Rapamycyna
Wpływ rapamycyny na starzenie, metabolizm i prewencję nowotworów

Spis treści
Podstawowe dane
Rapamycyna, inhibitor szlaku mTOR, jest badana jako potencjalny środek wspomagający zdrowe starzenie oraz prewencję nowotworów. Jej działanie obejmuje modulację metabolizmu komórkowego, poprawę funkcji mitochondrialnych oraz hamowanie proliferacji komórek nowotworowych, co może przekładać się na opóźnienie procesów starzenia i rozwoju chorób. Mimo obiecujących wyników badań przedklinicznych, wymaga dalszej walidacji w badaniach klinicznych.
Wpływ: Pozytywny
Główne obszary wpływu:
Poziom dowodów: Wstępne
Ryzyko interwencji: Podwyższone
Zanim zaczniesz wprowadzać w życie jakiekolwiek interwencje - przeczytaj nasz darmowy poradnik Droga ku długowieczności, aby zbudować solidne podstawy, które pozwolą Ci przygotować Twój spersonalizowany plan długowieczności i bezpiecznie go realizować.
PrzeczytajOpis działania
Rapamycyna działa przez hamowanie kompleksu mTORC1, kluczowego regulatora wzrostu komórkowego, metabolizmu i autofagii. Poprzez ograniczenie aktywności mTORC1, rapamycyna zmniejsza tempo proliferacji komórek, poprawia funkcje mitochondrialne oraz zwiększa autofagię, co przyczynia się do ochrony komórek przed uszkodzeniami. Jednocześnie może modulować układ immunologiczny, wpływając na równowagę między immunosupresją a immunostymulacją.
Potencjalne ryzyko
Ryzyko interwencji: Podwyższone
Rapamycyna jest na ogół dobrze tolerowana, jednak jej stosowanie wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych, szczególnie przy długotrwałej terapii lub wysokich dawkach. Efekty uboczne mogą obejmować zaburzenia gospodarki glukozowej, insulinooporność, podwyższone poziomy lipidów we krwi oraz zwiększone ryzyko infekcji związane z działaniem immunosupresyjnym.
- Insulinooporność i zaburzenia tolerancji glukozy
- Dyslipidemia, w tym podwyższone trójglicerydy
- Zwiększona podatność na infekcje
- Możliwe skutki uboczne ze strony układu pokarmowego (np. nudności)
- Ryzyko zaburzeń hematologicznych (np. obniżenie liczby leukocytów)
Przeciwwskazania
Rapamycyna nie jest zalecana dla osób z ciężką niewydolnością nerek lub wątroby oraz u pacjentów z aktywnymi zakażeniami. Nie powinna być stosowana w czasie ciąży i u osób z zaburzeniami układu odpornościowego, które mogą nasilać ryzyko powikłań.
- Ciężka niewydolność nerek
- Ciężka niewydolność wątroby
- Aktywne zakażenia bakteryjne, wirusowe lub grzybicze
- Ciąża i karmienie piersią
- Zaburzenia odporności, które mogą być nasilone przez immunosupresję
Szybkie fakty
Dawkowanie
Zazwyczaj 1–5 mg dziennie w badaniach klinicznych, dawka zależna od wskazań i tolerancji
Forma
Tabletki, kapsułki, roztwory do podawania doustnego
Czas działania
Efekty widoczne po kilku tygodniach stosowania; pełne działanie może wymagać miesięcy
Pora dnia
Preferowane stosowanie rano lub zgodnie z zaleceniami lekarza
Praktyczne wskazówki
Monitorowanie metabolizmu
Regularne badania poziomu glukozy i lipidów we krwi podczas terapii, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu
Unikanie zakażeń
Zachowanie ostrożności i unikanie kontaktu z osobami chorymi na infekcje; zgłaszanie wszelkich objawów infekcyjnych lekarzowi
Dostosowanie dawki
Indywidualizacja dawki w zależności od efektów terapeutycznych i tolerancji, szczególnie u osób starszych lub z chorobami współistniejącymi
Łączenie z innymi lekami
Unikanie jednoczesnego stosowania z innymi lekami immunosupresyjnymi bez nadzoru lekarza; konsultacja przy lekach wpływających na metabolizm rapamycyny
Dołącz do naszej grupy WhatsApp z botem AI, który przy wsparciu naszej społeczności i naszych ekspertów odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością
DołączGłówne obszary wpływu
Mózg
Rapamycyna wykazuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu w licznych modelach zwierzęcych, szczególnie w kontekście chorób neurodegeneracyjnych, urazów, udarów oraz starzenia. Najważniejsze korzyści to poprawa funkcji poznawczych, ochrona neuronów i zmniejszenie stanu zapalnego, choć większość danych pochodzi z badań przedklinicznych.
Choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera)
- Poprawa pamięci i uczenia się, redukcja odkładania amyloidu i tau
- Wspieranie usuwania uszkodzonych mitochondriów
- Hamowanie procesów zapalnych w mózgu
- Największe korzyści przy wczesnym podawaniu
- Nowoczesne systemy dostarczania (np. nanonośniki) zwiększają skuteczność i bezpieczeństwo terapii
Urazy i udary mózgu
- Zmniejszenie uszkodzeń neuronów i ograniczenie stanu zapalnego
- Poprawa wyników neurologicznych oraz wsparcie regeneracji po urazach i udarach
- Wpływ na mikroglej i astrocyty – przesunięcie w kierunku działania przeciwzapalnego
Starzenie się mózgu
- Hamowanie procesów starzenia się mózgu
- Poprawa funkcji poznawczych i zmniejszenie lęku
- Zapobieganie neurodegeneracji w modelach starzejących się zwierząt
Inne schorzenia
- W epilepsji: poprawa funkcjonowania bariery krew-mózg, zmniejszenie stanu zapalnego, ochrona neuronów
- W modelach zaburzeń poznawczych wywołanych przez czynniki zewnętrzne: poprawa pamięci i ograniczenie uszkodzeń
Ograniczenia i niepewności
- Brak badań klinicznych u ludzi z chorobami neurodegeneracyjnymi
- Skuteczność i bezpieczeństwo u ludzi pozostają nieznane
Prewencja nowotworów
Rapamycyna, inhibitor szlaku mTOR, jest szeroko badana pod kątem działania przeciwnowotworowego i potencjału w prewencji nowotworów. Badania na modelach zwierzęcych i wstępne dane kliniczne wskazują, że rapamycyna może skutecznie opóźniać rozwój nowotworów i wydłużać życie, zwłaszcza u osób z podwyższonym ryzykiem nowotworów.
Mechanizmy działania i skuteczność
- Opóźnianie rozwoju nowotworów: spowalnia proliferację komórek i hamuje progresję guzów, co prowadzi do opóźnienia wystąpienia nowotworów w modelach mysich, zarówno u zwierząt genetycznie predysponowanych, jak i poddanych działaniu kancerogenów
- Wpływ na długość życia: długoterminowe podawanie wydłuża życie myszy podatnych na nowotwory, głównie poprzez opóźnienie powstawania guzów
- Działanie immunomodulujące: w zależności od dawki działa immunosupresyjnie lub immunostymulująco, co może dodatkowo wspierać efekt przeciwnowotworowy
- Hamowanie szlaków nowotworowych: blokuje kluczowe szlaki sygnałowe (mTOR, STAT3, c-Myc, Wnt/beta-katenina) zaangażowane w rozwój i progresję nowotworów
Przegląd wyników badań na modelach zwierzęcych
- Myszy podatne na nowotwory: opóźnienie rozwoju guzów, wydłużenie życia
- Modele raka wątroby: skuteczna prewencja, brak efektu po rozwoju guza
- Modele raka piersi: redukcja liczby i wielkości guzów, hamowanie komórek macierzystych
- Modele raka jamy ustnej: hamowanie wzrostu i migracji komórek nowotworowych
Ograniczenia i perspektywy kliniczne
- Brak szeroko zakrojonych badań klinicznych – większość dowodów pochodzi z badań na zwierzętach
- Ograniczone dane kliniczne, choć obserwacje u pacjentów po przeszczepach sugerują efekt prewencyjny
- Potencjał szczególnie w grupach wysokiego ryzyka (genetyczna predyspozycja, aktywacja szlaku PI3K/mTOR)
Podsumowanie
- Rapamycyna wykazuje silny potencjał w prewencji nowotworów w badaniach przedklinicznych, głównie poprzez hamowanie proliferacji komórek i spowalnianie procesów starzenia
- Potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić skuteczność i bezpieczeństwo w prewencji nowotworów u ludzi
Metabolizm
Rapamycyna, inhibitor szlaku mTOR, jest szeroko badana pod kątem wpływu na metabolizm i starzenie. Wyniki badań są złożone: rapamycyna może zarówno poprawiać, jak i zaburzać metabolizm, w zależności od dawki, czasu stosowania, płci, wieku oraz stanu zdrowia.
Pozytywne efekty metaboliczne
- Poprawa funkcji mitochondriów: zwiększa wydajność oddychania mitochondrialnego, elastyczność metaboliczną i odporność na stres oksydacyjny w komórkach i modelach zwierzęcych, co może opóźniać starzenie i poprawiać zdrowie metaboliczne
- Redukcja stresu oksydacyjnego i poprawa autofagii: długotrwałe stosowanie obniża produkcję wolnych rodników, poprawia autofagię i zmniejsza uszkodzenia komórkowe związane z wiekiem
- Korzyści w chorobach metabolicznych: w modelach cukrzycy typu 2 poprawiała wrażliwość na insulinę, ograniczała przyrost masy ciała i redukowała stany zapalne, choć efekty zależały od indywidualnych cech modelu
Negatywne i złożone efekty
- Zaburzenia gospodarki glukozowej: krótkotrwałe lub przewlekłe stosowanie może prowadzić do insulinooporności, nietolerancji glukozy i podwyższenia poziomu cukru we krwi, szczególnie na początku terapii lub przy wysokich dawkach
- Dyslipidemia: może powodować zaburzenia gospodarki lipidowej, w tym wzrost poziomu trójglicerydów i zaburzenia metabolizmu tłuszczów
- Efekty zależne od płci, wieku i genotypu: odpowiedź metaboliczna jest silnie zróżnicowana w zależności od płci, wieku i cech genetycznych
Podsumowanie wybranych efektów metabolicznych rapamycyny
- Wydajność mitochondriów – poprawa (komórki, zwierzęta)
- Wrażliwość na insulinę – poprawa lub pogorszenie (zależne od czasu, modelu, dawki)
- Tolerancja glukozy – często pogorszenie (zwłaszcza na początku terapii)
- Metabolizm lipidów – często pogorszenie (wzrost TG, zaburzenia lipidowe)
- Stres oksydacyjny, autofagia – poprawa (długotrwałe stosowanie)
Wnioski
- Rapamycyna może korzystnie wpływać na metabolizm mitochondrialny i procesy starzenia, ale często wywołuje zaburzenia gospodarki glukozowej i lipidowej, zwłaszcza przy długotrwałym lub intensywnym stosowaniu
- Efekty są silnie zależne od indywidualnych czynników
- Potencjalne korzyści metaboliczne wymagają ostrożnego bilansowania z ryzykiem działań niepożądanych
Dane naukowe i źródła
Podsumowanie badań
Poziom dowodów: Wstępne
Liczba załączonych badań: 60
- Badanie na zwierzętach: 19 badań
- Badanie eksperymentalne: 15 badań
- Przegląd literatury: 10 badań
- Badanie in vitro: 7 badań
- Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 4 badania
- Metaanaliza: 2 badania
- Przegląd systematyczny: 2 badania
- Niezdefiniowany: 1 badanie
Finalny komentarz: Rapamycyna jest szeroko badana w kontekście jej wpływu na procesy starzenia, metabolizm oraz prewencję nowotworów, głównie na modelach zwierzęcych i w badaniach in vitro. Wyniki tych badań wskazują na potencjalne korzyści, takie jak wydłużenie życia, poprawa funkcji mitochondrialnych, opóźnienie rozwoju nowotworów oraz korzystny wpływ na funkcje poznawcze. Jednakże brak jest na tę chwilę szeroko zakrojonych randomizowanych badań kontrolowanych (RCT) na ludziach, które potwierdziłyby skuteczność i bezpieczeństwo rapamycyny w zastosowaniach klinicznych, zwłaszcza w profilaktyce starzenia i nowotworów.
