Cynk

Dietetyczne i fizjologiczne efekty cynku na układ odpornościowy

Typ badania:

Liczba cytowań: 103

Rok: 2021

Autorzy: I. Wessels, H. Fischer, Lothar Rink

Czasopismo: Annual review of nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku jest kluczowa dla utrzymania zrównoważonej odpowiedzi immunologicznej oraz zapobiegania reakcjom autoimmunologicznym i nowotworom.

Streszczenie: Dowody na znaczenie cynku dla wszystkich komórek odpornościowych oraz dla wywołania wydajnej i zrównoważonej odpowiedzi immunologicznej na różne czynniki środowiskowe gromadzą się w ostatnich latach. Ten artykuł opisuje rolę cynku w podstawowych procesach biologicznych oraz podsumowuje naszą obecną wiedzę na temat wpływu cynku na hematopoezę, w tym różnicowanie do podtypów komórek odpornościowych. Ponadto szczegółowo opisano ważną rolę cynku podczas aktywacji i funkcjonowania komórek odpornościowych oraz powiązanie z określonymi odpowiedziami immunologicznymi na bakterie, pasożyty i wirusy. Omawiana jest również zależność cynku od reakcji autoimmunologicznych i nowotworów jako chorób związanych ze zwiększonymi lub zmniejszonymi odpowiedziami immunologicznymi. Ten artykuł przedstawia szeroki przegląd licznych ról, jakie cynk (lub jego niedobór) odgrywa w fizjologii i podczas różnych chorób. W konsekwencji omawiamy, dlaczego suplementacja cynku powinna być rozważana, zwłaszcza u osób zagrożonych niedoborem. Oczekiwana data ostatecznej publikacji online Annual Review of Nutrition, tom 41, to wrzesień 2021.

Cynk jako strażnik funkcji immunologicznej

Typ badania:

Liczba cytowań: 552

Rok: 2017

Autorzy: I. Wessels, M. Maywald, L. Rink

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku prowadzi do fenotypu prozapalnego i wiąże zmienioną homeostazę cynku z rozwojem chorób, podkreślając znaczenie suplementacji cynku dla funkcjonowania układu odpornościowego.

Streszczenie: Po odkryciu niedoboru cynku w latach 60. XX wieku szybko stało się jasne, że cynk jest niezbędny dla funkcjonowania układu odpornościowego. Jony cynku biorą udział w regulacji szlaków sygnalizacji wewnątrzkomórkowej w komórkach odpornościowych wrodzonych i nabytych. Homeostaza cynku jest w dużej mierze kontrolowana poprzez ekspresję i działanie 'importerów' cynku (ZIP 1–14), 'eksporterów' cynku (ZnT 1–10) oraz białek wiążących cynk. Przeciwzapalne i antyoksydacyjne właściwości cynku są znane od dawna, jednak mechanizmy leżące u ich podstaw nie są jeszcze do końca wyjaśnione. W niniejszej pracy przedstawiamy mechanizmy molekularne leżące u podstaw rozwoju fenotypu prozapalnego podczas niedoboru cynku. Opisujemy również powiązania między zmienioną homeostazą cynku a rozwojem chorób. W związku z tym wyraźne stają się korzyści suplementacji cynku w przypadku niewydolności układu odpornościowego. Artykuł skupia się na mechanizmach odpowiedzialnych za regulację sygnalizacji komórkowej poprzez zmiany w homeostazie cynku. Omówiono efekty szybkiego przepływu cynku, pośrednich „fal cynkowych” oraz późnych sygnałów homeostatycznych cynku. Opisano również wpływ homeostazy cynku na aktywację kluczowych cząsteczek sygnałowych oraz na modyfikacje epigenetyczne, aby podkreślić rolę cynku jako strażnika funkcji immunologicznej.

Cynk i odporność: Niezbędna współzależność

Typ badania:

Liczba cytowań: 277

Rok: 2016

Autorzy: M. Maares, H. Haase

Czasopismo: Archives of biochemistry and biophysics

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku negatywnie wpływa na funkcjonowanie komórek odpornościowych, prowadząc do zaburzeń obrony organizmu, zwiększonego stanu zapalnego, a nawet śmierci.

Antyoksydacyjne i przeciwzapalne efekty cynku. Zależna od cynku sygnalizacja NF-κB

Typ badania:

Liczba cytowań: 491

Rok: 2017

Autorzy: M. Jarosz, M. Olbert, Gabriela Wyszogrodzka, K. Młyniec, T. Librowski

Czasopismo: Inflammopharmacology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk wykazuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, redukuje stres oksydacyjny i zapalenie oraz moduluje odpowiedź immunologiczną.

Streszczenie: Cynk jest odżywczym pierwiastkiem śladowym, niezbędnym dla struktury i funkcji wielu makrocząsteczek, w tym enzymów regulujących procesy komórkowe i szlaki sygnalizacji komórkowej. Minerał ten moduluje odpowiedź immunologiczną i wykazuje aktywność antyoksydacyjną i przeciwzapalną. Cynk opóźnia procesy utleniania na dłuższą metę, indukując ekspresję metalotionein. Te białka wiążące metale, bogate w cysteinę, odpowiadają za utrzymanie homeostazy cynku w komórkach i działają jako silne zmiatacze elektrofili oraz czynniki cytoprotekcyjne. Ponadto cynk zwiększa aktywację białek i enzymów antyoksydacyjnych, takich jak glutation i katalaza. Z drugiej strony, cynk działa antyoksydacyjnie poprzez dwa mechanizmy: stabilizację grup tiolowych białek wobec utleniania oraz antagonizowanie reakcji katalizowanych przez metale przejściowe. Cynk może wymieniać metale redoks-aktywne, takie jak miedź i żelazo, w określonych miejscach wiązania i łagodzić miejscowe uszkodzenia oksydacyjne komórek. Badania wykazały, że fizjologiczne uzupełnianie cynku hamuje aktywację układu odpornościowego, podczas gdy niedobór cynku, zwłaszcza w warunkach ciężkich infekcji, wywołuje systemowy wzrost aktywacji NF-κB. Badania in vitro wykazały, że cynk zmniejsza aktywację NF-κB oraz ekspresję jego genów docelowych, takich jak TNF-α i IL-1β, a także zwiększa ekspresję genów A20 i PPAR-α, dwóch białek palcowych cynku o właściwościach przeciwzapalnych. Alternatywny mechanizm hamowania NF-κB inicjowany jest przez zahamowanie fosfodiesterazy cyklicznych nukleotydów, a inny potencjalny mechanizm polega na hamowaniu kinazy IκB w odpowiedzi na infekcję przez jony cynku wprowadzone do komórek przez ZIP8.

Rola cynku w odporności przeciwwirusowej

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 575

Rok: 2019

Autorzy: S. Read, S. Obeid, Chantelle L. Ahlenstiel, G. Ahlenstiel

Czasopismo: Advances in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku jest udowodnionym środkiem przeciwwirusowym i stymulantem, z potencjalnymi korzyściami w leczeniu infekcji wirusowych, takich jak wirus opryszczki i przeziębienie.

Streszczenie: Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, kluczowym dla wzrostu, rozwoju i utrzymania funkcji odpornościowych. Jego wpływ dotyczy wszystkich narządów i typów komórek, stanowiąc integralny składnik około 10% ludzkiego proteomu i obejmując setki kluczowych enzymów i czynników transkrypcyjnych. Niedobór cynku jest niezwykle powszechny – dotyka nawet jedną czwartą populacji krajów rozwijających się, a także określone grupy w krajach rozwiniętych, w wyniku stylu życia, wieku i czynników chorobowych. Stan cynku jest zatem kluczowym czynnikiem wpływającym na odporność przeciwwirusową, zwłaszcza że populacje z niedoborem cynku są najbardziej narażone na infekcje wirusowe, takie jak HIV czy wirus zapalenia wątroby typu C. Niniejszy przegląd podsumowuje aktualne dowody podstawowe i kliniczne badające cynk jako bezpośredni środek przeciwwirusowy oraz stymulant odporności przeciwwirusowej. W ciągu ostatnich 50 lat zgromadzono liczne dowody na przeciwwirusową aktywność cynku wobec różnych wirusów i poprzez różnorodne mechanizmy. Wykorzystanie terapeutyczne cynku w infekcjach, takich jak wirus opryszczki i przeziębienie, wynika z tych obserwacji; jednak wciąż pozostaje wiele do zbadania, jeśli chodzi o mechanizmy i kliniczne korzyści suplementacji cynku jako środka zapobiegawczego i terapeutycznego w leczeniu infekcji wirusowych.

Regulacyjna rola cynku w sygnalizacji komórek odpornościowych

Typ badania:

Liczba cytowań: 61

Rok: 2021

Autorzy: Bonah Kim, Won-Woo Lee

Czasopismo: Molecules and Cells

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk odgrywa kluczową rolę w sygnalizacji komórek odpornościowych, regulując aktywność i funkcje monocytów, makrofagów i limfocytów T, które są istotne w układzie odporności wrodzonej i nabytej.

Streszczenie: Cynk jest niezbędnym mikroelementem, odgrywającym kluczowe role w wielu procesach biologicznych. Zaburzona homeostaza cynku upośledza ogólne funkcje odpornościowe i w rezultacie zwiększa podatność na infekcje. Klinicznie, suplementacja cynku jest stosowana w leczeniu wielu chorób zakaźnych, takich jak biegunka i malaria. Ostatnio rosnące zainteresowanie cynkiem jako korzystnym elementem wspierającym układ odpornościowy zaowocowało badaniami nad immunomodulującymi rolami cynku w różnych komórkach odpornościowych. Poza klasyczną rolą kofaktora regulującego strukturalną funkcję tysięcy białek, pojawiające się dowody sugerują, że cynk działa także jako regulator jonowy odpowiedzi immunologicznych, uczestnicząc jako wewnątrzkomórkowy przekaźnik w szlakach sygnalizacyjnych. W tym przeglądzie koncentrujemy się na roli cynku jako cząsteczki sygnalizacyjnej w głównych szlakach, takich jak te zależne od receptorów Toll-podobnych, receptorów limfocytów T oraz transdukcji sygnału przez cytokiny, które regulują aktywność i funkcję monocytów/makrofagów i limfocytów T, głównych uczestników odporności wrodzonej i nabytej.

Cynk i jego rola w odporności i stanie zapalnym

Typ badania:

Liczba cytowań: 633

Rok: 2015

Autorzy: Paola Bonaventura, Giulia Benedetti, F. Albarède, P. Miossec

Czasopismo: Autoimmunity reviews

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku negatywnie wpływa na odpowiedź immunologiczną i stan zapalny, potencjalnie przyczyniając się do rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów.

