Wieczorny rytuał wyciszenia (30–60 min)
Redukcja zmęczenia i poprawa regeneracji dzięki wieczornym rytuałom wyciszenia

Spis treści
Podstawowe dane
Wieczorne rytuały wyciszenia, obejmujące medytację, techniki relaksacyjne oraz mindfulness, wykazują udowodnione działanie w redukcji zmęczenia oraz wspieraniu regeneracji organizmu. Regularne praktykowanie tych technik sprzyja poprawie jakości snu, lepszemu samopoczuciu oraz równowadze emocjonalnej, co przekłada się na wyższy poziom energii następnego dnia.
Wpływ: Pozytywny
Główne obszary wpływu:
Poziom dowodów: Silne
Ryzyko interwencji: Znikome
Zanim zaczniesz wprowadzać w życie jakiekolwiek interwencje - przeczytaj nasz darmowy poradnik Droga ku długowieczności , aby zbudować solidne podstawy, które pozwolą Ci przygotować Twój spersonalizowany plan długowieczności i bezpiecznie go realizować.
PrzeczytajOpis działania
Medytacja i relaksacja wpływają na układ nerwowy poprzez redukcję aktywności współczulnej oraz zwiększenie aktywności przywspółczulnej, co prowadzi do obniżenia poziomu stresu i napięcia mięśniowego. Techniki mindfulness zwiększają uważność i zdolność do regulacji emocji, co zmniejsza lęk i poprawia jakość snu. Ograniczenie bodźców środowiskowych sprzyja szybszemu zasypianiu i głębszemu snu, a regularność rytuałów wzmacnia ich efekty regeneracyjne.
Potencjalne ryzyko
Ryzyko interwencji: Znikome
Wieczorne rytuały wyciszenia, takie jak medytacja i techniki relaksacyjne, są generalnie dobrze tolerowane przez większość osób. Mogą jednak pojawić się łagodne skutki uboczne, zwłaszcza u osób początkujących lub z zaburzeniami psychicznymi.
- Przejściowe uczucie niepokoju lub zwiększonej świadomości emocji podczas medytacji
- Dyskomfort fizyczny podczas dłuższego siedzenia lub wykonywania technik relaksacyjnych
- Zwiększenie refleksji nad trudnymi emocjami, co może wymagać wsparcia terapeutycznego
Przeciwwskazania
Wieczorne rytuały wyciszenia nie są zalecane osobom z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi bez nadzoru specjalistycznego oraz osobom z poważnymi schorzeniami somatycznymi, które mogą utrudniać relaksację lub wykonywanie technik.
- Osoby z ciężkimi zaburzeniami lękowymi lub depresyjnymi bez wsparcia terapeuty
- Pacjenci z ostrymi stanami zapalnymi lub bólowymi uniemożliwiającymi relaksację mięśni
- Osoby z zaburzeniami neurologicznymi wpływającymi na koordynację ruchową
Szybkie fakty
Dawkowanie
Codzienna praktyka od 10 do 30 minut, najlepiej wieczorem przed snem
Forma
Medytacja, techniki oddechowe, progresywna relaksacja mięśniowa, mindfulness
Czas działania
Pierwsze efekty zauważalne po 1-2 tygodniach regularnej praktyki
Pora dnia
Wieczór, najlepiej na 30-60 minut przed planowanym snem
Praktyczne wskazówki
Stała pora praktyki
Wybierz stałą porę wieczornego rytuału, aby ułatwić wprowadzenie go do codziennej rutyny.
Środowisko
Zadbaj o ciche, przyciemnione miejsce pozbawione rozpraszaczy.
Stopniowe wydłużanie czasu
Rozpocznij od krótkich sesji 5-10 minut i stopniowo zwiększaj czas praktyki.
Wsparcie eksperckie
W przypadku trudności warto skorzystać z aplikacji medytacyjnych lub zajęć prowadzonych przez specjalistów.
Dołącz do naszej grupy WhatsApp z botem AI, który przy wsparciu naszej społeczności i naszych ekspertów odpowie na wszelkie pytania związane z długowiecznością
DołączGłówne obszary wpływu
Zdrowie mentalne
Wieczorne rytuały wyciszenia, takie jak medytacja, modlitwa czy relaksacyjne aktywności, mogą pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne, poprawiając samopoczucie, redukując stres i wspierając lepszy sen.
Mechanizmy i korzyści praktyk medytacyjnych oraz uważności
- Regularna medytacja, również wieczorna, sprzyja lepszemu zdrowiu psychicznemu, większemu współczuciu wobec siebie, poczuciu sensu życia oraz mniejszej skłonności do unikania trudnych doświadczeń.
- Zarówno poranna, jak i wieczorna medytacja prowadzi do redukcji poziomu lęku oraz poprawy zdolności radzenia sobie z trudnymi myślami i emocjami.
- Relaksacja i psychologiczne oderwanie od pracy wieczorem poprawiają nastrój i poczucie spokoju następnego dnia.
Praktyki religijne i duchowe
- Wieczorna lub nocna modlitwa (np. tahadżud) przynosi uczucie spokoju, redukuje stres i może wspierać zdrowie psychiczne oraz fizyczne.
Podsumowanie korzyści wieczornych rytuałów
- Wieczorne rytuały wyciszenia, niezależnie od formy (medytacja, relaks, modlitwa), mają potwierdzony pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne.
- Regularność i świadome podejście wzmacniają pozytywne efekty tych praktyk.
Sen
Wieczorne rytuały wyciszenia, obejmujące relaksację, ograniczenie bodźców czy praktyki mindfulness, mogą mieć pozytywny wpływ na jakość snu i samopoczucie psychiczne. Najważniejsze korzyści dotyczą redukcji stresu i poprawy nastroju, choć wpływ na same parametry snu bywa zróżnicowany.
Wpływ wieczornych rytuałów na sen
- Wieczorna medytacja mindfulness nieznacznie poprawia subiektywne samopoczucie i obniża poziom lęku, ale nie wykazano istotnej poprawy długości snu czy jego efektywności w krótkim okresie.
- Wprowadzenie „quiet time” (ciszy i ograniczenia światła) w środowisku szpitalnym znacząco zwiększało prawdopodobieństwo zaśnięcia i poprawiało zachowania senne.
- Wieczorne doświadczenia relaksacyjne oraz psychologiczne oderwanie od pracy sprzyjają lepszemu nastrojowi i mniejszemu zmęczeniu rano, a jakość snu wpływa na ogólne samopoczucie następnego dnia.
Muzyka i inne rytuały
- Słuchanie muzyki przed snem może subiektywnie relaksować, ale instrumentalna muzyka może paradoksalnie pogarszać jakość snu, jeśli prowadzi do powstania tzw. 'earwormów' (utknięcia melodii w głowie).
Podsumowanie korzyści i rekomendacje
- Wieczorne rytuały wyciszenia mogą poprawiać samopoczucie i sprzyjać lepszemu zasypianiu, zwłaszcza jeśli obejmują relaksację i ograniczenie bodźców.
- Najlepsze efekty daje połączenie ciszy, przyciemnionego światła i psychicznego oderwania od codziennych spraw.
Zmęczenie i regeneracja
Wieczorny rytuał wyciszenia, obejmujący techniki relaksacyjne, medytację lub ćwiczenia uważności, ma udowodniony pozytywny wpływ na zmniejszenie zmęczenia i wspieranie regeneracji. Najsilniejsze efekty obserwuje się przy regularnym stosowaniu tych praktyk.
Wpływ na zmęczenie i regenerację
- Medytacja, relaksacja mięśniowa oraz wieczorne wyciszenie znacząco obniżają poziom zmęczenia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Efekty te potwierdzono w licznych badaniach, także u osób zdrowych i przewlekle chorych.
- Wieczorne praktyki relaksacyjne poprawiają jakość snu, co przekłada się na lepszą regenerację organizmu i wyższy poziom energii następnego dnia.
- Regularne wieczorne wyciszenie sprzyja lepszemu radzeniu sobie ze stresem, poprawia nastrój i wspiera równowagę emocjonalną.
Przykładowe techniki i ich efekty
- Medytacja uważności (mindfulness): redukcja zmęczenia, poprawa snu, lepsze samopoczucie.
- Progresywna relaksacja mięśniowa: mniejsze zmęczenie, lepsza jakość snu.
- Relaksacja psychologiczna po pracy: więcej energii rano, lepsza regeneracja.
- Krótkie praktyki oddechowe/medytacyjne: szybka redukcja zmęczenia i stresu.
Podsumowanie i rekomendacje
- Regularny wieczorny rytuał wyciszenia – szczególnie medytacja, relaksacja mięśniowa i techniki oddechowe – skutecznie zmniejsza zmęczenie i wspiera regenerację.
- Praktyki te poprawiają jakość snu, samopoczucie i poziom energii następnego dnia, dlatego warto je włączyć do codziennej rutyny.
Dane naukowe i źródła
Podsumowanie badań
Poziom dowodów Silne
Liczba załączonych badań: 59
- Badanie obserwacyjne: 26 badań
- Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 14 badań
- Metaanaliza: 9 badań
- Badanie eksperymentalne: 5 badań
- Niezdefiniowany: 2 badania
- Przegląd literatury: 2 badania
- Przegląd systematyczny: 1 badanie
Finalny komentarz: Wieczorne rytuały wyciszenia, takie jak medytacja, mindfulness, progresywna relaksacja mięśniowa oraz ograniczenie bodźców środowiskowych, są poparte licznymi badaniami klinicznymi, w tym randomizowanymi badaniami kontrolowanymi oraz metaanalizami, które potwierdzają ich skuteczność w redukcji zmęczenia, obniżaniu poziomu lęku oraz poprawie jakości snu i samopoczucia psychicznego. Wykazano, że regularne stosowanie tych praktyk przynosi trwałe korzyści zdrowotne, a ich efekty są powtarzalne w różnych populacjach, zarówno u osób zdrowych, jak i przewlekle chorych. Efekty te są dobrze udokumentowane i potwierdzone w badaniach o wysokiej jakości metodologicznej, co pozwala na przypisanie im statusu silnych dowodów naukowych.
