest zanieczyszczenie powietrza – zarówno ze względu na wpływ na klimat, jak i zdrowie publiczne, powodując wzrost zachorowalności i śmiertelności. Wśród wielu zanieczyszczeń powietrza pył zawieszony (PM) – cząstki o zróżnicowanej, ale bardzo małej średnicy – przenika przez drogi oddechowe do organizmu, powodując choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, zaburzenia reprodukcyjne i ośrodkowego układu nerwowego oraz nowotwory. Ozon przy powierzchni ziemi w dużych stężeniach także jest szkodliwy dla układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Ponadto tlenki azotu, dwutlenek siarki, lotne związki organiczne (VOC), dioksyny i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) to kolejne zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia. Tlenek węgla może wywołać zatrucie, a metale ciężkie, np. ołów, prowadzić do ostrych i przewlekłych zatruć. Choroby wywoływane przez te substancje to głównie POChP, astma, nowotwory płuc, incydenty sercowo-naczyniowe, zaburzenia neurologiczne i skórne. Zmiany klimatyczne powodowane przez zanieczyszczenia powietrza wpływają też na rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. Jedynym rozwiązaniem jest podnoszenie świadomości społecznej i współpraca wielu specjalistów oraz organizacji międzynarodowych.
Zobacz badanieAktywność fizyczna w zanieczyszczonym powietrzu – bilans korzyści i ryzyka dla zdrowia sercowo-naczyniowego? Przegląd kompleksowy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 25
Rok: 2021
Autorzy: Omar Hahad, Marin Kuntić, Katie Frenis, S. Chowdhury, J. Lelieveld, K. Lieb, A. Daiber, T. Münzel
Czasopismo: Antioxidants
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Aktywność fizyczna w zanieczyszczonym powietrzu może przynosić korzyści zdrowotne, ale jednocześnie zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Streszczenie: Zarówno ekspozycja na wysokie poziomy zanieczyszczenia powietrza, jak i brak aktywności fizycznej są kluczowymi czynnikami ryzyka rozwoju i progresji chorób przewlekłych, zwłaszcza sercowo-naczyniowych. WHO szacuje, że na świecie rocznie umiera 4,2 mln ludzi z powodu zanieczyszczenia powietrza i 3,2 mln z powodu braku aktywności fizycznej. Regularna aktywność poprawia ogólny stan zdrowia, ale zwiększa także ilość wdychanych zanieczyszczeń przez wzrost wentylacji i częstości oddechów, co może zwiększać ryzyko sercowo-naczyniowe. Określenie bilansu korzyści i ryzyka jest ważne dla zdrowia publicznego. W przeglądzie analizujemy wyniki badań na ludziach i zwierzętach dotyczących łącznych efektów aktywności i ekspozycji na zanieczyszczenia, mechanizmy patofizjologiczne (stres oksydacyjny, zapalenie), strategie ograniczania ryzyka i praktyczne zalecenia.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza i choroby niezakaźne: przegląd Forum Międzynarodowego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego, cz. 2: Zanieczyszczenie powietrza a układy narządowe
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 598
Rok: 2019
Autorzy: D. Schraufnagel, J. Balmes, C. Cowl, S. De Matteis, Soon-Hee Jung, K. Mortimer, R. Perez-Padilla, M. Rice, H. Riojas-Rodríguez, A. Sood, G. Thurston, T. To, A. Vanker, D. Wuebbles
Czasopismo: Chest
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza szkodzi nie tylko płucom, ale także różnym układom narządowym, przyczyniając się do raka płuc, POChP, chorób sercowo-naczyniowych, udarów i spadku funkcji poznawczych; skutki te można ograniczyć poprzez kontrolę zanieczyszczeń.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza: winowajca raka płuca
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 107
Rok: 2022
Autorzy: Yueguang Xue, Liuxiang Wang, Yiming Zhang, Yuliang Zhao, Y. Liu
Czasopismo: Journal of hazardous materials
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, w tym pył zawieszony, metale toksyczne i bakterie, przyczynia się do rozwoju raka płuca poprzez wywoływanie stanu zapalnego, uszkodzenia DNA i regulację epigenetyczną.
Zobacz badanieEkspozycja na zanieczyszczenie powietrza — (nie)widoczny czynnik ryzyka chorób układu oddechowego
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 183
Rok: 2021
Autorzy: Gabriel-Petrică Bălă, R. Râjnoveanu, E. Tudorache, R. Motișan, C. Oancea
Czasopismo: Environmental Science and Pollution Research International
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza znacząco zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego, podkreślając potrzebę skuteczniejszych działań politycznych dotyczących jakości powietrza zarówno w krajach wysokorozwiniętych, jak i rozwijających się.