Lista badań
Rapamycyna łagodzi uszkodzenia neuronów i moduluje aktywację mikrogleju po niedokrwieniu mózgu
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 4
Rok: 2024
Autorzy: Yue Zhang, Donghai Li, Hao Gao, Haiyu Zhao, Shengxiang Zhang, Ting Li
Czasopismo: Molecular neurobiology (1)
Główne wnioski: Rapamycyna redukuje uszkodzenia neuronów i zmienia aktywację mikrogleju po niedokrwieniu mózgu, potencjalnie oferując obiecujące podejście terapeutyczne do leczenia niedokrwiennych chorób naczyń mózgowych.
Streszczenie: Neurony i mikroglej są wrażliwe na mikrokrążenie mózgowe, a ich reakcje odgrywają kluczową rolę w procesach patologicznych, będąc jednocześnie głównymi komórkami docelowymi wielu leków stosowanych w leczeniu chorób mózgu. Rapamycyna wykazuje korzystne działanie w wielu chorobach; jednak nie jest jasne, czy może wpływać na uszkodzenia neuronów lub zmieniać aktywację mikrogleju po globalnym niedokrwieniu mózgu. W tym badaniu zastosowano globalne niedokrwienie mózgu w połączeniu z leczeniem rapamycyną u myszy CX3CR1^GFP/+ i zbadano wpływ rapamycyny na deficyt neuronów oraz aktywację mikrogleju. Wyniki wykazały, że rapamycyna zmniejszała utratę neuronów, neurodegenerację i uszkodzenia ultrastrukturalne po niedokrwieniu (badania histologiczne i TEM). Co ciekawe, rapamycyna tłumiła deramifikację i proliferację mikrogleju oraz zmniejszała jego gęstość. Barwienie immunofluorescencyjne wykazało, że rapamycyna przesuwała polaryzację mikrogleju w stronę stanu przeciwzapalnego. Ponadto rapamycyna hamowała również aktywację astrocytów. Analizy qRT-PCR wykazały istotne zmniejszenie czynników prozapalnych oraz wzrost czynników przeciwzapalnych po leczeniu rapamycyną. W efekcie testy behawioralne wykazały, że rapamycyna istotnie łagodziła uszkodzenia mózgu po udarze. Podsumowując, nasze badanie sugeruje, że rapamycyna zmniejszała uszkodzenia neuronów, zmieniała stan aktywacji mikrogleju i zapewniała bardziej korzystne środowisko immunologiczne w mózgu, co może być obiecującą strategią leczenia niedokrwiennych chorób naczyń mózgowych.
Zobacz badanieRapamycyna przywraca unaczynienie mózgu, metabolizm i barierę krew-mózg w modelu zapalnego starzenia
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 26
Rok: 2021
Autorzy: R. Towner, Rafal Gulej, M. Zalles, D. Saunders, N. Smith, M. Lerner, K. Morton, A. Richardson
Czasopismo: GeroScience (1)
Główne wnioski: Rapamycyna może pełnić terapeutyczną rolę w hamowaniu neurozapalenia przez normalizację unaczynienia mózgu, bariery krew-mózg oraz wybranych metabolitów w modelu zapalnego starzenia.
Streszczenie: Rapamycyna (RAPA) wykazuje właściwości neuroprotekcyjne w różnych patologiach neurozapalnych, w tym w starzeniu mózgu. Za pomocą technik rezonansu magnetycznego (MRI) zbadano wpływ RAPA w modelu zapalnego starzenia wywołanym lipopolisacharydem (LPS) w mózgach szczurów. Szczury otrzymywały sól fizjologiczną (kontrola), LPS lub LPS w połączeniu z RAPA (podawaną w pokarmie przez 6 tygodni). ASL MRI wykorzystano do pomiaru przepływu krwi w mózgu, MRS do oceny poziomu metabolitów, CE-MRI do oceny przepuszczalności bariery krew-mózg. Immunohistochemia potwierdziła neurozapalny charakter modelu. RAPA przywracała poziomy NF-κB i HIF-1α do normy. RAPA znacząco przywracała przepływ krwi w korze mózgowej po LPS (p < 0,05), ale nie w hipokampie. W hipokampie RAPA przywracała poziom kreatyny oraz N-acetyloasparaginianu po 6 tygodniach od LPS. Poziom mio-inozytolu zmniejszał się pod wpływem RAPA bezpośrednio po LPS. RAPA znacząco przywracała barierę krew-mózg po LPS zarówno w korze, jak i w hipokampie (p < 0,05). Zwiększała też procentową zmianę sygnału BOLD w korze po 3 tygodniach i w hipokampie po 6 tygodniach po LPS. Leczenie RAPA normalizowało poziomy markerów neuronalnych i makronaczyniowych (EphB2). Wyniki sugerują, że RAPA może odgrywać ważną rolę terapeutyczną w hamowaniu neurozapalenia poprzez normalizację unaczynienia mózgu, bariery krew-mózg i wybranych metabolitów, z wysokim potencjałem translacyjnym.
Zobacz badanieRapamycyna aktywuje mitofagię i łagodzi deficyty poznawcze oraz plastyczności synaptycznej w modelu myszy z chorobą Alzheimera
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 52
Rok: 2021
Autorzy: Hui Wang, Jingxuan Fu, Xinxin Xu, Zhuo Yang, Tao Zhang
Czasopismo: The journals of gerontology. Series A, Biological sciences and medical sciences (1)
Główne wnioski: Rapamycyna aktywuje mitofagię i łagodzi deficyty poznawcze oraz plastyczności synaptycznej u myszy z chorobą Alzheimera, co potencjalnie wskazuje na rolę mitofagii w usuwaniu uszkodzonych mitochondriów.
Streszczenie: Choroba Alzheimera (AD) jest przewlekłą chorobą neurodegeneracyjną, charakteryzującą się uszkodzeniem funkcji poznawczych i plastyczności synaptycznej. Rapamycyna jest aktywatorem autofagii/mitofagii, odgrywającym ważną rolę w rozpoznawaniu i degradacji uszkodzonych mitochondriów. Celem tego badania było zbadanie wpływu rapamycyny na deficyty poznawcze i plastyczności synaptycznej indukowane przez AD oraz określenie, czy mechanizm ten związany jest z mitofagią. Wyniki wykazały, że rapamycyna zwiększała mitofagię zależną od parkiny i sprzyjała fuzji mitofagosomów i lizosomów w hipokampie myszy APP/PS1. Rapamycyna poprawiała zdolności uczenia się i pamięci, plastyczność synaptyczną oraz ekspresję białek synaptycznych, hamowała apoptozę zależną od cytochromu C, zmniejszała stres oksydacyjny i przywracała funkcje mitochondrialne u myszy APP/PS1. Dane sugerują, że rapamycyna skutecznie łagodzi zachowania przypominające AD i deficyty plastyczności synaptycznej u tych myszy, co związane jest ze zwiększoną mitofagią. Nasze wyniki mogą odkrywać istotną funkcję mitofagii w eliminacji uszkodzonych mitochondriów, co łagodzi patologię związaną z chorobą Alzheimera.
Zobacz badanieWpływ i mechanizm działania rapamycyny na deficyty poznawcze w modelach zwierzęcych choroby Alzheimera: przegląd systematyczny i metaanaliza badań przedklinicznych
Typ dowodu: Metaanaliza
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: Jie Cai, Danni Xie, Fanjing Kong, Zhenwei Zhai, Zhishan Zhu, Yanru Zhao, Ying Xu, Tao Sun
Czasopismo: Journal of Alzheimer's Disease (1)
Główne wnioski: Leczenie rapamycyną poprawia zdolności uczenia się i pamięci w modelach zwierzęcych choroby Alzheimera poprzez redukcję odkładania się płytek związanych z wiekiem oraz wspomaganie autofagii.
Streszczenie: Tło: Choroba Alzheimera (AD), najczęstsza postać demencji, pozostaje chorobą trudną do zdiagnozowania, a obecnie brak skutecznych leków całkowicie ją leczących. Wykazano, że rapamycyna opóźnia proces starzenia u myszy i poprawia zdolności uczenia się i pamięci w modelach zwierzęcych AD. Cel: Głównym celem tego przeglądu systematycznego i metaanalizy było zbadanie efektów i mechanizmów działania rapamycyny na modelach zwierzęcych AD poprzez analizę wskaźników behawioralnych i cech patologicznych. Metody: Przeszukano sześć baz danych i wybrano 13 badań zgodnie z kryteriami. Trzech autorów niezależnie oceniało literaturę i jakość metodologiczną. Wykonano analizy podgrup dla różnych modeli, dawek i częstotliwości podawania. Wyniki: Test Morris Water Maze wykazał skrócenie czasu ucieczki o 15,60 sekundy pod wpływem rapamycyny, co wskazuje na poprawę uczenia się, oraz wzrost liczby przebytych platform o 1,53 raza, co świadczy o poprawie pamięci. Wnioski: Rapamycyna zmniejszała odkładanie się blaszek przez obniżenie produkcji AβPP i aktywności β- oraz γ-sekretazy, zwiększała oczyszczanie amyloidu β przez promowanie autofagii oraz zmniejszała hiperfosforylację tau przez wzrost poziomu enzymu degradującego insulinę.