Lista badań
Preferencje okołodobowe a wyniki zdrowia psychicznego u młodzieży: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 20
Rok: 2023
Autorzy: F. Cheung, Xiao Li, Tsz Kwan Hui, N. Chan, J. Chan, Y. Wing, Shirley Xin Li
Czasopismo: Sleep medicine reviews
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: U młodzieży preferencja wieczorna jest istotnie powiązana z gorszymi wynikami zdrowia psychicznego, w tym zaburzeniami nastroju, problemami lękowymi oraz zwiększonym ryzykiem objawów psychotycznych i nieadaptacyjnych zachowań żywieniowych.
Zobacz badanieWspółczucie wobec siebie, poczucie sensu życia i unikanie doświadczeń wyjaśniają związek między medytacją a pozytywnymi wynikami zdrowia psychicznego
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 42
Rok: 2020
Autorzy: J. R. Yela, A. Crego, M. Gómez-Martínez, Laura Jiménez
Czasopismo: Journal of clinical psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Medytacja pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne poprzez zwiększenie współczucia wobec siebie, poczucia sensu życia oraz zmniejszenie unikania doświadczeń.
Streszczenie: Pomimo stałych dowodów na korzystny wpływ medytacji na zdrowie psychiczne, niewiele wiadomo na temat mechanizmów, które czynią uważnościową medytację skuteczną. Zmierzono i porównano poziomy zdrowia psychicznego, współczucia wobec siebie, poczucia sensu życia oraz unikania doświadczeń u osób medytujących (n = 414) i niemedytujących (n = 414). Zastosowano modele mediacyjne wieloetapowe z użyciem bootstrappingu (SEM). Medytacja była pozytywnie powiązana ze zdrowiem psychicznym, choć regularność praktyki miała istotny wpływ. Stwierdzono istotne pośrednie efekty medytacji na zdrowie psychiczne poprzez współczucie wobec siebie, poczucie sensu życia oraz unikanie doświadczeń. Modele SEM wyjaśniały 58% wariancji wyników zdrowia psychicznego. Współczucie wobec siebie, poczucie sensu życia oraz zmniejszone unikanie doświadczeń mogą być aktywnymi elementami zdrowej praktyki medytacyjnej. Identyfikacja mechanizmów skutecznych praktyk medytacyjnych ma istotne znaczenie dla dobrostanu i interwencji promujących zdrowie psychiczne.
Zobacz badanieKoncepcja modlitwy tahadżdżud w podejściu psychoterapeutycznym w relacji ze zdrowiem psychicznym
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 6
Rok: 2017
Autorzy: S. Chodijah
Czasopismo:
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Modlitwa tahadżdżud odprawiana pod koniec spokojnej nocy może zwiększać spokój psychiczny, zmniejszać ryzyko chorób serca i wydłużać długość życia.
Streszczenie: Religia i jej praktyki mają istotne znaczenie nie tylko w leczeniu problemów zdrowia medycznego, ale także w zapobieganiu i interwencji w tych problemach. W niniejszym artykule autorzy dokonali przeglądu znaczenia modlitwy tahadżdżud w opiece zdrowotnej, szczególnie w zdrowiu psychicznym. Badanie wykorzystuje jakościowy model badawczy, a dane zebrano metodą kwerendy bibliotecznej. Wyniki wskazują, że modlitwa tahadżdżud odprawiana pod koniec spokojnej nocy może przynieść spokój. W stanie spokoju następuje zwiększenie odporności immunologicznej organizmu, zmniejszenie ryzyka chorób serca oraz wydłużenie długości życia. Odwrotnie, stres psychiczny, taki jak stres i depresja, czyni człowieka podatnym na różne choroby, infekcje i przyspiesza rozwój oraz rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych. Szczera i autentyczna modlitwa tahadżdżud ma wpływ na zdrowie psychiczne, zwłaszcza zapewniając korzyści w zakresie spokoju psychicznego, ale może także przynosić istotne korzyści dla zdrowia fizycznego.
Zobacz badanieWpływ porannej medytacji i jakości snu na zdrowie psychiczne i witalność pracowników służby zdrowia
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: A. Junça‐Silva, Marisa Kulyk, António Caetano
Czasopismo: International Journal of Environmental Research and Public Health
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Poranna medytacja poprawia zdrowie psychiczne i witalność pracowników służby zdrowia, przy czym niska jakość snu wpływa na tę relację.
Streszczenie: Zdrowie to kluczowy czynnik wpływający na kluczowe wyniki w pracy, takie jak postawy, zachowania i wydajność. Celem badania było zbadanie roli codziennych mikroprzerw, w szczególności porannej medytacji oraz pozytywnych doświadczeń afektywnych w pracy (czyli pozytywnych emocji), w przewidywaniu wyników związanych ze zdrowiem, takich jak witalność i zdrowie psychiczne. W badaniu zastosowano model umiarkowanej mediacji, w którym jakość snu moderuje relację między poranną medytacją a pozytywnymi emocjami, które z kolei przewidują wyniki zdrowotne pod koniec dnia. Dane zbierano dwa razy dziennie od 44 pracowników służby zdrowia przez pięć kolejnych dni roboczych za pomocą codziennej ankiety. Analizy ujawniły, że poranna medytacja była istotnie związana ze wzrostem pozytywnych emocji i poprawą wskaźników zdrowotnych na koniec dnia pracy. Jakość snu moderowała relację między poranną medytacją a pozytywnymi emocjami – pośredni efekt medytacji na zdrowie psychiczne i witalność był istotny, gdy jakość snu poprzedniej nocy była niska. Wyniki te podkreślają interaktywny wpływ jakości snu i porannej medytacji na wyniki zdrowotne pod koniec dnia.
Zobacz badaniePraktyki ciała i umysłu oraz ja: joga i medytacja nie wyciszają ego, lecz wzmacniają auto-promocję
Typ badania: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 55
Rok: 2018
Autorzy: Jochen E. Gebauer, Andreas D Nehrlich, D. Stahlberg, C. Sedikides, Anke Hackenschmidt, Doreen Schick, Clara A Stegmaier, Cara C Windfelder, Anna Bruk, Johannes Mander
Czasopismo: Psychological Science
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Joga i medytacja nie wyciszają w pełni ego; zamiast tego wzmacniają auto-promocję, mimo korzystnego wpływu na dobrostan.
Streszczenie: Praktyki ciała i umysłu cieszą się ogromnym zainteresowaniem publicznym i naukowym. Joga i medytacja są bardzo popularne. Przyjmuje się, że sprzyjają dobrostanowi poprzez ograniczenie tendencji do auto-promocji (self-enhancement). Jednak efekt „wyciszania ego” stoi w sprzeczności z powszechnym psychologicznym uniwersalium, jakim jest zasada auto-centralności. Zgodnie z tą zasadą, praktykowanie dowolnej umiejętności czyni ją auto-centralną, a auto-centralność sprzyja auto-promocji. Przebadano te przeciwstawne przewidywania w pierwszych testach efektów auto-promocji praktyk ciała i umysłu. W eksperymencie 1 śledzono 93 uczniów jogi przez 15 tygodni, oceniając auto-centralność i tendencje do auto-promocji po ćwiczeniach jogi (warunek joga, n = 246) oraz bez ćwiczeń (warunek kontrolny, n = 231). W eksperymencie 2 śledzono 162 medytujących przez 4 tygodnie (warunek medytacja: n = 246; kontrolny: n = 245). Tendencja do auto-promocji była wyższa zarówno po jodze, jak i po medytacji, a efekt ten był pośredniczony przez wyższą auto-centralność. Ponadto, wyższa auto-promocja pośredniczyła korzyści dobrostanowe wynikające z praktyk ciała i umysłu. Wynika z tego, że ani joga, ani medytacja nie wyciszają ego – przeciwnie, wzmacniają auto-promocję.
Zobacz badanieWpływ porannej vs. wieczornej medytacji uważności na sen, lęk i dystansowanie się: analiza pilotażowa
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 1
Rok: 2022
Autorzy: Thomas R. Basala, Brigitte E. Morin, John J Durocher
Czasopismo: The FASEB Journal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Medytacja uważności, niezależnie od pory (rano lub wieczorem), poprawia dobrostan psychologiczny i zmniejsza lęk, lecz nie wpływa znacząco na parametry snu.
Streszczenie: Według CDC większość dzieci i około 1 na 3 dorosłych w USA nie osiąga zalecanej ilości snu dla swojego wieku. Ostatnio coraz większą popularność zyskują niefarmakologiczne metody wspierania snu, takie jak medytacja. Jednak, do tej pory nie ma badań porównujących wpływ medytacji wykonywanej rano i wieczorem na parametry snu czy dobrostan psychiczny. Celem badania była analiza zależności od pory dnia efektów medytacji i ich wpływu na parametry snu i dobrostan psychologiczny. Przebadano 16 studentów (8 medytujących rano, 8 wieczorem). Wszyscy nosili urządzenia monitorujące aktywność i sen oraz wykonywali 24-minutową medytację przez 4 dni. Wyniki: medytacja nie wpłynęła znacząco na długość ani efektywność snu, ale istotnie zmniejszyła lęk (zarówno stan, jak i cechę), zwiększyła poziom uważności i umiejętność dystansowania się. Sugeruje to, że medytacja poprawia niektóre aspekty dobrostanu psychicznego bez względu na porę wykonywania.
Zobacz badanieRola uważności jako czynnika ochronnego w związkach poranno-wieczornych z objawami depresji i lęku
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 8
Rok: 2022
Autorzy: J. Gorgol, M. Stolarski, T. Jankowski
Czasopismo: Journal of Sleep Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Dyspozycyjna uważność może działać ochronnie przed nasilonymi objawami depresji i lęku u osób z preferencją wieczorną.