Streszczenie: Wzrasta zainteresowanie rolą zanieczyszczenia powietrza jako jednego z największych zagrożeń dla zdrowia na świecie. Dziewięciu na dziesięciu ludzi oddycha powietrzem zanieczyszczonym substancjami o dużym wpływie na tkankę płuc. Relacja ta jest złożona i regularnie pojawiają się nowe dane naukowe. Celem tego przeglądu było podsumowanie najważniejszych zanieczyszczeń powietrza i ich wpływu na główne choroby układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, rak płuca, idiopatyczne włóknienie płuc, infekcje układu oddechowego, rozstrzenie oskrzeli, gruźlica), by zminimalizować konsekwencje krótkoterminowej i długoterminowej ekspozycji. Analizowano najważniejsze zanieczyszczenia (dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, lotne związki organiczne, ozon, pył zawieszony i dym z biomasy) oraz ich wpływ na choroby płucne. Skupiono się na patologiach układu oddechowego, ponieważ zanieczyszczenie powietrza wyraźnie zwiększa ryzyko tych chorób, a dowody na ich szkodliwy wpływ stale się mnożą. Niezbędne jest ciągłe usprawnianie polityki dotyczącej jakości powietrza w krajach o różnym poziomie dochodów.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza, czynność płuc i POChP: wyniki populacyjnego badania UK Biobank
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 331
Rok: 2019
Autorzy: D. Doiron, K. de Hoogh, N. Probst-Hensch, I. Fortier, Y. Cai, S. De Matteis, A. Hansell
Czasopismo: European Respiratory Journal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Narażenie na zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wiąże się z niższą czynnością płuc i większą częstością występowania POChP, przy silniejszych powiązaniach u mężczyzn, osób o niższych dochodach i pracujących w zawodach obarczonych większym ryzykiem.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego zwiększa ryzyko zgonów z powodu chorób układu oddechowego, jednak dowody na wpływ na czynność płuc i POChP są mniej ugruntowane. Celem badania była ocena, czy ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza wiąże się z czynnością płuc i występowaniem POChP oraz identyfikacja czynników podatności. Wykorzystano dane UK Biobank dotyczące 303 887 osób w wieku 40–69 lat. Analizowano związek między ekspozycją na pyły PM2.5, PM10, PMcoarse i NO2 a FEV1, FVC, FEV1/FVC oraz POChP. Wyższe stężenia każdego z zanieczyszczeń były istotnie związane z niższą czynnością płuc. Prewalencja POChP rosła wraz ze wzrostem PM2.5, PM10 i NO2, ale nie PMcoarse. Silniejsze zależności dotyczyły mężczyzn, osób o niższych dochodach i w zawodach wysokiego ryzyka, a wyższa częstość POChP – osób otyłych i nieastmatyków.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza pyłami a zaburzona czynność płuc
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 122
Rok: 2016
Autorzy: L. Paulin, N. Hansel
Czasopismo: F1000Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na pyły zawieszone (PM) może zaburzać czynność płuc zarówno u osób zdrowych, jak i z istniejącymi chorobami płuc, powodując objawy oddechowe i zwiększone korzystanie z opieki zdrowotnej.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza jest jedną z głównych przyczyn chorobowości i śmiertelności na całym świecie, szczególnie u osób z chorobami płuc. Spośród najczęstszych zanieczyszczeń pyły zawieszone wiążą się ze wzrostem zaostrzeń i objawów oddechowych u osób z istniejącymi schorzeniami oraz w mniejszym stopniu u zdrowych. Większość badań dotyczyła wpływu ekspozycji na PM na objawy i hospitalizacje, a mniej – pomiarów czynności płuc. Przegląd koncentruje się na efektach PM na obiektywne parametry czynności płuc zarówno u zdrowych, jak i chorych.
Zobacz badanieKrótkotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza: powiązania z czynnością płuc i markerami zapalnymi u zdrowych, niepalących dorosłych
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 81
Rok: 2018
Autorzy: L. Dauchet, S. Hulo, N. Chérot-Kornobis, R. Matran, P. Amouyel, J. Edmé, J. Giovannelli
Czasopismo: Environment international
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Krótkotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza wiąże się z subklinicznym obniżeniem czynności płuc i wzrostem markerów zapalnych u zdrowych dorosłych w środowisku miejskim we Francji.
Zobacz badaniePowiązania pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza, astmą i czynnością płuc: badanie przekrojowe
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Jun Cheng, Zhichen Liu, Dianwu Li, Yiqun Zhu, Jiefeng Luo, Yan Zhang
Czasopismo: Scientific Reports
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza wiąże się z wyższą częstością astmy, aktualnych objawów świszczącego oddechu, hospitalizacji związanych z astmą oraz obniżeniem czynności płuc u dorosłych w wieku 37–73 lata.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, stan zapalny o niskim nasileniu i czynność płuc: dane z UK Biobank
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Jia Li, Yuxin Yao, Binxing Shang, Yujia Xie, Haoyu Yin, Yuanchao Song, Jixuan Ma
Czasopismo: Ecotoxicology and environmental safety
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa na czynność płuc, a przewlekły stan zapalny nasila te powiązania i modyfikuje ich skutki.