Zobacz badaniePrzewlekłe podawanie rapamycyny przywraca integralność i funkcje naczyń mózgowych przez aktywację syntazy NO i poprawia pamięć u objawowych myszy z modelem choroby Alzheimera
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 189
Rok: 2013
Autorzy: Ai-Ling Lin, Wei Zheng, J. Halloran, R. Burbank, S. Hussong, M. Hart, M. Javors, Y. Shih, E. Muir, R. S. Fonseca, R. Strong, A. Richardson, J. Lechleiter, P. Fox, V. Galvan
Czasopismo: Journal of Cerebral Blood Flow & Metabolism (1)
Główne wnioski: Przewlekłe leczenie rapamycyną po wystąpieniu objawów choroby Alzheimera przywraca integralność i funkcje naczyń mózgowych oraz poprawia funkcje poznawcze i pamięć u objawowych myszy.
Zobacz badanieRapamycyna i choroba Alzheimera: czas na badanie kliniczne?
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 135
Rok: 2019
Autorzy: M. Kaeberlein, V. Galvan
Czasopismo: Science Translational Medicine (1)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje obiecujące efekty w modelach zwierzęcych neurodegeneracji i starzenia, ale nie przeprowadzono żadnych badań klinicznych u pacjentów z chorobą Alzheimera.
Streszczenie: W tej perspektywie autorzy postulują, że kliniczne badania rapamycyny u pacjentów z chorobą Alzheimera są od dawna potrzebne. Lek rapamycyna wykazuje korzystne efekty w wielu modelach zwierzęcych neurodegeneracji i starzenia, w tym modelach mysich choroby Alzheimera. Mimo silnych dowodów przedklinicznych, żadne badania kliniczne nie sprawdzały rapamycyny ani innych inhibitorów mTOR u pacjentów z AD. Autorzy argumentują, że takie badania powinny zostać przeprowadzone.
Zobacz badanieLeczenie rapamycyną w modelach zwierzęcych urazów mózgu; przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ dowodu: Metaanaliza
Liczba cytowań: 2
Rok: 2023
Autorzy: Mohammad Kiah, Amir Azimi, Razieh Hajisoltani, Mahmoud Yousefifard1
Czasopismo: Archives of Academic Emergency Medicine (1)
Główne wnioski: Leczenie rapamycyną znacząco zmniejsza apoptozę i stan zapalny u gryzoni z urazem mózgu, poprawiając status neurologiczny, ale nie przywracając sprawności ruchowej.
Streszczenie: Wprowadzenie: W związku z potencjałem poprawy funkcji i stanu neurologicznego w urazie mózgu po zastosowaniu rapamycyny, przegląd systematyczny i metaanaliza miały na celu ocenę skuteczności leczenia rapamycyną w modelach zwierzęcych urazu mózgu. Metody: Przeszukano bazy Medline, Embase, Scopus i Web of Science do 1 lipca 2023. Dwóch niezależnych badaczy dokonało selekcji artykułów. Oceniono wskaźniki apoptozy, stanu zapalnego, lokomocji i statusu neurologicznego. Wyniki: Analiza połączonych danych wykazała istotną redukcję liczby komórek apoptotycznych i markerów zapalnych oraz poprawę statusu neurologicznego u gryzoni z TBI. Nie obserwowano poprawy w teście chwytu. Wnioski: Dowody o niskiej do umiarkowanej jakości wskazują na istotne zmniejszenie markerów apoptozy i stanu zapalnego oraz poprawę stanu neurologicznego po rapamycynie u gryzoni z TBI, bez poprawy funkcji ruchowej.
Zobacz badanieRapamycyna poprawia zaburzenia poznawcze wywołane sewofluranem u starych szczurów poprzez aktywację autofagii przez szlak TLR4/MyD88/NF-κB
Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 12
Rok: 2019
Autorzy: Yan Li, Lidan Liu, Yue Tian, Jin Zhang
Czasopismo: Molecular Medicine Reports (2)
Główne wnioski: Rapamycyna poprawia zaburzenia poznawcze wywołane sewofluranem u starych szczurów przez łagodzenie uszkodzeń mózgu, hamowanie apoptozy i aktywację autofagii poprzez szlak TLR4/MyD88/NF-κB.
Streszczenie: Celem badania było określenie ochronnego wpływu rapamycyny na zaburzenia poznawcze wywołane sewofluranem u starych szczurów oraz jej wpływu na białka związane z autofagią i mechanizmy regulacyjne szlaku TLR4/MyD88/NF-κB. Szczury przydzielono do pięciu grup, w tym grupa kontrolna, sewofluranu, przed leczeniem rapamycyną, inhibitor TLR4 oraz inhibitor autofagii 3MA. Test labiryntu wodnego oceniał funkcje poznawcze. Analizy histologiczne, TUNEL, ELISA, western blot oraz RT-qPCR służyły do oceny uszkodzeń tkanki mózgowej, apoptozy, markerów stanu zapalnego, ekspresji białek autofagii i aktywności szlaku TLR4/MyD88/NF-κB. Wyniki wykazały, że rapamycyna łagodziła zaburzenia poznawcze, ograniczała uszkodzenia tkanki mózgowej, hamowała apoptozę i aktywowała autofagię poprzez szlak TLR4/MyD88/NF-κB.
Zobacz badanieRapamycyna odpowiada na chorobę Alzheimera: potencjalna terapia translacyjna
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 15
Rok: 2023
Autorzy: Si-Jia Hou, Sheng-Xiao Zhang, Yang Li, Sui-yi Xu
Czasopismo: Clinical Interventions in Aging (1)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje potencjał w spowalnianiu postępu choroby Alzheimera przez redukcję odkładania amyloidu, hamowanie hiperfosforylacji tau, utrzymanie funkcji mózgu u nosicieli genu APOE4 oraz redukcję przewlekłego zapalenia.
Streszczenie: Choroba Alzheimera (AD) to sporadyczna lub dziedziczna choroba neurodegeneracyjna o powolnym początku z postępującym upośledzeniem funkcji poznawczych. Mimo licznych badań brak skutecznych leków odwracających objawy i patologię AD. Rapamycyna jako inhibitor mTOR wykazuje korzystny wpływ w modelach zwierzęcych i komórkowych, zarówno przed wystąpieniem objawów, jak i we wczesnym stadium. Opóźnia postęp AD poprzez redukcję odkładania β-amyloidu, hamowanie hiperfosforylacji tau, utrzymywanie funkcji mózgu u nosicieli APOE ε4, eliminację przewlekłego stanu zapalnego i poprawę funkcji poznawczych.
Zobacz badanieRapamycyna hamuje starzenie się mózgu u szczurów OXYS z przyspieszonym starzeniem
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 60
Rok: 2013
Autorzy: N. Kolosova, Anton O. Vitovtov, N. Muraleva, A. Akulov, N. Stefanova, M. Blagosklonny
Czasopismo: Aging (Albany NY) (2)
Główne wnioski: Niskie przewlekłe dawki rapamycyny mogą hamować starzenie się mózgu u szczurów OXYS, poprawiając zachowanie i zapobiegając neurodegeneracji bez wywoływania toksyczności.
Streszczenie: Starzenie się komórkowe i organizmalne jest częściowo napędzane przez szlak mTOR, a rapamycyna wydłuża życie u C. elegans, Drosophila i myszy. Badano wpływ rapamycyny na starzenie się mózgu szczurów OXYS, które wcześnie wykazują cechy starzenia i deficyty poznawcze. Leczenie rapamycyną poprawiało zachowanie, zmniejszało lęk i zapobiegało zmianom strukturalnym w mózgu. Rapamycyna redukowała poziom białka Tau i jego fosforylację oraz liczbę ognisk demielinizacji. Nie obserwowano toksyczności.
Zobacz badanieWpływ rapamycyny na wiązanie insuliny przez komórki śródbłonka mózgu oraz transport przez barierę krew–mózg
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 1
Rok: 2021
Autorzy: S. Nguyen, W. Banks, E. Rhea
Czasopismo: Medical Sciences (1)
Główne wnioski: Rapamycyna może poprawiać funkcje poznawcze przez zmianę sygnalizacji insulinowej w komórkach śródbłonka mózgu, a nie przez bezpośredni wpływ na transport insuliny przez barierę krew–mózg.
Streszczenie: Rapamycyna jest egzogennym związkiem poprawiającym funkcje poznawcze w modelach mysich AD i regulującym szlaki sygnałowe receptora insuliny. Insulina poprawia funkcje poznawcze w modelach gryzoni. Przeprowadzono pomiary wpływu rapamycyny na poziomy czynników surowicy, sygnalizację insulinową, wiązanie naczyniowe i farmakokinetykę transportu przez barierę krew–mózg. Przewlekła rapamycyna zmieniała poziomy czynników surowiczych oraz sygnalizację receptorów insulinowych w śródbłonku, ale nie wpływała istotnie na transport insuliny przez BBB.
Zobacz badanieWstępne podanie rapamycyny łagodzi uszkodzenie niedokrwienno-reperfuzyjne mózgu w sposób zależny od dawki przez hamowanie autofagii i szlaku NFκB u szczurów
Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 9
Rok: 2020
Autorzy: Liru Li, Jie Huang
Czasopismo: Dose-Response (2)
Główne wnioski: Wstępne podanie rapamycyny poprawia funkcje pamięciowe i zmniejsza uszkodzenie niedokrwienno-reperfuzyjne mózgu u szczurów przez hamowanie aktywności autofagicznych i szlaku NFκB.
Streszczenie: Rapamycyna łagodzi uszkodzenia niedokrwienno-reperfuzyjne mózgu, ale jej mechanizm działania jest kontrowersyjny. Badanie oceniało molekularne mechanizmy działania rapamycyny u szczurów. Wstępne podanie rapamycyny poprawiało funkcje pamięci po I/R, redukowało rozmiar zawału i ekspresję markerów uszkodzenia, a także poziomy LC-3 i NFκB, wskazując, że działanie ochronne zależy od hamowania autofagii i aktywności NFκB.
Zobacz badaniePojedyncza dawka rapamycyny zwiększa metabolizm glukozy w mózgu, ale zmniejsza gęstość synaptyczną u szczurów Long-Evans: badanie obrazowe PET
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Frederik Gudmundsen, Zhen Li, Christina Baun, Jonas E. Svensson, Niels Langkjær, M. Palner, P. Plavén-Sigray
Czasopismo: bioRxiv ()
Główne wnioski: Pojedyncza dawka rapamycyny zwiększa metabolizm glukozy w mózgu, ale zmniejsza gęstość synaptyczną u szczurów Long-Evans, sugerując wielowymiarowe efekty w mózgu.
Streszczenie: Rapamycyna, inhibitor mTOR, wykazuje potencjał neuroprotekcyjny w badaniach przedklinicznych. Zmniejszony metabolizm glukozy w mózgu i utrata gęstości synaptycznej są cechami choroby Alzheimera, które można mierzyć za pomocą obrazowania PET. Badano wpływ pojedynczej dawki rapamycyny na metabolizm glukozy i gęstość synaptyczną w mózgach szczurów Long-Evans. Rapamycyna istotnie zwiększała pobór glukozy w wielu obszarach mózgu, ale równocześnie zmniejszała gęstość synaptyczną po 24 godzinach, wskazując na złożone działanie w mózgu i potencjalną przydatność markerów PET w przyszłych badaniach klinicznych.