Streszczenie: Wiele badań wykazało, że preferencja wieczorna jest dodatnio powiązana z objawami depresji i lęku. Jednak mało wiadomo o czynnikach mogących chronić przed negatywnymi skutkami preferencji wieczornej. W niniejszym badaniu zbadano efekt moderujący dyspozycyjnej uważności w relacji między poranno-wieczornością a obecnością objawów depresji i lęku. Przeanalizowano dane od 1107 osób (559 kobiet, 548 mężczyzn) w wieku 18–55 lat. Preferencja wieczorna była związana z nasileniem objawów depresji i lęku, ale efekty te były osłabiane przez wyższą dyspozycyjną uważność – efekt utrzymywał się nawet po uwzględnieniu cech osobowości. Sugeruje to, że uważność może być czynnikiem ochronnym u osób z wieczorną preferencją chronotypu.
Zobacz badanie"Czy miałeś miły wieczór?" Badanie na poziomie dnia o doświadczeniach regeneracji, śnie i nastroju
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 689
Rok: 2008
Autorzy: S. Sonnentag, C. Binnewies, Eva J. Mojza
Czasopismo: The Journal of applied psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Niskie oderwanie psychiczne od pracy wieczorem prowadzi do negatywnego pobudzenia i zmęczenia, natomiast doświadczenia mistrzostwa i relaksu poprawiają pozytywne pobudzenie i spokój następnego ranka.
Streszczenie: W badaniu z użyciem projektu wewnątrzosobowego analizowano związek między wieczornymi doświadczeniami regeneracyjnymi (oderwanie psychiczne od pracy, relaks, doświadczenia mistrzostwa), snem a nastrojem następnego ranka. Dane zebrano przez tydzień od 166 pracowników administracji publicznej. Niskie oderwanie psychiczne od pracy wieczorem przewidywało negatywne pobudzenie i zmęczenie, podczas gdy doświadczenia mistrzostwa i relaksu przewidywały pozytywne pobudzenie i spokój. Jakość snu była powiązana z wszystkimi zmiennymi nastroju. Badanie pokazuje, które aspekty czasu wolnego wieczorem mogą poprawiać samopoczucie przed kolejnym dniem pracy.
Zobacz badanieDyspozycyjna uważność jako czynnik ochronny: podłużne efekty na związek poranno-wieczorności z funkcjonowaniem afektywnym oraz objawami depresji i lęku
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Joanna Gorgol-Waleriańczyk
Czasopismo: Chronobiology International
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Dyspozycyjna uważność może modyfikować związek między preferencją wieczorną a wyższymi objawami depresji i lęku, ale nie z pozytywnym afektem, w perspektywie rocznej.
Streszczenie: Wielokrotne badania wykazały, że poranno-wieczorność wiąże się z funkcjonowaniem afektywnym – wieczorność powiązana jest z niższym pozytywnym afektem, wyższym negatywnym afektem i większymi problemami psychicznymi, a poranność – odwrotnie. Dotychczas wskazywano, że negatywne skutki wieczorności mogą być modyfikowane przez cechy psychologiczne, jak osobowość czy religijność. Badanie to analizowało podłużne efekty dyspozycyjnej uważności na te zależności u 660 osób na przestrzeni roku. Wyniki wykazały, że wyższa dyspozycyjna uważność osłabiała związek wieczorności z objawami depresji i lęku oraz negatywnym afektem, lecz nie z pozytywnym afektem. Sugeruje to, że praktyka uważności może być korzystna jako element wspierający terapię u osób z wieczornym chronotypem.
Zobacz badanieWpływ praktyk islamskich na zdrowie psychiczne muzułmanów
Typ badania: Przegląd systematyczny
Liczba cytowań: 12
Rok: 2019
Autorzy: Khawaja Saad Najam, R. Khan, A. Waheed, Rashid Hassan
Czasopismo:
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Rytuały islamskie korzystnie wpływają na zdrowie psychiczne poprzez promowanie zdyscyplinowanego stylu życia, zwiększanie samokontroli oraz redukcję stresu i depresji.
Streszczenie: Celem artykułu było omówienie zasad islamu oraz ich psychologicznego wpływu na wyznawców. Rytuały islamskie odgrywają konstruktywną rolę w kształtowaniu osobowości wierzących – niektóre promują zdyscyplinowany styl życia, inne zwiększają samokontrolę. Większość rytuałów islamskich redukuje stres i depresję życia codziennego. Sugeruje się, by badacze z różnych kręgów kulturowych i religijnych wspólnie prowadzili kolejne badania nad wpływem islamu na zdrowie psychiczne.
Zobacz badaniePoranność-wieczorność a zdrowie psychiczne: wstępne dowody na rolę poczucia ważności i anty-ważności
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Joanna Gorgol-Waleriańczyk, Wojciech Waleriańczyk, Gordon L. Flett
Czasopismo: Chronobiology International
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Preferencja wieczorna wiąże się z niższym poczuciem ważności, wyższą anty-ważnością oraz nasileniem objawów depresji i lęku; poczucie bycia ważnym może chronić przed tymi negatywnymi skutkami.
Streszczenie: Problemy ze zdrowiem psychicznym częściej występują u osób z wieczorną preferencją chronotypu niż u porannych. Badanie analizowało rolę poczucia ważności i anty-ważności jako moderatorów relacji między wieczornością a zdrowiem psychicznym wśród 692 osób. Wieczorność była negatywnie związana z poczuciem ważności i pozytywnie z anty-ważnością, depresją i lękiem. Efekt ten był silniejszy u osób o niskim poczuciu ważności i wysokiej anty-ważności, co sugeruje, że poczucie bycia ważnym może chronić przed negatywnym wpływem wieczorności na zdrowie psychiczne.
Zobacz badanieCisza poprzez medytację transcendentalną u uczniów szkół średnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: wpływ na dobrostan i zachowanie
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 0
Rok: 2021
Autorzy: Hannah Droscher, Bernadette Van Den Hout, Leila Hughes, H. Evans, R. Banerjee, M. Hayward
Czasopismo: Pastoral Care in Education
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Regularna cisza poprzez medytację transcendentalną u uczniów szkół średnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nie przyniosła istotnych efektów dla dobrostanu lub zachowania, mimo wysokiej frekwencji.
Streszczenie: Badanie opisuje efekty regularnego programu Quiet Time (QT) z wykorzystaniem medytacji transcendentalnej (TM) wśród uczniów szkół średnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (n = 17 w grupie QT, n = 16 w grupie kontrolnej). Uczniowie uczestniczyli średnio w 2,7 sesjach tygodniowo (z 10 zalecanych). Analizy nie wykazały istotnych różnic między grupami pod względem dobrostanu i zachowania, chociaż wyższa frekwencja w QT była powiązana ze spadkiem trudności zewnętrznych ocenianych przez nauczycieli. Wyniki sugerują potrzebę dalszych badań nad sposobami zwiększenia zaangażowania w strategie medytacyjne w środowisku szkolnym.
Zobacz badanieObwiniaj „nocnych marków”: postrzegana dyskryminacja częściowo pośredniczy w efektach poranności-wieczorności na emocje pozytywne i negatywne
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2023
Autorzy: M. Stolarski, J. Gorgol
Czasopismo: Journal of Sleep Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Preferencja wieczorna wiąże się z negatywnymi stereotypami i stygmatyzacją społeczną, co częściowo pośredniczy w negatywnych efektach na emocje pozytywne i negatywne.
Streszczenie: Efekty preferencji wieczornej na obniżony dobrostan i gorsze zdrowie psychiczne zwykle tłumaczy się podłożem genetycznym lub dysonansem pomiędzy biologicznym a społecznym zegarem. Najnowsze badania wykazały jednak, że wieczorne chronotypy są negatywnie stereotypizowane, co może prowadzić do stygmatyzacji społecznej. W badaniu przeprowadzonym na 768 osobach wykazano, że wieczorność jest dodatnio powiązana z poczuciem dyskryminacji. Dyskryminacja ta częściowo pośredniczy w relacji między porannością-wieczornością a emocjami pozytywnymi i negatywnymi, wyjaśniając odpowiednio 18% i 29% tych efektów.
Zobacz badanieWpływ ekstremalnych rytuałów na dobrostan psychofizjologiczny
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 34
Rok: 2019
Autorzy: Dimitris Xygalatas, Sammyh S. Khan, M. Lang, R. Kundt, Eva Kundtová‐Klocová, J. Krátký, J. Shaver
Czasopismo: Current Anthropology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ekstremalne praktyki rytualne, takie jak samookaleczenie i przedłużone cierpienie, mogą poprawiać subiektywne zdrowie bez negatywnego wpływu na zdrowie fizjologiczne, zwłaszcza u osób zaangażowanych w intensywniejsze formy uczestnictwa.
Streszczenie: Ekstremalne praktyki rytualne niosą ryzyko urazów, traumy lub infekcji, jednak są wykonywane przez miliony ludzi na całym świecie i często pełnią funkcję kulturowych remedi na różne dolegliwości, zwłaszcza związane ze zdrowiem psychicznym. Połączenie obserwacji etnograficznych i monitorowania psychofizjologicznego wykazało, że udział w jednym z najbardziej ekstremalnych rytuałów świata, polegającym na samookaleczeniu i długotrwałym cierpieniu, nie miał negatywnego wpływu na zdrowie fizjologiczne, a wiązał się z poprawą subiektywnego zdrowia, zwłaszcza u osób angażujących się najintensywniej. Sugerowane mechanizmy obejmują reakcje neurologiczne na ból oraz zwiększone wsparcie społeczne i auto-promocję.
Zobacz badanieBłądzenie myślami i stres: gdy nie lubisz obecnej chwili
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 33
Rok: 2020
Autorzy: A. Crosswell, M. Coccia, E. Epel
Czasopismo: Emotion
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Przewlekły stres psychologiczny prowadzi do zwiększonego błądzenia myślami, mniejszego zaangażowania i gorszego nastroju wieczorem, natomiast pozytywne relacje społeczne zwiększają obecność w chwili bieżącej.