Zobacz badanieRola zanieczyszczeń powietrza w dysfunkcji bariery nabłonka dróg oddechowych w astmie i POChP
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 97
Rok: 2022
Autorzy: M. Aghapour, N. Ubags, D. Bruder, P. Hiemstra, V. Sidhaye, F. Rezaee, I. Heijink
Czasopismo: European Respiratory Review
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza zaburzają funkcję bariery nabłonkowej dróg oddechowych, prowadząc do rozwoju astmy i POChP przez wzrost stresu oksydacyjnego, nasiloną odpowiedź cytokin i osłabienie mechanizmów obronnych.
Streszczenie: Przewlekła ekspozycja na zanieczyszczenia środowiskowe jest głównym czynnikiem rozwoju i progresji obturacyjnych chorób dróg oddechowych, w tym astmy i POChP. Zrozumienie mechanizmów prowadzących do tych schorzeń pozwoli na opracowanie nowych strategii leczenia. Nabłonek dróg oddechowych stanowi barierę fizykochemiczną chroniącą przed toksycznymi cząstkami i patogenami. Wdychanie zanieczyszczeń może uszkadzać tę barierę, prowadząc do nasilenia stanu zapalnego, przebudowy dróg oddechowych i większej podatności na infekcje. Przegląd omawia mechanizmy molekularne i immunologiczne uszkodzenia bariery, wpływ zmian mikrobiomu oraz potencjalne cele terapeutyczne przywracania integralności nabłonka.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie płuc
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 368
Rok: 2016
Autorzy: O. Kurt, Jingjing Zhang, K. Pinkerton
Czasopismo: Current Opinion in Pulmonary Medicine
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza nasila choroby płuc, szczególnie astmę, POChP, raka płuca i infekcje dróg oddechowych, co wymaga globalnej współpracy na rzecz poprawy jakości powietrza.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza pozostaje głównym problemem zdrowia publicznego, dotykającym dziewięciu na dziesięciu mieszkańców miast na świecie. Stanowi dziewiąty najważniejszy czynnik ryzyka zgonów sercowo-płucnych. Przegląd miał na celu podsumowanie aktualnych doniesień dotyczących wpływu konkretnych zanieczyszczeń na astmę, POChP, raka płuca i infekcje oddechowe. Wiele danych wskazuje, że zanieczyszczenie pogarsza przebieg tych chorób, szczególnie w populacjach wrażliwych (dzieci, osoby starsze, osoby o niskim statusie społecznym). Największy wpływ mają pyły zawieszone, ozon i tlenki azotu. Poprawa jakości powietrza wymaga współpracy międzynarodowej wszystkich interesariuszy.
Zobacz badaniePowiązania między krótkotrwałą ekspozycją na zanieczyszczenia powietrza a czynnością płuc u dorosłych
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 7
Rok: 2023
Autorzy: Tingting Wei, Cuicui Chen, Yanjie Yang, Li Li, Jian Wang, M. Ye, H. Kan, Dong Yang, Yu-ying Song, Jing Cai, Dongni Hou
Czasopismo: Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Krótkotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza negatywnie wpływa na czynność płuc i wiąże się z niższym poziomem neutrofili u dorosłych.
Zobacz badanieBadania panelowe nad zanieczyszczeniem powietrza u pacjentów z POChP: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 97
Rok: 2016
Autorzy: L. Bloemsma, G. Hoek, L. Smit
Czasopismo: Environmental research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza pyłami zawieszonymi ma niewielki, ale istotny wpływ na czynność płuc pacjentów z POChP, podczas gdy wpływ zanieczyszczeń gazowych na czynność płuc i objawy jest niejednoznaczny.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach a zdrowie osób wrażliwych: przegląd systematyczny dotyczący pyłu zawieszonego (PM), lotnych związków organicznych (VOC) i ich wpływu na dzieci oraz osoby z chorobami płuc
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 150
Rok: 2022
Autorzy: T. Maung, Jack E. Bishop, E. Holt, A. Turner, C. Pfrang
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach, głównie przez VOC i PM, negatywnie wpływa na zdrowie dzieci i osób z istniejącymi chorobami płuc.
Streszczenie: Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie jest powszechnie znany, jednak większość badań dotyczy środowiska zewnętrznego. Oczekuje się, że poziom zanieczyszczeń w pomieszczeniach wzrośnie ze względu na coraz większą szczelność budynków i większą ilość czasu spędzanego w zamkniętych przestrzeniach. Przegląd systematyczny badań dotyczących dzieci i osób z chorobami układu oddechowego (baza Web of Science, 1991–2021, 69 badań) wykazał, że głównymi zanieczyszczeniami w pomieszczeniach są lotne związki organiczne i pyły zawieszone. Źródła PM to palenie, gotowanie, ogrzewanie, świece, insektycydy; źródła VOC to produkty domowe, środki czystości, kleje, materiały budowlane, emisje pojazdów. Wysokie stężenia formaldehydu występowały w nowych domach. Istotny wpływ na narażenie miały cechy domu i wymiana powietrza. Związki z PM wykazano m.in. z FeNO, czynnością płuc, saturacją, astmą u dzieci i objawami u pacjentów z POChP. Wysokie VOC były powiązane z objawami górnych dróg oddechowych, astmą i nowotworami. Najskuteczniejsze interwencje to oczyszczacze powietrza, wentylacja oraz zmiany materiałów budowlanych.