Cynk w infekcji i stanie zapalnym

Typ badania:

Liczba cytowań: 626

Rok: 2017

Autorzy: Nour Zahi Gammoh, L. Rink

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku prowadzi do dysfunkcji odporności, pogarsza przebieg infekcji bakteryjnych i sepsy oraz zwiększa stan zapalny, podkreślając znaczenie utrzymania właściwej homeostazy cynku dla zdrowego układu odpornościowego.

Streszczenie: Homeostaza mikroelementów jest kluczowym czynnikiem w utrzymaniu zdrowego układu odpornościowego. Cynk jest niezbędnym mikroelementem, który uczestniczy w regulacji odpowiedzi odpornościowych wrodzonych i nabytych. Główną przyczyną niedoboru cynku jest niedożywienie. Niedobór cynku prowadzi do dysfunkcji odporności komórkowej i innych objawów. W rezultacie takie zaburzenia skutkują gorszą odpowiedzią na infekcje bakteryjne i sepsę. Przykładowo, cynk jest istotnym elementem szlaków sygnałowych eliminacji patogenów prowadzących do tworzenia neutrofilowych sieci zewnątrzkomórkowych (NET) oraz indukuje odporność komórkową przez regulację określonych czynników różnicowania. Ponadto niedobór cynku odgrywa rolę w zapaleniu, głównie poprzez nasilanie odpowiedzi zapalnej oraz uszkodzenia tkanek gospodarza. Cynk uczestniczy w modulacji odpowiedzi prozapalnej poprzez oddziaływanie na czynnik transkrypcyjny NF-κB, głównego regulatora reakcji zapalnych. Bierze również udział w kontroli stresu oksydacyjnego i regulacji cytokin zapalnych. Cynk pełni złożoną funkcję podczas odpowiedzi immunologicznej, a jego homeostaza jest kluczowa dla prawidłowego działania odporności. Przegląd podsumowuje najnowsze doniesienia dotyczące roli tego mikroelementu w przebiegu infekcji i reakcji zapalnej oraz sposobów, w jakie układ odpornościowy reguluje cynk w zależności od różnych bodźców.

Cynk w zdrowiu człowieka i chorobach zakaźnych

Typ badania:

Liczba cytowań: 63

Rok: 2022

Autorzy: M. Maywald, L. Rink

Czasopismo: Biomolecules

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku jest powiązany z wieloma zaburzeniami odporności oraz chorobami zakaźnymi, a jego suplementacja może być środkiem prewencyjnym i terapeutycznym zmniejszającym zachorowalność na infekcje.

Streszczenie: W ostatnich dekadach mikroelement cynk okazał się ważnym kationem dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, a co za tym idzie – właściwej obrony immunologicznej. Obecnie wiadomo, że główną przyczyną niedoboru cynku jest niedożywienie. W szczególności podatne są osoby starsze w krajach zachodnich i dzieci w krajach rozwijających się. Jednak odpowiednie spożycie cynku i homeostaza są niezbędne dla zdrowego życia, ponieważ wiadomo, że niedobór cynku wiąże się z wieloma zaburzeniami odporności, takimi jak choroby metaboliczne i przewlekłe, oraz choroby zakaźne, jak infekcje dróg oddechowych, malaria, HIV czy gruźlica. Modulacja odpowiedzi prozapalnej i stresu oksydacyjnego została dobrze opisana. Właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne cynku są znane od dawna, jednak nie są jeszcze w pełni poznane i zbadane. W związku z tym, niniejszy przegląd przedstawia aktualne mechanizmy molekularne leżące u podstaw rozwoju pro- i przeciwzapalnej odpowiedzi immunologicznej w wyniku niedoboru i suplementacji cynku. Podkreślamy także potencjał cynku jako środka prewencyjnego i terapeutycznego, samodzielnie lub w połączeniu z innymi strategiami, mogącego łagodzić choroby zakaźne.

Sygnalizacja cynkowa i odporność

Typ badania:

Liczba cytowań: 238

Rok: 2017

Autorzy: M. Maywald, I. Wessels, L. Rink

Czasopismo: International Journal of Molecular Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Homeostaza cynku odgrywa kluczową rolę w regulacji szlaków sygnalizacyjnych w komórkach odpornościowych, wpływając na liczbę i aktywność komórek, co prowadzi do zwiększonej podatności na infekcje i choroby zapalne.

Streszczenie: Homeostaza cynku jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Zarówno niedobór, jak i nadmiar cynku prowadzą do poważnych zaburzeń liczby i aktywności komórek odpornościowych, co może skutkować większą podatnością na infekcje oraz rozwój zwłaszcza chorób zapalnych. Ten przegląd skupia się na roli cynku w regulacji szlaków sygnalizacyjnych w komórkach odpornościowych wrodzonych i nabytych. W artykule omówiono główne mechanizmy molekularne i cele, na które wpływa zmieniona homeostaza cynku, w tym kinazy, kaspazy, fosfatazy i fosfodiesterazy. Podkreślono także współzależność homeostazy cynku i metabolizmu redoks w kontekście wpływu na sygnalizację wewnątrzkomórkową. Kluczowe szlaki sygnalizacyjne opisano szczegółowo dla różnych typów komórek układu odpornościowego, a efekty szybkiego przepływu cynku, zachodzące w ciągu kilku sekund do minut, wyróżniono od wolniejszych „fal cynkowych” oraz późnych sygnałów homeostatycznych związanych z długotrwałymi zmianami wewnątrzkomórkowego poziomu cynku.

Rola sygnalizacji cynkowej w układzie odpornościowym

Typ badania:

Liczba cytowań: 234

Rok: 2016

Autorzy: Shintaro Hojyo, T. Fukada

Czasopismo: Journal of Immunology Research

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Sygnalizacja cynkowa odgrywa kluczową rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznych, a jej homeostaza kontrolowana jest przez transportery i metalotioneiny; rola cynku w szlakach sygnalizacyjnych kieruje rozwojem i funkcjonowaniem komórek odpornościowych.

Streszczenie: Cynk (Zn) jest niezbędnym mikroelementem dla podstawowych aktywności komórkowych, takich jak wzrost, różnicowanie i przeżycie. Niedobór cynku osłabia zarówno odpowiedź odpornościową wrodzoną, jak i nabytą. Jednak dokładne fizjologiczne mechanizmy regulacji układu odpornościowego przez cynk pozostają w dużej mierze niejasne. Homeostaza cynku jest ściśle kontrolowana przez skoordynowaną aktywność transporterów cynku i metalotionein, które regulują transport, dystrybucję i magazynowanie cynku. Coraz więcej dowodów wskazuje, że cynk zachowuje się jak cząsteczka sygnalizacyjna, ułatwiając transdukcję różnych szlaków sygnalizacyjnych w odpowiedzi na bodźce zewnątrzkomórkowe. Przegląd podkreśla nowe funkcjonalne role cynku i transporterów cynku w odporności, koncentrując się na tym, jak wzajemne oddziaływanie cynku i sygnalizacji immunologicznej kieruje prawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem komórek odpornościowych.

Cynk i funkcja odpornościowa

Typ badania:

Liczba cytowań: 240

Rok: 2002

Autorzy: M. Dardenne

Czasopismo: European Journal of Clinical Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk jest niezbędny dla rozwoju i integralności układu odpornościowego, wpływa na wzrost oraz aktywację, proliferację i apoptozę komórek limfoidalnych.

Cynk i funkcja odpornościowa: biologiczne podstawy zmienionej odporności na infekcje

Typ badania:

Liczba cytowań: 1617

Rok: 1998

Autorzy: A. Shankar, A. Prasad

Czasopismo: The American journal of clinical nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku zwiększa podatność na infekcje poprzez upośledzenie rozwoju i funkcji układu odpornościowego oraz funkcji komórkowych.

Streszczenie: Cynk odgrywa kluczową rolę w układzie odpornościowym, a osoby z niedoborem cynku są bardziej podatne na różnorodne patogeny. Mechanizmy immunologiczne, poprzez które cynk wpływa na podatność na infekcje, są badane od kilku dekad. Jasne jest, że cynk wpływa na wiele aspektów układu odpornościowego, od bariery skóry po regulację genów w limfocytach. Cynk jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania komórek odporności nieswoistej, takich jak neutrofile i komórki NK. Niedobór cynku wpływa także na rozwój odporności nabytej przez zahamowanie proliferacji i funkcji limfocytów T (w tym aktywacji, produkcji cytokin Th1 i wsparcia dla limfocytów B) oraz ogranicza produkcję przeciwciał, zwłaszcza IgG. Makrofagi są szczególnie wrażliwe na niedobór cynku, co prowadzi do zaburzeń zabijania wewnątrzkomórkowego, produkcji cytokin i fagocytozy. Wpływ cynku na te kluczowe mediatory odporności wynika z jego udziału w podstawowych funkcjach komórkowych, takich jak replikacja DNA, transkrypcja RNA, podział komórek i aktywacja. Apoptoza jest nasilana przez niedobór cynku. Cynk działa także jako antyoksydant i stabilizuje błony komórkowe. Ten przegląd bada te aspekty biologii cynku w układzie odpornościowym i próbuje wyjaśnić podstawy biologiczne zmienionej odporności na infekcje obserwowane podczas niedoboru i suplementacji cynku.

Immunomodulujące efekty witaminy D i cynku w infekcjach wirusowych

Typ badania:

Liczba cytowań: 5

Rok: 2024

Autorzy: Muhammad Rizwan, Ke Cheng, Yang Gang, Yuntao Hou, Chunfang Wang

Czasopismo: Biological trace element research

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spożycie witaminy D i cynku może wzmacniać układ odpornościowy i pomagać w zwalczaniu infekcji wirusowych, stanowiąc potencjalne środki leczenia i zapobiegania przyszłym zagrożeniom wirusowym.

Streszczenie: Wiele składników odżywczych odgrywa kluczową rolę we wzmacnianiu układu odpornościowego i zachowaniu integralności barier strukturalnych tkanek. Witamina D (VD) i cynk (Zn) cieszą się dużym zainteresowaniem ze względu na ich właściwości immunomodulujące oraz zdolność do wzmacniania odporności organizmu. Dzięki właściwościom przeciwwirusowym, przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym i immunomodulującym, VD i Zn są kluczowe zarówno dla odporności wrodzonej, jak i nabytej. Jak wykazano w przypadku COVID-19, niedobory tych mikroelementów upośledzają odpowiedź immunologiczną, zwiększając podatność na infekcje wirusowe i ciężki przebieg choroby. Zapewnienie odpowiedniego spożycia VD i Zn staje się obiecującą strategią wzmacniania układu odpornościowego. Trwające badania kliniczne aktywnie badają ich potencjalne korzyści terapeutyczne. Poza aktualnym kontekstem pandemii, te mikroelementy oferują cenne narzędzia dla poprawy odporności i dobrostanu, szczególnie wobec przyszłych zagrożeń wirusowych. Niniejsza analiza podkreśla trwałe znaczenie VD i Zn jako środków zarówno leczniczych, jak i prewencyjnych przeciw potencjalnym zagrożeniom wirusowym w przyszłości. Przegląd szczegółowo omawia potencjał immunomodulacyjny VD i Zn w zwalczaniu infekcji wirusowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich działania u zwierząt. Przedstawiono kompleksowe podsumowanie aktualnych badań dotyczących ich indywidualnych i synergicznych wpływów na funkcje odpornościowe, podkreślając ich potencjał w leczeniu i zapobieganiu infekcjom wirusowym. Całościowo, niniejszy przegląd podkreśla potrzebę dalszych badań nad tym, jak VD i Zn mogą modulować odpowiedź odpornościową w walce z chorobami wirusowymi u zwierząt.