Streszczenie: Zarówno filozofia buddyjska, jak i badania naukowe sugerują, że zaangażowanie w bieżącą chwilę i jej akceptacja wiążą się z wyższym dobrostanem. Jednak doświadczanie stresu psychologicznego utrudnia bycie obecnym i akceptację chwili, zwłaszcza przy wielu konkurujących bodźcach. W badaniu przez 21 dni 183 kobiety (połowa przewlekle zestresowanych, połowa o niskim poziomie stresu) raportowały poziom błądzenia myślami, zaangażowania, odrzucenia bieżącej chwili, emocji i jakości relacji z partnerem. Kobiety pod wpływem przewlekłego stresu raportowały więcej wieczornego błądzenia myślami, mniejsze zaangażowanie i większe odrzucenie chwili niż osoby z niskim stresem. Te stany umysłu były związane z gorszym wieczornym nastrojem.
Zobacz badanieMuzyka a zdrowie psychiczne nastolatków: podróż ku leczeniu, wzrostowi i samopoznaniu
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Hengyi Chen
Czasopismo: Environment and Social Psychology
Ranking czasopisma: 4
Główne wnioski: Codzienne słuchanie muzyki relaksacyjnej przez 30 minut znacząco poprawia regulację emocji, odporność psychiczną i samoświadomość u nastolatków w porównaniu do cichej medytacji.
Streszczenie: Muzyka jako narzędzie wyrażania i regulacji emocji ma istotny wpływ na zdrowie psychiczne nastolatków. W czterotygodniowym eksperymencie porównano wpływ codziennego słuchania muzyki relaksacyjnej (30 min) z cichą medytacją. Nastolatki słuchające muzyki miały lepsze wyniki w zakresie regulacji emocji, odporności psychicznej i samoświadomości, co dowodzi, że muzyka może wspierać zdrowie psychiczne młodzieży.
Zobacz badanieCodzienność pod lupą: powiązania między aktywnością fizyczną a nastrojem u młodych dorosłych
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 18
Rok: 2017
Autorzy: Petra Haas, J. Schmid, G. Stadler, M. Reuter, C. Gawrilow
Czasopismo: Psychology & Health
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Większa aktywność fizyczna u młodych dorosłych prowadzi do mniejszej liczby negatywnych i większej liczby pozytywnych emocji wieczorem, co sugeruje, że jest to skuteczna strategia promowania zdrowia psychicznego i fizycznego.
Streszczenie: Negatywny nastrój w codziennym życiu wiąże się z gorszym zdrowiem psychicznym i fizycznym. Aktywność fizyczna może być skuteczną i niedrogą interwencją poprawiającą nastrój, jednak dotąd rzadko badano ją w naturalnych warunkach. W badaniu analizowano zależność pomiędzy codzienną aktywnością fizyczną (mierzona akcelerometrami) a nastrojem wieczorem przez 10 dni u 189 młodych dorosłych. W dni z większą aktywnością uczestnicy raportowali mniej depresyjnego i gniewnego nastroju oraz więcej wigoru i spokoju. Aktywność fizyczna okazała się skuteczną strategią wspierającą zdrowie psychiczne i fizyczne.
Zobacz badanieWieczorność zwiększa ryzyko objawów depresji, lęku i hospitalizacji, pośredniczone przez niewystarczającą ilość snu – badanie populacyjne 18 039 dorosłych
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 41
Rok: 2021
Autorzy: I. Merikanto, T. Partonen
Czasopismo: Depression and Anxiety
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Preferencja wieczorna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem objawów depresji, lęku i hospitalizacji z powodu zaburzeń psychicznych, pośredniczonym przez niewystarczającą ilość snu.
Streszczenie: Dane epidemiologiczne wskazują, że preferencja wieczorna wiąże się z gorszym zdrowiem psychicznym. W badaniu na populacji 18 039 dorosłych sprawdzono, czy typ okołodobowy i nawyki snu mają podobny związek z problemami psychicznymi oraz czy występują różnice w hospitalizacjach psychiatrycznych pomiędzy typami. Preferencja wieczorna wiązała się z większym ryzykiem objawów depresji, lęku i hospitalizacji, a zależność ta była pośredniczona przez niewystarczającą ilość snu.
Zobacz badanieWyłączać się czy angażować? Konsekwencje myślenia o pracy wieczorami dla trajektorii dobrostanu psychicznego w czasie
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 44
Rok: 2016
Autorzy: A. Firoozabadi, Sjir Uitdewilligen, F. Zijlstra
Czasopismo: Journal of Occupational Health Psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Ruminacje afektywne o pracy wieczorem zwiększają w dłuższej perspektywie wyczerpanie, natomiast rozważania problemowe nie mają istotnego wpływu na dobrostan psychiczny.
Streszczenie: W badaniu zbadano, jak dwa różne sposoby angażowania się umysłowo w sprawy zawodowe wieczorami – afektywna ruminacja oraz rozważania problemowe – wpływają na dobrostan psychiczny w czasie. W trzyfalowym badaniu podłużnym na 123 pracownikach wykazano, że afektywna ruminacja jest istotnym predyktorem wzrostu wyczerpania, podczas gdy rozważania problemowe nie miały istotnego wpływu. Wyniki wskazują, że ruminacje o pracy wieczorami mogą prowadzić do pogorszenia zdrowia w dłuższej perspektywie, w zależności od ich charakteru.
Zobacz badanieZwiązek między pracą na zmiany wieczorne a zdrowiem psychicznym koreańskich pracowników: dane z 5. koreańskiego badania warunków pracy
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 3
Rok: 2022
Autorzy: Seong-Yoon Heo, Yun-Sik Cho, M. Jeon
Czasopismo: Annals of Occupational and Environmental Medicine
Ranking czasopisma: 3
Główne wnioski: Praca zmianowa wieczorem negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne pracowników – najczęściej obserwuje się wyższy poziom depresji i lęku przy pracy 1-9 zmian wieczornych miesięcznie.
Streszczenie: W badaniu na 16 692 pracownikach przeanalizowano wpływ pracy zmianowej wieczorem na zdrowie psychiczne. Pracownicy wykonujący pracę wieczorną mieli wyższy poziom depresji i lęku niż ci, którzy nie pracowali w tych godzinach. Największe ryzyko obserwowano u osób pracujących wieczorami 1-9 razy w miesiącu. Trend ten malał wraz ze wzrostem liczby zmian wieczornych miesięcznie.
Zobacz badanieCichy czas: interwencja pielęgniarska wspierająca sen w oddziałach neurointensywnej terapii
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 128
Rok: 2001
Autorzy: Daiwai M. Olson, Cecil O. Borel, D. Laskowitz, Dominic T. Moore, Eleanor S. McConnell
Czasopismo: American journal of critical care : an official publication, American Association of Critical-Care Nurses
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wprowadzenie protokołu „cichego czasu” w oddziale neurointensywnej terapii, ograniczającego bodźce środowiskowe, znacząco zwiększa prawdopodobieństwo snu u pacjentów podczas wyznaczonego okresu ciszy.
Streszczenie: Pacjenci na oddziałach intensywnej terapii często cierpią na niedobór snu, lecz niewiele badań dotyczy wpływu opieki pielęgniarskiej na poprawę snu. Celem badania było sprawdzenie, czy wdrożenie protokołu „cichego czasu” zmniejszającego bodźce zewnętrzne wiąże się ze zwiększoną częstością snu wśród pacjentów oddziału neurointensywnej terapii. Pacjentów obserwowano 8 razy dziennie przed i po wdrożeniu protokołu, polegającego na ograniczeniu hałasu i światła w godzinach 2:00–4:00 oraz 14:00–16:00. Przeanalizowano 2975 obserwacji 239 pacjentów: 1446 obserwacji w grupie kontrolnej i 1529 w grupie z interwencją. Odsetek pacjentów zaobserwowanych jako śpiących był istotnie wyższy w miesiącach obowiązywania protokołu niż przed wdrożeniem. Wzrost częstotliwości snu był związany ze zmniejszeniem hałasu i natężenia światła podczas „cichego czasu”. Pacjenci obserwowani podczas okresu interwencji byli 1,6 razy bardziej skłonni spać w trakcie „cichego czasu” niż pacjenci w okresie kontrolnym (p < 0,001). Skoncentrowane działania personelu prowadzące do redukcji bodźców środowiskowych w wyznaczonych godzinach zwiększają prawdopodobieństwo snu u pacjentów oddziałów neurointensywnej terapii.
Zobacz badaniePoranność-wieczorność i zapotrzebowanie na sen
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 348
Rok: 1999
Autorzy: J. Taillard, P. Philip, B. Bioulac
Czasopismo: Journal of Sleep Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Preferencja wieczorna wiąże się z większym zapotrzebowaniem na sen, nieregularnymi nawykami snu i większym spożyciem kofeiny, ale nie oznacza, że osoby te są bardziej senne.
Streszczenie: Celem badania było sprawdzenie, jaki wpływ ma chronotyp poranny/wieczorny na harmonogram snu/czuwania, zapotrzebowanie na sen, higienę snu oraz subiektywną senność w ciągu dnia w dużej próbie dorosłych w wieku 17–80 lat. W badaniu wzięło udział 617 osób (219 w każdej grupie chronotypowej), dopasowanych wiekiem, płcią i statusem zawodowym. Uczestnicy wypełniali skrócony kwestionariusz poranności-wieczorności, kwestionariusz nawyków i jakości snu oraz skalę Epworth Sleepiness Scale. Preferencja wieczorna była powiązana z większym zapotrzebowaniem na sen, krótszym czasem snu w tygodniu (względem zapotrzebowania), dłuższym snem w weekendy, późniejszym zasypianiem i budzeniem się (zwłaszcza w weekendy), bardziej nieregularnymi nawykami snu i większym spożyciem kofeiny. Osoby te nadrabiały dług senny w weekendy, ale nie oceniano ich jako bardziej sennych niż inne typy, mimo że subiektywna senność była wyraźnie powiązana z długiem sennym. Wyniki sugerują, że indywidualna podatność na zmiany parametrów snu może być zróżnicowana.