Zobacz badaniePrzyczynowe skutki zanieczyszczeń powietrza na czynność płuc i przewlekłe choroby układu oddechowego: analiza randomizacji Mendla
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Xuannian Li, Suqi Liu, Nan Jiang, Fei Xu, Huaman Liu, Xin-hua Jia
Czasopismo: Frontiers in Public Health
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza, szczególnie PM10, negatywnie wpływają na czynność płuc i zwiększają częstość POChP, przy czym interleukina-17A może być potencjalnym celem terapeutycznym.
Streszczenie: Celem badania była ocena przyczynowych zależności między zanieczyszczeniami powietrza a czynnością płuc i przewlekłymi chorobami układu oddechowego oraz roli białek zapalnych. Zastosowano analizę randomizacji Mendla z szeroką selekcją zmiennych instrumentalnych. Analizy wykazały istotne przyczynowe interakcje PM2.5, PM10 i NO2 z pogorszeniem czynności płuc. PM10 obniżało FEV1, FVC i FEV1/FVC; PM2.5 i NO2 były czynnikami ryzyka obniżenia FEV1 oraz zwiększenia zachorowalności na POChP. Analizy wykazały istotność i brak heterogenności. Wykazano mediacyjną rolę interleukiny-17A w negatywnym wpływie PM10 na FEV1 i FVC.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczeń powietrza na choroby dróg oddechowych
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 100
Rok: 2021
Autorzy: Yun-Gi Lee, Pureun-Haneul Lee, Seon-Muk Choi, Min-Hyeok An, A. Jang
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza nasila objawy chorób oddechowych takich jak astma i POChP, pogarszając jakość i długość życia oraz zwiększając częstość hospitalizacji.
Streszczenie: Zanieczyszczenia powietrza obejmują toksyczne cząstki i gazy emitowane przez różne źródła spalania, w tym pyły zawieszone i ozon, a także zanieczyszczenia biologiczne. Mogą przenikać do krwiobiegu, wywoływać zapalenie dróg oddechowych, zaburzenia ich funkcji oraz włóknienie. Pyły zawieszone są szczególnie groźne w miastach. Ozon jest jednym z najbardziej toksycznych fotochemicznych zanieczyszczeń. Ogólnie zanieczyszczenie powietrza pogarsza jakość i długość życia oraz nasila objawy ostre i przewlekłe w chorobach przewlekłych, zwłaszcza u pacjentów z astmą i POChP.
Zobacz badanieWspółczesny przegląd: choroby płuc środowiskowe i zawodowe 2023
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 6
Rok: 2024
Autorzy: K. Yatera, Chinatsu Nishida
Czasopismo: Respirology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza mogą zwiększać ryzyko różnych chorób płuc, podkreślając znaczenie właściwej diagnostyki i działań profilaktycznych.
Streszczenie: Zanieczyszczenia powietrza oddziałują na zdrowie w środowisku i w pracy, zwiększając ryzyko zachorowań, zaostrzeń i zgonów z powodu chorób płuc, w tym astmy, POChP, śródmiąższowych zapaleń płuc, pylicy oraz nowotworów. Choroby te mają istotne znaczenie społeczne i kliniczne na całym świecie, przy czym obciążenie różni się w zależności od regionu, demografii i warunków społeczno-ekonomicznych. Właściwa diagnoza i działania profilaktyczne są kluczowe dla skutecznej prewencji.
Zobacz badanieJak zanieczyszczenia atmosferyczne wpływają na rozwój POChP i raka płuca: model VAR
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 16
Rok: 2021
Autorzy: Stéfane Dias Rodrigues, Renan Mitsuo Ueda, A. C. Barreto, R. R. Zanini, A. Souza
Czasopismo: Environmental pollution
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza ozon i NO2, mają największy wpływ na śmiertelność z powodu POChP i raka płuca, co potwierdza ich rolę w rozwoju tych chorób.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza skraca przeżycie chorych na raka płuca
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 156
Rok: 2016
Autorzy: S. Eckel, M. Cockburn, Y. Shu, Huiyu Deng, F. Lurmann, Lihua Liu, F. Gilliland
Czasopismo: Thorax
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza po rozpoznaniu raka płuca skraca przeżycie, a największe ryzyko dotyczy wczesnych stadiów niedrobnokomórkowego raka płuca, zwłaszcza gruczolakoraka.