Wnioski z eksperymentalnego modelu niedoboru cynku u ludzi

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 66

Rok: 2020

Autorzy: A. Prasad

Czasopismo: Journal of Immunology Research

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku zmniejsza odporność komórkową, stres oksydacyjny i przewlekły stan zapalny u ludzi, sugerując potencjalne zastosowanie w chorobach przewlekłych.

Streszczenie: Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem dla człowieka, a jego niedobór został udokumentowany w 1963 roku. Obecnie wiadomo, że niedobór cynku z żywności dotyka ponad dwóch miliardów osób na świecie. Warunkowy niedobór cynku obserwuje się również w wielu chorobach. U karłowatych osób z Bliskiego Wschodu wykazano opóźniony wzrost, zahamowanie rozwoju płciowego, podatność na infekcje, słaby apetyt i apatię psychiczną. Nigdy nie zaobserwowano karła z niedoborem cynku, który przeżyłby powyżej 25 lat. W eksperymentalnym modelu łagodnego niedoboru cynku u ludzi wykazano zmniejszoną aktywność tymuliny (hormonu tymopoetycznego) w komórkach Th1, zmniejszone poziomy mRNA dla IL-2 i IFN-gamma oraz obniżoną aktywność komórek NK i cytotoksycznych limfocytów T. Efekt niedoboru cynku na aktywność tymuliny i mRNA dla IL-2 zaobserwowano w ciągu 8–12 tygodni od wdrożenia diety ubogiej w cynk u ochotników, podczas gdy spadek poziomu cynku w limfocytach nastąpił po 20 tygodniach, a w osoczu po 24 tygodniach. Postawiono hipotezę, że zmniejszona aktywność tymuliny, która pobudza proliferację komórek Th1, ograniczała proliferację i różnicowanie tych komórek. W efekcie następowało zmniejszenie generacji IL-2 i IFN-gamma. Nie zaobserwowano wpływu na funkcje komórek Th2; tym samym niedobór cynku skutkował zaburzeniem równowagi funkcji Th1/Th2 i osłabieniem odporności komórkowej. Terapia cynkiem może być bardzo użyteczna w wielu chorobach przewlekłych. Suplementacja cynku poprawia odporność komórkową, zmniejsza stres oksydacyjny i produkcję przewlekłych cytokin zapalnych u ludzi. Rozwój czułych biomarkerów immunologicznych może być bardziej czuły niż oznaczanie cynku w osoczu i krwinkach dla diagnostyki marginalnego niedoboru cynku u ludzi.

Zmieniona funkcja odpornościowa przez cynk

Typ badania:

Liczba cytowań: 604

Rok: 2003

Autorzy: K. Ibs, L. Rink

Czasopismo: The Journal of nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku upośledza funkcje komórek odpornościowych, jednak odpowiednia suplementacja może te zaburzenia odwrócić; zbyt wysokie dawki mogą także negatywnie wpływać na komórki odpornościowe.

Streszczenie: Cynk jest niezbędny dla wszystkich silnie proliferujących komórek organizmu ludzkiego, zwłaszcza układu odpornościowego. Różne efekty in vivo i in vitro działania cynku na komórki odpornościowe zależą głównie od stężenia cynku. Wszystkie typy komórek odpornościowych wykazują upośledzone funkcje po zubożeniu w cynk. W monocytach upośledzone są wszystkie funkcje, w komórkach NK obniża się cytotoksyczność, a w neutrofilach spada zdolność do fagocytozy. Prawidłowe funkcje limfocytów T są zaburzone, natomiast autoreaktywność i alloreaktywność wzrastają. Limfocyty B ulegają apoptozie. Zaburzone funkcje odpornościowe wywołane niedoborem cynku można odwrócić poprzez odpowiednią suplementację, którą należy dostosować do aktualnych potrzeb pacjenta. Wysokie dawki cynku wywołują negatywne efekty na komórki odpornościowe, podobne do obserwowanych przy niedoborze cynku. Ponadto inkubacja jednojądrzastych komórek krwi obwodowej z cynkiem in vitro indukuje wydzielanie cytokin, takich jak IL-1 i IL-6, TNF-α, rozpuszczalnego IL-2R oraz interferonu gamma. W stężeniu 100 µmol/l cynk hamuje cytotoksyczność komórek NK i funkcje limfocytów T, aktywując bezpośrednio monocyty, a przy stężeniu 500 µmol/l wywołuje chemotaktyczną aktywację neutrofili. Wszystkie te efekty omówiono w niniejszym krótkim przeglądzie.

Układ odpornościowy i wpływ cynku podczas starzenia się

Typ badania:

Liczba cytowań: 314

Rok: 2009

Autorzy: H. Haase, L. Rink

Czasopismo: Immunity & Ageing : I & A

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Doustna suplementacja cynku może poprawić odporność i zmniejszyć przewlekły stan zapalny u osób starszych, potencjalnie przeciwdziałając immunosenescencji.

Streszczenie: Pierwiastek śladowy cynk jest niezbędny dla układu odpornościowego, a jego niedobór wpływa na wiele aspektów odporności wrodzonej i nabytej. Istnieją wyraźne podobieństwa między zmianami immunologicznymi podczas starzenia się a niedoborem cynku, w tym redukcja aktywności grasicy i hormonów grasicy, przesunięcie równowagi limfocytów Th w stronę komórek typu 2, zmniejszona odpowiedź na szczepienia oraz upośledzenie funkcji komórek odporności wrodzonej. Wiele badań potwierdza spadek poziomu cynku wraz z wiekiem. Większość z nich nie klasyfikuje starszych osób jako klinicznie niedoborowych, jednak nawet marginalny niedobór cynku może wpływać na funkcję odpornościową. W konsekwencji doustna suplementacja cynku wykazuje potencjał w poprawie odporności i efektywnym ograniczaniu przewlekłych odpowiedzi zapalnych u osób starszych. Dane te wskazują, że szeroka częstość marginalnego niedoboru cynku u osób starszych może przyczyniać się do immunosenescencji.

Niedobór cynku i suplementacja cynku w chorobach alergicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 8

Rok: 2024

Autorzy: M. Maywald, Lothar Rink

Czasopismo: Biomolecules

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku może przyczyniać się do rozwoju alergii, a suplementacja cynku może pozytywnie wpływać na układ odpornościowy i zmniejszać objawy alergiczne.

Streszczenie: W ostatnich dekadach stało się jasne, że choroby alergiczne stają się coraz powszechniejsze zarówno w krajach zachodnich, jak i rozwijających się. Dokładna przyczyna wzrostu częstości występowania nie została jeszcze jednoznacznie wyjaśniona. Podejrzewa się wieloczynnikowe podłoże, w którym dieta i żywienie odgrywają szczególnie ważną rolę. Choroby alergiczne charakteryzują się nadmierną reakcją układu odpornościowego na zwykle nieszkodliwe alergeny, prowadząc do przewlekłych stanów zapalnych, takich jak astma, alergiczny nieżyt nosa (AR), atopowe zapalenie skóry (AD) i alergie pokarmowe. Istnieją dowody na to, że dieta może pozytywnie lub negatywnie wpływać zarówno na rozwój, jak i nasilenie chorób alergicznych. Szczególnie istotną rolę odgrywa spożycie niezbędnego pierwiastka śladowego, jakim jest cynk, w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej – co wykazano już około 60 lat temu. Najczęściej występujące alergie typu I opierają się na zmianach produkcji immunoglobuliny (Ig)E oraz cytokin limfocytów Th2, prowadząc do zapalenia typu 2. Taki stan immunologiczny obserwuje się także podczas niedoboru cynku i można go pozytywnie modulować poprzez suplementację cynku. Podstawowe mechanizmy immunologiczne są bardzo złożone i wielowymiarowe. Ponieważ suplementy cynku różnią się dawką i biodostępnością, a badania kliniczne często różnią się konstrukcją i przebiegiem, można zaobserwować rozbieżności w wynikach. Jednak aktualna literatura sugeruje związek między niedoborem cynku a rozwojem alergii oraz wskazuje pozytywny wpływ suplementacji cynku na modulację układu odpornościowego i zmniejszenie objawów alergicznych, co szczegółowo omówiono w tym przeglądzie.

Cynk i infekcje dróg oddechowych: perspektywy wobec COVID-19 (przegląd)

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 411

Rok: 2020

Autorzy: A. Skalny, L. Rink, O. Ajsuvakova, M. Aschner, V. Gritsenko, S. Alekseenko, A. Svistunov, D. Petrakis, D. Spandidos, J. Aaseth, A. Tsatsakis, A. Tinkov

Czasopismo: International Journal of Molecular Medicine

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk może mieć działanie ochronne przeciw COVID-19 poprzez redukcję stanu zapalnego, poprawę klirensu śluzowo-rzęskowego, zapobieganie uszkodzeniom płuc wywołanym przez wentylację mechaniczną oraz modulację odporności przeciwwirusowej i przeciwbakteryjnej.

