Brak ekranów przed snem

Korzystanie z ekranów przed snem a długość i jakość snu u młodzieży

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 7

Rok: 2024

Autorzy: B. Brosnan, J. Haszard, K. Meredith-Jones, S. Wickham, B. Galland, R. Taylor

Czasopismo: JAMA pediatrics (1)

Główne wnioski: Czas spędzany przed ekranem przed snem wiąże się z gorszym snem u młodzieży, szczególnie gdy obejmuje aktywności interaktywne lub wielozadaniowość.

Streszczenie: Znaczenie Chociaż badania przekrojowe oparte na kwestionariuszach sugerują, że czas przed ekranem przed snem koreluje ze słabym snem, dane oparte na samoopisach wydają się nie oddawać złożoności współczesnego korzystania z ekranów, co wymaga obiektywnych pomiarów noc po nocy, aby rozwinąć tę dziedzinę. Cel Zbadanie, czy wieczorny czas przed ekranem jest związany z długością i jakością snu tej nocy u młodzieży. Projekt, miejsce i uczestnicy To badanie kohortowe z powtarzanymi pomiarami przeprowadzono od marca do grudnia 2021 r. w domach uczestników w Dunedin w Nowej Zelandii. Uczestnikami była zdrowa młodzież w wieku 11–14,9 lat. Dane analizowano od października do listopada 2023 r. Ekspozycja Obiektywnie mierzony czas przed ekranem, rejestrowany za pomocą noszonych lub stacjonarnych kamer wideo od 2 godzin przed snem do pierwszego podjęcia próby zaśnięcia przez młodzież (czas zamknięcia oczu) przez 4 niekolejne noce. Dane wideo kodowano za pomocą wiarygodnego protokołu (κ = 0,92) w celu określenia typu urządzenia (8 opcji [np. smartfon]) i aktywności (10 opcji [np. media społecznościowe]). Główne wyniki i pomiary Długość i jakość snu mierzono obiektywnie za pomocą akcelerometrów na nadgarstek. Związek korzystania z ekranów z parametrami snu analizowano noc po nocy przy użyciu modeli regresji z efektami mieszanymi z uczestnikiem jako efektem losowym i korektą na weekendy. Wyniki Spośród 79 uczestników (47 [59,5%] chłopców; średni [SD] wiek, 12,9 [1,1] lat), wszyscy oprócz 1 korzystali z ekranów przed snem. Korzystanie z ekranów w ciągu 2 godzin przed snem nie wiązało się z większością parametrów zdrowia snu tej nocy (np. średnia różnica w całkowitym czasie snu, 0 minut [95% CI, -3 do 20 minut] na każde 10 minut więcej czasu przed ekranem). Wszystkie typy korzystania z ekranów wiązały się z opóźnionym zaśnięciem, szczególnie użycie interaktywne (średnia różnica, 10 minut; 95% CI, 4 do 16 minut na każde dodatkowe 10 minut interaktywnego czasu przed ekranem). Każde dodatkowe 10 minut korzystania z ekranów w łóżku wiązało się z krótszym całkowitym czasem snu (średnia różnica, -3 minuty; 95% CI, -6 do -1 minuta). Średnia różnica w całkowitym czasie snu wynosiła -9 minut (95% CI, -16 do -2 minuty) na każde 10 minut interaktywnego korzystania i -4 minuty (95% CI, -7 do 0 minut) na każde 10 minut biernego korzystania. Szczególnie granie w gry (średnia różnica, -17 minut; 95% CI, -28 do -7 minut na każde 10 minut grania) i wielozadaniowość (średnia różnica, -35 minut; 95% CI, -67 do -4 minut w noce z wielozadaniowością vs bez) wiązały się z krótszym snem. Wnioski i znaczenie W tym badaniu kohortowym z powtarzanymi pomiarami, wykorzystanie obiektywnej metody wykazało, że czas przed ekranem już w łóżku wiązał się z zaburzeniem snu, zwłaszcza gdy obejmował aktywności interaktywne lub wielozadaniowość. Wyniki sugerują, że obecne zalecenia dotyczące higieny snu nakazujące ograniczenie całkowitego czasu przed ekranem przed snem są ani osiągalne, ani odpowiednie.

Korzystanie z elektronicznych ekranów i długość oraz czas snu u dorosłych

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2025

Autorzy: Charlie Zhong, Matthew Masters, S. Donzella, W. Diver, Alpa V. Patel

Czasopismo: JAMA Network Open (1)

Główne wnioski: Korzystanie z ekranów elektronicznych przed snem wiąże się z krótszym czasem snu i gorszą jakością snu u dorosłych, zwłaszcza u osób o późniejszym chronotypie.

Streszczenie: Kluczowe informacje Pytanie: Czy korzystanie z elektronicznych ekranów przed snem wiąże się z parametrami snu u dorosłych? Wyniki: W tej przekrojowej analizie 122 058 uczestników badania American Cancer Society Cancer Prevention Study–3, korzystanie z ekranów było związane ze skróceniem czasu snu i gorszą samooceną jakości snu. Zależności te były silniejsze u osób o późniejszym chronotypie. Znaczenie: Wyniki te poszerzają wiedzę na temat związku korzystania z ekranów i pogorszenia parametrów snu, potwierdzając te zależności w populacji dorosłych, zwłaszcza u osób o późniejszym chronotypie.

Ograniczenie użycia ekranów elektronicznych wieczorem wiąże się z poprawą snu i czujności dziennej u nastolatków

Typ dowodu: Badanie eksperymentalne (Non-RCT)

Liczba cytowań: 92

Rok: 2019

Autorzy: A. Perrault, L. Bayer, Mathias Peuvrier, Alia Afyouni, Paolo Ghisletta, C. Brockmann, M. Spiridon, Sophie Hulo Vesely, D. Haller, S. Pichon, S. Perrig, S. Schwartz, V. Sterpenich

Czasopismo: Sleep (1)

Główne wnioski: Ograniczenie użycia ekranów wieczorem poprawia długość snu i czujność dzienną u nastolatków, co potencjalnie wpływa na ich funkcjonowanie i zdrowie.

Streszczenie: Używanie elektronicznych urządzeń z ekranem wieczorem negatywnie wpływa na sen. Jednocześnie sen jest kluczowy dla dojrzewania mózgu i dobrych wyników w nauce, dlatego jest szczególnie ważny w okresie dzieciństwa i dorastania. Wcześniejsze badania wykazywały związki między czasem przed ekranem a pogorszeniem snu, lecz związek przyczynowy u nastolatków nie był jasny. Korzystając z aktygrafii i codziennych kwestionariuszy w dużej grupie uczniów (12–19 lat), oceniono czas przed ekranem wieczorem i zwyczaje senne przez 1 miesiąc (2 tygodnie fazy bazowej, warsztaty edukacyjne o śnie, 2 tygodnie interwencji z prośbą o nieużywanie ekranów po 21:00 w dni szkolne). W fazie interwencji skrócenie czasu przed ekranem po 21:00 korelowało z wcześniejszym zaśnięciem i dłuższym snem całkowitym. To z kolei poprawiało czujność dzienną. Wyniki sugerują, że ograniczenie wieczornego korzystania z ekranów jest skuteczną i obiecującą strategią poprawy długości snu u nastolatków, z potencjalnym wpływem na funkcjonowanie dzienne i zdrowie.

O002 Zasypiający nastolatkowie i użycie ekranów: analiza powtarzanych pomiarów dotycząca związku między używaniem ekranów przed snem a snem

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2024

Autorzy: S. Wickham, B. Brosnan, J. Haszard, K. Meredith-Jones, B. Galland, R. Taylor

Czasopismo: Sleep Advances: A Journal of the Sleep Research Society ()

Główne wnioski: Czas przed ekranem przed snem może pogarszać sen u młodych nastolatków, szczególnie jeśli jest interaktywny.