Streszczenie: Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza wiąże się ze wzrostem zachorowalności i śmiertelności z powodu raka płuca, jednak wpływ ekspozycji po rozpoznaniu choroby był dotychczas słabo poznany. Celem badania była ocena, czy ekspozycja na zanieczyszczenia po diagnozie wpływa na przeżycie. W analizie 352 053 pacjentów z Kalifornii z nowo rozpoznanym rakiem płuca (1988–2009) stwierdzono, że wyższe narażenie na NO2, O3, PM10, PM2.5 w okresie obserwacji wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zgonu, szczególnie u pacjentów z wczesnym stadium niedrobnokomórkowego raka płuca, głównie gruczolakoraka.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza atmosferycznego i jego wpływ na zdrowie i dobrostan człowieka: przegląd
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 194
Rok: 2020
Autorzy: A. A. Almetwally, M. Bin-Jumah, A. Allam
Czasopismo: Environmental Science and Pollution Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do wielu chorób i negatywnie wpływa na zdrowie oraz dobrostan człowieka, co wymaga pilnych działań na rzecz jego ograniczenia.
Streszczenie: Zdrowie człowieka jest ściśle związane ze środowiskiem. Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza jest jednym z głównych czynników wywołujących wiele chorób, w tym sercowo-naczyniowe, oddechowe oraz raka płuca. Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa także na zwierzęta i rośliny. Przegląd prezentuje źródła, główne zanieczyszczenia i ich szkodliwe skutki dla zdrowia człowieka. Szczegółowo omówiono mechanizmy toksyczności oraz działania ograniczające.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza, czynniki genetyczne i ryzyko raka płuca: prospektywne badanie w UK Biobank
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 181
Rok: 2021
Autorzy: Yanqian Huang, Meng Zhu, M. Ji, Jingyi Fan, Junxing Xie, Xiaoxia Wei, Xiangxiang Jiang, Jing Xu, Liang Chen, R. Yin, Yuzhuo Wang, J. Dai, G. Jin, Lin Xu, Zhibin Hu, Hongxia Ma, Hongbing Shen
Czasopismo: American journal of respiratory and critical care medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko raka płuca, zwłaszcza u osób z wysokim ryzykiem genetycznym.
Streszczenie: Zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe przyczyniają się do rozwoju raka płuca, lecz wpływ zanieczyszczenia powietrza na ryzyko genetyczne nie był dotąd jasny. W analizie danych 455 974 uczestników UK Biobank wykazano istotny związek między ryzykiem raka płuca a PM2.5, PM10, NO2 i NOx. Najwyższe ryzyko dotyczyło osób jednocześnie narażonych na wysokie zanieczyszczenie powietrza i mających wysoki wskaźnik ryzyka genetycznego. Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia może więc szczególnie zwiększać ryzyko raka płuca u osób podatnych genetycznie.
Zobacz badanieWpływ ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza na funkcje poznawcze
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 624
Rok: 2018
Autorzy: Xin Zhang, Xi Chen, X. Zhang
Czasopismo: Proceedings of the National Academy of Sciences
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza pogarsza wyniki testów werbalnych i matematycznych, szczególnie u mężczyzn i osób o niższym wykształceniu, co wiąże się z istotnymi kosztami zdrowotnymi i ekonomicznymi.
Streszczenie: Znaczenie: Większość populacji krajów rozwijających się żyje w miejscach o niebezpiecznym poziomie zanieczyszczenia powietrza. Wykorzystując zmienność krótkotrwałej i skumulowanej ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza u tych samych osób w Chinach, dostarczamy dowodów, że zanieczyszczone powietrze może upośledzać zdolności poznawcze wraz z wiekiem, szczególnie u mniej wykształconych mężczyzn. Obniżenie średniego rocznego stężenia pyłu PM10 do standardu EPA (50 μg/m3) podniosłoby wynik testów werbalnych z mediany do 63. percentyla, a matematycznych do 58. percentyla. Uszkodzenia starzejącego się mózgu na skutek zanieczyszczenia powietrza prawdopodobnie generują znaczne koszty zdrowotne i ekonomiczne, ponieważ funkcje poznawcze są kluczowe dla codziennego funkcjonowania i podejmowania ważnych decyzji przez osoby starsze. Praca analizuje wpływ zarówno skumulowanej, jak i krótkotrwałej ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza na wyniki testów poznawczych tych samych osób w czasie. Stwierdzono, że długotrwała ekspozycja pogarsza wyniki testów werbalnych i matematycznych, a efekt ten nasila się z wiekiem, szczególnie u mężczyzn i osób mniej wykształconych.
Zobacz badanieArtykuł: Jak zanieczyszczenie powietrza zagraża zdrowiu mózgu
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 70
Rok: 2020
Autorzy: Lynne Peeples
Czasopismo: Proceedings of the National Academy of Sciences
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, w tym spaliny diesla, może przyczyniać się do pogorszenia funkcji poznawczych i innych zaburzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera.