Streszczenie: W obliczu pojawiającej się pandemii COVID-19 wywołanej przez wirusa SARS-CoV-2, poszukiwanie potencjalnych strategii ochronnych i terapeutycznych jest szczególnie pilne. Cynk jest znany z modulowania odporności przeciwwirusowej i przeciwbakteryjnej oraz regulowania odpowiedzi zapalnej. Pomimo braku danych klinicznych, pewne wskazania sugerują, że modulacja stanu cynku może być korzystna w COVID-19. Eksperymenty in vitro wykazują, że Zn2+ posiada aktywność przeciwwirusową przez hamowanie polimerazy RNA SARS-CoV. Ten efekt może tłumaczyć skuteczność terapeutyczną chlorochiny, znanej jako jonofor cynku. Pośrednie dowody wskazują także, że Zn2+ może obniżać aktywność ACE2 – receptora dla SARS-CoV-2. Poprawa odporności przeciwwirusowej przez cynk może nastąpić poprzez wzrost produkcji interferonu α i zwiększenie jego aktywności przeciwwirusowej. Cynk wykazuje działanie przeciwzapalne przez hamowanie sygnalizacji NF-κB oraz modulację funkcji limfocytów T regulatorowych, co może ograniczać burzę cytokinową w COVID-19. Poprawa stanu cynku może również zmniejszać ryzyko koinfekcji bakteryjnych przez poprawę klirensu śluzowo-rzęskowego i bariery nabłonka oddechowego, a także bezpośrednie działanie przeciwbakteryjne wobec S. pneumoniae. Stan cynku jest również ściśle powiązany z czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, takimi jak starzenie się, niedobory odporności, otyłość, cukrzyca i miażdżyca – są to grupy o podwyższonym ryzyku niedoboru cynku. Dlatego cynk może działać ochronnie jako środek prewencyjny i wspomagający leczenie COVID-19 poprzez redukcję stanu zapalnego, poprawę klirensu śluzowo-rzęskowego, zapobieganie uszkodzeniom płuc wywołanym wentylacją mechaniczną oraz modulację odporności przeciwwirusowej i przeciwbakteryjnej. Potrzebne są jednak dalsze badania kliniczne i eksperymentalne.

Rola cynku w układzie odpornościowym i mechanizmach obrony antynowotworowej

Typ badania:

Liczba cytowań: 271

Rok: 2019

Autorzy: D. Skrajnowska, B. Bobrowska-Korczak

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Właściwości antynowotworowe cynku wynikają nie tylko z jego działania antyoksydacyjnego, ale także z wpływu na układ odpornościowy, czynniki transkrypcyjne, różnicowanie i proliferację komórek.

Streszczenie: Organizm ludzki nie magazynuje rezerw cynku, dlatego jego niedobór może pojawić się stosunkowo szybko, np. na skutek nieprawidłowej diety. Ciężki niedobór cynku występuje rzadko, ale łagodne niedobory są powszechne na całym świecie. Wiele badań epidemiologicznych wykazało związek między zawartością cynku w diecie a ryzykiem nowotworów. Działanie przeciwnowotworowe cynku najczęściej wiąże się z jego właściwościami antyoksydacyjnymi, ale jest to tylko jedna z możliwości, obejmująca także wpływ cynku na układ odpornościowy, czynniki transkrypcyjne, różnicowanie i proliferację komórek, syntezę i naprawę DNA i RNA, aktywację lub hamowanie enzymów, regulację sygnalizacji komórkowej oraz stabilizację struktury komórek i błon. W pracy przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące aktualnej wiedzy o mechanizmach antynowotworowych z udziałem tego pierwiastka.

Cynk oraz innowacyjna adipokina cynk-α2-glikoproteina odgrywają istotną rolę w metabolizmie lipidów: przegląd krytyczny

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 60

Rok: 2021

Autorzy: M. Banaszak, Ilona Górna, J. Przysławski

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk i cynk-2-glikoproteina (ZAG) odgrywają znaczącą rolę w metabolizmie lipidów, potencjalnie zmniejszając zachorowalność i śmiertelność sercowo-naczyniową.

Streszczenie: Wiele badań wskazuje, że cynk oraz nowa adipokina związana z cynkiem, cynk-α2-glikoproteina (ZAG), są zaangażowane w metabolizm lipidów. Nadmiar tkanki tłuszczowej obniża stężenie Zn i ZAG we krwi, prowadząc nie tylko do rozwoju otyłości, ale także innych elementów zespołu metabolicznego. Zaburzenia homeostazy cynku w organizmie negatywnie wpływają na profil lipidowy i wydzielanie cytokin. Cynk wydaje się bardzo ważnym regulatorem homeostazy ZAG. Efekty fizjologiczne ZAG związane są z metabolizmem lipidów, jednak badania wskazują, że ZAG wpływa także na metabolizm glukozy i wiąże się z insulinoopornością. ZAG posiada miejsce wiążące cynk w swojej strukturze, co może wskazywać, że ZAG pośredniczy w działaniu cynku na metabolizm lipidów. Celem przeglądu było zweryfikowanie dostępnych badań dotyczących wpływu cynku i ZAG na metabolizm lipidów. Przegląd literatury w tym zakresie został przeprowadzony na podstawie artykułów dostępnych w bazach PubMed (w tym MEDLINE), Web of Science i Cochrane Library. Analiza dostępnych badań wykazała, że cynk poprawia wątrobowy metabolizm lipidów i wpływa na profil lipidowy. Liczne badania wykazały, że suplementacja cynku u osób z nadwagą istotnie obniżała poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów we krwi, potencjalnie zmniejszając zachorowalność i śmiertelność sercowo-naczyniową. Niektóre wyniki wskazują także na wzrost poziomu HDL-C. Wykazano, że ZAG odgrywa istotną rolę w redukcji otyłości i poprawie wrażliwości na insulinę zarówno w modelach zwierzęcych, jak i w badaniach na ludziach. Ponadto ZAG w stężeniach fizjologicznych zwiększa wydzielanie adiponektyny z ludzkich adipocytów. Dodatkowo wykazano, że ZAG hamuje produkcję leptyny in vitro. Potrzebne są dalsze badania, aby dostarczyć więcej danych na temat roli cynku i cynk-α2-glikoproteiny.

Wpływ odżywczy cynku na zespół metaboliczny i cukrzycę typu 2: mechanizmy i główne wnioski z badań na ludziach

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 62

Rok: 2019

Autorzy: M. Ruz, F. Carrasco, P. Rojas, Karen Basfi-fer, María Catalina Hernández, A. Pérez

Czasopismo: Biological Trace Element Research

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk może pomagać w zapobieganiu zespołowi metabolicznemu i cukrzycy typu 2 przez regulację wydzielania insuliny, poziomu kwasów tłuszczowych i ciśnienia krwi, ale jego związek z częstością występowania zespołu metabolicznego pozostaje niejednoznaczny.

Streszczenie: Cynk (Zn) odgrywa kluczowe role w metabolizmie ssaków. Coraz większe zainteresowanie budzi potencjalnie korzystny wpływ cynku na zapobieganie lub leczenie chorób niezakaźnych. Niniejszy przegląd krytycznie analizuje informacje dotyczące roli cynku w zespole metabolicznym (MetS) oraz cukrzycy typu 2 (T2D) i podsumowuje biologiczne podstawy tych potencjalnych efektów cynku. Istnieje kilka mechanizmów, dzięki którym cynk może pomagać w zapobieganiu rozwoju lub progresji MetS i T2D. Cynk bierze udział zarówno w wydzielaniu, jak i działaniu insuliny w tkankach obwodowych. Posiada właściwości insulinomimetyczne, które zwiększają aktywność szlaku sygnalizacyjnego insuliny. Cynk moduluje poziom długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych poprzez wpływ na wchłanianie niezbędnych kwasów tłuszczowych w jelicie i ich późniejsze desaturowanie. Cynk uczestniczy również w składaniu chylomikronów i lipoprotein oraz ich eliminacji, a zatem odgrywa rolę w regulacji lipolizy. Wreszcie cynk wpływa na metabolizm redoks oraz ciśnienie krwi. Dowody dotyczące związku pomiędzy stanem cynku a występowaniem MetS są niejednoznaczne. Chociaż niektóre badania wskazują na odwrotną zależność pomiędzy statusem cynku lub spożyciem cynku a częstością występowania MetS, inne wykazują zależność dodatnią. Badania interwencyjne również dostarczają sprzecznych informacji w tym zakresie, co utrudnia wyciągnięcie jednoznacznych wniosków. Cynk jako element leczenia pacjentów z T2D wykazał pozytywne odpowiedzi w zakresie kontroli glikemii, ale tylko u osób z niedoborem cynku.

Status cynku jest powiązany ze stanem zapalnym, stresem oksydacyjnym, metabolizmem lipidów i glukozy

Typ badania:

Liczba cytowań: 436

Rok: 2017

Autorzy: J. Olechnowicz, A. Tinkov, A. Skalny, J. Suliburska

Czasopismo: The Journal of Physiological Sciences : JPS

Ranking czasopisma: 2

Główne wnioski: Suplementacja cynku może wspierać leczenie zespołu metabolicznego poprzez regulację stanu zapalnego, stresu oksydacyjnego, metabolizmu lipidów i glukozy oraz poprawę ciśnienia krwi, poziomu glukozy i cholesterolu LDL.

Streszczenie: Wiele badań wykazało, że cynk odgrywa istotną rolę w rozwoju zespołu metabolicznego, biorąc udział w regulacji ekspresji cytokin, tłumiąc stan zapalny oraz aktywując enzymy antyoksydacyjne neutralizujące reaktywne formy tlenu, zmniejszając tym samym stres oksydacyjny. Cynk ma także znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu metabolizmu lipidów i glukozy oraz ekspresji insuliny. W licznych badaniach wykazano, że suplementacja cynku poprawia ciśnienie tętnicze, poziom glukozy i cholesterolu LDL w surowicy. Głębsza wiedza na temat właściwości cynku może pomóc w leczeniu zespołu metabolicznego, chroniąc przed udarem i dławicą piersiową, a w konsekwencji przed śmiercią.

Suplementacja cynku łagodzi zaburzenia metabolizmu lipidów i glukozy wywołane dietą wysokotłuszczową

Typ badania: Nierandomizowane badanie kontrolowane (Non-RCT)

Liczba cytowań: 57

Rok: 2020

Autorzy: Yilin Qi, Zhiwang Zhang, Siqi Liu, Zhier Aluo, Lifang Zhang, Lin Yu, Yixing Li, Ziyi Song, Lei Zhou

Czasopismo: Journal of agricultural and food chemistry

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może łagodzić zaburzenia metabolizmu glukozy i lipidów wywołane dietą wysokotłuszczową, zmniejszając produkcję glukozy, promując jej wchłanianie i poprawiając uszkodzenie wątroby.

Streszczenie: Niedobór cynku jest czynnikiem ryzyka rozwoju otyłości i cukrzycy. W badaniach wykazano niższe stężenie cynku w surowicy u osób otyłych i chorych na cukrzycę. Przypuszczamy, że suplementacja cynku może łagodzić otyłość i cukrzycę oraz powikłania z nimi związane. Aby to sprawdzić, zbadano wpływ suplementacji cynku u myszy z wywołaną dietą wysokotłuszczową stłuszczeniem wątroby, zarówno in vivo, jak i in vitro. Zarówno w diecie myszy, jak i w hodowli komórek HepG2 dodano cynk. Wyniki pokazały, że wysokie poziomy cynku mogą łagodzić zaburzenia metabolizmu glukozy i lipidów wywołane dietą wysokotłuszczową. Cynk obniżał produkcję glukozy, promował jej wchłanianie, zmniejszał odkładanie lipidów, poprawiał uszkodzenia wątroby i regulował metabolizm energetyczny. To badanie daje nowe spojrzenie na leczenie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i zaburzeń metabolizmu glukozy.