Zobacz badanieNanostrukturalne nośniki lipidowe dekorowane transferyną (NLC) jako obiecujący system dostarczania rapamycyny w chorobie Alzheimera: badanie in vivo
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 10
Rok: 2022
Autorzy: F. Khonsari, M. Heydari, M. Sharifzadeh, H. Valizadeh, R. Dinarvand, F. Atyabi
Czasopismo: Biomaterials advances (1)
Główne wnioski: Nanostrukturalne nośniki lipidowe dekorowane transferyną wykazują potencjał jako bezpieczny i skuteczny system dostarczania rapamycyny do mózgu, poprawiając pamięć i neuroprotekcję w chorobie Alzheimera.
Zobacz badanieRapamycyna i choroba Alzheimera: miecz obosieczny?
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 76
Rok: 2019
Autorzy: Julian M. Carosi, T. Sargeant
Czasopismo: Autophagy (1)
Główne wnioski: Rapamycyna może być użyteczna we wczesnych stadiach choroby Alzheimera, jednak jej stosowanie w późniejszych stadiach może nasilić uszkodzenia mózgu.
Streszczenie: Liczne badania wskazują, że hamowanie szlaku MTOR przez rapamycynę redukuje objawy neuropatologiczne AD w modelach zwierzęcych. Jednak interwencje rozpoczynano przed lub we wczesnych stadiach patologii. W późniejszych stadiach, gdy dochodzi do uszkodzeń lizosomalnych, leczenie rapamycyną może nasilać te zmiany. Autorzy podsumowują, że rapamycyna powinna być rozważana tylko u osób we wczesnym stadium AD.
Zobacz badanieRapamycyna i choroba Alzheimera: hipoteza skutecznego zastosowania rapamycyny w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 22
Rok: 2023
Autorzy: Julian M. Carosi, T. Sargeant
Czasopismo: Autophagy (1)
Główne wnioski: Rapamycyna może mieć potencjał w zapobieganiu chorobie Alzheimera przy zastosowaniu we wczesnym stadium, jednak skuteczność zależy od zdolności degradacyjnych lizosomów w mózgu.
Streszczenie: Autorzy podsumowują najnowsze badania dotyczące zastosowania rapamycyny w leczeniu choroby Alzheimera (AD) i wyjaśniają, że skuteczność leczenia zależy od możliwości degradacyjnych lizosomów. Wskazują, że rapamycyna może być skuteczna w zapobieganiu AD, jeśli zostanie wdrożona odpowiednio wcześnie, natomiast nie jest efektywna w redukcji istniejącej patologii amyloidowej u zwierząt.
Zobacz badanieWpływ rapamycyny na starzenie się i choroby związane z wiekiem – przeszłość i przyszłość
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 188
Rok: 2020
Autorzy: R. Selvarani, Sabira Mohammed, A. Richardson
Czasopismo: GeroScience (1)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje silne dowody na wydłużanie życia i redukcję chorób związanych z wiekiem u myszy, sugerując potencjalne zastosowanie w leczeniu choroby Alzheimera.
Streszczenie: W 2009 roku wykazano, że rapamycyna wydłuża życie myszy nawet przy podaniu w starszym wieku, co zmieniło postrzeganie procesu starzenia. Przez ostatnią dekadę pojawiło się wiele raportów o wpływie rapamycyny na starzenie, choroby, funkcje fizjologiczne i procesy biochemiczne u myszy. Autorzy podsumowują silne dowody na pozytywny wpływ rapamycyny na długość życia, choroby serca, ośrodkowy układ nerwowy, układ odpornościowy i starzenie komórek.
Zobacz badanieRapamycyna poprawia pamięć rozpoznawczą i normalizuje poziomy aminokwasów oraz amin w zakręcie zębatym hipokampa u dorosłych szczurów eksponowanych na etanol w okresie noworodkowym
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 12
Rok: 2021
Autorzy: Malgorzata Lopatynska-Mazurek, A. Pankowská, E. Gibuła-Tarłowska, R. Pietura, J. Kotlinska
Czasopismo: Biomolecules (1)
Główne wnioski: Rapamycyna poprawia długotrwałą pamięć rozpoznawczą i normalizuje poziomy aminokwasów oraz amin w hipokampie dorosłych szczurów narażonych na etanol w okresie noworodkowym.
Streszczenie: Szlak mTOR odgrywa rolę w plastyczności synaptycznej przez regulację syntezy białek. Badano wpływ prewencyjnego podania rapamycyny na rozwój deficytów pamięci rozpoznawczej u dorosłych szczurów narażonych na etanol w okresie noworodkowym. Rapamycyna odwracała zaburzenia pamięci wywołane przez etanol i normalizowała poziomy aminokwasów oraz amin w hipokampie, szczególnie u samców.
Zobacz badanieRapamycyna działa przeciwpadaczkowo poprzez przywrócenie funkcji bariery krew–mózg, równoważenie subpopulacji limfocytów T oraz hamowanie apoptozy neuronów
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 2
Rok: 2023
Autorzy: Pusong Xie, Shaobo Zhu, Huowang Zhou, Runtao Fang, Jinling Zhuang, Jiefang Wen, Miaoxiong Yang, Jinshui He
Czasopismo: Discovery medicine (1)
Główne wnioski: Rapamycyna może zmniejszać napady padaczkowe poprzez przywrócenie funkcji bariery krew–mózg, redukcję stanu zapalnego, równoważenie subpopulacji limfocytów T oraz hamowanie apoptozy neuronów i komórek glejowych w padaczce płata skroniowego.
Streszczenie: Rapamycyna jako inhibitor mTOR wykazuje działanie przeciwpadaczkowe. W modelu padaczki u szczurów podawanie rapamycyny obniżało poziomy białek związanych z barierą krew–mózg, cytokin zapalnych oraz wpływało na populacje limfocytów T. Ograniczała apoptozę neuronów i komórek glejowych w płacie skroniowym.
Zobacz badanieWpływ rapamycyny na starzenie się z użyciem rapamycyny i jej pochodnych u ludzi: przegląd systematyczny
Typ dowodu: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 26
Rok: 2024
Autorzy: Deborah J W Lee, Ajla Hodzic Kuerec, Andrea B. Maier
Czasopismo: The lancet. Healthy longevity (1)
Główne wnioski: Rapamycyna i jej pochodne poprawiają parametry fizjologiczne związane ze starzeniem w układzie odpornościowym, sercowo-naczyniowym i skórnym, bez istotnych efektów w układzie hormonalnym, mięśniowym czy neurologicznym.
Zobacz badaniePrewencja nowotworów za pomocą rapamycyny
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 39
Rok: 2023
Autorzy: M. Blagosklonny
Czasopismo: Oncotarget (2)
Główne wnioski: Rapamycyna i jej pochodne skutecznie opóźniają rozwój nowotworów poprzez oddziaływanie na komórki przednowotworowe oraz spowalnianie starzenia organizmu.
Streszczenie: Rapamycyna (sirolimus) i inne rapalogi (ewerolimus) to leki przeciwnowotworowe i przeciwstarzeniowe, które opóźniają rozwój nowotworów zarówno przez bezpośrednie oddziaływanie na komórki przednowotworowe, jak i pośrednio, poprzez spowalnianie procesu starzenia organizmu. Nowotwory to choroby związane z wiekiem, a więc, w przenośni, spowalniając czas (i starzenie), rapamycyna może opóźnić wystąpienie nowotworu. W wielu mysi modelach rapamycyna konsekwentnie i powtarzalnie zapobiega rozwojowi nowotworów. Rapamycyna spowalnia proliferację komórek i postęp nowotworzenia, co opóźnia wystąpienie raka u myszy podatnych genetycznie oraz po ekspozycji na czynniki rakotwórcze. Dane dotyczące stosowania rapamycyny i ewerolimusu u pacjentów po przeszczepach narządów są zgodne z ich działaniem prewencyjnym w odniesieniu do raka. Zaproponowano leczenie rapamycyną w celu zapobiegania rakowi płuca u palaczy i byłych palaczy. Wskazane są badania kliniczne w populacjach wysokiego ryzyka.
Zobacz badanieImmunologiczne i zależne od dawki efekty rapamycyny oraz jej rola w chemoprewencji
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 13
Rok: 2022
Autorzy: A. O'Shea, F. Valdera, Daniel C. Ensley, T. Smolinsky, Jessica L. Cindass, P. K. Kemp Bohan, Annelies T Hickerson, E. Carpenter, P. McCarthy, A. Adams, T. Vreeland, G. Clifton, G. Peoples
Czasopismo: Clinical immunology (1)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje zarówno działanie immunosupresyjne, jak i immunostymulujące, przy czym jej skuteczność zależy od dawki i schematu podawania, i może znaleźć zastosowanie jako środek chemoprewencyjny w nowotworach niskiego stopnia oraz stanach przednowotworowych.
Zobacz badanieRapamycyna celuje w STAT3 i wpływa na c-Myc hamując wzrost guza
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 45
Rok: 2021
Autorzy: Le Sun, Yu Yan, Heng Lv, Jianlong Li, Zhiyuan Wang, Kun Wang, Lin Wang, Yunxia Li, Hong Jiang, Yaoyang Zhang
Czasopismo: Cell chemical biology (1)
Główne wnioski: Rapamycyna hamuje wzrost nowotworu poprzez bezpośrednie oddziaływanie na STAT3 i c-Myc, dostarczając cennych informacji na temat rozwoju inhibitorów STAT3 w terapii przeciwnowotworowej.
Zobacz badanieDługotrwałe leczenie myszy z mutacją PTEN niskimi dawkami rapamycyny wydłuża życie i opóźnia rozwój nowotworów
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 14
Rok: 2022
Autorzy: Priyanka Tibarewal, V. Rathbone, Georgia Constantinou, Wayne P. Pearce, Mahreen Adil, Zofia Varyova, L. Folkes, Alix Hampson, G. Classen, Adriana Alves, Sara Carvalho, C. Scudamore, B. Vanhaesebroeck
Czasopismo: The Journal of Pathology (1)
Główne wnioski: Leczenie niską dawką rapamycyny wydłuża życie i opóźnia rozwój guzów u myszy z utratą genu PTEN, co sugeruje potencjalne zastosowanie w prewencji nowotworów u ludzi z PHTS i rakiem sporadycznym z wczesną aktywacją szlaku PI3K.
Streszczenie: PTEN to jeden z najczęściej inaktywowanych genów supresorowych w nowotworach. W pracy oceniono wpływ długotrwałego podawania niskiej dawki rapamycyny u myszy z utratą PTEN. Leczenie było dobrze tolerowane, wydłużało przeżycie i opóźniało rozwój różnych zmian proliferacyjnych, w tym guzów żołądkowo-jelitowych, tarczycy i przerostu endometrium. Wyniki sugerują potencjał prewencyjny rapamycyny u ludzi z PHTS oraz w nowotworach z wczesną aktywacją szlaku PI3K.