Streszczenie: Przez długi czas sądzono, że zanieczyszczenie powietrza szkodzi głównie płucom i układowi sercowo-naczyniowemu, jednak coraz częściej zwraca uwagę naukowców zajmujących się neurobiologią i toksykologią. Pojawia się coraz więcej dowodów na powiązania między różnymi problemami neurologicznymi a zanieczyszczonym powietrzem. Niepokojące ustalenia obejmują m.in. obecność zmian charakterystycznych dla choroby Alzheimera u osób i zwierząt eksponowanych na zanieczyszczenia. Badania na myszach wskazują, że ekspozycja na spaliny diesla może szkodzić mózgowi w sposób podobny do wdychania powietrza przy ruchliwych drogach. Rosnąca liczba badań epidemiologicznych, eksperymentalnych i z wykorzystaniem neuroobrazowania potwierdza związek między zanieczyszczeniem powietrza a zaburzeniami funkcji poznawczych i rozwojem chorób neurodegeneracyjnych.
Zobacz badanieZanieczyszczony mózg
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 110
Rok: 2017
Autorzy: E. Underwood
Czasopismo: Science
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza może odpowiadać za 21% przypadków demencji na świecie; wyższa ekspozycja na PM2.5 niemal podwaja ryzyko demencji u starszych kobiet.
Streszczenie: Część zagrożeń zdrowotnych związanych z wdychaniem drobnych i ultradrobnych cząstek zanieczyszczeń jest dobrze poznana, np. astma, rak płuca czy choroby serca. Jednak coraz więcej dowodów sugeruje, że ekspozycja na takie cząstki szkodzi również mózgowi, przyspieszając starzenie poznawcze i zwiększając ryzyko choroby Alzheimera oraz innych form demencji. Związek ten pozostaje kontrowersyjny, ale epidemiologiczne badania na całym świecie oraz nowe modele zwierzęce i techniki neuroobrazowania potwierdzają alarmujące wyniki. 11-letnie badanie epidemiologiczne wykazało, że ekspozycja na PM2.5 powyżej 12 μg/m3 niemal podwaja ryzyko demencji u starszych kobiet. Jeśli wyniki się potwierdzą, zanieczyszczenie powietrza może odpowiadać za około 21% przypadków demencji na świecie.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza, stres i obciążenie allostatyczne: powiązania ogólnoustrojowe i wpływ na ośrodkowy układ nerwowy
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 182
Rok: 2019
Autorzy: Errol M. Thomson
Czasopismo: Journal of Alzheimer's Disease
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza, takie jak pyły i ozon, mogą aktywować oś HPA i powodować wczesne efekty w ośrodkowym układzie nerwowym, przyczyniając się do zaburzeń poznawczych i psychicznych.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i oddechowych, a coraz więcej badań łączy je również z chorobami neurologicznymi i psychiatrycznymi, jak demencja, lęki, depresja czy samobójstwa. Szczególnie pyły zawieszone i ozon mogą aktywować oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) i uwalniać glikokortykosteroidy jako część odpowiedzi neuroendokrynnej na stres. Przewlekłe pobudzenie osi HPA zwiększa obciążenie allostatyczne organizmu i odgrywa rolę w rozwoju wielu chorób. Praca omawia możliwe wczesne mechanizmy wpływu zanieczyszczeń na mózg, w tym powiązania z procesami oksydacyjnymi, zapalnymi i metabolicznymi.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczenia powietrza na mózg: przegląd badań z pogranicza epidemiologii środowiskowej i neuroobrazowania
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 155
Rok: 2018
Autorzy: Paula de Prado Bert, Elisabet Mae Henderson Mercader, J. Pujol, J. Sunyer, M. Mortamais
Czasopismo: Current Environmental Health Reports
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenia komunikacyjne może prowadzić do uszkodzeń istoty białej, kory mózgu i jąder podstawy, co wpływa na funkcje poznawcze.
Streszczenie: Narastająca liczba dowodów wskazuje na szkodliwe działanie wdychanych zanieczyszczeń na ośrodkowy układ nerwowy. U populacji ogólnej ekspozycja na zanieczyszczenia komunikacyjne (TRAP) powiązana jest z zaburzeniami poznawczymi, behawioralnymi i rozwojowymi u dzieci oraz z pogorszeniem funkcji poznawczych i ryzykiem demencji u osób starszych. Badania z zastosowaniem rezonansu magnetycznego wskazują, że cele tych zanieczyszczeń to istota biała, kora mózgu i jądra podstawy. Uszkodzenia te mogą tłumaczyć zmiany w funkcjach poznawczych.
Zobacz badanieWpływ zanieczyszczenia powietrza na układ nerwowy i jego możliwa rola w zaburzeniach neurorozwojowych i neurodegeneracyjnych
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 299
Rok: 2020
Autorzy: L. Costa, T. Cole, K. Dao, Yu-Chi Chang, Jacki L. Coburn, Jacqueline M Garrick
Czasopismo: Pharmacology & therapeutics
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza może negatywnie wpływać na mózg i przyczyniać się do chorób ośrodkowego układu nerwowego, w tym autyzmu, choroby Alzheimera i Parkinsona.