Cynk i cukrzyca: związek między mikroelementem a metabolizmem

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 11

Rok: 2024

Autorzy: Rahnuma Ahmad, Ronald Shaju, A. Atfi, Mohammed S Razzaque

Czasopismo: Cells

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może pomóc w leczeniu cukrzycy i ograniczyć ryzyko rozwoju powikłań.

Streszczenie: Cukrzyca jest globalnym problemem zdrowotnym i ważnym czynnikiem zwiększającym śmiertelność i zachorowalność. Leczenie tej choroby obejmuje stosowanie leków przeciwcukrzycowych, insuliny oraz odpowiednią modyfikację diety, koncentrując się głównie na podaży makroskładników. Jednak wiele badań na ludziach wskazuje, że niedobór mikroelementów, takich jak cynk, może wiązać się z insulinoopornością i większą nietolerancją glukozy. Cynk pełni rolę przekaźnika chemicznego, kofaktora zwiększającego aktywność enzymów i bierze udział w syntezie, uwalnianiu i magazynowaniu insuliny. Tak szeroki zakres funkcji czyni cynk ważnym pierwiastkiem śladowym dla regulacji poziomu glukozy we krwi. Odpowiednie stężenie cynku zmniejsza także ryzyko rozwoju powikłań cukrzycowych. Artykuł przeglądowy wyjaśnia rolę cynku w metabolizmie glukozy i skutki jego niedoboru dla rozwoju, progresji i powikłań cukrzycy. Ponadto opisuje wpływ suplementacji cynku na zapobieganie cukrzycy. Dostępne dane wskazują, że cynk ma korzystny wpływ na zarządzanie cukrzycą. Konieczne są dalsze szeroko zakrojone badania kliniczne, by ustalić kliniczną użyteczność cynku, jednak należy zwiększać świadomość jego potencjalnych korzyści zdrowotnych.

Cynk i kontrola glikemii: metaanaliza randomizowanych, kontrolowanych placebo badań suplementacyjnych u ludzi

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 163

Rok: 2013

Autorzy: Jasmine Capdor, Meika Foster, P. Petocz, S. Samman

Czasopismo: Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może wspomagać leczenie hiperglikemii u osób z przewlekłymi chorobami metabolicznymi poprzez obniżenie stężenia glukozy.

Wpływ suplementacji cynku na profil metaboliczny i stres oksydacyjny u pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby: randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 28

Rok: 2020

Autorzy: Mojdeh Fathi, P. Alavinejad, Zahra Haidari, R. Amani

Czasopismo: Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Trzymiesięczna suplementacja cynku poprawiła insulinooporność i status antyoksydacyjny u pacjentów z NAFLD z nadwagą/otyłością, bez korzystnego wpływu na profil lipidowy względem diety redukcyjnej.

Związek między niedoborem cynku a zaburzeniami metabolicznymi u pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby

Typ badania:

Liczba cytowań: 146

Rok: 2018

Autorzy: T. Himoto, T. Masaki

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku prowadzi do zaburzeń metabolicznych u pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby, a suplementacja cynku może poprawiać te parametry.

Streszczenie: Cynk (Zn) jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym o korzystnych właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i apoptotycznych. Wątroba odgrywa główną rolę w utrzymaniu ogólnoustrojowej homeostazy Zn. Dlatego rozwój przewlekłych chorób wątroby, takich jak przewlekłe zapalenie wątroby, marskość czy stłuszczenie wątroby, skutkuje zaburzeniami metabolizmu Zn, a następnie niedoborem cynku. Niedobór cynku powoduje wiele zaburzeń metabolicznych, w tym insulinooporność, stłuszczenie wątroby i encefalopatię wątrobową. Odwrotnie, zaburzenia metaboliczne, takie jak hipoalbuminemia u pacjentów z marskością wątroby, często prowadzą do niedoboru cynku. Ostatnie badania wykazały potencjalne mechanizmy, przez które niedobór cynku wywołuje różnorodne zaburzenia metaboliczne w przewlekłej chorobie wątroby. Suplementacja cynku wykazała korzystne działanie na te zaburzenia w modelach eksperymentalnych i u rzeczywistych pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby. W przeglądzie omówiono patogenezę zaburzeń metabolicznych wywołanych niedoborem cynku oraz korzystne efekty suplementacji cynku u pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby. Ponadto zwrócono uwagę na interakcje cynku z innymi pierwiastkami śladowymi, witaminami, aminokwasami czy hormonami u tych pacjentów.

Suplementacja cynku i wpływ na status metaboliczny u kobiet z cukrzycą ciążową: randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 50

Rok: 2015

Autorzy: M. Karamali, Z. Heidarzadeh, S. Seifati, M. Samimi, Z. Tabassi, Mohammad Hajijafari, Z. Asemi, Ahmad Esmaillzadeh

Czasopismo: Journal of diabetes and its complications

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja 30 mg cynku przez 6 tygodni u kobiet z cukrzycą ciążową poprawiła parametry metaboliczne, w tym obniżenie stężenia glukozy na czczo, insuliny oraz zwiększenie wrażliwości na insulinę.

Wpływ suplementacji cynku na gojenie ran i status metaboliczny u pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej: randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 75

Rok: 2017

Autorzy: Mansooreh Momen-Heravi, Elham Barahimi, R. Razzaghi, F. Bahmani, H. Gilasi, Z. Asemi

Czasopismo: Wound Repair and Regeneration

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku przez 12 tygodni istotnie zmniejszyła rozmiar owrzodzeń i poprawiła profile metaboliczne u pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej.

Streszczenie: Badanie przeprowadzono w celu oceny wpływu suplementacji cynku na gojenie ran i status metaboliczny u pacjentów z owrzodzeniem stopy cukrzycowej. Randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo objęło 60 pacjentów (w wieku 40–85 lat) z owrzodzeniem stopy cukrzycowej stopnia 3. Uczestników losowo podzielono na dwie grupy: przyjmującą suplement cynku (220 mg siarczanu cynku zawierające 50 mg cynku elementarnego) lub placebo przez 12 tygodni. Po zakończeniu interwencji w porównaniu do placebo, suplementacja cynku wiązała się z istotnym zmniejszeniem długości i szerokości owrzodzenia, spadkiem glikemii na czczo, stężenia insuliny, HOMA-IR, poprawą wskaźników insulinooporności, spadkiem HbA1c, wzrostem HDL, poprawą zdolności antyoksydacyjnych i poziomu glutationu oraz obniżeniem stężenia białka C-reaktywnego i MDA. Suplementacja cynku przez 12 tygodni miała korzystny wpływ na rozmiar owrzodzeń i profile metaboliczne.

Suplementacja cynku poprawia neuropeptyd Y, nesfatyne-1, leptynę, CRP oraz HOMA-IR u szczurów z otyłością indukowaną dietą

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 5

Rok: 2021

Autorzy: Şule Demirci, Cennet Gün

Czasopismo: Biological Trace Element Research

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Doustna suplementacja cynku u szczurów z otyłością poprawia równowagę energetyczną i zapobiega chorobom metabolicznym związanym z otyłością dzięki działaniu przeciwzapalnemu.

Streszczenie: Otyłość to łagodny przewlekły stan zapalny powodujący wiele chorób metabolicznych. Badanie miało na celu zbadanie wybranych parametrów wpływających na metabolizm energii poprzez dodanie cynku (ZnSO₄) do wody pitnej szczurów z otyłością indukowaną dietą. Szczury podzielono na grupy: kontrolną (dieta standardowa) i wysokotłuszczową. Po wywołaniu otyłości szczury podzielono na grupę otrzymującą suplementację cynkiem oraz grupę otyłą bez suplementacji. U szczurów otrzymujących cynk masa ciała, stężenie CRP, neuropeptydu Y, leptyny, insuliny, glukozy na czczo i HOMA-IR były niższe niż w grupie otyłej bez suplementacji. Poziomy cholesterolu całkowitego, LDL i HDL w grupie otrzymującej cynk były zbliżone do poziomów grupy kontrolnej. Zanotowano także wzrost poziomu nesfatyny-1 oraz tendencję do obniżenia triglicerydów. Suplementacja cynku może poprawiać bilans energetyczny i zapobiegać zaburzeniom metabolicznym związanym z otyłością.

Wpływ jednoczesnej suplementacji cynku i selenu na spoczynkową przemianę materii, funkcje tarczycy, sprawność fizyczną i wydolność u osób z nadwagą i otyłością stosujących dietę niskokaloryczną: randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 16

Rok: 2023

Autorzy: A. Zavros, E. Andreou, George Aphamis, G. Bogdanis, Giorgos K. Sakkas, Z. Roupa, C. Giannaki

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku i selenu z dietą niskokaloryczną zwiększyła spoczynkową przemianę materii, poprawiła test timed up-and-go i poziom selenu u osób z nadwagą i otyłością, nie wpływając na funkcje tarczycy, poziom cynku, skład ciała ani wydolność.

Streszczenie: Brakuje dowodów na skuteczność cynku i selenu w kontekście spoczynkowej przemiany materii (RMR) i parametrów sprawności fizycznej u osób z nadwagą i otyłością, a ich wpływ na funkcje tarczycy i skład ciała budzi kontrowersje. Celem badania była ocena wpływu diety niskokalorycznej i jednoczesnej suplementacji Zn-Se na RMR, funkcje tarczycy, skład ciała, sprawność fizyczną i wydolność. 28 osób z nadwagą/otyłością (średnie BMI: 29,4) losowo przydzielono do grupy suplementacyjnej i placebo. Przez 8 tygodni przyjmowali Zn (25 mg glukonianu cynku/dzień) i Se (200 mcg selenometioniny/dzień) lub placebo. Obie grupy stosowały dietę niskokaloryczną. Suplementacja zwiększyła RMR, poprawiła test timed up-and-go i poziom selenu, nie zmieniła funkcji tarczycy, poziomu cynku ani składu ciała. Wyniki sugerują korzystny wpływ suplementacji na wybrane parametry metabolizmu i sprawności fizycznej.

Wpływ suplementacji cynku w leczeniu cukrzycy typu 2: meta-analiza z oceną GRADE i analizą zależności dawka-odpowiedź

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 9

Rok: 2023

Autorzy: Kimia Ghaedi, Dorsa Ghasempour, Mohammad-Reza Jowshan, M. Zheng, S. Ghobadi, Alireza Jafari

Czasopismo: Critical Reviews in Food Science and Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może poprawiać zdrowie kardiometaboliczne u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprzez obniżenie wskaźników glikemicznych i profilu lipidowego.