Streszczenie: Cele: Użycie ekranów przed snem jest bardzo powszechne wśród nastolatków, często szybkie, obejmuje kilka urządzeń i częste przełączanie aktywności, co uznaje się za szkodliwe dla snu. Celem badania było określenie, jak obiektywnie mierzony wieczorny czas przed ekranem wpływa na sen młodych nastolatków. Metody: BADANIE BED było badaniem obserwacyjnym z powtarzanymi pomiarami w grupie 85 zdrowych nastolatków (11–14,9 lat). Obiektywne dane o czasie przed ekranem zbierano przez 4 niekolejne noce za pomocą kamer wideo od 2 godzin przed snem do próby zaśnięcia, kodowano zgodnie z wiarygodnym protokołem (κ ≥ 0,8). Wyniki snu (czas zaśnięcia, całkowity czas snu i WASO) mierzono aktygrafią. Analizę prowadzono modelem regresji z efektami mieszanymi z uczestnikiem jako efektem losowym i korektą na weekendy. Wyniki: Czas przed ekranem w 2 godziny przed snem miał niewielki wpływ na sen tej nocy. Jednak już w łóżku czas przed ekranem opóźniał zaśnięcie średnio o 35 minut (95% CI: 20–50 min) w porównaniu z nocami bez użycia ekranu. Interaktywne użycie ekranów bardziej skracało sen niż bierne (9 vs 4 minuty na każde 10 min użycia), a czas od ostatniego użycia ekranu nie wpływał na żaden parametr snu. Wniosek: Udoskonalona metodologia wskazuje, że czas przed ekranem może pogarszać sen już w łóżku, szczególnie jeśli użycie jest interaktywne. Obecne zalecenia dotyczące całkowitego zakazu użycia ekranów przed snem wydają się w tej grupie wiekowej nierealne.

Czas przed ekranem i sen u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym: systematyczny przegląd literatury

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 1132

Rok: 2015

Autorzy: L. Hale, Stanford Guan

Czasopismo: Sleep medicine reviews (1)

Główne wnioski: Czas przed ekranem jest negatywnie powiązany z parametrami snu w 90% badań – przede wszystkim z krótszym czasem snu i opóźnionym zasypianiem u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

Jak i kiedy używane są ekrany: porównanie różnych aktywności ekranowych i snu u norweskich studentów

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2025

Autorzy: G. J. Hjetland, J. Skogen, M. Hysing, M. Gradisar, Borge Sivertsen

Czasopismo: Frontiers in Psychiatry (1)

Główne wnioski: Wzrost czasu przed ekranem w łóżku wiąże się z gorszym snem niezależnie od rodzaju aktywności, przy czym korzystanie z mediów społecznościowych daje najmniejsze ryzyko bezsenności i dłuższy sen.

Streszczenie: Wstęp: Korzystanie z ekranów w łóżku stało się powszechne, szczególnie wśród młodych ludzi. Zachowanie to powiązano z gorszym snem, a niektóre badania wskazują, że media społecznościowe mogą być szczególnie szkodliwe. Brakuje jednak badań porównujących bezpośrednio różne aktywności ekranowe i sen, a większość dostępnych dotyczy nastolatków, nie młodych dorosłych. To badanie bada związek między czasem przed ekranem w łóżku a snem u studentów oraz porównuje korzystanie z mediów społecznościowych z innymi aktywnościami. Metody: W badaniu przekrojowym Students’ Health and Wellbeing Study 2022 wzięło udział 45 202 uczestników (18–28 lat). Analizy regresji oceniały zależność czasu przed ekranem w łóżku od snu, porównując media społecznościowe z innymi aktywnościami. Wyniki: Każda dodatkowa godzina przed ekranem po położeniu się do łóżka zwiększała ryzyko objawów bezsenności o 59% i skracała sen o 24 minuty. Nie było różnicy w zależności od aktywności ekranowej, ale osoby korzystające wyłącznie z mediów społecznościowych miały niższe ryzyko bezsenności i dłuższy sen niż inni. Wnioski: Więcej czasu przed ekranem w łóżku pogarsza sen niezależnie od typu aktywności. Potrzeba dalszych badań nad mechanizmami i klasyfikacją aktywności.

Media cyfrowe i sen w dzieciństwie i adolescencji

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 249

Rok: 2017

Autorzy: M. LeBourgeois, L. Hale, A. Chang, L. Akacem, H. Montgomery-Downs, O. Buxton

Czasopismo: Pediatrics (1)

Główne wnioski: Korzystanie z ekranów pogarsza zdrowie snu u dzieci i młodzieży, głównie poprzez opóźnione zasypianie i skrócenie całkowitego czasu snu.

Streszczenie: Biorąc pod uwagę powszechność użycia ekranów i dużą częstość niedoboru snu wśród młodzieży amerykańskiej, ten krótki raport podsumowuje literaturę na temat ekranów elektronicznych i snu oraz przedstawia zalecenia badawcze. Ostatnie przeglądy systematyczne pokazują, że zdecydowana większość badań wykazuje niekorzystny związek między korzystaniem z ekranów a zdrowiem snu, głównie przez opóźnione zasypianie i skrócenie snu. Mechanizmy tych zależności obejmują: (1) przesunięcie czasu – czas spędzony na ekranach zastępuje sen i inne aktywności; (2) pobudzenie psychologiczne przez treści medialne; (3) wpływ światła z urządzeń na rytmy dobowe, fizjologię snu i czujność. Większość obecnej wiedzy pochodzi jednak z badań przekrojowych, obserwacyjnych i samoopisowych. Potrzebne są dalsze badania eksperymentalne i obserwacyjne, aby wyjaśnić, jak rewolucja cyfrowa zmienia sen i rytmy dobowe w całym okresie rozwojowym (od niemowlęctwa po dorosłość) oraz jakie są tego konsekwencje dla zdrowia, nauki i bezpieczeństwa (np. otyłość, depresja, ryzykowne zachowania).

Interwencje mające na celu kontrolę użycia ekranów przez dzieci i ich wpływ na sen: systematyczny przegląd i metaanaliza

Typ dowodu: Metaanaliza

Liczba cytowań: 41

Rok: 2020

Autorzy: K. Martin, J. Bednarz, E. Aromataris

Czasopismo: Journal of Sleep Research (1)

Główne wnioski: Interwencje ograniczające użycie ekranów u dzieci prowadzą do niewielkiej poprawy czasu przed ekranem i długości snu, ale trudno ustalić, czy samo zmniejszenie czasu przed ekranem poprawia sen.

Streszczenie: Długotrwałe oglądanie mediów ekranowych wiąże się z gorszym snem u dzieci. Wcześniejsze przeglądy analizowały skuteczność interwencji mających na celu ograniczenie korzystania z ekranów, ale żaden nie oceniał wpływu na sen. Celem tej metaanalizy było ocenienie wpływu interwencji kontrolujących użycie ekranów na czas przed ekranem i sen. Przeszukano bazy PubMed, Embase, Eric, Scopus i PsycInfo (październik 2017/luty 2019) pod kątem badań eksperymentalnych z kontrolą u dzieci 2–14 lat, które raportowały zarówno użycie ekranów, jak i sen. Włączono 11 badań (6 randomizowanych, 4 klasterowe RCT i 1 quasi-eksperymentalne), łącznie 4656 dzieci w wieku 2–13 lat. Średnie ograniczenie czasu przed ekranem wyniosło 0,56 h (33 min)/dobę (95% CI: 0,92, 0,20), a długość snu wzrosła o 0,19 h (11 min)/dobę (95% CI: 0,05, 0,33). Ustalono także wcześniejszą porę snu w dni powszednie (o 10 min) i w weekendy (o 1 h). Największy efekt miały interwencje krótkoterminowe (<3 miesiące), ukierunkowane konkretnie na czas przed ekranem lub sen oraz z bezpośrednim kontaktem. Wnioski: Interwencje przynoszą niewielką poprawę w czasie przed ekranem i długości snu u dzieci. Ze względu na małą liczbę badań, współistniejące interwencje, różną jakość metodologiczną i heterogeniczność, nie można stwierdzić jednoznacznie, czy ograniczenie czasu przed ekranem bezpośrednio poprawia sen.