Zobacz badaniePrzeciwnowotworowy efekt niskiej dawki rapamycyny w transgenicznym modelu myszy z rakiem wątroby
Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 3
Rok: 2022
Autorzy: H. Lee, Joon Ye Kim, S. Ro, M. Kim, Haeryoung Kim, D. Joo
Czasopismo: Yonsei Medical Journal (2)
Główne wnioski: Niska dawka rapamycyny może skutecznie zapobiegać rozwojowi raka wątroby, lecz może być nieskuteczna jako terapia po powstaniu guza u myszy transgenicznych.
Streszczenie: Badano, czy niska dawka rapamycyny jest skuteczna w zapobieganiu rozwojowi raka wątroby oraz leczeniu po jego powstaniu. U myszy leczonych rapamycyną przed powstaniem guza obserwowano wyraźne zahamowanie wzrostu nowotworu. Natomiast po pojawieniu się guza rapamycyna nie wykazała już istotnego działania przeciwnowotworowego.
Zobacz badanieRapamycyna wydłuża maksymalną długość życia u myszy podatnych na nowotwory
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 241
Rok: 2010
Autorzy: V. Anisimov, M. Zabezhinski, I. Popovich, T. Piskunova, A. V. Semenchenko, M. Tyndyk, M. Yurova, M. Antoch, M. Blagosklonny
Czasopismo: The American journal of pathology (1)
Główne wnioski: Rapamycyna wydłuża życie i hamuje karcynogenezę u myszy podatnych na nowotwory poprzez spowolnienie starzenia organizmu i redukcję powstawania oraz wielkości guzów.
Streszczenie: Inhibitor mTOR rapamycyna zapobiega przyrostowi masy ciała, spowalnia tempo starzenia, wydłuża życie i hamuje rozwój nowotworów u myszy transgenicznych HER-2/neu. Istotnie opóźniała pojawianie się nowotworów oraz zmniejszała liczbę i wielkość guzów.
Zobacz badanieRapamycyna zapobiega utracie pęcherzyków jajnikowych wywołanej cyklofosfamidem i potencjalnie hamuje proliferację guza w modelu myszy z rakiem piersi
Typ dowodu: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 7
Rok: 2024
Autorzy: Yuji Tanaka, T. Amano, Akiko Nakamura, Fumi Yoshino, A. Takebayashi, Akimasa Takahashi, Hiroyuki Yamanaka, Ayako Inatomi, Tetsuro Hanada, Y. Yoneoka, S. Tsuji, Takashi Murakami
Czasopismo: Human Reproduction (Oxford, England) (1)
Główne wnioski: Połączenie rapamycyny i cyklofosfamidu może zmniejszać toksyczność jajnikową oraz potencjalnie hamować wzrost guza u pacjentek z rakiem piersi.
Streszczenie: Codzienne podawanie rapamycyny i cyklicznego cyklofosfamidu hamowało utratę pęcherzyków pierwotnych jajnika i sugerowało możliwość dodatkowego działania przeciwnowotworowego w modelu myszy z rakiem piersi. Rapamycyna hamowała aktywację szlaku mTOR w jajnikach i guzach, zmniejszała proliferację komórek nowotworowych i chroniła rezerwę jajnikową.
Zobacz badanieWydłużenie życia i prewencja nowotworów u myszy transgenicznych HER-2/neu leczonych niskimi dawkami rapamycyny podawanymi okresowo
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 71
Rok: 2014
Autorzy: I. Popovich, V. Anisimov, M. Zabezhinski, A. V. Semenchenko, M. Tyndyk, M. Yurova, M. Blagosklonny
Czasopismo: Cancer Biology & Therapy (2)
Główne wnioski: Niskie, okresowe dawki rapamycyny mogą wydłużać życie i opóźniać rozwój nowotworów u myszy podatnych na nowotwory, jednak relacja między wydłużeniem życia a prewencją nowotworów jest złożona.
Zobacz badanieRapamycyna hamuje wzrost komórek raka jamy ustnej poprzez promowanie stresu oksydacyjnego oraz hamowanie szlaków ERK1/2, NF-κB i beta-kateniny
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 9
Rok: 2022
Autorzy: A. Semlali, Sofia Papadakos, Camille Contant, Ikram Zouaoui, M. Rouabhia
Czasopismo: Frontiers in Oncology (2)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje potencjał jako strategia leczenia i prewencji raka jamy ustnej poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych i promowanie apoptozy przez stres oksydacyjny oraz tłumienie szlaków promujących nowotworzenie.
Zobacz badanieRapamycyna hamuje cechy stemness komórek nabłonka gruczołu mlekowego w przednowotworowych tkankach myszy transgenicznych MMTV-ErbB2
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 0
Rok: 2018
Autorzy: Xiaohe Yang, Qingxia Zhao, Ab Parris, E. Howard, Ming Zhao, Zhiying Guo, Y. Xing, Zhikun Ma
Czasopismo: Cancer Research (1)
Główne wnioski: Rapamycyna skutecznie hamuje rozwój guzów gruczołu mlekowego wywołanych przez ErbB2 u myszy, potencjalnie obniżając ryzyko raka piersi.
Streszczenie: Rapamycyna, dobrze poznany inhibitor mTOR, hamuje karcynogenezę piersi na różnych etapach, w tym inicjacji, inwazji i przerzutowania, w modelach zwierzęcych. Zmniejsza objętość i masę guzów oraz hamuje rozwój morfologiczny gruczołu mlekowego, populacje komórek macierzystych oraz szlaki sygnałowe odpowiedzialne za nowotworzenie.
Zobacz badanieSelektywna synergia rapamycyny w połączeniu z metioninazą wobec komórek nowotworowych w porównaniu z komórkami prawidłowymi
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 11
Rok: 2024
Autorzy: Daniel Ardjmand, Yutaro Kubota, Motokazu Sato, Q. Han, Kohei Mizuta, Sei Morinaga, Robert M. Hoffman
Czasopismo: AntiCancer Research (2)
Główne wnioski: Rapamycyna i rMETase wykazują synergistyczny efekt wobec komórek raka jelita grubego, co sugeruje możliwość skutecznej terapii celowanej.
Streszczenie: W połączeniu rapamycyna i rMETase wykazują synergistyczne, przeciwnowotworowe działanie wobec komórek raka jelita grubego, nie wpływając negatywnie na komórki prawidłowe. Połączenie tych leków może być skuteczną strategią terapii celowanej.
Zobacz badanieRapamycyna wywołuje zmiany fenotypowe w komórkach raka jamy ustnej, które mogą sprzyjać odpowiedziom limfocytów T
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Amirmoezz Yonesi, K. Tomihara, Danki Takatsuka, H. Tachinami, Manabu Yamazaki, Amir Reza Younesi Jadidi, M. Takaichi, S. Imaue, K. Fujiwara, Shin-Ichi Yamada, J. Tanuma, Makoto Noguchi
Czasopismo: Biomedicines (1)
Główne wnioski: Rapamycyna w leczeniu raka jamy ustnej może wywoływać bezpośrednie efekty przeciwnowotworowe oraz immunomodulujące, poprzez hamowanie aktywności mTOR i wzmacnianie odpowiedzi immunologicznej.
Streszczenie: Leczenie rapamycyną hamowało proliferację komórek raka jamy ustnej, zwiększało apoptozę i ekspresję cząsteczek powierzchniowych sprzyjających odpowiedziom limfocytów T. U myszy zmniejszało wzrost guza oraz zwiększało odsetek komórek odpornościowych, w tym limfocytów CD4+ i CD8+, oraz komórek dendrytycznych.
Zobacz badanieRapamycyna jako potencjalny lek alternatywny w raku płaskonabłonkowym dziąsła Ca9-22: wpływ na cykl komórkowy, apoptozę i profil genetyczny autofagii
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Sofia Papadakos, Hawraa Issa, Abdulaziz Alamri, Abdullah Alamri, A. Semlali
Czasopismo: Pharmaceuticals (1)
Główne wnioski: Rapamycyna ma potencjał jako środek kliniczny do leczenia raka dziąsła Ca9-22, hamując wzrost komórek i indukując apoptozę, autofagię oraz stres komórkowy.
Zobacz badanieResweratrol wzmacnia przeciwnowotworowe efekty rapamycyny w raku brodawkowatym tarczycy: udział szlaku PI3K/AKT/mTOR
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 42
Rok: 2020
Autorzy: Peng Bian, Wei Hu, Chuan Liu, Liang Li
Czasopismo: Archives of biochemistry and biophysics (1)
Główne wnioski: Połączenie rapamycyny i resweratrolu znacząco wzmacnia działanie przeciwnowotworowe w raku brodawkowatym tarczycy poprzez hamowanie proliferacji, inwazji, migracji i indukcję apoptozy z udziałem szlaku PI3K/AKT/mTOR.
Zobacz badanieKrótkotrwałe leczenie rapamycyną może wydłużyć życie i poprawić zdrowie myszy w średnim wieku
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 322
Rok: 2016
Autorzy: Alessandro Bitto, Takashi K Ito, Victor V. Pineda, Nicolas J LeTexier, Heather Z Huang, Elissa Sutlief, Herman Tung, Nicholas Vizzini, Belle Chen, Kaleb Smith, Daniel Meza, Masanao Yajima, R. Beyer, Kathleen F. Kerr, D. Davis, C. H. Gillespie, J. Snyder, P. Treuting, M. Kaeberlein
Czasopismo: eLife (1)
Główne wnioski: Krótkotrwałe leczenie rapamycyną wydłuża życie i poprawia zdrowie myszy w średnim wieku, sugerując potencjalne korzyści w prewencji starzenia i nowotworów.
Streszczenie: Trzymiesięczne leczenie rapamycyną wydłużało oczekiwaną długość życia nawet o 60% i poprawiało wskaźniki zdrowotne u myszy w średnim wieku. Towarzyszyło temu przekształcenie mikrobiomu i przesunięcie występowania nowotworów.
Zobacz badanieRapamycyna jest skutecznym inhibitorem przerzutów raka nerki u ludzi
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 217
Rok: 2003
Autorzy: F. Luan, R. Ding, V. Sharma, W. Chon, M. Lagman, M. Suthanthiran
Czasopismo: Kidney international (1)
Główne wnioski: Rapamycyna skutecznie hamuje przerzuty raka nerki u ludzi i może zapobiegać progresji u pacjentów z ESRD po przeszczepie nerki.
Streszczenie: Rapamycyna zmniejszała liczbę przerzutów do płuc w modelu myszy SCID z rakiem nerki, przedłużała przeżycie i hamowała cykl komórkowy oraz ekspresję VEGF-A. Sugeruje to wartość kliniczną rapamycyny u pacjentów z rakiem nerki, zwłaszcza po przeszczepie.