Streszczenie: Pytanie, czy suplementacja cynku może poprawić zdrowie kardiometaboliczne u pacjentów z cukrzycą typu 2, pozostaje kontrowersyjne i wymaga dalszej oceny. Celem badania było podsumowanie skuteczności doustnej suplementacji cynku w poprawie markerów ryzyka kardiometabolicznego u chorych na cukrzycę typu 2. Do analizy włączono 22 randomizowane badania kontrolowane (n=1442). Suplementacja cynku istotnie obniżyła: glikemię poposiłkową, glikemię na czczo, HbA1c, LDL, triglicerydy, cholesterol całkowity, VLDL oraz zwiększyła HDL. Obserwowano także korzystny wpływ na ciśnienie skurczowe, masę ciała, CRP i stężenie cynku w surowicy. Wyniki sugerują potencjalnie korzystne działanie cynku, choć potrzebne są dalsze badania nad optymalną formą, dawką i czasem suplementacji.

Rola cynku w kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2: przegląd systematyczny

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 54

Rok: 2017

Autorzy: G. Carvalho, P. Brandão-Lima, C. Maia, Kiriaque Barbosa, Liliane Viana Pires

Czasopismo: BioMetals

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku poprawia kontrolę glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprzez obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej i wsparcie homeostazy insuliny.

Streszczenie: Wcześniejsze badania wykazały znaczenie cynku w wielu procesach metabolicznych, w tym w metabolizmie węglowodanów. Celem tego przeglądu systematycznego była analiza roli cynku w kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2. W badaniach u osób z cukrzycą typu 2 stwierdzono niską zawartość cynku w organizmie i wysokie jego wydalanie z moczem, spowodowane głównie hiperglikemią. Zaobserwowano negatywną korelację między poziomem hemoglobiny glikowanej (%HbA1c) a stężeniem cynku w osoczu. Suplementacja cynku poprawiała kontrolę glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprzez istotne obniżenie %HbA1c. Wyniki wskazują na korzystny wpływ odpowiedniego poziomu cynku na kontrolę glikemii, zarówno poprzez dietę, jak i suplementację.

Związek między cynkiem a składem ciała: przegląd integracyjny

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 22

Rok: 2022

Autorzy: T. A. Cunha, K. M. Vermeulen-Serpa, E. C. Grilo, L. Leite-Lais, J. Brandão‐Neto, S. Vale

Czasopismo: Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku wiąże się z utratą beztłuszczowej masy ciała, odkładaniem tłuszczu i otyłością; metabolizm cynku jest zaburzony u osób otyłych.

Magnez i cynk jako kluczowe mikroelementy wspierające wydolność i regenerację sportową – przegląd

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 0

Rok: 2024

Autorzy: Rafał Kaczorowski, Tomasz Forenc, Jaromir Hunia, Julia Górny, Michał Janiszewski, Jonasz Jurek, Marcin Komorowski, Alicja Kapciak, Aleksandra Pelczarska

Czasopismo: Quality in Sport

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Suplementacja magnezem i cynkiem może korzystnie wpływać na wydolność sportową, metabolizm energii oraz regenerację powysiłkową, choć potrzeba dalszych badań dla ustalenia szczegółowych wytycznych.

Streszczenie: Przegląd literatury wykazał, że magnez i cynk odgrywają kluczową rolę w metabolizmie energetycznym, zdrowiu mięśni i układu odpornościowego. Niedobór Mg obniża wydolność mięśni, suplementacja wspiera relaksację mięśni, zdrowie serca i wydolność oddechową. Cynk jest niezbędny do aktywności enzymatycznej, syntezy białek, równowagi hormonalnej i regeneracji mięśni. Suplementacja Mg i Zn może wspierać wyniki sportowe, metabolizm i regenerację, choć brakuje szczegółowych wytycznych dotyczących dawkowania.

Komórkowy metabolizm cynku i sygnalizacja cynkowa: od funkcji biologicznych do chorób i celów terapeutycznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 106

Rok: 2024

Autorzy: Bonan Chen, Peiyao Yu, W. Chan, Fuda Xie, Yigan Zhang, Li Liang, Kam-Tong Leung, K. Lo, Jun Yu, Gary M K Tse, Wei Kang, K. To

Czasopismo: Signal Transduction and Targeted Therapy

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Komórkowy metabolizm cynku odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy komórkowej i progresji nowotworów; wytypowano potencjalne szlaki molekularne jako cele terapeutyczne.

Niedobór cynku zaburza wydzielanie insuliny i szlaki metaboliczne regulowane przez insulinę u szczurów

Typ badania:

Liczba cytowań: 4

Rok: 2023

Autorzy: Anna Nakamura, Takamasa Kido, Yoshiko Seki, M. Suka

Czasopismo: Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku zaburza wydzielanie insuliny i szlaki metaboliczne regulowane przez insulinę u szczurów, potencjalnie powodując zmiany metaboliczne w narządach docelowych insuliny.

Wpływ suplementacji cynku, magnezu i chromu na ryzyko kardiometaboliczne u dorosłych z zespołem metabolicznym: randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z kontrolą placebo

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 19

Rok: 2018

Autorzy: Ha-Na Kim, Se-Hong Kim, Youngmi Eun, Sang-Wook Song

Czasopismo: Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku, magnezu i chromu nie zmieniła istotnie czynników ryzyka metabolicznego u dorosłych z zespołem metabolicznym, ale obniżyła poziom CRP w surowicy.

Związek między spożyciem cynku z dietą a zespołem metabolicznym. Metaanaliza badań obserwacyjnych

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 6

Rok: 2022

Autorzy: J. Ding, Qi Liu, Ze-Bin Liu, Hongbin Guo, Jieyun Liang, Yi Zhang

Czasopismo: Frontiers in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spożycie cynku z dietą jest odwrotnie powiązane z występowaniem zespołu metabolicznego, ale potrzebne są lepsze prospektywne badania kohortowe.

Streszczenie: W badaniach epidemiologicznych analizowano związek między spożyciem cynku z dietą a zespołem metabolicznym (MetS), ale wyniki były sprzeczne. Metaanaliza 13 badań obserwacyjnych (18 073 uczestników) wykazała, że wyższe spożycie cynku wiąże się z niższym ryzykiem wystąpienia MetS. Wyniki potwierdzono w analizach podgrup. Spożycie cynku w diecie było również niższe u osób z MetS niż u osób bez MetS. Potrzebne są jednak lepsze badania prospektywne.

Dowody wspierające cynk jako ważny przeciwutleniacz dla skóry

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 264

Rok: 2002

Autorzy: E. Rostan, H. V. Debuys, D. Madey, S. Pinnell

Czasopismo: International Journal of Dermatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk jest ważnym przeciwutleniaczem dla zdrowia skóry, chroni przed promieniowaniem UV, wspiera gojenie ran, wpływa na funkcje immunologiczne i neuropsychiatryczne oraz zmniejsza ryzyko nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych.

Streszczenie: Przeciwutleniacze odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej skóry. Korzyści antyoksydacyjne witamin C i E są dobrze znane, ale znaczenie pierwiastka śladowego, cynku, jest często pomijane. Artykuł ten omawia dowody wspierające rolę cynku jako przeciwutleniacza chroniącego przed uszkodzeniami oksydacyjnymi wywołanymi przez wolne rodniki. Cynk chroni przed promieniowaniem UV, wspiera gojenie ran, wpływa na funkcje immunologiczne i neuropsychiatryczne oraz zmniejsza względne ryzyko nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych. Wszystkie tkanki ciała zawierają cynk; w skórze jego stężenie jest pięć do sześciu razy większe w naskórku niż w skórze właściwej. Cynk jest niezbędny do prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania ssaków. Stanowi on istotny składnik ponad 200 metaloenzymów, w tym enzymu antyoksydacyjnego dysmutazy ponadtlenkowej, wpływając na ich strukturę, stabilność i aktywność. Cynk jest również ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz zdrowia gruczołów, układu rozrodczego i komórek.

Cynk i zdrowie skóry: przegląd fizjologii i farmakologii

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 119

Rok: 2006

Autorzy: J. Schwartz, R. Marsh, Z. Draelos

Czasopismo: Dermatologic surgery : official publication for American Society for Dermatologic Surgery [et al.]

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk odgrywa kluczową rolę w odnowie skóry, gojeniu ran oraz redukcji stanów zapalnych, a podawanie miejscowe może wspierać te procesy.

Streszczenie: Cynk jest znany z kluczowej roli w fizjologii człowieka, co wyjaśnia wiele jego zastosowań terapeutycznych na przestrzeni tysięcy lat. Konkretne role, jakie pełni cynk w zdrowiu i funkcjonowaniu skóry, są mniej znane, choć prawdopodobnie równie istotne, co potwierdzają objawy niedoboru cynku w diecie – od umiarkowanego po ciężkie zapalenie skóry. Skóra znajduje się w stanie ciągłej odnowy, co wiąże się z wysokim zapotrzebowaniem na enzymy i białka zależne od cynku. Znaczenie cynku jest szczególnie widoczne w badaniach nad gojeniem ran i redukcją stanów zapalnych. Podczas tych procesów wysokie zapotrzebowanie na cynk można uzupełnić zewnętrznie, co generalnie zwiększa tempo procesów fizjologicznych. Miejscowe podawanie cynku polega na farmakologicznym zoptymalizowaniu dostarczania cynku, często zależnym od rozpuszczalności zastosowanego materiału i interakcji w matrycy produktu.

Cynk w dermatologii

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 5

Rok: 2022

Autorzy: T. Searle, F. Ali, F. Al‐Niaimi

Czasopismo: Journal of Dermatological Treatment

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Cynk jest skuteczny w leczeniu schorzeń infekcyjnych, zapalnych i łysienia w dermatologii.

Streszczenie: Cynk ma liczne zastosowania farmakologiczne w dermatologii. Jego właściwości antyoksydacyjne i immunomodulacyjne wiązane są z jego skutecznością m.in. w trądziku pospolitym i leiszmaniozie. Przeprowadzono przegląd literatury na temat zastosowania cynku w dermatologii, ze szczególnym uwzględnieniem trądziku, łysienia, hidradenitis suppurativa, leiszmaniozy i brodawek. Wyniki przeglądu wskazują na skuteczność cynku u pacjentów z chorobami zakaźnymi (leiszmanioza, brodawki), zapalnymi (trądzik różowaty, hidradenitis suppurativa) oraz zaburzeniami owłosienia. Osoby z niedoborem cynku powinny również otrzymywać suplementację doustną. Wymagane są dalsze badania oraz duże randomizowane badania kontrolowane, by ocenić rolę cynku jako monoterapii.