Zobacz badanie0133 Syndrom utkwanej melodii: muzyka przed snem wpływa na parametry polisomnografii nocnej
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2019
Autorzy: M. Scullin, Chenlu Gao, Natalya Pruett
Czasopismo: Sleep
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Słuchanie muzyki instrumentalnej przed snem może pogarszać jakość snu poprzez zwiększenie ryzyka wystąpienia nocnych „utkwanych melodii” (earworms) i wydłużenie zasypiania.
Streszczenie: Prawie wszyscy nastolatkowie i młodzi dorośli słuchają muzyki codziennie, a wieczorem jej słuchanie jest najczęstsze. NIH zaleca słuchanie cichej muzyki przed snem, a niektórzy badacze twierdzą, że muzyka poprawia efektywność snu. Te rekomendacje opierają się wyłącznie na badaniach samoopisowych. W tym badaniu 50 zdrowych młodych dorosłych słuchało cichej, znanej muzyki przez 10 minut przed snem (instrumentalnej lub z tekstem). Poziom relaksu zwiększał się po słuchaniu muzyki w obu wariantach. Jednak, wbrew powszechnej opinii, w warunkach instrumentalnych odnotowano gorszą efektywność snu niż w warunkach z tekstem. Muzyka instrumentalna pogarszała jakość snu, ponieważ uczestnicy prawie dwukrotnie częściej doświadczali „utkwanych melodii” w nocy, co wiązało się z dłuższym zasypianiem, gorszą efektywnością snu, większą ilością snu N1 i krótszym snem N3. Efekt relaksacyjny muzyki może wzmacniać nawyk słuchania jej przed snem, nawet jeśli nie poprawia ona obiektywnie jakości snu.
Zobacz badanie"Czy miałeś miły wieczór?" Badanie dzienne na temat doświadczeń regeneracyjnych, snu i nastroju
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 689
Rok: 2008
Autorzy: S. Sonnentag, C. Binnewies, Eva J. Mojza
Czasopismo: The Journal of applied psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Niskie oderwanie psychiczne od pracy wieczorem prowadzi do negatywnego pobudzenia i zmęczenia, natomiast doświadczenia mistrzostwa i relaksu poprawiają pozytywne pobudzenie i spokój następnego ranka.
Streszczenie: W badaniu zastosowano projekt wewnątrzosobowy, by zbadać związek między doświadczeniami regeneracyjnymi (oderwanie psychiczne, relaks, doświadczenia mistrzostwa) podczas czasu wolnego, snem i nastrojem następnego poranka. Dane zebrano w trakcie jednego tygodnia roboczego od 166 pracowników administracji publicznej. Niskie oderwanie psychiczne od pracy wieczorem przewidywało negatywne pobudzenie i zmęczenie, podczas gdy doświadczenia mistrzostwa przewidywały pozytywne pobudzenie, a relaks – spokój. Jakość snu była powiązana z wszystkimi zmiennymi nastroju. Badanie wskazuje, które doświadczenia poza pracą mogą poprawiać samopoczucie przed kolejnym dniem pracy.
Zobacz badanie"W pełni naładowane" wieczory? Wpływ wieczornego cyberwypoczynku na witalność i wyniki w pracy następnego dnia przez ilość i jakość snu, prokrastynację przed snem i oderwanie psychiczne oraz rolę uważności
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 52
Rok: 2020
Autorzy: Haiyang Liu, Yueting Ji, Scott B. Dust
Czasopismo: The Journal of applied psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wieczorny cyberwypoczynek negatywnie wpływa na ilość i jakość snu poprzez prokrastynację przed snem, ale pozytywnie wpływa poprzez psychiczne oderwanie się, przy czym uważność wzmacnia te efekty.
Streszczenie: W oparciu o perspektywę regeneracyjną zaproponowano model dwoistej ścieżki pokazujący wpływ wieczornego cyberwypoczynku pracowników na wyniki pracy następnego dnia – witalność i wydajność. Cyberwypoczynek wieczorem wywiera sprzeczne efekty na wyniki w pracy poprzez wpływ na prokrastynację przed snem i psychiczne oderwanie, a następnie na ilość i jakość snu. Stosując metodologię doświadczeń dziennych, przez 10 dni zbierano dane od 155 pracowników R&D (3 ankiety dziennie). Wyniki: cyberwypoczynek negatywnie pośredniczy w ilości i jakości snu przez prokrastynację przed snem oraz pozytywnie przez psychiczne oderwanie się. Ilość snu wiązała się z wynikami pracy, a jakość snu – z witalnością psychiczną. Uważność jako cecha łagodziła negatywny wpływ cyberwypoczynku na prokrastynację i wzmacniała pozytywny wpływ na psychiczne oderwanie.
Zobacz badanieSamoocena czynników wspomagających i zaburzających sen: badanie epidemiologiczne w Finlandii
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 186
Rok: 1988
Autorzy: H. Urponen, I. Vuori, Joel Hasan, Markku Partinen
Czasopismo: Social science & medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Dorośli mieszkańcy miast w średnim wieku w Finlandii postrzegają ćwiczenia, czytanie i muzykę jako wspomagające sen, podczas gdy presja związana z pracą, zmartwienia i kawa wieczorem pogarszają jakość snu.
Zobacz badanie080 Czy drzemki są korzystne tylko dla wieczornych chronotypów? Badanie pilotażowe
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 2
Rok: 2021
Autorzy: Zachary Zamore, Jennifer R Goldschmied, P. Deldin
Czasopismo: Sleep
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Drzemka poprawia regulację emocji, z większą korzyścią dla osób o wieczornym chronotypie.
Streszczenie: Badania wskazują na związek między chronotypem a zachowaniem – wieczorność wiąże się z niższą samokontrolą, poranność – z większą sumiennością. Narastająca presja snu w ciągu dnia wpływa na funkcje wykonawcze, w tym regulację emocji. Drzemka skutecznie przeciwdziała senności i deregulacji emocjonalnej, ale wpływ chronotypu na ten efekt nie był dotąd znany. W badaniu 40 osób (18–50 lat) losowo przydzielono do grupy drzemki (60 min w południe) lub bez drzemki. Tolerancja frustracji była mierzona przed i po drzemce. Analiza wykazała, że osoby z większą wieczornością (niższy wynik MEQ) wykazywały większą poprawę tolerancji frustracji po drzemce. Sugeruje to, że korzyści emocjonalne z drzemek są większe u osób o wieczornym chronotypie.
Zobacz badanieWpływ wieczornych ćwiczeń na sen u zdrowych osób: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 139
Rok: 2018
Autorzy: Jan Stutz, R. Eiholzer, C. Spengler
Czasopismo: Sports Medicine
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wieczorne ćwiczenia nie pogarszają jakości snu, a mogą ją wręcz poprawiać, choć bardzo intensywny wysiłek w ciągu godziny przed snem może pogorszyć parametry snu.
Streszczenie: Obecne zalecenia odradzają ćwiczenia wieczorne ze względu na potencjalnie negatywny wpływ na sen. Celem tego przeglądu było sprawdzenie, czy wieczorne ćwiczenia rzeczywiście wpływają na sen i czy intensywność lub czas trwania modyfikują ten efekt. Włączono 23 badania porównujące sen po wieczornych ćwiczeniach z grupą kontrolną. Wieczorne ćwiczenia wydłużały latencję REM i czas snu wolnofalowego, a skracały fazę N1. Wysoka temperatura ciała i intensywny wysiłek były powiązane z gorszą efektywnością snu i większą ilością przebudzeń. Jednak po wykluczeniu pojedynczego badania te efekty zanikały. Ogólnie, wyniki nie potwierdzają hipotezy, że wieczorne ćwiczenia pogarszają sen – wręcz przeciwnie. Jednak bardzo intensywny wysiłek tuż przed snem może pogarszać parametry snu.
Zobacz badanieOdmienne efekty wieczornej aktywności o niskiej intensywności na jakość snu u starszych kobiet: porównanie ćwiczeń i prac domowych
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 16
Rok: 2020
Autorzy: Jaehoon Seol, Insung Park, Chihiro Kokudo, Simeng Zhang, C. Suzuki, Katsuhiko Yajima, M. Satoh, K. Tokuyama, T. Okura
Czasopismo: Experimental Gerontology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wieczorne ćwiczenia aerobowe o niskiej intensywności skuteczniej poprawiają jakość snu u starszych kobiet niż prace domowe, mimo że oba typy aktywności podnoszą temperaturę ciała.
Zobacz badanieWpływ wieczornego intensywnego wysiłku na sen u zdrowych dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 44
Rok: 2021
Autorzy: E. Frimpong, M. Mograss, T. Zvionow, Dang-Vu Thanh Thien
Czasopismo: Sleep medicine reviews
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Jednorazowy wieczorny intensywny wysiłek wykonywany 2–4 godziny przed snem nie zaburza snu nocnego u zdrowych młodych i w średnim wieku dorosłych.
Zobacz badanieWpływ wieczornej aktywności na zasypianie
Typ badania: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 38
Rok: 1969
Autorzy: P. Hauri
Czasopismo: Psychophysiology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wieczorne ćwiczenia i relaks mają podobny wpływ na zasypianie, natomiast stymulacja umysłowa ma większe znaczenie niż aktywność fizjologiczna.
Streszczenie: W badaniu analizowano wpływ trzech rodzajów wieczornych aktywności: 6 godzin intensywnej pracy fizycznej, 6 godzin intensywnej pracy umysłowej oraz 6 godzin relaksu (oglądanie TV, słuchanie muzyki, czytanie czasopism) na czas zasypiania. Piętnastu młodych mężczyzn brało udział w każdej z aktywności w różnych dniach. Wyniki: nauka opóźniała zaśnięcie o ok. 6 minut, natomiast po ćwiczeniach i po relaksie czas zasypiania był podobny. W momencie zaśnięcia parametry fizjologiczne były wyższe po ćwiczeniach niż po nauce czy relaksie, co sugeruje, że stymulacja umysłowa ma większy wpływ na zasypianie niż aktywność fizjologiczna.