Zobacz badanieRapamycyna zwiększa wrażliwość komórek białaczkowych na chemioterapię przez regulację apoptozy i autofagii zależnej od szlaku mTORC1
Typ dowodu: Badanie na zwierzętach
Liczba cytowań: 3
Rok: 2024
Autorzy: Jing Xu, Siwen Zong, Tianle Sheng, Ji-Fu Zheng, Qiong Wu, Qingming Wang, A. Tang, Yuan Song, Yan Fei, Zhenjiang Li
Czasopismo: International journal of hematology (2)
Główne wnioski: Rapamycyna w połączeniu z chemioterapią skutecznie leczy ostrą białaczkę szpikową (AML), prawdopodobnie poprzez mechanizmy zależne od szlaku mTORC1.
Streszczenie: Rapamycyna oraz chemioterapia hamowały proliferację komórek AML, tłumiły wzrost nowotworu i poprawiały przeżycie myszy. Efekt był silniejszy w terapii skojarzonej. Mechanizm obejmuje nasilenie apoptozy i autofagii zależnej od mTORC1.
Zobacz badanieTargeting ageing with rapamycin and its derivatives in humans: a systematic review.
Typ dowodu: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 26
Rok: 2024
Autorzy: Deborah J W Lee, Ajla Hodzic Kuerec, Andrea B. Maier
Czasopismo: The lancet. Healthy longevity (1)
Główne wnioski: Rapamycyna i jej pochodne poprawiają parametry fizjologiczne związane ze starzeniem w układzie immunologicznym, sercowo-naczyniowym i skórnym bez istotnego wpływu na układ hormonalny, mięśniowy czy nerwowy.
Zobacz badanieProfil bezpieczeństwa nanocząstek perfluorowęglanowych z rapamycyną w prewencji nefrotoksyczności cisplatyny
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 9
Rok: 2022
Autorzy: Q. Zhou, J. Doherty, A. Akk, Luke E. Springer, Ping Fan, I. Spasojević, G. Halade, Huanghe Yang, C. Pham, S. Wickline, Hua Pan
Czasopismo: Nanomaterials (1)
Główne wnioski: Nanocząstki perfluorowęglanowe z rapamycyną mogą zmniejszać ostre uszkodzenie nerek wywołane cisplatyną, poprawiając farmakokinetykę i bezpieczeństwo leku bez osłabienia działania przeciwnowotworowego.
Streszczenie: Nanostrukturyzowane systemy dostarczania rapamycyny mogą ograniczać nefrotoksyczność chemioterapii cisplatyną, poprawiając parametry bezpieczeństwa i farmakokinetyki, przy jednoczesnym zachowaniu skuteczności terapii przeciwnowotworowej.
Zobacz badanieRapamycyna: bakterio-pochodny immunosupresant o działaniu przeciwmiażdżycowym i zastosowaniach klinicznych
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 53
Rok: 2019
Autorzy: Yandong Liu, Futang Yang, S. Zou, L. Qu
Czasopismo: Frontiers in Pharmacology (1)
Główne wnioski: Rapamycyna, bakteryjny immunosupresant, wykazuje liczne efekty ochronne przeciw miażdżycy oraz została z powodzeniem zastosowana klinicznie w prewencji restenozy i zwężenia przeszczepów naczyniowych.
Streszczenie: Rapamycyna hamuje proliferację komórek, stymuluje autofagię oraz wykazuje ochronne działanie w miażdżycy przez oddziaływanie na komórki śródbłonka, makrofagi, mięśniówki naczyń i limfocyty. Została skutecznie użyta do zapobiegania restenozy u pacjentów z chorobą wieńcową.
Zobacz badanieRapamycyna zwiększa metabolizm oksydacyjny i poprawia elastyczność metaboliczną w ludzkich fibroblastach serca
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 51
Rok: 2018
Autorzy: Timothy Nacarelli, Ashley Azar, Oya Altinok, Z. Orynbayeva, C. Sell
Czasopismo: GeroScience (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna zwiększa metabolizm oksydacyjny i poprawia elastyczność metaboliczną w ludzkich fibroblastach serca, potencjalnie zapobiegając przedwczesnemu starzeniu i promując długowieczność.
Streszczenie: Hamowanie sygnalizacji mTOR za pomocą rapamycyny zostało wykazane jako czynnik wydłużający długość i jakość życia w wielu modelach organizmów; jednak dokładne mechanizmy korzystnych efektów rapamycyny pozostają niejasne. Wcześniej wykazaliśmy, że rapamycyna opóźnia starzenie się ludzkich komórek, a zwiększona biogeneza mitochondriów i ochrona przed stresem mitochondrialnym jest jednym z mechanizmów korzystnych efektów leczenia rapamycyną. Tutaj, wykorzystując dwa modele starzenia: starzenie replikacyjne i starzenie wywołane obecnością mutacji lamininy A charakterystycznej dla progerii Hutchinsona-Gilforda, wykazujemy, że starzenie się komórek wiąże się ze wzmożoną glikolizą i zwiększoną fosforylacją oksydacyjną, które są redukowane przez rapamycynę. Pomiar funkcji mitochondrialnej wskazuje, że bezpośrednimi celami rapamycyny w mitochondriach są dehydrogenaza bursztynianowa oraz mitochondrialna aminotransferaza alaninowa. Zwiększona aktywność tych enzymów może być częścią złożonych mechanizmów umożliwiających mitochondriom powrót do optymalnej fosforylacji oksydacyjnej i odporności na starzenie. Potwierdza to fakt, że hodowle traktowane rapamycyną nie ulegają przedwczesnemu starzeniu w odpowiedzi na zastąpienie glukozy galaktozą w pożywce, co wymusza większe poleganie na fosforylacji oksydacyjnej. Dodatkowo, długoterminowe leczenie rapamycyną zwiększa ekspresję mitochondrialnego białka transportowego UCP2, ułatwiającego transport metabolitów przez błonę mitochondrialną. Wyniki sugerują, że rapamycyna wpływa na funkcjonowanie mitochondriów zarówno poprzez bezpośrednią interakcję z organellami, jak i poprzez zmianę ekspresji genów kodujących mitochondrialne białka transportowe.
Zobacz badanieSpecyficzne dla płci i wieku metaboliczne skutki leczenia rapamycyną we wczesnym okresie życia u myszy UM-HET3
Typ dowodu:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2024
Autorzy: Yun Zhu, R. Stockwell, David Medina, Rong Yuan, Andrzej Bartke
Czasopismo: Innovation in Aging (Q1)
Główne wnioski: Leczenie rapamycyną we wczesnym okresie życia u myszy wywołuje długotrwałe zmiany parametrów metabolicznych, których efekty zależą od płci i wieku.
Streszczenie: Myszy UM-HET3 były leczone rapamycyną (4 mg/kg, i.p., 3 razy w tygodniu) od 15 do 56 dnia życia. W 15 dniu nie odnotowano istotnych różnic masy ciała między grupami leczonymi i kontrolnymi w obrębie każdej płci. W trakcie leczenia samce z grupy leczonej konsekwentnie miały niższą masę ciała niż samce kontrolne (test parowany-t, P < 0,01), natomiast u samic nie zaobserwowano różnic. Leczenie znacząco zmniejszyło względną masę tłuszczu (wisceralnego, podskórnego i brunatnego) u samców, ze wskazaniem na redukcję względnej masy trzustki oraz istotnym wzrostem względnej masy serca, wątroby i nerek. U samic nie odnotowano znaczących zmian mas narządów. W wieku 2 miesięcy rapamycyna znacząco podniosła poziom glukozy na czczo u samców (test t, P = 0,0002), ale nie u samic. W wieku 6 miesięcy poziom glukozy na czczo był znacząco niższy u leczonych myszy w porównaniu z kontrolą, z redukcją o 26,7% u samców i 15,7% u samic (test t, P = 0,0001 oraz 0,041). Tolerancja glukozy, oceniana na podstawie pola pod krzywą (AUC), była istotnie zwiększona przez rapamycynę u obu płci w wieku 2 i 6 miesięcy (test t, P < 0,05), z wyjątkiem 6-miesięcznych samców. W teście tolerancji insuliny nie stwierdzono istotnych efektów ani interakcji. Kalorymetria pośrednia nie wykazała istotnych zmian w produkcji ciepła, zaobserwowano jedynie wskazanie wzrostu współczynnika oddechowego (RQ) u leczonych samców. Wyniki sugerują, że leczenie rapamycyną we wczesnym okresie życia może mieć długoterminowy wpływ na parametry metaboliczne, a efekty zależą od płci i wieku.
Zobacz badanieCzas trwania leczenia rapamycyną różnicuje jej wpływ na metabolizm u myszy
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 182
Rok: 2013
Autorzy: Yimin Fang, Reyhan M Westbrook, Cristal M. Hill, R. Boparai, O. Arum, Adam Spong, Feiya Wang, M. Javors, Jie Chen, Liou Y Sun, A. Bartke
Czasopismo: Cell Metabolism (Q1)
Główne wnioski: Przedłużone leczenie rapamycyną u myszy prowadzi do korzystnych zmian metabolicznych, tłumacząc tzw. 'paradoks rapamycyny' i wspierając potencjalne znaczenie metabolicznych zmian dla długowieczności.
Zobacz badanieRapamycyna odwraca deficyty metaboliczne u myszy z niedoborem laminy A/C
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 50
Rok: 2016
Autorzy: Chen-Yu Liao, Sydney S Anderson, Nicole H Chicoine, Jarrott R Mayfield, Emmeline C. Academia, Joy A Wilson, Chalermkwan Pongkietisak, M. A. Thompson, Earl P Lagmay, Delana M Miller, Yuehmei Hsu, Mark A. McCormick, Monique N. O’Leary, B. Kennedy
Czasopismo: Cell Reports (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna może odwrócić deficyty metaboliczne u myszy z niedoborem laminy A/C, przywracając ilość tkanki tłuszczowej oraz sygnalizację mTOR.
Zobacz badanieRapamycyna zwiększa wydajność mitochondrialną poprzez mtDNA-zależne przeprogramowanie metabolizmu mitochondriów u muszki owocowej
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 55
Rok: 2014
Autorzy: Eugenia Villa-Cuesta, Marissa A. Holmbeck, D. Rand
Czasopismo: Journal of Cell Science (Q1)
Główne wnioski: Korzystne efekty rapamycyny na metabolizm mitochondrialny zależą od genów zakodowanych w mtDNA, sugerując związek między genotypem mitochondrialnym a jej wpływem na szlaki metaboliczne.