Praktyki higieny snu i rytmu dobowego a jakość snu u dorosłych Brazylijczyków

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 9

Rok: 2023

Autorzy: L. Castro‐Santos, M. Lima, A. Pedrosa, R. Serenini, Risia Cristina Egito de Menezes, G. Longo-Silva

Czasopismo: Sleep Medicine: X (2)

Główne wnioski: Regularna aktywność fizyczna rano, unikanie ciężkich posiłków, kofeiny, palenia oraz ekspozycji na ekrany wieczorem sprzyja lepszej jakości snu i zapobiega problemom ze snem.

Wpływ używania ekranów na zdrowie snu w całym okresie życia: stanowisko konsensusowe National Sleep Foundation

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 28

Rok: 2024

Autorzy: L. Hartstein, G. Mathew, D. Reichenberger, Isaac Rodriguez, Nicholas Allen, Anne-Marie Chang, J. Chaput, Dimitri A. Christakis, Michelle Garrison, J. Gooley, Jessica A. Koos, Jan Van den Bulck, Heather Woods, Jamie Zeitzer, J.M. Dzierzewski, Lauren Hale

Czasopismo: Sleep health (1)

Główne wnioski: Używanie ekranów pogarsza zdrowie snu u dzieci i młodzieży; niekorzystne treści przed snem nasilają ten efekt, a strategie behawioralne i interwencje mogą częściowo przeciwdziałać negatywnym skutkom.

Użycie ekranów elektronicznych w nocy a sen i jakość życia związana ze zdrowiem u nastolatków

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 139

Rok: 2019

Autorzy: M. Mireku, M. M. Barker, J. Mutz, I. Dumontheil, Michael S. C. Thomas, M. Röösli, P. Elliott, M. Toledano

Czasopismo: Environment international (1)

Główne wnioski: Nocne używanie urządzeń ekranowych wiąże się z gorszym snem i niższą jakością życia związaną ze zdrowiem u nastolatków, szczególnie w ciemnych pomieszczeniach.

Zachowania związane z używaniem ekranów przed snem a parametry snu: wyniki z badania ABCD

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 27

Rok: 2023

Autorzy: Jason M. Nagata, Gurbinder Singh, Joanne H. Yang, N. Smith, Orsolya Kiss, Kyle T. Ganson, Alexander Testa, Dylan B. Jackson, F. Baker

Czasopismo: Sleep health (1)

Główne wnioski: Zachowania związane z korzystaniem z ekranów przed snem, takie jak telewizor w sypialni czy pozostawienie telefonu włączonego, są związane z zaburzeniami snu u młodszych nastolatków.

Korzystanie z ekranów przed snem u nastolatków: badanie zwyczajów, barier i akceptacji potencjalnych interwencji

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 21

Rok: 2020

Autorzy: Claire Smith, T. de Wilde, R. Taylor, B. Galland

Czasopismo: The Journal of adolescent health : official publication of the Society for Adolescent Medicine (1)

Główne wnioski: Nastolatkowie mogą poprawić jakość snu ograniczając użycie urządzeń przenośnych w łóżku i przełamując bariery utrudniające skrócenie czasu przed ekranem.

Kiedy i co: badanie podłużne dotyczące roli czasu przed ekranem i aktywności ekranowych w śnie nastolatków

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 7

Rok: 2024

Autorzy: Yuping Chen, Yun Li, Siyu Li, Meiheng He, Qingwei Chen, T. Ru, Guofu Zhou

Czasopismo: Sleep medicine (1)

Główne wnioski: Elektroniczny czas przed ekranem negatywnie wpływa na jakość snu nastolatków; dzienne oglądanie TV i korzystanie z mediów społecznościowych pogarsza sen, a nocne zakupy oraz nauka/praca działają odwrotnie.

Używanie cyfrowych ekranów przez nastolatków a jakość snu: systematyczny przegląd

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 15

Rok: 2022

Autorzy: S. R. D. Silva, M. Silveira, H. Almeida, Marcela Carla Pereira do Nascimento, M. A. Santos, M. Heimer

Czasopismo: Cadernos de saude publica (2)

Główne wnioski: Nadmierne używanie ekranów, zwłaszcza smartfonów przed snem, pogarsza jakość i skraca sen u nastolatków.

Streszczenie: Celem badania była analiza wpływu korzystania z cyfrowych ekranów na jakość snu nastolatków. Przegląd zarejestrowano w PROSPERO (CRD42020203403) i przeprowadzono zgodnie z wytycznymi PRISMA. Włączono badania obejmujące nastolatków w wieku 10–19 lat bez ograniczeń językowych lub daty publikacji, które odpowiadały na pytanie: „Czy korzystanie z cyfrowych ekranów wpływa na jakość snu nastolatków?” Przeszukano bazy: MEDLINE/PubMed, LILACS, SciELO, Scopus, EMBASE, Web of Science, IBECS, Cochrane Library, ClinicalTrials.gov i Open Gray. Użyto następujących haseł: „jakość snu”, „czas przed ekranem”, „nastolatek”. Skala Newcastle-Ottawa (NOS) oceniała jakość metodologiczną badań kohortowych, a zmodyfikowana NOS – przekrojowych. Łącznie zidentyfikowano 2268 artykułów, po selekcji do analizy pełnotekstowej zakwalifikowano 23 prace. Nadmierne użycie ekranów wiązało się z gorszym i krótszym snem, zwłaszcza wybudzeniami nocnymi, dłuższym zasypianiem i sennością dzienną. Użycie telefonu przed snem silnie powiązane z pogorszeniem jakości snu. Siedem badań oceniono jako słabe, a 16 jako umiarkowane pod względem jakości metodologicznej.

Czy zarówno czas, jak i pora korzystania z ekranów wpływają na wzorce snu nastolatków?

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 15

Rok: 2022

Autorzy: S. Hartley, S. Royant-Parola, A. Zayoud, I. Grémy, B. Matulonga

Czasopismo: PLoS ONE (1)

Główne wnioski: Zarówno długość, jak i pora użycia ekranu negatywnie wpływają na sen i funkcjonowanie w dzień u nastolatków – należy unikać ponad 2 godzin wieczornego i każdej nocnej ekspozycji na ekrany.