Zobacz badanieObniżenie epigenetycznych znaczników represyjnych, zwiększone uszkodzenia DNA i cechy choroby Alzheimera w mózgach ludzi i myszy eksponowanych na miejskie pyły
Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)
Liczba cytowań: 82
Rok: 2020
Autorzy: L. Calderón-Garcidueñas, Andrea Herrera-Soto, Nur Jury, B. Maher, A. González-Maciel, R. Reynoso-Robles, P. Ruiz-Rudolph, Brigitte van Zundert, L. Varela-Nallar
Czasopismo: Environmental research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia pyłowe, w tym nanocząstki bogate w metale, zaburzają epigenetykę i integralność DNA w mózgu, zwiększając ryzyko choroby Alzheimera nawet u młodych osób.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza zewnętrznego a struktura i funkcja mózgu od dzieciństwa do dorosłości: przegląd metodologiczny badań MRI
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 64
Rok: 2019
Autorzy: M. Herting, D. Younan, Claire E. Campbell, J. Chen
Czasopismo: Frontiers in Public Health
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenia powietrza mogą wpływać na strukturę i funkcje mózgu u dzieci, jednak przyszłe badania powinny uwzględniać moment ekspozycji, wiek i odpowiednie etapy rozwoju.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza jest uznane za nowy neurotoksyn środowiskowy. Coraz częściej wykorzystuje się MRI do badania negatywnego wpływu ekspozycji na rozwijający się mózg. Przegląd analizuje dowody z dotychczasowych badań MRI, podkreślając potrzebę uwzględnienia wieku, momentu ekspozycji i etapów rozwoju w przyszłych analizach.
Zobacz badanieEkspozycja na pyły zawieszone i jej konsekwencje dla neurogenezy w hipokampie i funkcji poznawczych w modelach eksperymentalnych
Typ badania: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 5
Rok: 2024
Autorzy: Charu Jaiswal, Abhishek Kumar Singh
Czasopismo: Environmental pollution
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza podczas ciąży negatywnie wpływa na rozwój mózgu i neurogenezę w hipokampie, prowadząc do zaburzeń rozwojowych i neurodegeneracyjnych.
Zobacz badanieHormony stresu jako potencjalni mediatorzy efektów zanieczyszczeń powietrza na mózg: szybka indukcja genów reagujących na glikokortykoidy
Typ badania: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 49
Rok: 2019
Autorzy: Errol M. Thomson, Alain Filiatreault, J. Guénette
Czasopismo: Environmental research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza, takie jak ozon, może szybko indukować sygnalizację zależną od hormonów stresu w mózgu, potencjalnie przyczyniając się do zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza i zdrowie mózgu: definiowanie agendy badawczej
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 26
Rok: 2019
Autorzy: Tom C. Russ, Stefan Reis, Martie van Tongeren
Czasopismo: Current Opinion in Psychiatry
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższa ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza wiąże się z gorszymi wynikami zdrowotnymi mózgu, ale potrzebne są dalsze badania nad najważniejszymi momentami i rodzajami ekspozycji oraz typami demencji.
Streszczenie: Literatura dotycząca wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie mózgu szybko się rozwija i konsekwentnie wskazuje na pogorszenie funkcji poznawczych, demencję i niekorzystne zmiany w neuroobrazowaniu. Wciąż jednak nie wiadomo, kiedy ekspozycja jest najgroźniejsza, które składniki zanieczyszczeń są kluczowe i które typy demencji najbardziej podatne na wpływ powietrza. Autorzy wskazują potrzebę dalszych badań ukierunkowanych na te pytania.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza, zaburzenia depresyjne i lękowe oraz wpływ na mózg: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 97
Rok: 2022
Autorzy: C. Zundel, P. Ryan, C. Brokamp, Autumm Heeter, Yaoxian Huang, J. Strawn, Hilary A. Marusak
Czasopismo: Neurotoxicology
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza wiąże się ze wzrostem objawów depresyjnych i lękowych oraz zmianami w regionach mózgu odpowiedzialnych za psychopatologię.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza zewnętrznego i rozwój mózgu w dzieciństwie i okresie dojrzewania
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 18
Rok: 2024
Autorzy: M. Herting, Katherine L. Bottenhorn, Devyn L. Cotter
Czasopismo: Trends in Neurosciences
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza w dzieciństwie i młodości może zwiększać podatność rozwijającego się mózgu na neurotoksyczność, wpływając na funkcje poznawcze i zdrowie psychiczne.