Streszczenie: Obniżenie aktywności ścieżki mTOR poprzez jej inhibitor, rapamycynę, jest obiecującą interwencją farmakologiczną, która naśladuje korzyści restrykcji kalorycznej. Modulacja mTOR ma różnorodne efekty na metabolizm i biogenezę mitochondriów, ale rola genotypu mitochondrialnego w tych efektach pozostaje nieznana. Tutaj wykorzystujemy nowe linie Drosophila z wymienionym genomem mitochondrialnym, by przetestować hipotezę, że geny zakodowane w mtDNA wpływają na szlak mTOR. Pokazujemy, że rapamycyna zwiększa oddychanie mitochondrialne i aktywność dehydrogenazy bursztynianowej, zmniejsza produkcję H2O2 i generuje odmienne profile metabolitów w izolowanych mitochondriach w porównaniu do całych muszek. Efekty te są zniesione, gdy różnorodne genomy mitochondrialne D. simulans zostają wprowadzone do wspólnego jądrowego tła genetycznego, co pokazuje, że korzystne efekty rapamycyny na metabolizm mitochondrialny zależą od genów zakodowanych w mtDNA. Rapamycyna jest w stanie zwiększać oddychanie mitochondrialne nawet przy zablokowanej aktywności dehydrogenazy bursztynianowej, co sugeruje, że korzystne efekty rapamycyny na te dwa procesy są niezależne. Ogólnie, to badanie po raz pierwszy pokazuje związek między genotypem mitochondrialnym a efektami rapamycyny na szlaki metaboliczne mitochondriów.
Zobacz badanieLeczenie rapamycyną poprawia metabolizm glukozy w mysim modelu cukrzycy typu 2
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 46
Rok: 2016
Autorzy: P. Reifsnyder, K. Flurkey, Austen Te, D. Harrison
Czasopismo: Aging (Albany NY) (Q2)
Główne wnioski: Leczenie rapamycyną może poprawiać metabolizm glukozy w modelach mysich cukrzycy typu 2, a efekty zależą od fizjologii trzustki osobnika.
Streszczenie: Wiele badań sugeruje, że leczenie rapamycyną promuje insulinooporność, co mogłoby sugerować negatywne skutki dla pacjentów z cukrzycą typu 2 (T2D) lub zagrożonych T2D. Nowe dowody wskazują jednak, że rapamycyna przynosi pewne korzyści dla metabolizmu energii nawet w kontekście T2D. Przebadaliśmy 5 mysich modeli T2D, aby ocenić wpływ rapamycyny na uznane markery homeostazy glukozy w szerokim zakresie środowisk T2D. Dietetyczne leczenie rapamycyną nie pogarszało upośledzonej tolerancji glukozy lub insuliny, ani nie podnosiło poziomu lipidów wraz z postępem T2D. Rapamycyna zwiększała wrażliwość na insulinę i redukowała przyrost masy w 3 modelach, a zmniejszała hiperinsulinemię w 2 modelach. Kluczowym czynnikiem różnicującym odpowiedź była zawartość insuliny w trzustce: modele z niską zawartością insuliny w trzustce wykazywały więcej korzystnych efektów niż te z wysoką. Jednakże, istnieje minimalny próg zawartości insuliny, poniżej którego pojawiała się hiperglikemia, jak w modelu TALLYHO. Wyniki sugerują, że korzystne lub niekorzystne skutki metaboliczne leczenia rapamycyną w cukrzycy typu 2 zależą od interakcji tego leku z fizjologią trzustki danego modelu.
Zobacz badanieKoterapia rapamycyną i metforminą normalizuje wrażliwość na insulinę i redukuje powikłania zespołu metabolicznego u myszy z cukrzycą typu 2
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 12
Rok: 2022
Autorzy: P. Reifsnyder, K. Flurkey, R. Doty, N. Calcutt, R. Koza, D. Harrison
Czasopismo: Aging Cell (Q1)
Główne wnioski: Połączenie rapamycyny i metforminy skutecznie normalizuje wrażliwość na insulinę i ogranicza powikłania zespołu metabolicznego u myszy z cukrzycą typu 2, z potencjalnym zastosowaniem w leczeniu cukrzycy i promowaniu zdrowego starzenia.
Streszczenie: Leczenie rapamycyną wywiera zarówno pozytywne, jak i negatywne efekty na przebieg cukrzycy typu 2 (T2D) w poligenowym modelu rekombinowanych myszy NONcNZO10/LtJ (NcZ10). Wykazano, że terapia skojarzona z metforminą łagodzi negatywne efekty rapamycyny, jednocześnie utrzymując jej korzyści. Od 12 do 30 tygodnia życia samce NcZ10 otrzymywały dietę kontrolną lub diety z dodatkiem rapamycyny, metforminy lub obu leków. Rapamycyna sama redukowała przyrost masy i tłuszczu, HOMA-IR oraz stany zapalne, zapobiegała hiperinsulinemii i stłuszczeniu wątroby, ale nasilała hiperglikemię, hipertriglicerydemię i degranulację wysp trzustkowych. Metformina sama redukowała hiperinsulinemię i poziom białka C-reaktywnego, ale nasilała nefropatię. Terapia skojarzona zachowywała korzyści obu leków, jednocześnie zapobiegając wielu niekorzystnym efektom. Terapia ta odwracała skutki rapamycyny na markery oporności wątrobowej na insulinę i normalizowała systemową wrażliwość na insulinę w modelu opornym na insulinę. Wyniki są istotne dla leczenia T2D, optymalizacji leczenia rapamycyną po transplantacjach i różnych nowotworach, a także dla opracowywania terapii wspierających zdrowe starzenie.
Zobacz badanieMetaboliczne konsekwencje długoterminowego stosowania rapamycyny u marmozet
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 45
Rok: 2015
Autorzy: C. Ross, Adam B Salmon, Randy Strong, Elizabeth Fernandez, Marty Javors, Arlan Richardson, S. Tardif
Czasopismo: Aging (Albany NY) (Q2)
Główne wnioski: Długoterminowe leczenie marmozet rapamycyną skutkowało jedynie niewielkimi skutkami metabolicznymi, sugerując poprawę stanu zdrowia i funkcjonowania metabolicznego.
Streszczenie: Wykazano, że rapamycyna wydłuża życie u gryzoni, ale jej wpływ na zdrowie metaboliczne i funkcjonowanie budził kontrowersje w badaniach klinicznych i translacyjnych. Przed wprowadzeniem rapamycyny jako środka przedłużającego życie i zdrowie u ludzi, kluczowa jest ocena skutków ubocznych na szlaki metaboliczne w modelach zwierzęcych, w tym u blisko spokrewnionych naczelnych. W niniejszym badaniu stwierdzono, że długotrwałe podawanie rapamycyny marmozetom nie miało wpływu na masę ciała, a jedynie niewielkie zmniejszenie ilości tłuszczu w pierwszych miesiącach leczenia. U leczonych rapamycyną nie odnotowano ogólnych zmian w codziennej aktywności, lipidogramie ani istotnych zmian w metabolizmie glukozy, w tym tolerancji glukozy. Tkanka tłuszczowa nie wykazywała różnic w ekspresji markerów metabolicznych, podczas gdy w wątrobie zaobserwowano zahamowanie aktywności G6Pazy oraz wzrost aktywności PCK i GPI. Ogólnie, marmozety wykazywały jedynie niewielkie skutki metaboliczne przewlekłego leczenia rapamycyną, co potwierdza, że przewlekła i/lub przerywana terapia tym lekiem może poprawiać zdrowie metaboliczne i wydłużać zdrowe życie.
Zobacz badaniePrzewlekłe leczenie rapamycyną powoduje nietolerancję glukozy i hiperlipidemię poprzez zwiększenie glukoneogenezy wątrobowej i zaburzenie magazynowania lipidów w tkance tłuszczowej
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 412
Rok: 2010
Autorzy: Vanessa P. Houde, S. Brûlé, William T. Festuccia, Pierre-Gilles Blanchard, K. Bellmann, Y. Deshaies, A. Marette
Czasopismo: Diabetes (Q1)
Główne wnioski: Przewlekła terapia rapamycyną u szczurów powoduje insulinooporność, poważną nietolerancję glukozy i zwiększoną glukoneogenezę, mimo umiarkowanego obniżenia zawartości tkanki tłuszczowej.
Streszczenie: Celem badania była ocena wpływu przewlekłego zahamowania szlaku mTORC1/S6K1 na metabolizm. Szczury otrzymywały rapamycynę (2 mg/kg/dzień) lub placebo przez 15 dni przed oceną metaboliczną. Terapia rapamycyną zmniejszała ilość tłuszczu i liczbę komórek tłuszczowych, a także regulowała w dół geny związane zarówno z przyjmowaniem, jak i wytwarzaniem lipidów. Leczenie promowało insulinooporność, poważną nietolerancję glukozy i zwiększoną glukoneogenezę, co związane było z podwyższoną ekspresją kluczowych genów glukoneogenezy w wątrobie (PEPCK, G6Paze) oraz zwiększoną ekspresją PGC-1α i nasilonym wiązaniem jądrowym FoxO1, CRTC2 i CREB. Te zmiany pojawiały się mimo prawidłowej aktywacji szlaku receptorów insuliny/PI3K/Akt w wątrobie. Wyniki ujawniają nowy mechanizm, w którym mTORC1/S6K1 reguluje glukoneogenezę przez modulację kluczowych czynników transkrypcyjnych, a indukcja tego programu wątrobie leży u podstaw rozwoju poważnej nietolerancji glukozy.
Zobacz badanieRapamycyna ułatwia różnicowanie limfocytów regulatorowych T poprzez nasilenie fosforylacji oksydacyjnej
Typ dowodu: Badanie in vitro
Liczba cytowań: 20
Rok: 2021
Autorzy: Xuelu Chen, Sheng-fu Li, D. Long, J. Shan, Youping Li
Czasopismo: Cellular Immunology (Q2)
Główne wnioski: Rapamycyna promuje różnicowanie limfocytów regulatorowych T przez zakłócenie glikolizy i preferowanie metabolizmu mitochondrialnego, wpływając na ich przeprogramowanie metaboliczne.
Zobacz badanieWpływ rapamycyny na metabolomikę wątroby szczurów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby oparty na platformie nieseletowanej
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Baiyun Zhao, Jing Zhang, Kaiyue Zhao, Bin Wang, Jing Liu, Chaoxuan Wang, Ling Zeng, Xin Zeng, Yan Luo
Czasopismo: Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis (Q2)
Główne wnioski: Rapamycyna wykazuje potencjalny efekt ochronny wobec niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby wywołanej dietą wysokotłuszczową i wysokocholesterolową, prawdopodobnie poprzez regulację wydzielania żółci i metabolizmu glicerofosfolipidów.
Zobacz badanieZróżnicowany wpływ rapamycyny na metabolizm glukozy w 9 szczepach wsobnych myszy
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 7
Rok: 2019
Autorzy: P. Reifsnyder, Austen Te, D. Harrison
Czasopismo: The Journals of Gerontology. Series A, Biological Sciences and Medical Sciences (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna opóźnia usuwanie glukozy u myszy, ale wywołuje szczepozależne efekty na klirens glukozy, bez zmiany ogólnej wrażliwości na insulinę, podkreślając genetyczne różnice w odpowiedzi metabolicznej.