Zobacz badanieZależność dawka-odpowiedź między wieczornymi ćwiczeniami a snem
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 1
Rok: 2025
Autorzy: J. Leota, D. Presby, F. Le, M. E. Czeisler, L. Mascaro, E. Capodilupo, Joshua F Wiley, S. Drummond, S. Rajaratnam, E. Facer-Childs
Czasopismo: Nature Communications
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wieczorne ćwiczenia, zwłaszcza o wysokim obciążeniu, mogą zakłócać sen i nocne funkcje autonomiczne.
Zobacz badanieHałas komunikacyjny pogarsza funkcje sercowo-naczyniowe bez zmiany struktury snu: znaczenie pobudzeń autonomicznych
Typ badania: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 35
Rok: 2020
Autorzy: L. Thiesse, F. Rudzik, J. F. Kraemer, K. Spiegel, R. Leproult, N. Wessel, R. Pieren, H. Héritier, Ikenna C. Eze, M. Foraster, C. Garbazza, D. Vienneau, M. Brink, J. Wunderli, Nicole Probst-Hensch, M. Röösli, C. Cajochen
Czasopismo: Environmental research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Nocny hałas komunikacyjny (45 dB) zwiększa pobudzenia autonomiczne podczas snu i poziom kortyzolu wieczorem następnego dnia, nie zmieniając struktury snu u zdrowych młodych osób.
Zobacz badanieJakość snu przewiduje pozytywny i negatywny afekt, ale nie odwrotnie. Elektroniczne badanie dzienniczkowe u osób z depresją i zdrowych
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 76
Rok: 2017
Autorzy: M. Bouwmans, E. Bos, H. Hoenders, A. Oldehinkel, P. D. Jonge, Dr. Peter de
Czasopismo: Journal of affective disorders
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Poprawa jakości snu przewiduje poprawę pozytywnego i negatywnego afektu następnego dnia, częściowo za pośrednictwem zmęczenia, co ma znaczenie zarówno w opiece klinicznej, jak i ogólnym dobrostanie.
Zobacz badanieWieczorność przewiduje negatywny afekt po restrykcji snu
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 9
Rok: 2020
Autorzy: Rebecca C. Cox, B. Olatunji
Czasopismo: Behavior therapy
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Osoby o wieczornym chronotypie są bardziej podatne na wzrost negatywnego afektu po ograniczeniu snu, ale nie na spadek afektu pozytywnego.
Zobacz badaniePodwójny kłopot? Wpływ deprywacji snu i chronotypu na afekt u nastolatków
Typ badania: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 141
Rok: 2012
Autorzy: Natasha Dagys, E. McGlinchey, L. Talbot, Katherine A. Kaplan, R. Dahl, A. Harvey
Czasopismo: Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Deprywacja snu i wieczorny chronotyp wiążą się ze spadkiem pozytywnego afektu i niższym wskaźnikiem pozytywności u nastolatków, sugerując potrzebę poprawy snu i redukcji wieczorności w celu zmniejszenia podatności emocjonalnej.
Streszczenie: W badaniu eksperymentalnym 47 zdrowych nastolatków (10–16 lat) poddano deprywacji snu oraz warunkom wyspania. Podgrupa 24 osób została dobrana na podstawie skrajnych wyników chronotypu. Pozytywny i negatywny afekt mierzono kwestionariuszem PANAS. Wyniki: po deprywacji snu odnotowano niższy pozytywny afekt i wskaźnik pozytywności. Osoby o wieczornym chronotypie miały niższy pozytywny afekt i wskaźnik pozytywności zarówno po deprywacji, jak i w stanie wyspania. Sugeruje to, że wieczorność i brak snu zwiększają podatność emocjonalną u młodzieży.
Zobacz badanieCałość to nie suma części: różne typy pozytywnego afektu różnie wpływają na sen
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 46
Rok: 2017
Autorzy: S. Pressman, Brooke N Jenkins, Tara L Kraft-Feil, Heather N. Rasmussen, M. Scheier
Czasopismo: Emotion
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wysoki poziom wigoru jako cecha i spokój jako stan pozytywnie wpływają na efektywność i jakość snu, podczas gdy spokojna cecha raczej nie pomaga i może negatywnie wpływać na długość snu.
Streszczenie: W dwóch badaniach sprawdzano, które typy pozytywnego afektu (różniące się poziomem pobudzenia i trwałością) są najbardziej korzystne dla snu oraz czy zależności te zmieniają się w warunkach stresu. Wyniki: wysoki wigór jako cecha był powiązany z lepszą efektywnością i jakością snu, zwłaszcza podczas stresu. Spokojna cecha była ogólnie nieprzydatna i powiązana z krótszym snem. Spokojny stan poprawiał efektywność snu na co dzień przy wyższym poziomie stresu.
Zobacz badanieSen i cicha czuwalność jako „bezczynny” ośrodek kreatywnego wglądu mózgu
Typ badania: Przegląd literatury
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: Mostafa R. Fayed, Khaled Ghandour, Kaoru Inokuchi
Czasopismo: Philosophical Transactions B
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Sen i cicha czuwalność umożliwiają powstawanie nowych połączeń neuronalnych, prowadząc do nowych informacji i wglądu, co wpływa na przetwarzanie informacji, podejmowanie decyzji i radzenie sobie z trudnymi sytuacjami.
Streszczenie: Długotrwałe wzmocnienie synaptyczne to kluczowy mechanizm uczenia się i pamięci. Pamięć jest przechowywana w specyficznych populacjach neuronów, które są reaktywowane podczas snu, co ułatwia konsolidację. Sen i offline'owa reaktywacja odnoszą się nie tylko do przeszłych doświadczeń, ale i do przewidywania przyszłości. Podczas offline’owej aktywacji mózg może łączyć różne przeszłe doświadczenia, co prowadzi do powstawania zupełnie nowych informacji. Aktywność mózgu podczas snu i cichej czuwalności (tzw. „bezczynny mózg”) odgrywa kluczową rolę w abstrakcji informacji, rozumieniu reguł, generowaniu kreatywnych pomysłów i wglądu. Przegląd omawia aktualny stan wiedzy i kierunki przyszłych badań nad związkiem snu i aktywności „bezczynnego” mózgu z kreatywnym myśleniem.
Zobacz badanieCodzienne wzajemne powiązania między snem mierzonym EEG a afektem
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2024
Autorzy: M. Boon, Mahdad Jafarzadeh Esfahani, J. Vink, Sabine A E Geurts, Madelon L. M. van Hooff
Czasopismo: Journal of Sleep Research
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Wyższy poziom negatywnego afektu wieczorem wiąże się z większą fragmentacją snu REM, lecz nie stwierdzono istotnych dwukierunkowych zależności między afektem a snem mierzonym EEG.
Streszczenie: Badania samoopisowe wskazują, że sen i afekt pozytywny i negatywny są blisko powiązane i dwukierunkowe. Badania oparte na pomiarze snu obiektywnie są mniej jednoznaczne. W tym badaniu przez 2 tygodnie monitorowano sen EEG i codziennie oceniano afekt u 33 zdrowych studentów. Wyższy negatywny afekt wieczorem wiązał się z większą fragmentacją snu REM (wykrywaną tylko w polisomnografii, nie na opasce EEG). Nie stwierdzono istotnych powiązań afektu z czasem REM i SWS ani dwukierunkowych zależności między snem a afektem.
Zobacz badanieSkuteczność medytacji w zarządzaniu zmęczeniem: Wnioski z kompleksowego przeglądu systematycznego i metaanalizy
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 2
Rok: 2024
Autorzy: Byung-Jin Park, Yu-Jin Choi, Jin-Seok Lee, Yochan Ahn, Eun-Jung Lee, Chang-Gue Son
Czasopismo: General hospital psychiatry
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Medytacja jest skuteczną niefarmakologiczną interwencją w zarządzaniu zmęczeniem, szczególnie psychicznym, przy czym szczególnie korzystne są profesjonalne wsparcie oraz zadania domowe.
Zobacz badanieRelaksacja wieczorem a energia następnego poranka: rola codziennych trudności, pozytywnych wydarzeń oraz zmienności rytmu serca podczas pracy
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 26
Rok: 2020
Autorzy: Stacey L. Parker, S. Sonnentag, N. Jimmieson, C. Newton
Czasopismo: Journal of occupational health psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Zdarzenia związane z frustracją celów oraz zmienność rytmu serca wpływają na relaksację wieczorem, która pośrednio przekłada się na poziom energii następnego dnia rano. Badanie wskazuje, jak umysł i ciało wpływają na regenerację po pracy.
Streszczenie: Możliwość psychicznego zrelaksowania się po pracy wieczorem jest istotna dla codziennego procesu regeneracji i powinna umożliwiać pracownikom wstawanie z energią na kolejny dzień pracy. Opierając się na teorii zdarzeń afektywnych oraz teorii obciążenia allostatycznego, założono, że pracownicy będą w stanie się zrelaksować psychicznie po powrocie z pracy, jeśli podczas pracy (a) doświadczyli mniej zdarzeń związanych z frustracją celów i więcej związanych z osiągnięciem celów oraz (b) adaptacyjnie regulowali fizjologiczne pobudzenie związane ze stresem (mierzone jako zmienność rytmu serca). Badanie dotyczyło więc, jak zdarzenia w pracy oraz wskaźnik fizjologiczny regulacji przywspółczulnej mogą być ważnymi czynnikami prowadzącymi do regeneracji poza godzinami pracy. W ciągu 5 kolejnych dni roboczych 72 pracowników wypełniało codzienne ankiety (rano, w pracy i wieczorem) oraz nosiło ambulatoryjny elektrokardiograf mierzący zmienność rytmu serca podczas pracy. Analizy mediacji wielopoziomowej potwierdziły hipotezy na poziomie wewnątrzosobowym, z wyjątkiem roli wydarzeń związanych z osiągnięciem celów. Wynik, że zarówno zdarzenia związane z frustracją celów, jak i zmienność rytmu serca przyczyniają się do relaksacji wieczorem, a następnie pośrednio do energii następnego ranka, daje wstępny wgląd w to, jak zarówno umysł, jak i ciało wpływają na regenerację poza pracą.