Zobacz badanieZaburzenia afektywne i zmiany w mózgu u dzieci i młodzieży eksponowanych na zanieczyszczenie powietrza zewnętrznego
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 17
Rok: 2023
Autorzy: Hongsheng Xie, Yuan Cao, Jiafeng Li, Yichen Lyu, Neil Roberts, Z. Jia
Czasopismo: Journal of affective disorders
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza zewnętrznego wiąże się ze wzrostem ryzyka zaburzeń afektywnych i samobójstw u młodych osób oraz może prowadzić do zmian strukturalnych i funkcjonalnych mózgu.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza – narastający czynnik ryzyka zaburzeń poznawczych, neurozapalnych i neurodegeneracyjnych: wpływ kliniczny na dzieci i dorosłych
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 182
Rok: 2016
Autorzy: L. Calderón-Garcidueñas, E. Leray, P. Heydarpour, R. Torres-Jardón, J. Reis
Czasopismo: Revue neurologique
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa na rozwój mózgu u dzieci i może zwiększać ryzyko choroby Alzheimera w późniejszym wieku.
Zobacz badanieZanieczyszczenie powietrza i funkcjonowanie mózgu
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 5
Rok: 2020
Autorzy: M. Aldraihem, Fouad Al-Ghamdi, G. Murtaza, S. Bashir
Czasopismo: Arabian Journal of Geosciences
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza pogarsza funkcjonowanie mózgu i sprzyja chorobom neurologicznym, co podkreśla potrzebę regulacji i ograniczenia ekspozycji.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza może niekorzystnie wpływać na funkcje ośrodkowego układu nerwowego, choć mechanizmy tych efektów nie są w pełni poznane. Analiza 56 wybranych publikacji wskazuje na powiązania z zaburzeniami rozwojowymi, udarami, bólami głowy, SM, funkcjami poznawczymi i chorobami neurodegeneracyjnymi.
Zobacz badanieZwiązek między ekspozycją na zanieczyszczenie powietrza a grubością kory mózgowej w całym okresie życia: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Aurora Yuan, O. Halabicky, Jianghong Liu
Czasopismo: Neuroscience
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Rosnąca ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza wiąże się z redukcją grubości kory mózgowej, co może sprzyjać zaburzeniom poznawczym i neurodegeneracyjnym.
Zobacz badanieZwiązek między zanieczyszczeniem powietrza a funkcjami poznawczymi u dzieci i młodzieży: przegląd systematyczny
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 59
Rok: 2020
Autorzy: Urszula Lopuszanska, M. Samardakiewicz
Czasopismo: Cognitive and Behavioral Neurology
Ranking czasopisma: 3
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa na funkcje poznawcze u dzieci i młodzieży – NO2, PM2.5, sadza i inne zanieczyszczenia wiążą się z zaburzeniami pamięci, uwagi i motoryki.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa na zdrowie i ośrodkowy układ nerwowy. Przeanalizowano badania z lat 2009–2019 dotyczące wpływu na funkcje poznawcze u dzieci i młodzieży. Wskazano na negatywny wpływ NO2, PM2.5, czarnego węgla i innych związków na pamięć, uwagę, szybkość przetwarzania informacji oraz sprawność motoryczną. Niektóre badania MRI wykazały także zmiany w istocie białej mózgu.
Zobacz badanieWpływ długotrwałej ekspozycji na toksyczne zanieczyszczenia powietrza na zwiększone ryzyko złośliwych nowotworów mózgu
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 12
Rok: 2022
Autorzy: Yousef Nikmanesh, M. Mohammadi, H. Yousefi, Sara Mansourimoghadam, Masoume Taherian
Czasopismo: Reviews on Environmental Health
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Długotrwała ekspozycja na toksyczne zanieczyszczenia powietrza zwiększa ryzyko złośliwych nowotworów mózgu; ograniczenie zanieczyszczeń może znacząco spowolnić rozwój chorób mózgu.
Streszczenie: Długotrwała ekspozycja na toksyczne zanieczyszczenia powietrza zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów mózgu oraz innych poważnych schorzeń. Przegląd literatury wskazuje na istotną rolę ograniczenia stężeń zanieczyszczeń w zapobieganiu zaburzeniom mózgu i obniżeniu liczby zachorowań.
Zobacz badanieBrain Drain: Wpływ zanieczyszczenia powietrza na wyniki firm
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 161
Rok: 2020
Autorzy: Shuyu Xue, Bohui Zhang, Xiaofeng Zhao
Czasopismo: Corporate Governance: Social Responsibility & Social Impact eJournal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zanieczyszczenie powietrza prowadzi do odpływu wykwalifikowanych pracowników i menedżerów, obniżając produktywność i wartość firm.
Streszczenie: Zanieczyszczenie powietrza jest rosnącym zagrożeniem dla zdrowia publicznego. Analizując zależność między zanieczyszczeniem a zasobami ludzkimi w firmach, wykazano, że osoby szukają pracy w mniej zanieczyszczonych rejonach. Spadek liczby wykwalifikowanych pracowników prowadzi do pogorszenia wyników przedsiębiorstw, szczególnie tych zależnych od kapitału ludzkiego.
Zobacz badanie