Streszczenie: Badania u myszy sugerują, że rapamycyna negatywnie wpływa na homeostazę glukozy poprzez wywoływanie insulinooporności. Wyniki jednak są niespójne i trudne do oceny z powodu różnic w szczepach, metodach leczenia i analizach. Stosując spójny protokół, przebadano 9 szczepów wsobnych myszy pod kątem wpływu rapamycyny na metabolizm glukozy. Ogólnie, rapamycyna znacząco opóźniała klirens glukozy po obciążeniu. Nie wykazano jednak wpływu na ogólną wrażliwość na insulinę. Analiza poszczególnych szczepów wykazała, że rapamycyna indukowała wyższe wartości glukozy po 15 minutach w 7/9 szczepów, ale tylko 3 szczepy wykazały zmniejszenie klirensu glukozy w czasie. Rapamycyna obniżała zawartość insuliny w trzustce w 7 szczepach, ale nie wpłynęła na poziom insuliny w surowicy. Jeden szczep nie wykazał żadnych efektów rapamycyny na metabolizm glukozy (129), inny wykazał zwiększoną ogólną wrażliwość na insulinę (B6). Wyniki wskazują, że rapamycyna prawdopodobnie hamuje produkcję/wydzielanie insuliny u większości szczepów, wywołując przy tym szczepozależne efekty na klirens glukozy bez zmiany ogólnej wrażliwości na insulinę. Ta analiza podkreśla znaczenie genetycznych różnic w odpowiedzi metabolicznej na rapamycynę.
Zobacz badanieOś NEAT1/hsa-miR-372-3p uczestniczy w wywołanym przez rapamycynę zaburzeniu metabolizmu lipidów
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 12
Rok: 2021
Autorzy: Guanghan Fan, Chenzhi Zhang, Xuyong Wei, Rongli Wei, Zhetuo Qi, Kangcheng Chen, Xuechun Cai, Li Xu, Linsong Tang, Junbin Zhou, Zhensheng Zhang, Zuyuan Lin, Haiyang Xie, Shusen Zheng, W. Fan, Xiao Xu
Czasopismo: Free Radical Biology & Medicine (Q1)
Główne wnioski: Celowanie w oś NEAT1/hsa-miR-372-3p/AGPS/APOC4 może pomóc w zwalczaniu dyslipidemii wywołanej rapamycyną po przeszczepieniu wątroby.
Zobacz badaniePojedyncza dawka rapamycyny zwiększa metabolizm glukozy w mózgu, ale zmniejsza gęstość synaptyczną u szczurów Long-Evans: badanie PET
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Frederik Gudmundsen, Zhen Li, Christina Baun, Jonas E. Svensson, Niels Langkjær, M. Palner, P. Plavén-Sigray
Czasopismo: bioRxiv (brak)
Główne wnioski: Pojedyncza dawka rapamycyny zwiększa metabolizm glukozy w mózgu, ale zmniejsza gęstość synaptyczną u szczurów, co sugeruje wielokierunkowe działanie w mózgu.
Streszczenie: Rapamycyna, inhibitor mechanistycznego celu rapamycyny (mTOR), wykazuje obiecujące działanie neuroprotekcyjne w badaniach przedklinicznych. Obniżony metabolizm glukozy w mózgu i utrata gęstości synaptycznej to kluczowe cechy choroby Alzheimera, które można mierzyć in vivo za pomocą pozytonowej tomografii emisyjnej (PET), umożliwiając ocenę wpływu leczenia na funkcję mózgu. W niniejszym badaniu zastosowano PET, aby zbadać ostre efekty pojedynczej dawki rapamycyny na metabolizm glukozy i gęstość synaptyczną u szczurów Long-Evans. W projekcie z powtarzanymi pomiarami oceniano zmiany w metabolizmie glukozy w mózgu za pomocą [18F]FDG PET (n=13) w punkcie wyjściowym, dzień i tydzień po podaniu rapamycyny (8 mg/kg i.p.). W osobnej grupie (n=6) mierzono gęstość synaptyczną za pomocą [18F]SynVesT-1 PET przed i dzień po podaniu rapamycyny. Wartości SUV dla [18F]FDG i objętości dystrybucji dla [18F]SynVesT-1 były analizowane. Rapamycyna wywołała znaczący wzrost SUV w wielu regionach mózgu dzień po podaniu, a efekt utrzymywał się po tygodniu. Przeciwnie, wiązanie [18F]SynVesT-1 spadło w całym mózgu 24h po podaniu, wskazując na zmniejszenie gęstości synaptycznej. Przeciwstawne efekty na metabolizm glukozy i gęstość synaptyczną sugerują wielokierunkowe działanie rapamycyny w mózgu, być może odzwierciedlające poprawę funkcji metabolicznej przy jednoczesnej utracie synaps. Wyniki sugerują, że obrazowanie PET może być użytecznym biomarkerem w badaniach klinicznych oceniających działanie rapamycyny w chorobach neurodegeneracyjnych.
Zobacz badanieMechanistyczny cel rapamycyny: Wielki Dyrygent Metabolizmu i Starzenia
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 439
Rok: 2016
Autorzy: B. Kennedy, Dudley Lamming
Czasopismo: Cell Metabolism (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna wydłuża życie myszy przez hamowanie mTOR – głównego koordynatora metabolizmu, ale jej negatywne efekty metaboliczne mogą ograniczać jej zastosowanie w leczeniu starzenia i chorób metabolicznych.
Zobacz badanieRapamycyna odwraca związane z wiekiem zwiększenie produkcji mitochondrialnych ROS w kompleksie I, stres oksydacyjny, akumulację fragmentów mtDNA w jądrze oraz poziom lipofuscyny, a także zwiększa autofagię w wątrobie myszy w średnim wieku
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 91
Rok: 2016
Autorzy: V. Martínez-Cisuelo, J. Gómez, I. García-Junceda, A. Naudí, R. Cabré, N. Mota-Martorell, M. López-Torres, M. González-Sánchez, R. Pamplona, G. Barja
Czasopismo: Experimental Gerontology (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna wydłuża życie myszy poprzez zmniejszenie produkcji mitochondrialnych ROS i zwiększenie autofagii, co może ograniczać uszkodzenia kumulowane wraz z wiekiem i promować długowieczność.
Zobacz badanieWydłużenie życia indukowane rapamycyną u myszy zależy od dawki i płci oraz różni się metabolicznie od restrykcji kalorycznej
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 499
Rok: 2014
Autorzy: Richard A. Miller, D. Harrison, C. M. Astle, Elizabeth Fernandez, K. Flurkey, Melissa Han, M. Javors, Xinna Li, N. Nadon, James F. Nelson, S. Pletcher, A. Salmon, Z. D. Sharp, Sabrina Van Roekel, Lynn Winkleman, R. Strong
Czasopismo: Aging Cell (Q1)
Główne wnioski: Wpływ rapamycyny na długość życia myszy jest zależny od dawki i płci oraz charakteryzuje się odmiennymi zmianami metabolicznymi i hormonalnymi niż restrykcja kaloryczna.
Streszczenie: Rapamycyna, inhibitor kinazy mTOR, wydłużyła medianę życia genetycznie zróżnicowanych myszy o 23% (samce) do 26% (samice) przy dawce trzykrotnie wyższej niż w poprzednich badaniach; maksymalna długość życia również wzrosła w obu płciach. Efekt był większy u samic na każdej dawce, prawdopodobnie odzwierciedlając różnice w poziomach leku. Część zmian hormonalnych i metabolicznych obserwowanych przy restrykcji kalorycznej nie występuje u myszy z rapamycyną, a ekspresja genów wątrobowych zaangażowanych w metabolizm ksenobiotyków jest odmienna w obu interwencjach, co sugeruje odrębny mechanizm działania.
Zobacz badanieZmiana podejścia do metabolicznych skutków ubocznych rapamycyny
Typ dowodu: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 40
Rok: 2015
Autorzy: A. Salmon
Czasopismo: Oncotarget (Q2)
Główne wnioski: Rapamycyna może wydłużać życie i poprawiać funkcje związane ze starzeniem u myszy, ale jej potencjał jako leku pro-longevity napotyka na ograniczenia ze względu na skutki metaboliczne oraz możliwość trwałych zmian w funkcjonowaniu metabolicznym.
Streszczenie: Rapamycyna, inhibitor szlaku mTOR, może wydłużać życie i poprawiać wiekowe upośledzenie funkcji u myszy, stanowiąc pierwszy dowód na to, że lek może spowolnić proces starzenia u ssaków. Jednak jej potencjał translacyjny do spowolnienia starzenia lub zapobiegania chorobom związanym z wiekiem u zdrowych ludzi pozostaje niejasny, głównie z powodu ryzyka skutków ubocznych, takich jak hiperglikemia, insulinooporność czy nowe przypadki cukrzycy typu 2. Najnowsze badania wskazują, że metaboliczne skutki rapamycyny są odwracalne po zaprzestaniu leczenia. Otwiera to możliwości stosowania przerywanych schematów leczenia lub łączenia rapamycyny z innymi lekami w celu zminimalizowania skutków ubocznych przy zachowaniu korzyści długowieczności.
Zobacz badanieInsulinooporność wywołana rapamycyną jest pośredniczona przez utratę mTORC2 i nie jest powiązana z długowiecznością
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 1105
Rok: 2012
Autorzy: Dudley Lamming, Lan Ye, P. Katajisto, M. Goncalves, M. Saitoh, Deanna M Stevens, James G. Davis, A. Salmon, Arlan Richardson, R. Ahima, D. Guertin, D. Sabatini, J. Baur
Czasopismo: Science (Q1)
Główne wnioski: Rapamycyna wydłuża życie, ale zaburza regulację metaboliczną i wrażliwość na insulinę; efekt ten wynika z zahamowania mTORC2 i można go oddzielić od efektu wydłużenia życia.
Streszczenie: Długotrwałe podawanie rapamycyny wydłuża życie różnych organizmów, ale jednocześnie zaburza metabolizm i działanie insuliny. Autorzy wykazali, że efekt metaboliczny związany jest z zahamowaniem mTORC2, a nie mTORC1. U myszy z obniżoną aktywnością mTORC1 wydłużenie życia zachodziło bez zaburzeń metabolicznych, co sugeruje, że wpływ na długość życia można oddzielić od efektów metabolicznych. Otwiera to potencjał dla bardziej selektywnej modulacji mTOR w celach terapeutycznych.
Zobacz badanieNutritional reprogramming of mouse liver proteome is dampened by metformin, resveratrol, and rapamycin.
Typ dowodu: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 43
Rok: 2021
Autorzy: D. L. Le Couteur, Samantha M. Solon-Biet, B. Parker, T. Pulpitel, A. Brandon, Nicholas J. Hunt, J. A. Wali, R. Gokarn, A. Senior, G. Cooney, D. Raubenheimer, V. Cogger, David E. James, S. Simpson
Czasopismo: Cell Metabolism (Q1)
Główne wnioski: Metformina, resweratrol i rapamycyna tłumią wpływ diety na proteom wątroby, wpływając na podstawowe procesy, takie jak funkcja mitochondrialna i składanie RNA.
Zobacz badanie