Zobacz badanieWpływ progresywnej relaksacji mięśni oraz medytacji uważności na zmęczenie, style radzenia sobie i jakość życia u pacjentek z wczesnym rakiem piersi: trzyramienne randomizowane badanie z zaślepionym oceniającym
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 80
Rok: 2019
Autorzy: Zehra Gok Metin, C. Karadaş, Nur Izgu, L. Ozdemir, U. Demirci
Czasopismo: European journal of oncology nursing : the official journal of European Oncology Nursing Society
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Progresywna relaksacja mięśni i medytacja uważności, stosowane wraz z adjuwantową chemioterapią paclitakselem, wykazują podobne efekty na zmęczenie i style radzenia sobie u pacjentek z wczesnym rakiem piersi.
Zobacz badanieTerapia CALM (Zarządzanie Rakiem i Znalezienie Sensu Życia) a poprawa jakości życia u pacjentów onkologicznych: metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Made Satya Nugraha Gautama, Tsai-Wei Huang, Haryani Haryani, Gaviota Khalish, An-I Liu, Yan Adi Wibawa
Czasopismo: Journal of clinical nursing
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Terapia CALM może poprawiać jakość życia, dobrostan duchowy, jakość snu oraz łagodzić lęk, depresję i zmęczenie u pacjentów z rakiem.
Streszczenie: Tło: Pacjenci onkologiczni, zarówno we wczesnych, jak i zaawansowanych stadiach, napotykają złożone problemy bio-psycho-społeczno-duchowe wpływające na jakość życia (QoL). Terapia CALM to podejście psychoterapeutyczne pomagające pacjentom odnaleźć nadzieję i sens życia, co poprawia QoL. Cel: Krytyczna ocena efektów terapii CALM na QoL u pacjentów z rakiem. Projekt: Systematyczny przegląd i metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych. Metody: Głównym wynikiem była QoL, a drugorzędowymi: lęk, depresja, dobrostan duchowy, zmęczenie i jakość snu. Przeprowadzono przeszukiwanie pięciu anglojęzycznych baz danych i jednego rejestru badań. Łączne efekty obliczono za pomocą modeli efektów losowych. Wyniki: Piętnaście badań spełniło kryteria włączenia do przeglądu systematycznego, a dwanaście do metaanalizy (n = 1635 pacjentów z rakiem). Terapia CALM wykazała istotne korzyści dla QoL, dobrostanu duchowego i jakości snu w porównaniu z opieką standardową. Zredukowano również lęk, depresję i zmęczenie. Analiza wrażliwości potwierdziła stabilność wyników. Wnioski: Terapia CALM może poprawiać QoL, dobrostan duchowy, jakość snu oraz łagodzić lęk, depresję i zmęczenie u pacjentów z rakiem. Znaczenie dla praktyki klinicznej: Terapia ta powinna być promowana klinicznie jako kompleksowe podejście psychoterapeutyczne w opiece onkologicznej.
Zobacz badanieTestowanie mobilnej aplikacji do medytacji uważności w leczeniu objawów związanych ze snem u dorosłych z zaburzeniami snu: randomizowane badanie kontrolowane
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 43
Rok: 2021
Autorzy: J. Huberty, Jeni Green, M. Puzia, L. Larkey, Breanne Laird, A. Vranceanu, R. Vlisides-Henry, Michaela Irwin
Czasopismo: PLoS ONE
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Aplikacja Calm skutecznie redukuje zmęczenie, senność w ciągu dnia i pobudzenie przed snem u osób z zaburzeniami snu, poprawiając jakość snu.
Streszczenie: Celem randomizowanego badania kontrolowanego było sprawdzenie, czy komercyjna aplikacja do medytacji uważności Calm jest skuteczna w redukcji zmęczenia (wynik główny), pobudzenia przed snem i senności w ciągu dnia (wyniki drugorzędowe) u dorosłych z zaburzeniami snu (wskaźnik bezsenności >10) w porównaniu z grupą oczekującą. Uczestnicy interwencji mieli medytować za pomocą aplikacji Calm co najmniej 10 minut dziennie przez osiem tygodni. Wyniki wykazały, że aplikacja Calm istotnie zmniejsza zmęczenie dzienne, senność oraz pobudzenie poznawcze i somatyczne przed snem w porównaniu do grupy oczekującej. W grupie interwencyjnej użycie aplikacji było powiązane z poprawą jakości snu.
Zobacz badanieSkuteczność treningu progresywnej relaksacji mięśniowej w zakresie zmęczenia związanego z rakiem i jakości życia u pacjentów onkologicznych: przegląd systematyczny i metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 19
Rok: 2024
Autorzy: Yajiao Wang, Liu Yang, Guijiao Lin, Bichun Huang, Xia Sheng, Ligang Wang, Liuyin Chen, Xiahua Qiu, Xinlei Wu, Rujia Lin
Czasopismo: International journal of nursing studies
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Trening progresywnej relaksacji mięśni może poprawiać zmęczenie związane z rakiem, lęk, depresję oraz jakość snu u pacjentów onkologicznych, jednak skuteczność tej metody w zakresie jakości życia pozostaje niejasna.
Zobacz badaniePraktyki umysłu i ciała w redukcji zmęczenia u pacjentów z nowotworami oraz u osób po przeszczepie komórek krwiotwórczych: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 47
Rok: 2017
Autorzy: Nathan Duong, Hailey Davis, P. Robinson, Sapna Oberoi, D. Cataudella, S. Culos-Reed, Faith Gibson, M. Götte, P. Hinds, Sanne L. Nijhof, D. Tomlinson, P. V. D. Torre, E. Ladas, Sandra Cabral, L. Dupuis, L. Sung
Czasopismo: Critical reviews in oncology/hematology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Trening uważności i relaksacja skutecznie zmniejszają nasilenie zmęczenia u pacjentów onkologicznych oraz po przeszczepie komórek krwiotwórczych.
Zobacz badanieSkuteczność terapii CALM w zakresie wyników zdrowotnych u pacjentów onkologicznych: przegląd systematyczny i metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 0
Rok: 2025
Autorzy: Yizhen Zhang, Xu Zhang, Xiaomin Zhang, Yifan Duan, Yanling Tao
Czasopismo: Worldviews on Evidence-Based Nursing
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Terapia CALM znacząco poprawia stan psychiczny, lęk, depresję, zmęczenie związane z rakiem, zaburzenia snu i jakość życia u pacjentów z nowotworem, jednak jej skuteczność w łagodzeniu lęku przed nawrotem raka pozostaje ograniczona.
Streszczenie: Tło: Terapia CALM to interwencja psychospołeczna mająca na celu poprawę dobrostanu pacjentów z rakiem; jednak jej wpływ na wyniki zdrowotne nie jest jasny. Cele: Systematyczna synteza aktualnych dowodów i identyfikacja kluczowych cech optymalizujących interwencję. Metody: Uwzględniono 11 badań (n = 1284). Terapia CALM wykazała znaczącą poprawę w zakresie stanu psychicznego, lęku, depresji, jakości życia, zmęczenia i zaburzeń snu. Efekty dotyczące lęku przed nawrotem raka nie były istotne statystycznie. Zaleca się dalsze wysokiej jakości badania z większą próbą i oceną długofalowych efektów.
Zobacz badanieWpływ interwencji CALM na zmęczenie związane z rakiem i zmienność rytmu serca u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca: randomizowane badanie
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Jiaying Chai, C. Gan, Yingxue Jia, Runze Huang, Anlong Li, Han Ge, Xinyi Zheng, Lijun Liu, Jian Xu, Ling Cheng, Huaidong Cheng
Czasopismo: Future oncology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Interwencja CALM pozytywnie wpływa na ogólny stan fizyczny i psychiczny, redukcję zmęczenia, jakość życia i zmienność rytmu serca u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca.
Streszczenie: Cel: Ocena wpływu interwencji CALM na zmęczenie związane z rakiem, jakość życia i zmienność rytmu serca u pacjentów z NSCLC. Metody: 153 pacjentów losowo przydzielono do grupy CALM lub standardowej opieki. Grupa CALM przeszła 6 sesji interwencji w ciągu 12 tygodni. Wyniki: Grupa CALM wykazała istotne różnice w zakresie całkowitego zmęczenia, poszczególnych jego aspektów oraz jakości życia. Zanotowano również poprawę parametrów HRV. Wnioski: Interwencja CALM pozytywnie wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne, redukuje zmęczenie oraz poprawia jakość życia.
Zobacz badanieWpływ uważności i zmęczenia na przetwarzanie emocji: badanie z użyciem potencjałów wywołanych
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 6
Rok: 2023
Autorzy: Jialin Fan, Wenjing Li, Mingping Lin, Xinqi Li, Xinmei Deng
Czasopismo: Frontiers in Behavioral Neuroscience
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Medytacja uważności może pomagać utrzymać reakcje emocjonalne u osób zmęczonych poprzez utrzymanie amplitudy późnego potencjału pozytywnego (LPP).
Streszczenie: Zmęczenie jest powszechnym doświadczeniem w codziennym życiu. Osoby doświadczające zmęczenia odczuwają silniejsze negatywne emocje oraz mniejsze pozytywne, co upośledza zdolność przetwarzania emocji. Wcześniejsze badania wykazały, że medytacja uważności zmniejsza intensywność negatywnych bodźców emocjonalnych. Jednak nie było jasne, czy uważność może niwelować negatywny związek między zmęczeniem a emocjami. W badaniu 145 uczestników losowo przydzielono do grupy medytacji uważności lub kontroli. Wyniki pokazały, że zmęczenie wpływało na obniżenie amplitudy LPP tylko w grupie bez medytacji; w grupie uważności amplituda była utrzymana. Sugeruje to, że uważność pomaga utrzymać wrażliwość na bodźce emocjonalne mimo zmęczenia.