Streszczenie: Tło: Czas snu nastolatków skrócił się w ciągu ostatnich 30 lat, a korzystanie z ekranów uznano za czynnik ryzyka. Badania dotyczyły długości i aktywności ekranowych, ale rzadko rozróżniały wieczorne i nocne użycie. Metoda: Przekrojowe badanie kwestionariuszowe wśród uczniów szkół. Pytano o zwyczaje snu w dni szkolne i weekendy, objawy bezsenności oraz skutki dzienne przy użyciu ankiety online w klasie. Określano niedobór snu (<7 h snu/noc), skrócenie snu w tygodniu (≥2 h różnicy w długości snu tydzień/weekend), nadmierną senność w dzień (>6 pkt w skali wizualnej), czas i porę korzystania z ekranów (wieczór vs po zaśnięciu). Wyniki: 2513 uczniów (53,4% dziewcząt, mediana wieku 15 lat); 20% niedobór snu, 41% skrócenie snu. Model wieloczynnikowy wykazał wyraźny efekt dawki: każdy poziom nocnego korzystania z ekranu zwiększał ryzyko niedoboru snu (OR 5,23 [3,03–9,00]) i skrócenia snu (OR 2,05 [1,23–3,42]) przy >2 h wieczornego użycia (OR 2,72 [2,15–3,44]) i (OR 1,69 [1,36–2,11]), ale nie przy umiarkowanym użyciu. Każde nocne i >2 h wieczorne użycie zwiększało ryzyko bezsenności, nieodświeżającego snu i skutków dziennych (senność, brak energii, drażliwość). Wnioski: Zarówno czas, jak i pora korzystania z ekranu mają negatywny wpływ na sen i funkcjonowanie w dzień u nastolatków. Należy unikać >2 godzin wieczornego i każdej nocnej ekspozycji na ekrany.

Od zmierzchu do świtu: jak nastolatkowie korzystają z mediów cyfrowych – obiektywna analiza czasu przed ekranem w badaniu z powtarzanymi pomiarami

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2025

Autorzy: B. Brosnan, K. Meredith-Jones, J. Haszard, S. Wickham, B. Galland, Takiwai Russell-Camp, R. Taylor

Czasopismo: The International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity (1)

Główne wnioski: Nastolatkowie często korzystają z ekranów przed snem i w nocy, pomimo zaleceń dotyczących ich ograniczenia; używają różnych urządzeń i podejmują różnorodne aktywności.

Streszczenie: Wstęp: Wieczorne korzystanie z ekranów uznaje się za czynnik pogarszający sen, jednak dotychczas stosowano głównie kwestionariusze, które mogą nie oddawać rzeczywistego czasu przed ekranem wśród młodzieży. Biorąc pod uwagę powszechność urządzeń cyfrowych, niezbędne jest udoskonalenie pomiarów czasu przed ekranem, by właściwie określić wpływ na zdrowie. Celem badania było obiektywne określenie czasu przed ekranem przed snem na podstawie nagrań wideo. Metody: Powtarzane badanie obserwacyjne u zdrowych nastolatków (11–14 lat) z Dunedin (Nowa Zelandia) – czas przed ekranem mierzony przez cztery wieczory w domu od marca do grudnia 2021. Używano kamer PatrolEyes do rejestracji czasu przed ekranem od 2 godzin przed snem do momentu zaśnięcia; kodowano rodzaj urządzenia (telefon, tablet, laptop, komputer stacjonarny, konsola, telewizor itd.) i aktywność (oglądanie, słuchanie, czytanie, edukacja/kreatywność, przeglądanie, komunikacja, media społecznościowe, gry, multitasking), stosując wiarygodny harmonogram kodowania (κ ≥ 0,8). Wyniki opisowe. Wyniki: Wśród 83 uczestników (średni wiek 12,3 [SD 1,0] lat, 42% dziewcząt, 52% Nowozelandczyków pochodzenia europejskiego, 37% Maorysów), 82 osoby korzystały z ekranów w ciągu 2 godzin przed snem przez 90% nocy, średnio przez 54,4 minuty (SD 25,5). Najczęściej używane: telewizor (mediana 37 min, 56% nocy), telefon (19 min, 64% nocy), multitasking (19 min, 48% nocy), ponad 75% nastolatków. W łóżku, przed próbą zaśnięcia, 58% nastolatków korzystało z ekranów średnio przez 17 minut w 36% nocy; najczęściej oglądanie (32,5%), media społecznościowe (26,5%) i komunikacja (20,5%). Po próbie zaśnięcia, 32,5% korzystało z ekranów średnio 8 minut (mediana) w 16% nocy – głównie słuchanie na telefonach. Wnioski: Obiektywne pomiary wideo dostarczają szczegółowych informacji o wieczornych nawykach ekranowych, częstotliwości, treści i czasie trwania. Nastolatkowie często korzystają z ekranów przed snem i w nocy, mimo zaleceń ich ograniczenia. Rejestracja: Australian New Zealand Clinical Trials Registry (anzctr.org.au), AACTRN12621000193875.

Użycie ekranów przed snem: konsekwencje dla snu nocnego u małych dzieci

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 24

Rok: 2020

Autorzy: Angela D. Staples, Caroline P. Hoyniak, Maureen E. McQuillan, V. Molfese, J. Bates

Czasopismo: Infant behavior & development (2)

Główne wnioski: Większe korzystanie z ekranów przed snem u 30-miesięcznych dzieci wiąże się z większą liczbą problemów ze snem raportowanych przez rodziców, krótszym i bardziej zmiennym snem nocnym.

Psychospołeczne determinanty zdrowych nawyków snu u dorosłych z cukrzycą typu 1 i 2

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2023

Autorzy: L. Vézina-Im, S. Turcotte, A. Turcotte, D. Beaulieu, F. Boudreau, C. Morin

Czasopismo: Health Psychology and Behavioral Medicine (1)

Główne wnioski: Czynniki psychospołeczne, takie jak postrzegana kontrola zachowania i wiek, wpływają na użycie ekranów w łóżku i regularność snu u dorosłych z cukrzycą typu 1 i 2.

Streszczenie: Wstęp: Wielu dorosłych z cukrzycą typu 1 (T1D) i typu 2 (T2D) śpi za mało, co zwiększa ryzyko hiperglikemii i powikłań. Celem była identyfikacja psychospołecznych determinant zdrowych nawyków snu (HSH) – unikania ekranów w łóżku i regularności snu. Dorośli (≥18 lat) z T1D i T2D wypełnili anonimową ankietę online opartą o Reasoned Action Approach i wcześniejsze badania jakościowe w 56 dorosłych z T1D i T2D. Do ekranu w łóżku uwzględniono nawyk. Wyniki: 320 osób z cukrzycą (T1D: 39%, T2D: 61%). 75% korzystało z ekranów w łóżku, 90% miało zmienność czasu snu w ostatnim miesiącu. Percepcja kontroli zachowania (PBC) wobec ekranów w łóżku (β = −0,4486, p < 0,0001), nawyk używania ekranów w łóżku (β = 0,4002; p < 0,0001) i wiek (β = −0,0202; p = 0,0086) determinowały korzystanie z ekranów w łóżku (model tłumaczył 71% wariancji). PBC dla regularności snu (β = −0,2909; p = 0,0004) i płeć żeńska (β = 0,5057; p = 0,0069) determinowały zmienność czasu snu (model 28% wariancji). Wskazano najważniejsze przekonania, by opracować interwencje. Wnioski: Mało dorosłych z cukrzycą ma zdrowe nawyki snu. Korzystanie z ekranu w łóżku zależy głównie od nawyku, a oba nawyki są trudne do wdrożenia. Młodsi dorośli z cukrzycą powinni być grupą docelową w ograniczaniu ekranów w łóżku, a kobiety – w regularności snu. Wskazane są interwencje wspierające zmianę nawyków.

Korzystanie z ekranów przed snem a problemy emocjonalne u nastolatków: Wstępne dowody na pośredniczącą rolę chronotypu i społecznego jetlagu

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 6

Rok: 2023

Autorzy: Lei Yue, N. Cui, Li Jiang, Naisong Cui

Czasopismo: Journal of affective disorders (1)

Główne wnioski: Korzystanie z ekranów przed snem u nastolatków jest powiązane ze wzrostem problemów emocjonalnych, a pośredniczą w tym chronotyp i społeczny jetlag.