Pierwiastek śladowy cynk i choroby skóry

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 25

Rok: 2023

Autorzy: Pan Zou, Yuxin Du, Chunguang Yang, Yuchun Cao

Czasopismo: Frontiers in Medicine

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może skutecznie leczyć różne choroby skóry, w tym infekcyjne, zapalne, barwnikowe i związane z nowotworami.

Streszczenie: Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym oraz ważnym składnikiem białek i innych cząsteczek biologicznych. Pełni wiele funkcji biologicznych, w tym antyoksydacyjną, utrzymuje integralność skóry i błon śluzowych oraz wspiera odpowiedzi enzymatyczne i transkrypcyjne. Skóra jest trzecim pod względem zawartości cynku narządem organizmu. Niedobór cynku może prowadzić do wielu chorób skóry. Oprócz rzadkiego genetycznego niedoboru cynku (acrodermatitis enteropathica) opisywano go również w innych schorzeniach. W ostatnich latach suplementacja cynku jest szeroko stosowana w leczeniu różnych chorób skóry, w tym chorób zakaźnych (brodawki wirusowe, opryszczka, leiszmanioza, trąd), zapalnych (hidradenitis suppurativa, trądzik pospolity, trądzik różowaty, wyprysk, łuszczyca, choroba Behçeta, liszaj płaski jamy ustnej), barwnikowych (bielactwo, melasma), związanych z nowotworami (rak podstawnokomórkowy), endokrynnych i metabolicznych, a także chorób włosów (łysienie). Przeanalizowano literaturę na temat zastosowań cynku w dermatologii w celu lepszego wykorzystania tego pierwiastka.

Wpływ suplementacji cynku na zapalne choroby skóry: przegląd systematyczny dowodów klinicznych

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 24

Rok: 2019

Autorzy: S. Dhaliwal, M. Nguyen, A. R. Vaughn, M. Notay, C. Chambers, R. Sivamani

Czasopismo: American Journal of Clinical Dermatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku wykazuje pewne korzyści w leczeniu trądziku pospolitego, hidradenitis suppurativa i atopowego zapalenia skóry, ale brak dowodów na skuteczność w trądziku różowatym i łuszczycy.

Streszczenie: Tło: Cynk był stosowany u pacjentów z trądzikiem pospolitym ze względu na działanie przeciwzapalne; nie jest jednak jasne, czy suplementacja cynku przynosi korzyści także w innych zapalnych chorobach skóry. Cel: Określenie wpływu suplementacji cynku na zapalne choroby dermatologiczne. Przeszukano bazy Cochrane, EMBASE, MEDLINE i Ovid bez ograniczenia czasowego do 29 maja 2019. Spośród 229 artykułów 22 spełniły kryteria włączenia. Suplementacja cynku była korzystna w 10 z 14 badań dotyczących trądziku pospolitego, 1 z 2 dotyczących atopowego zapalenia skóry, 1 z 1 pieluszkowego zapalenia skóry i 3 z 3 dotyczących hidradenitis suppurativa. W przypadku łuszczycy i trądziku różowatego nie zaobserwowano istotnych korzyści. Wnioski: Wstępne dowody wspierają stosowanie cynku w leczeniu trądziku pospolitego i hidradenitis suppurativa; konieczne są dalsze badania z większą liczbą pacjentów. Cynk może być pomocny również w leczeniu atopowego i pieluszkowego zapalenia skóry.

Cynk i transportery cynku w dermatologii

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 22

Rok: 2022

Autorzy: Zubaidah Al-Khafaji, Sofia Brito, Bum-Ho Bin

Czasopismo: International Journal of Molecular Sciences

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku może prowadzić do różnych chorób skóry, a związki zawierające cynk mogą skutecznie je leczyć i chronić przed ich wystąpieniem.

Streszczenie: Cynk to ważny pierwiastek śladowy w organizmie człowieka, a codzienne jego spożycie jest niezbędne dla utrzymania zdrowia. W ostatnich dekadach cynk wykorzystywano do tworzenia preparatów miejscowych i systemowych stosowanych w leczeniu różnych schorzeń skóry dzięki właściwościom wspomagającym gojenie ran i działaniu przeciwbakteryjnemu. Transportery cynku odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu integralności skóry, kontrolując homeostazę cynku w warstwach skóry. Mutacje i nieprawidłowe działanie transporterów cynku mogą prowadzić do rozwoju chorób, takich jak spondylocherodysplastyczna postać zespołu Ehlersa-Danlosa i acrodermatitis enteropathica. Artykuł omawia budowę skóry, znaczenie cynku i jego transporterów w każdej warstwie oraz różne choroby skóry wywołane niedoborem cynku, a także zastosowanie związków zawierających cynk w leczeniu różnych schorzeń i ochronie skóry.

Najnowsze aspekty wpływu cynku na zdrowie człowieka

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 460

Rok: 2020

Autorzy: Christos T. Chasapis, Panagoula-Stamatina A. Ntoupa, C. Spiliopoulou, M. Stefanidou

Czasopismo: Archives of Toxicology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku prowadzi do zaburzeń odporności, większej podatności na infekcje i powiązany jest z wieloma patologiami, procesami epigenetycznymi i mikroflorą jelitową.

Streszczenie: Cynk jest jednym z najważniejszych niezbędnych składników odżywczych o dużym znaczeniu dla zdrowia publicznego. Bierze udział w licznych funkcjach biologicznych i uznawany jest za wielofunkcyjny pierwiastek śladowy, ze względu na zdolność wiązania z ponad 300 enzymami i ponad 2000 czynników transkrypcyjnych. Jego rola w szlakach biochemicznych i funkcjach komórkowych, takich jak odpowiedź na stres oksydacyjny, homeostaza, odpowiedzi immunologiczne, replikacja DNA, naprawa uszkodzeń DNA, cykl komórkowy, apoptoza i starzenie, jest znacząca. Cynk jest wymagany do syntezy białek i kolagenu, wspierając procesy gojenia oraz zdrowie skóry. Niedobór cynku dotyczy około 17% światowej populacji i wpływa na wiele układów narządowych, prowadząc do zaburzeń zarówno odporności humoralnej, jak i komórkowej oraz zwiększonej podatności na infekcje.

Cynk i biologia skóry

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 112

Rok: 2016

Autorzy: Y. Ogawa, T. Kawamura, S. Shimada

Czasopismo: Archives of biochemistry and biophysics

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku może powodować acrodermatitis enteropathica, chorobę skóry objawiającą się łysieniem, biegunką i zmianami skórnymi w okolicach kończyn, ust i narządów płciowych.

Wpływ nietoksycznej ekspozycji na cynk na ludzkie keratynocyty naskórka

Typ badania: Badanie in vitro

Liczba cytowań: 31

Rok: 2015

Autorzy: E. Emri, E. Mikó, P. Bai, G. Boros, G. Nagy, D. Rózsa, T. Juhász, C. Hegedűs, I. Horkay, É. Remenyik, G. Emri

Czasopismo: Metallomics : integrated biometal science

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nietoksyczna ekspozycja na cynk wpływa na ekspresję genów, proliferację komórek i reakcje na stres środowiskowy u keratynocytów, co może mieć znaczenie dla chorób skóry.

Streszczenie: Cynk jest niezbędnym mikroelementem, a jego znaczenie dla skóry podkreślają ciężkie objawy skórne w przypadku dziedzicznego lub nabytego niedoboru cynku, poprawę wielu chorób skóry po zastosowaniu preparatów cynkowych oraz indukowane wewnątrzkomórkowe uwalnianie cynku po ekspozycji na promieniowanie UVB, które jest głównym szkodliwym czynnikiem środowiskowym dla skóry. Poznanie molekularnych podstaw roli cynku w skórze może pomóc zrozumieć patogenezę chorób skóry i potwierdzić terapeutyczną przydatność suplementacji cynkiem. W badaniu analizowano wpływ chlorku cynku (ZnCl2) na funkcjonowanie keratynocytów HaCaT; wyniki wykazały, że nietoksyczny wzrost stężenia cynku zewnętrznego (100 μM) sprzyjał proliferacji komórek i indukował istotne zmiany w ekspresji mRNA NOTCH1, IL8 i cyklooksygenazy-2. Zaobserwowano także wzrost ekspresji HMOX1 oraz nietoksyczną produkcję anionorodnika ponadtlenkowego w pierwszych 4 godzinach. Ekspozycja na Zn przed promieniowaniem UVB zmniejszała ilość dimerów cyklobutanowych pirymidyn po 3 h, ale zwiększała generowanie anionorodnika ponadtlenkowego po 10 h. Całkowita przeżywalność komórek nie uległa zmianie; jednak zanotowano spadek odsetka komórek we wczesnej apoptozie i wzrost odsetka komórek w późnej apoptozie i nekrozie. Wyniki sugerują, że ekspozycja keratynocytów na nietoksyczne stężenia ZnCl2 wpływa na ekspresję genów, proliferację komórek i reakcje na stres środowiskowy. Wymaga to dalszych badań.

Cynk i zaburzenia skóry

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 153

Rok: 2018

Autorzy: Y. Ogawa, M. Kinoshita, S. Shimada, T. Kawamura

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Mutacje lub dysregulacja transporterów cynku mogą powodować różne schorzenia skóry, co podkreśla znaczenie oceny niedoboru cynku w dermatozach.

Streszczenie: Skóra to trzeci najbogatszy w cynk narząd organizmu. Składa się z naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej, zbudowanych z różnych typów komórek. Przegląd przedstawia funkcje fizjologiczne cynku i jego transporterów w tych komórkach. Liczne schorzenia skóry są wywołane mutacjami lub dysregulacją transporterów cynku (m.in. ZIP4, ZIP13, ZnT2, ZnT1). Nabyty niedobór cynku również może wywoływać zmiany skórne związane z niedożywieniem, łysieniem i opóźnionym gojeniem ran. Ważne jest uwzględnianie mutacji/dysregulacji transporterów i niedoboru cynku w diagnostyce dermatoz.

Możliwy związek pomiędzy słabym rokowaniem chorób skóry a poziomem cynku w surowicy: przegląd narracyjny

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 4

Rok: 2022

Autorzy: M. Al Abadie, Zinah A. A. Sharara, Miriam Al Abadie, P. Ball, H. Morrissey

Czasopismo: Dermatology Reports

Ranking czasopisma: 3

Główne wnioski: Niskie poziomy cynku w surowicy są istotnie związane z ciężkością różnych dermatoz, co sugeruje potencjalną wartość suplementacji cynkiem jako leczenia wspomagającego.