Zobacz badanie"Czy miałeś miły wieczór?" Badanie dziennych doświadczeń regeneracyjnych, snu i nastroju
Typ badania: Badanie obserwacyjne
Liczba cytowań: 689
Rok: 2008
Autorzy: S. Sonnentag, C. Binnewies, Eva J. Mojza
Czasopismo: The Journal of applied psychology
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Niska psychologiczna separacja od pracy wieczorem prowadzi do negatywnej aktywacji i zmęczenia, natomiast doświadczenia rozwoju i relaksacji wieczorem poprawiają pozytywną aktywację i poczucie spokoju następnego ranka.
Streszczenie: W badaniu z zastosowaniem projektu wewnątrzosobowego analizowano związek między wieczornymi doświadczeniami regeneracyjnymi (oderwanie psychologiczne, relaksacja, doświadczenia rozwojowe), snem i nastrojem następnego ranka. Dane zbierane przez tydzień od 166 pracowników administracji publicznej wskazały, że niskie oderwanie od pracy wieczorem przewidywało negatywną aktywację i zmęczenie, natomiast doświadczenia rozwojowe i relaksacja wieczorem przewidywały pozytywną aktywację i spokój. Jakość snu wiązała się ze wszystkimi zmiennymi nastroju. Badanie podkreśla, które wieczorne doświadczenia poprawiają samopoczucie następnego dnia.
Zobacz badanieWpływ progresywnych ćwiczeń relaksacyjnych mięśni na jakość snu i objawy zmęczenia u kobiet po menopauzie: randomizowane badanie z pojedynczym zaślepieniem
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 1
Rok: 2024
Autorzy: Cansu Sucu, Elif Tuğçe Çitil
Czasopismo: Menopause
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Progresywne ćwiczenia relaksacyjne mięśni poprawiają jakość snu i redukują objawy zmęczenia u kobiet po menopauzie w porównaniu do grupy kontrolnej.
Streszczenie: Celem badania było określenie wpływu progresywnych ćwiczeń relaksacyjnych mięśni na jakość snu i zmęczenie w okresie pomenopauzalnym. Kobiety z grupy eksperymentalnej wykonywały ćwiczenia codziennie przez 8 tygodni. Stwierdzono istotną poprawę jakości snu i zmniejszenie zmęczenia po 8 tygodniach w porównaniu z grupą kontrolną.
Zobacz badanieWpływ terapii CALM na zmęczenie związane z rakiem i poziomy cytokin u pacjentów z rakiem przewodu pokarmowego
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 8
Rok: 2023
Autorzy: Yinlian Cai, Qianqian Zhang, C. Gan, Jian Xu, Sheng Yu, Lingxue Tang, Senbang Yao, Wen Li, Runze Huang, Huaidong Cheng
Czasopismo: Integrative Cancer Therapies
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Terapia CALM łagodziła zmęczenie związane z rakiem oraz poprawiała jakość życia i snu u pacjentów z rakiem przewodu pokarmowego; zmiany były powiązane z poziomami IL-4, IL-6 i TNF-alfa.
Streszczenie: Celem badania była ocena wpływu terapii CALM na zmęczenie związane z rakiem, jakość życia i jakość snu oraz poziomy cytokin u pacjentów z rakiem przewodu pokarmowego. Po 12 tygodniach w grupie CALM odnotowano istotną poprawę wszystkich ocenianych parametrów oraz istotne korelacje zmęczenia z poziomami IL-4, IL-6 i TNF-alfa.
Zobacz badanieWpływ porannej vs. wieczornej medytacji uważności na sen, lęk i zdolność do dystansowania się: analiza pilotażowa
Typ badania:
Liczba cytowań: 1
Rok: 2022
Autorzy: Thomas R. Basala, Brigitte E. Morin, John J Durocher
Czasopismo: The FASEB Journal
Ranking czasopisma: 1
Główne wnioski: Medytacja uważności, niezależnie od pory dnia, może poprawić dobrostan psychiczny i zmniejszyć lęk, ale nie wpływa istotnie na parametry snu ani efektywność snu.
Streszczenie: Według CDC większość dzieci i około 1/3 dorosłych w USA nie osiąga zalecanej ilości snu. Popularność zyskują niefarmakologiczne metody poprawy snu, takie jak medytacja, jednak brakuje danych porównujących efekty porannej i wieczornej medytacji. Badanie pilotażowe z udziałem 16 studentów wykazało, że medytacja nie zmieniała istotnie parametrów snu, ale prowadziła do istotnego zmniejszenia poziomu lęku i wzrostu wskaźników uważności oraz dystansowania się. Wyniki sugerują, że krótka interwencja medytacyjna może poprawić aspekty dobrostanu psychicznego, niezależnie od pory dnia.
Zobacz badanieWpływ interwencji opartych na medytacji na objawy zmęczenia: przegląd systematyczny i metaanaliza
Typ badania: Metaanaliza
Liczba cytowań: 6
Rok: 2023
Autorzy: F. Requier, Harriet Demnitz-King, T. Whitfield, Olga M. Klimecki, N. Marchant, F. Collette
Czasopismo: Psychologica Belgica
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Interwencje oparte na medytacji skutecznie redukują objawy patologicznego zmęczenia u pacjentów, szczególnie przy użyciu pasywnych grup kontrolnych.
Streszczenie: Przewlekłe zmęczenie jest powszechnym i wyniszczającym objawem w wielu chorobach. Farmakoterapia nie jest skuteczna, a medytacja proponowana jest jako alternatywa. Metaanaliza wykazała, że medytacja istotnie redukuje zmęczenie patologiczne, ze szczególnie silnym efektem w badaniach z pasywną grupą kontrolną. Efekt zależy od rodzaju grupy kontrolnej i wymaga dalszych badań w różnych stanach klinicznych.
Zobacz badanieWpływ 7-minutowych praktyk oddechowych i medytacyjnych na redukcję stresu
Typ badania: Badanie eksperymentalne
Liczba cytowań: 0
Rok: 2023
Autorzy: Chunxia Sun, Jiajin Tong, Xin Qi, Zhonghui He, Junwei Qian
Czasopismo: PsyCh Journal
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Zarówno 7-minutowe praktyki oddechowe, jak i medytacyjne skutecznie redukują postrzegany stres oraz poprawiają emocje, spokój, lęk i zmęczenie podczas krótkich przerw.
Streszczenie: Porównano efekty 7-minutowych praktyk oddechowych i medytacyjnych na redukcję stresu i powiązane efekty afektywne podczas mikropauz. Wyniki potwierdzają korzystny wpływ obu praktyk.
Zobacz badanieWpływ szwedzkiego masażu relaksacyjnego i sesji medytacyjnej na kontrolę zmęczenia psychicznego, równowagę reaktywną oraz funkcję kończyn dolnych u sportowców-amatorów
Typ badania:
Liczba cytowań: 0
Rok: 2023
Autorzy: Faezeh Gholami, Manouchehr Haydari
Czasopismo: Research in Sport Medicine and Technology
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: Jednorazowa sesja szwedzkiego masażu relaksacyjnego i medytacji skutecznie kontroluje zmęczenie psychiczne oraz poprawia równowagę reaktywną i funkcję kończyn dolnych u sportowców-amatorów.
Streszczenie: Zmęczenie psychiczne jest wynikiem długotrwałej aktywności poznawczej, obniżając wydolność umysłową i funkcjonalną. Badanie wykazało, że sesja masażu i medytacji poprawia funkcjonowanie u wybranej grupy sportowców.
Zobacz badanieTerapia CALM jako interwencja w ciężkim zmęczeniu u osób po leczeniu raka przewodu pokarmowego
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 6
Rok: 2022
Autorzy: Yanyan Jing, Jie Zhao, Zhen Yang, Senbang Yao, Lingxue Tang, Wen Li, Sheng Yu, Huaidong Cheng
Czasopismo: American journal of cancer research
Ranking czasopisma:
Główne wnioski: CALM to skuteczna interwencja psychoterapeutyczna redukująca zmęczenie związane z rakiem i poprawiająca jakość życia u chińskich pacjentów po leczeniu raka przewodu pokarmowego.
Streszczenie: Celem badania była ocena skuteczności i wykonalności terapii CALM w redukcji zmęczenia związanego z rakiem i poprawie jakości życia u pacjentów po leczeniu raka przewodu pokarmowego. Terapia CALM prowadziła do istotnego zmniejszenia zmęczenia oraz poprawy jakości życia w porównaniu z grupą kontrolną.
Zobacz badanieBezsenność jako niezaspokojona potrzeba u pacjentów z przewlekłą hematologiczną chorobą nowotworową: protokół randomizowanego badania aplikacji medytacyjnej w leczeniu zaburzeń snu
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 3
Rok: 2022
Autorzy: J. Huberty, N. Bhuiyan, Ryan Eckert, Linda Larkey, M. Petrov, Michael Todd, Ruben A. Mesa
Czasopismo: JMIR Research Protocols
Ranking czasopisma: 3
Główne wnioski: Codzienna medytacja poprzez aplikację Calm może poprawiać zaburzenia snu, wskaźniki zapalne, zmęczenie i dystres emocjonalny u pacjentów z przewlekłą hematologiczną chorobą nowotworową.
Streszczenie: Celem randomizowanego badania kontrolowanego jest ocena skuteczności codziennej medytacji za pośrednictwem aplikacji Calm w porównaniu z edukacyjnym podcastem zdrowotnym w poprawie jakości snu, zmęczenia i stanu zapalnego u pacjentów z przewlekłą hematologiczną chorobą nowotworową.
Zobacz badanieKrótkie, codzienne medytacje poprawiają uwagę, pamięć, nastrój i regulację emocji u osób bez doświadczenia w medytacji
Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)
Liczba cytowań: 167
Rok: 2019
Autorzy: J. C. Basso, A. McHale, Victoria Ende, D. Oberlin, W. Suzuki
Czasopismo: Behavioural Brain Research
Ranking czasopisma: 2
Główne wnioski: Ośmiotygodniowe krótkie, codzienne sesje medytacji poprawiają nastrój, uwagę, pamięć roboczą i regulację emocji u osób początkujących, z efektami podobnymi do dłuższych praktyk.
Zobacz badanie