Związki między czasem przed ekranem a zdrowiem psychicznym u nastolatków: przegląd systematyczny

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 90

Rok: 2023

Autorzy: Renata Maria Silva Santos, Camila Guimarães Mendes, Guilherme Yanq Sen Bressani, Samara de Alcantara Ventura, Yago Jean de Almeida Nogueira, D. M. de Miranda, M. Romano‐Silva

Czasopismo: BMC Psychology (1)

Główne wnioski: Nadmierny czas przed ekranem u nastolatków wiąże się z problemami psychicznymi, szczególnie u dziewcząt oraz ze zwiększonym ryzykiem depresji.

Streszczenie: Streszczenie Wstęp: Nastolatkowie intensywnie korzystają z ekranów i często zgłaszają problemy ze zdrowiem psychicznym. Przeprowadzono przegląd systematyczny, aby ocenić związek między czasem przed ekranem a zdrowiem psychicznym nastolatków. Metoda: Przegląd zgodny z PRISMA. Przeszukiwanie w styczniu 2023 r. na PubMed, PsycINFO i Scopus – słowa kluczowe: „czas przed ekranem”, „nastolatek”, „zdrowie psychiczne”. Wyniki: 50 artykułów – większość wykazała związek między ekspozycją na ekrany a zdrowiem psychicznym nastolatków. Najczęściej używanym urządzeniem był smartfon, a korzystanie z niego w dni powszednie wiązało się z gorszym samopoczuciem. Media społecznościowe negatywnie wpływały na samopoczucie, a u dziewcząt zwiększały ryzyko depresji. Wniosek: Nadmierny czas przed ekranem u nastolatków wydaje się powiązany z problemami psychicznymi. Potrzeba dalszych badań nad wpływem treści i typem urządzeń.

Korzystanie z mediów ekranowych a zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży

Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 13

Rok: 2024

Autorzy: Jesper Schmidt-Persson, M. G. Rasmussen, Sarah Overgaard Sørensen, S. R. Mortensen, L. G. Olesen, Søren Brage, P. L. Kristensen, Niels Bilenberg, A. Grøntved

Czasopismo: JAMA Network Open (1)

Główne wnioski: Ograniczenie czasu wolnego przed ekranem poprawia zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, szczególnie zmniejszając problemy internalizacyjne i wzmacniając pozytywne interakcje społeczne.

Streszczenie: Kluczowe informacje Pytanie: Czy ograniczenie czasu wolnego przed ekranem poprawia zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży? Wyniki: W analizie wtórnej RCT obejmującej 89 rodzin (181 dzieci i nastolatków) ograniczenie użycia mediów ekranowych miało ogólnie pozytywny wpływ na trudności behawioralne. Największą poprawę obserwowano w zakresie objawów internalizacyjnych oraz interakcji społecznych. Znaczenie: Wyniki sugerują związek przyczynowy pomiędzy krótkoterminowym ograniczeniem używania ekranów a poprawą objawów psychicznych.

Związek między czasem przed ekranem a zdrowiem psychicznym młodych osób: systematyczny przegląd badań podłużnych

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 143

Rok: 2021

Autorzy: Samantha Tang, A. Werner-Seidler, M. Torok, A. Mackinnon, H. Christensen

Czasopismo: Clinical psychology review (1)

Główne wnioski: Wzrost czasu przed ekranem u młodych osób ma niewielki wpływ na częstość występowania objawów depresyjnych, lecz nie wykazano wyraźnego związku z innymi objawami psychicznymi.

Związki między zachowaniami siedzącymi a zdrowiem psychicznym u nastolatków: przegląd systematyczny

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 477

Rok: 2016

Autorzy: E. Hoare, K. Milton, C. Foster, S. Allender

Czasopismo: The International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity (1)

Główne wnioski: Zachowania siedzące, w tym nadmierny czas przed ekranem, są silnie powiązane z gorszym zdrowiem psychicznym nastolatków, a zjawisko to różni się między płciami.

Streszczenie: Wraz z rozwojem technologii i siedzącym stylem życia wzrosła liczba chorób związanych z brakiem aktywności, jak otyłość. Coraz więcej dowodów wskazuje, że czas spędzony siedząco może również oddziaływać na zdrowie psychiczne. Przegląd systematyczny objął 32 badania – wszystkie raportowały czas wolny przed ekranem u nastolatków, a 2/3 badań dotyczyło objawów depresyjnych. Inne wskaźniki to lęk, samoocena, myśli samobójcze, samotność, stres i dystres psychiczny. Silne dowody dotyczą związku między czasem przed ekranem a depresją i dystresem; umiarkowane dowody dla niskiej samooceny. Gorszy stan zdrowia psychicznego obserwowano przy czasie ekranowym powyżej 2–3 godzin dziennie; istniały różnice między płciami. Wyniki są ważne z perspektywy zdrowia publicznego i sugerują konieczność badań nad ograniczeniem czasu ekranowego u młodzieży.

Badanie zachowań studentów: wpływ dziennego czasu przed ekranem na jakość snu, dystres psychiczny i wyniki w nauce

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2025

Autorzy: Kumayl Abbas, Marvi Meghji, Aliza Talpur, Hadiqa Khan, Urooba Fatima, Memon Monisha, KA Meghji, Kumayl Abbas Meghji

Czasopismo: Pakistan Journal of Health Sciences ()

Główne wnioski: Wzrost codziennego czasu przed ekranem wiąże się z gorszą jakością snu, wyższym poziomem dystresu psychicznego i gorszymi wynikami w nauce, szczególnie u studentów z miast oraz tych korzystających z ekranów rekreacyjnie.

Streszczenie: Powszechne wykorzystanie technologii, zwłaszcza ekranów, wywiera wpływ na codzienne życie, jakość snu, zdrowie psychiczne, wyniki w nauce i aktywność fizyczną. Cel: Ocenić codzienny czas przed ekranem studentów różnych kierunków oraz jego związek z czynnikami demograficznymi, jakością snu (PSQI), objawami psychicznymi (DASS-42), aktywnością fizyczną i wynikami nauki. Metody: Badanie przeprowadzono na uczelni Isra University (Pakistan), n=152, luty–sierpień 2024 r. Analiza statystyczna: korelacje między czasem przed ekranem, PSQI i DASS-42. Wyniki: Średni wiek 20,6 lat, 87,5% z miast. Średni czas przed ekranem: 5,85 h dziennie. Większy czas ekranowy istotnie wiązał się z niższym GPA i aktywnością fizyczną. Dłuższy czas przed ekranem dodatnio korelował z depresją (r = 0,81), lękiem (r = 0,78), stresem (r = 0,83) i PSQI (r = 0,75), wszystko p < 0,01. Wniosek: Większy czas ekranowy powiązany z gorszym snem, wyższym dystresem psychicznym i słabszymi wynikami nauczania.

Przegląd parasolowy korzyści i ryzyk związanych z korzystaniem z ekranów przez młodzież

Typ dowodu: Metaanaliza

Liczba cytowań: 49

Rok: 2023

Autorzy: T. Sanders, M. Noetel, Philip Parker, Borja del Pozo Cruz, Stuart J H Biddle, R. Ronto, Ryan M. Hulteen, Rhiannon B. Parker, G. Thomas, K. De Cocker, Jo Salmon, Kylie D Hesketh, Nicole Weeks, Hugh Arnott, E. Devine, Roberta Vasconcellos, Rebecca Pagano, Jamie Sherson, James H. Conigrave, Chris Lonsdale

Czasopismo: Nature Human Behaviour (1)

Główne wnioski: U dzieci i młodzieży korzystanie z ekranów ma mieszany wpływ na edukację i zdrowie, ale negatywne skutki są niewielkie, np. media społecznościowe mogą zwiększać ryzyko depresji.