Streszczenie: Cynk jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu. Głównym celem pracy było ocena związku między poziomem cynku a różnymi chorobami skóry oraz ich ciężkością. Przeanalizowano 48 badań dotyczących oceny cynku w surowicy u pacjentów z chorobami skóry (m.in. łuszczyca, AZS, bielactwo, łysienie, trądzik, melasma, hidradenitis suppurativa). W 33 badaniach stwierdzono statystycznie istotne różnice między pacjentami a grupą kontrolną. Przeważały niskie poziomy cynku w surowicy u chorych. Wyniki te wskazują na potrzebę dalszych badań nad zastosowaniem suplementacji cynku jako terapii wspomagającej w przewlekłych, zapalnych i autoimmunologicznych dermatozach z udokumentowanym zaburzeniem poziomu cynku.

Wykrywanie cynku w kosmetykach

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 3

Rok: 2020

Autorzy: J. Materna, B. Nieradko-Iwanicka

Czasopismo: Journal of Education, Health and Sport

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Cynk obecny w 14 kosmetykach wpływa na strukturę skóry, metabolizm kolagenu i przyspiesza gojenie ran.

Streszczenie: Cynk uczestniczy w przekazywaniu informacji genetycznej, biosyntezie białek, wpływa na prawidłową strukturę skóry i włosów, działa bakteriobójczo, przyspiesza gojenie ran, zwiększa odporność na infekcje. Celem pracy było wykazanie obecności cynku w kosmetykach. Zbadano 105 próbek, cynk wykryto w 14 produktach, m.in. w pudrach, balsamach, maskach i serum. Stwierdzono, że cynk występuje w kosmetykach o działaniu pielęgnacyjnym i regenerującym skórę.

Suplementacja cynku związana z poprawą reakcji skóry dłoni i stóp u pacjentów leczonych inhibitorami kinazy tyrozynowej receptora VEGF: badanie kohortowe

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 0

Rok: 2023

Autorzy: Chun-Wei Lu, Chun-Nan Yeh, Hung-Chih Hsu, Chun-Bing Chen, Tsai-Sheng Yang, Yi-Ru Pan, Wen-Hung Chung, S. Hung

Czasopismo: Journal of the American Academy of Dermatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Suplementacja cynku może poprawić przebieg reakcji dłoni i stóp u pacjentów przyjmujących VEGFR-TKI, umożliwiając wcześniejsze zwiększenie dawki i kontynuację leczenia onkologicznego.

Uszkodzenie skóry indukowane przez nanocząstki tlenku cynku w połączeniu z UVB jest mediowane przez aktywację piroptozy komórek poprzez szlak NLRP3-inflamasom-autofagia-egzocytarne

Typ badania: Badanie in vitro

Liczba cytowań: 56

Rok: 2022

Autorzy: Yu-Ying Chen, Yu-Hsuan Lee, Bour‐Jr Wang, Rong-Jane Chen, Ying-Jan Wang

Czasopismo: Particle and Fibre Toxicology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nanocząstki tlenku cynku w połączeniu z UVB powodują uszkodzenia skóry poprzez aktywację inflamasomu NLRP3, zaburzenia autofagii i uwalnianie egzocytarnych; pterostilben zapobiega tym uszkodzeniom.

Streszczenie: Nanocząstki tlenku cynku (ZnONPs) są szeroko stosowane w kosmetykach do skóry i kremach z filtrem UV, jednak ich bezpieczeństwo i toksyczność nie są do końca poznane. W badaniu wykazano, że jednoczesna ekspozycja na UVB i ZnONPs aktywuje inflamasom NLRP3 i piroptozę w keratynocytach, zaburza autofagię i zwiększa wydzielanie egzocytarne komórek. W modelu in vivo zaobserwowano zwiększenie grubości skóry, utratę wody przez naskórek i aktywację inflamasomu. Stosowanie pterostilbenu osłabiało tę aktywację i przywracało prawidłowy przepływ autofagii. Wyniki te sugerują, że nanocząstki ZnO mogą uszkadzać skórę przy ekspozycji na UVB, a pterostilben może temu zapobiegać.

Nanocząstki tlenku cynku nasilają uszkodzenia komórek nabłonka skóry poprzez zwiększenie wydzielania cytokin prozapalnych i egzosomów w makrofagach M1 po uszkodzeniu skóry indukowanym UVB

Typ badania: Badanie in vitro

Liczba cytowań: 11

Rok: 2024

Autorzy: Bour‐Jr Wang, Yu-Ying Chen, Huibin Chang, Rong-Jane Chen, Ying-Jan Wang, Yu-Hsuan Lee

Czasopismo: Particle and Fibre Toxicology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nanocząstki tlenku cynku mogą nasilać uszkodzenia i zapalenie skóry po ekspozycji na UVB, co podkreśla konieczność oceny bezpieczeństwa ich stosowania w kosmetykach.

Streszczenie: Nanocząstki tlenku cynku (ZnONPs) są szeroko stosowane w kosmetykach i kremach z filtrem UV. W badaniu wykazano, że ZnONPs nasilają uszkodzenia skóry myszy po ekspozycji na UVB, powodując zwiększoną utratę wody przez naskórek, śmierć komórek i pogrubienie nabłonka. Mechanistycznie, jednoczesna ekspozycja na ZnONPs i UVB prowadzi do zaburzeń lizosomalnych, dysfunkcji autofagii i zwiększonego wydzielania egzocytarnego, co przyspiesza polaryzację makrofagów M1. Wyniki sugerują nowy mechanizm toksyczności ZnONPs i potrzebę dalszej oceny ich bezpieczeństwa dla uszkodzonej skóry.

Cynk i skóra: aktualizacja

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 57

Rok: 2019

Autorzy: V. Glutsch, H. Hamm, M. Goebeler

Czasopismo: JDDG: Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Zaburzenia niedoboru cynku mogą prowadzić do chorób skóry, a doustna terapia cynkiem często skutkuje szybką poprawą kliniczną.

Streszczenie: Cynk jest kluczowym pierwiastkiem śladowym w rozwoju, różnicowaniu i wzroście tkanek. Jego homeostaza jest regulowana przez rodziny transporterów cynku (SLC). Zaburzenia metabolizmu cynku mogą prowadzić do chorób, które najczęściej objawiają się na skórze. Wrodzony niedobór cynku (acrodermatitis enteropathica) jest skutkiem mutacji w genie kodującym transporter ZIP4. Nabyty niedobór cynku jest rzadki, ale często nie jest rozpoznawany. Typowe są zmiany skórne w okolicach ust i kończyn. Potwierdzenie diagnozy opiera się na oznaczeniu cynku w osoczu i aktywności enzymów cynkozależnych. Leczenie cynkiem przynosi poprawę w ciągu kilku dni.

Wpływ suplementacji hydroksychlorkiem miedzi i cynku na rozwój kości, jakość skóry i parametry hematologiczne brojlerów

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 6

Rok: 2023

Autorzy: Tatiane S. dos Santos, K. Augusto, Yanming Han, M. Sartori, Julianna S Batistioli, Armando C Contin Neto, Raimundo G Ferreira Netto, L. H. Zanetti, Guilherme A M Pasquali, E. Muro, R. G. Araujo, R. M. Basso, V. Y. Guimarães, R. Takahira, W. Kim, J. Sartori

Czasopismo: Journal of animal physiology and animal nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niska dawka hydroksychlorku miedzi i średnia dawka hydroksychlorku cynku poprawiają rozwój kości i integralność skóry brojlerów, potencjalnie zapobiegając zaburzeniom kończyn.

Streszczenie: Badanie miało na celu ocenę wpływu różnych poziomów suplementacji miedzią (Cu) i cynkiem (Zn) w postaci siarczanów i hydroksychlorków na właściwości kości, wytrzymałość skóry i parametry hematologiczne brojlerów. Włączenie niskiego poziomu hydroksychlorku cynku poprawiało wytrzymałość skóry i mineralizację kości w porównaniu z wysokim poziomem. Wyniki sugerują, że hydroksychlorki mogą być alternatywą dla suplementów siarczanowych, a odpowiednia kombinacja Cu i Zn to strategia żywieniowa wspierająca zdrowie kości i skóry.

Niedobór cynku i suplementacja cynku w chorobach alergicznych

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 8

Rok: 2024

Autorzy: M. Maywald, Lothar Rink

Czasopismo: Biomolecules

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Niedobór cynku może sprzyjać rozwojowi alergii, a suplementacja cynku korzystnie wpływa na układ odpornościowy i łagodzi objawy alergiczne.

Streszczenie: W ostatnich dekadach obserwuje się wzrost częstości występowania chorób alergicznych. Dieta, w tym spożycie cynku, może mieć wpływ na rozwój i przebieg alergii. Najczęstsze alergie typu I wiążą się z produkcją IgE i cytokin Th2, a podobny profil obserwuje się w niedoborze cynku. Suplementacja cynku moduluje odpowiedź immunologiczną i łagodzi objawy alergii. Wyniki badań są różne ze względu na zróżnicowanie dawek i biodostępności suplementów oraz projektów badań, jednak obecna literatura wskazuje na związek niedoboru cynku z rozwojem alergii oraz korzystny wpływ suplementacji na układ odpornościowy.

Przegląd roli cynku jako skutecznego czynnika wzmacniającego odporność

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 12

Rok: 2022

Autorzy: Aniket Kanwar, Ajay Sharma

Czasopismo: Materials Today: Proceedings

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Cynk to niezbędny minerał, który wzmacnia odporność, wspiera zdrowie skóry i jest kluczowy dla ponad 300 enzymów.

Wpływ suplementacji cynku u osób starszych ze szczególnym uwzględnieniem masy mięśniowej, suchości skóry i mikrobioty jelitowej

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 2

Rok: 2023

Autorzy: Naoya Nakagawa, Tomoyuki Enokiya, S. Tochitani, Maki Nakahigashi, Keigo Nishida, Kazuya Ooi, Shosuke Kawanishi, Nagayasu Toyoda

Czasopismo: BPB Reports

Ranking czasopisma:

Główne wnioski: Suplementacja cynku u osób starszych może pomagać w utrzymaniu masy mięśniowej i funkcji bariery skórnej poprzez wpływ na mikrobiotę jelitową.

Streszczenie: Cynk jest jednym z najważniejszych pierwiastków śladowych obecnych w ponad 300 enzymach u człowieka. Ryzyko niedoboru cynku wzrasta z wiekiem i prowadzi do objawów takich jak osłabienie mięśni, zaburzenia odporności i opóźnione gojenie ran. W badaniu analizowano wpływ cynku na masę mięśniową, funkcję bariery skórnej i mikrobiotę jelitową u osób starszych. Suplementacja cynku zwiększała obwód łydki, zawartość wody w warstwie rogowej naskórka oraz liczebność bakterii z rodziny Rikenellaceae w mikrobiocie jelitowej. Wyniki sugerują, że cynk może odgrywać rolę w utrzymaniu masy mięśniowej u osób starszych poprzez wpływ na mikrobiotę.