Związek między długością snu a dodatnimi wynikami przesiewu zdrowia psychicznego podczas wizyt profilaktycznych nastolatków

Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 5

Rok: 2023

Autorzy: Yomna H Anan, N. Kahn, Michelle M. Garrison, C. McCarty, L. Richardson

Czasopismo: Academic pediatrics (1)

Główne wnioski: Krótszy sen u nastolatków wiąże się z większym prawdopodobieństwem dodatniego wyniku przesiewu zdrowia psychicznego, szczególnie depresji.

Sen, czas przed ekranem i problemy behawioralne u dzieci w wieku przedszkolnym: badanie aktygraficzne

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 36

Rok: 2020

Autorzy: M. Kahn, Ortal Schnabel, M. Gradisar, G. Rozen, M. Slone, Naama Atzaba-Poria, L. Tikotzky, A. Sadeh

Czasopismo: European Child & Adolescent Psychiatry (1)

Główne wnioski: Większa ekspozycja na ekrany i krótszy sen u przedszkolaków mogą być szczególnie niekorzystne dla ich zdrowia psychicznego.

Streszczenie: Niewystarczający sen i nadmierna ekspozycja na ekrany wiążą się z gorszym zdrowiem psychicznym dzieci. Badanie miało ocenić, jak te czynniki oddziałują na problemy behawioralne przedszkolaków, wykorzystując obiektywne pomiary snu (aktygrafia) i ankiety rodziców. Wzięło udział 145 dzieci (3–6 lat). Sen oceniano przez tydzień aktygrafią i dzienniczkami, a rodzice raportowali dzienny czas przed ekranem i wypełniali kwestionariusz SDQ. Krótszy sen i większa ekspozycja na ekrany były powiązane z większymi problemami behawioralnymi, zwłaszcza u dzieci śpiących poniżej 9,88 h na dobę. Sen moderował związek między czasem przed ekranem a problemami zewnętrznymi. Wniosek: Połączenie większego czasu przed ekranem i krótszego snu może być szczególnie niekorzystne dla zdrowia psychicznego dzieci.

Wpływ nadmiernego czasu przed ekranem na rozwój neurologiczny, uczenie się, pamięć, zdrowie psychiczne i neurodegenerację: przegląd scopingowy

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 125

Rok: 2019

Autorzy: E. Neophytou, L. Manwell, R. Eikelboom

Czasopismo: International Journal of Mental Health and Addiction (1)

Główne wnioski: Nadmierny czas przed ekranem wiąże się z takimi skutkami jak obniżone poczucie własnej wartości, problemy psychiczne, uzależnienia, spowolniona nauka i ryzyko wczesnych zaburzeń poznawczych.

Streszczenie: Dowody wskazują, że przewlekła stymulacja sensoryczna przez nadmierną ekspozycję na ekrany może negatywnie wpływać na rozwój mózgu. Nadmierne użycie smartfonów zwiększa ryzyko zaburzeń poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych u młodzieży i młodych dorosłych, a także wczesnej demencji w wieku starszym. Przegląd scopingowy objął badania teoretyczne i empiryczne dotyczące (i) rozwoju neurologicznego, (ii) nauki i pamięci, (iii) zdrowia psychicznego, (iv) uzależnień oraz (v) neurodegeneracji. Przeanalizowano 44 artykuły z 16 krajów. Główne wnioski: wzrost czasu przed ekranem wiąże się z obniżoną samooceną, większym nasileniem problemów psychicznych i uzależnień, spowolnieniem uczenia się oraz wyższym ryzykiem przedwczesnych zaburzeń poznawczych. Wskazane są dalsze badania i uwzględnianie tych czynników w polityce zdrowotnej.

Związki między czasem przed ekranem a zdrowiem psychicznym u dorosłych: przegląd systematyczny

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 9

Rok: 2024

Autorzy: Renata Maria Silva Santos, Samara de Alcântara Ventura, Yago Jean de Almeida Nogueira, Camila Guimarães Mendes, Jonas Jardim de Paula, D. M. Miranda, M. Romano‐Silva

Czasopismo: Journal of Technology in Behavioral Science (2)

Główne wnioski: Nadmierny czas przed ekranem u dorosłych wiąże się z depresją, lękiem, stresem, wypaleniem i gorszym samopoczuciem, szczególnie w przypadku oglądania telewizji.

Streszczenie: Czas przed ekranem, czyli codzienny czas spędzany przy urządzeniach cyfrowych, stale rośnie. Przegląd miał na celu poszerzenie wiedzy o związkach między czasem przed ekranem a zdrowiem psychicznym dorosłych. Przeszukano PubMed, PsycInfo i Scopus do stycznia 2023 r. Włączono 32 artykuły. Przed pandemią dłuższy czas ekranowy był powiązany z depresją, lękiem, stresem, wypaleniem i gorszym samopoczuciem; oglądanie telewizji było gorsze niż komputer/telefon. Czas ekranowy rekreacyjny wiązał się z depresją, a edukacyjny nie. W pandemii użycie komunikatorów zmniejszało samotność, ale ekrany i media społecznościowe zwiększały ryzyko depresji, lęku, samotności i FoMO. U studentów przed i w trakcie pandemii – depresja i lęk częściej przy użyciu ekranów rekreacyjnych. Oprócz czasu, ważny jest typ urządzenia oraz multitasking. Telefony mogą zwiększać przerwy w aktywnościach i pogarszać zarządzanie czasem.

Wpływ czasu przed ekranem w trakcie COVID-19 na nawyki żywieniowe, aktywność fizyczną, sen i objawy depresyjne: badanie przekrojowe wśród indyjskich nastolatków

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 56

Rok: 2022

Autorzy: Panchali Moitra, J. Madan

Czasopismo: PLoS ONE (1)

Główne wnioski: Wysoka częstość nadmiernego czasu przed ekranem podczas pandemii COVID-19 u indyjskich nastolatków pogarszała nawyki żywieniowe, poziom aktywności fizycznej i jakość snu.

Streszczenie: Cel: Uzupełnienie wiedzy o wpływie czasu przed ekranem na styl życia indyjskich nastolatków w pandemii COVID-19. Przeprowadzono ankietę online (n = 1298, średni wiek 13,2), pytano o nawyki żywieniowe, przekąski, aktywność fizyczną (PAQ C/A), jakość snu (PSQI) i objawy depresyjne (PHQ-2). Przeciętny czas przed ekranem w tygodniu 442 min/dobę, w weekend 380 min/dobę. 33% spędzało >6h dziennie na nauce/zadaniach, 65% co najmniej 2–3h dziennie w mediach społecznościowych, 70% deklarowało, że ekrany dominują w czasie wolnym. Tylko 12% uczestniczyło w umiarkowanej/wysokiej aktywności fizycznej, ponad połowa miała słabą jakość snu (PSQI >5), 8,6% miało podwyższone objawy depresji. Dłuższy czas ekranowy wiązał się z niższą aktywnością fizyczną i gorszą jakością snu. Wniosek: Wysoki poziom czasu przed ekranem negatywnie wpływał na zachowania zdrowotne indyjskiej młodzieży podczas pandemii.

Skutki nadmiernego czasu przed ekranem: wpływ na zdrowie fizyczne, psychiczne i ogólne samopoczucie

Typ dowodu: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 21

Rok: 2023

Autorzy: K. Devi, S. Singh

Czasopismo: Journal of Education and Health Promotion (2)

Główne wnioski: Nadmierny czas przed ekranem negatywnie wpływa na zdrowie fizyczne, psychiczne i ogólne samopoczucie; wymaga ograniczenia i włączenia aktywności fizycznej oraz kontaktów bezpośrednich do codziennej rutyny.

Streszczenie: Nadmierny czas przed ekranem to rosnący problem, a rozpowszechnienie urządzeń cyfrowych sprzyja zachowaniom siedzącym i ryzyku dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Artykuł omawia wpływ nadmiernego czasu ekranowego na zdrowie i nastrój: zmęczenie oczu, bóle szyi, pleców, depresję, lęki, zaburzenia nastroju. Nadmierny czas przed ekranem wpływa też na relacje społeczne i rozwój poznawczy. Autorzy zalecają ograniczenie czasu ekranowego, szczególnie u młodych, i zwiększenie aktywności fizycznej i kontaktów osobistych.

Konsekwencje zdrowotne dla mózgu wynikające z użycia technologii cyfrowych

Typ dowodu: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 159

Rok: 2020

Autorzy: G. Small, Jooyeon Lee, A. Kaufman, Jason Jalil, P. Siddarth, Himaja Gaddipati, T. Moody, S. Bookheimer

Czasopismo: Dialogues in Clinical Neuroscience (1)

Główne wnioski: Częste korzystanie z technologii cyfrowych może zarówno negatywnie, jak i pozytywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu i zachowanie. Potencjalnie szkodliwe skutki obejmują objawy nadpobudliwości, izolację społeczną, uzależnienie, zaburzenia rozwoju mózgu oraz problemy ze snem.

Streszczenie: Nowe dowody naukowe wskazują, że częste korzystanie z technologii cyfrowych istotnie wpływa – zarówno negatywnie, jak i pozytywnie – na funkcje mózgu i zachowanie. Potencjalne szkodliwe efekty to nasilone objawy nadpobudliwości, upośledzona inteligencja emocjonalna i społeczna, uzależnienie od technologii, izolacja społeczna, zaburzenia rozwoju mózgu oraz zaburzenia snu. Równocześnie, różnego rodzaju aplikacje, gry wideo i inne narzędzia online mogą sprzyjać zdrowiu mózgu. Badania obrazowe wykazały, że osoby starsze uczące się korzystania z internetu wykazują wzrost aktywności neuronów podczas symulowanych wyszukiwań. Niektóre programy komputerowe i gry wideo mogą poprawiać pamięć, zdolności wielozadaniowe, inteligencję płynną i inne funkcje poznawcze. Wybrane aplikacje i narzędzia cyfrowe oferują także interwencje psychologiczne – samopomoc, monitorowanie, trening umiejętności i inne formy wsparcia, które mogą poprawić nastrój i zachowanie. Potrzebne są dalsze badania nad pozytywnymi i negatywnymi skutkami użycia technologii cyfrowych dla zdrowia mózgu, by lepiej poznać mechanizmy i zależności przyczynowe.

Zachowania związane z używaniem ekranów przed snem a wyniki snu: wyniki badania ABCD

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 27

Rok: 2023

Autorzy: Jason M. Nagata, Gurbinder Singh, Joanne H. Yang, N. Smith, Orsolya Kiss, Kyle T. Ganson, Alexander Testa, Dylan B. Jackson, F. Baker

Czasopismo: Sleep health (1)

Główne wnioski: Zachowania związane z korzystaniem z ekranów przed snem, takie jak obecność telewizora w sypialni i zostawianie włączonych telefonów, są powiązane z zaburzeniami snu u młodszych nastolatków.

Czas ekranowy i sen wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym: systematyczny przegląd literatury

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 1132

Rok: 2015

Autorzy: L. Hale, Stanford Guan

Czasopismo: Sleep medicine reviews (1)

Główne wnioski: Czas ekranowy jest negatywnie powiązany z parametrami snu w 90% badań, głównie skróceniem czasu trwania i opóźnieniem pory snu, u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

Wpływ nadmiernego czasu ekranowego na neuro-rozwój, uczenie się, pamięć, zdrowie psychiczne oraz neurodegenerację: przegląd zakresowy

Typ dowodu: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 125

Rok: 2019

Autorzy: E. Neophytou, L. Manwell, R. Eikelboom

Czasopismo: International Journal of Mental Health and Addiction (1)

Główne wnioski: Nadmierny czas spędzany przed ekranami powiązany jest z negatywnymi konsekwencjami takimi jak niższa samoocena, zwiększone problemy psychiczne, uzależnienia, spowolnione uczenie się oraz wyższe ryzyko przedwczesnego pogorszenia funkcji poznawczych.

Streszczenie: Dowody wskazują, że przewlekła stymulacja sensoryczna spowodowana nadmiernym czasem ekranowym może negatywnie wpływać na rozwój mózgu. Nadmierne używanie smartfonów może zwiększać ryzyko zaburzeń poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych u nastolatków i młodych dorosłych, a także ryzyko wczesnego wystąpienia demencji w dorosłości. Przegląd zakresowy obejmował zarówno dowody teoretyczne, jak i empiryczne dla powiązań między nadmiernym czasem ekranowym a: (i) rozwojem układu nerwowego, (ii) uczeniem się i pamięcią, (iii) zdrowiem psychicznym, (iv) uzależnieniami oraz (v) neurodegeneracją. Przeanalizowano 44 artykuły z 16 krajów, przyporządkowane do jednego z czterech głównych pytań badawczych: czas ekranowy a zdrowie psychiczne (n=13), zdrowie psychiczne i uzależnienia (n=8), przewlekły stres i rozwój (n=14), przewlekły stres i neurodegeneracja (n=9). Ogólnie rzecz biorąc, zwiększony czas ekranowy jest powiązany z negatywnymi skutkami, takimi jak niższa samoocena, wzrost częstości i nasilenia problemów psychicznych i uzależnień, spowolnienie nabywania wiedzy oraz zwiększone ryzyko przedwczesnej utraty funkcji poznawczych. Zaleca się dalsze badania nad długoterminowym wpływem nadmiernego czasu ekranowego na poznanie i zdrowie psychiczne w różnych populacjach i kontekstach.

Łączenie biologicznych i poznawczych mechanizmów wpływu ekranów i snu

Typ dowodu: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 4

Rok: 2019

Autorzy: H. Woods, H. Scott

Czasopismo: Current Sleep Medicine Reports (3)

Główne wnioski: Łączenie badań biologicznych i poznawczych nad korzystaniem z ekranów jest kluczowe dla pełnego zrozumienia zarówno pozytywnych, jak i negatywnych skutków korzystania z ekranów przed snem.

Streszczenie: Ekrany są dziś stałym elementem życia i doszliśmy do ciekawego punktu, gdzie różne nurty badawcze analizują oddzielnie biologiczne i poznawcze aspekty używania ekranów. Niniejszy przegląd postuluje, że nadszedł czas, by połączyć te obszary badawcze, aby w pełni zrozumieć pozytywne i negatywne aspekty używania ekranów. Najnowsze badania coraz częściej łączą w eksperymentach wpływ zarówno światła, jak i treści na sen, co pozwala na bardziej zniuansowane spojrzenie na biologiczne i poznawcze procesy. Zachęcamy do otwartego, interdyscyplinarnego podejścia, aby lepiej zrozumieć względne znaczenie poszczególnych czynników biologicznych i poznawczych w używaniu ekranów przed snem.

Elektroniczne ekrany a czas trwania i jakość snu u dorosłych

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2025

Autorzy: Charlie Zhong, Matthew Masters, S. Donzella, W. Diver, Alpa V. Patel

Czasopismo: JAMA Network Open (1)

Główne wnioski: Korzystanie z elektronicznych ekranów przed snem jest powiązane ze skróceniem czasu trwania snu i gorszą jakością snu u dorosłych, szczególnie u osób z późnym chronotypem.

Streszczenie: Kluczowe punkty: Czy korzystanie z elektronicznych ekranów przed snem wpływa na jakość snu u dorosłych? Wyniki: W analizie przekrojowej obejmującej 122 058 uczestników amerykańskiego badania Cancer Prevention Study–3, korzystanie z ekranów wiązało się ze skróceniem czasu snu i gorszą jakością snu deklarowaną przez uczestników. Zależności te były silniejsze u osób z późnym chronotypem. Znaczenie: Wyniki te poszerzają dotychczasową literaturę, potwierdzając związki między używaniem ekranów a gorszymi parametrami snu w populacji dorosłych, zwłaszcza z późnym chronotypem.

Od zmierzchu do świtu: jak nastolatki korzystają z mediów cyfrowych według obiektywnych pomiarów czasu ekranowego – badanie powtarzanych pomiarów

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2025

Autorzy: B. Brosnan, K. Meredith-Jones, J. Haszard, S. Wickham, B. Galland, Takiwai Russell-Camp, R. Taylor

Czasopismo: The International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity (1)

Główne wnioski: Nastolatki często korzystają z ekranów przed snem i w nocy, mimo zaleceń, by ograniczać ekspozycję na ekrany przed snem. Najczęściej używane są telewizory, telefony i multitasking.

Streszczenie: Wprowadzenie: Choć sądzi się, że wieczorny czas ekranowy pogarsza jakość snu, dotychczasowe pomiary opierają się głównie na kwestionariuszach, które nie oddają złożoności używania ekranów u młodych osób. Celem badania było obiektywne ilościowe określenie czasu ekranowego przed snem za pomocą rejestracji wideo. Metody: Powtarzane badanie obserwacyjne wśród zdrowych nastolatków (11–14 lat) z Dunedin (Nowa Zelandia) obejmowało pomiar czasu ekranowego podczas czterech wieczorów w tygodniu. Czas ekranowy rejestrowano za pomocą kamer, a następnie kodowano co do typu urządzenia i aktywności. Wyniki: 83 uczestników (średni wiek 12,3 ± 1,0 lat, 42% dziewcząt) – 90% wieczorów obejmowało używanie ekranów przez średnio 54,4 min (SD 25,5). Najczęściej korzystano z telewizora, telefonu i multitaskingu. 58% korzystało z ekranów już w łóżku przed snem. Najczęstsze aktywności: oglądanie, media społecznościowe i komunikacja. Wnioski: Obiektywna rejestracja kamerą umożliwia szczegółową analizę nawyków związanych z ekranami. Nastolatki często korzystają z ekranów przed snem i w nocy mimo zaleceń.

Cyfrowa demencja w pokoleniu internetu: nadmierny czas ekranowy w okresie rozwoju mózgu zwiększa ryzyko choroby Alzheimera i demencji w dorosłości

Typ dowodu: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 59

Rok: 2022

Autorzy: L. Manwell, Merelle Tadros, T. Ciccarelli, R. Eikelboom

Czasopismo: Journal of integrative neuroscience (2)

Główne wnioski: Nadmierny czas spędzany przed ekranami w okresie rozwoju mózgu zwiększa ryzyko zaburzeń poznawczych i wczesnej demencji w dorosłości, co może skutkować 4-6-krotnym wzrostem przypadków choroby Alzheimera do 2060 roku.

Streszczenie: Zgodne dowody z badań biopsychospołecznych na ludziach i zwierzętach pokazują, że przewlekła stymulacja sensoryczna (nadmierny czas ekranowy) wpływa na rozwój mózgu, zwiększając ryzyko zaburzeń poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych u nastolatków i młodych dorosłych. Niektóre z tych skutków są podobne do obserwowanych u dorosłych z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) w początkowej fazie demencji, w tym zaburzenia koncentracji, orientacji, uczenia się, przywoływania wspomnień, funkcjonowania społecznego i samoopieki. Nadmiar czasu ekranowego zmienia objętość istoty szarej i białej, zwiększa ryzyko chorób psychicznych, pogarsza przyswajanie wiedzy, co stanowi czynniki ryzyka demencji. Przewlekła nadstymulacja sensoryczna w okresie rozwoju mózgu prowadzi do przyspieszonej neurodegeneracji w dorosłości (amnezja, wczesna demencja). Prognozujemy, że od 2060 do 2100 r. liczba przypadków choroby Alzheimera i pokrewnych demencji wzrośnie nawet 4–6 razy, prowadząc do poważnych problemów społecznych i ekonomicznych.

Psychospołeczne determinanty zdrowych nawyków snu u dorosłych z cukrzycą typu 1 i 2

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 1

Rok: 2023

Autorzy: L. Vézina-Im, S. Turcotte, A. Turcotte, D. Beaulieu, F. Boudreau, C. Morin

Czasopismo: Health Psychology and Behavioral Medicine (1)

Główne wnioski: Czynniki psychospołeczne, takie jak postrzegana kontrola behawioralna i wiek, wpływają na korzystanie z ekranów w łóżku i regularność snu u dorosłych z cukrzycą typu 1 i 2.

Streszczenie: Wstęp: Wielu dorosłych z cukrzycą typu 1 (T1D) i typu 2 (T2D) ma niewystarczającą jakość snu, co zwiększa ryzyko hiperglikemii i powikłań. Celem było określenie psychospołecznych determinant zdrowych nawyków snu (HSH): unikania ekranów w łóżku i regularności snu. 320 dorosłych z cukrzycą wypełniło anonimową ankietę. Wyniki: Blisko 75% zgłaszało korzystanie z ekranów w łóżku, a prawie 90% nieregularność snu w ostatnim miesiącu. Postrzegana kontrola behawioralna, nawyk oraz wiek były predyktorami korzystania z ekranów w łóżku. Kontrola behawioralna i płeć były determinantami nieregularności snu. Wnioski: Mało dorosłych z cukrzycą stosuje zdrowe nawyki snu; korzystanie z ekranów w łóżku jest silnie związane z nawykiem, a wdrażanie zdrowych nawyków snu jest trudne w tej grupie.

O002 Śpiący nastolatkowie i używanie ekranów: analiza powtarzanych pomiarów dotycząca zależności między użyciem ekranów przed snem a snem

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2024

Autorzy: S. Wickham, B. Brosnan, J. Haszard, K. Meredith-Jones, B. Galland, R. Taylor

Czasopismo: Sleep Advances: A Journal of the Sleep Research Society ()

Główne wnioski: Czas ekranowy przed snem może pogarszać jakość snu u młodszych nastolatków, zwłaszcza jeśli jest interaktywny.

Streszczenie: Celem badania było określenie wpływu obiektywnie mierzonego czasu ekranowego wieczorem na sen u młodych nastolatków. W powtarzanym badaniu obserwacyjnym (85 nastolatków 11-14,9 lat), czas ekranowy mierzono kamerami wideo przez dwie godziny przed snem oraz analizowano parametry snu za pomocą akcelerometrów. Wnioski: Czas ekranowy przed snem miał niewielki wpływ na sen tej nocy, natomiast korzystanie z ekranów już w łóżku opóźniało zaśnięcie średnio o 35 min. Interaktywne korzystanie z ekranów skracało czas snu bardziej niż pasywne. Obecne zalecenia dotyczące całkowitego zakazu ekranów przed snem wydają się mało realne w tej grupie wiekowej.

Korzystanie z ekranów przed snem: konsekwencje dla snu nocnego u małych dzieci

Typ dowodu: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 24

Rok: 2020

Autorzy: Angela D. Staples, Caroline P. Hoyniak, Maureen E. McQuillan, V. Molfese, J. Bates

Czasopismo: Infant behavior & development (2)

Główne wnioski: Większe korzystanie z ekranów przed snem u dzieci w wieku 30 miesięcy jest powiązane z większą liczbą zgłaszanych przez rodziców problemów ze snem oraz krótszym i bardziej zmiennym snem nocnym.