Zoptymalizowany rozkład makroskładników (T40/W35/B25)

Indywidualizacja makroskładników a metabolizm i masa ciała

Zoptymalizowany rozkład makroskładników (T40/W35/B25)

Spis treści

Podstawowe dane

Optymalizacja rozkładu makroskładników w diecie, zwłaszcza poprzez zwiększenie udziału białka i błonnika oraz ograniczenie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych, przyczynia się do poprawy parametrów metabolicznych, masy ciała oraz kontroli glikemii. Efekty zależą od indywidualnych potrzeb, celu zdrowotnego i stylu życia, ale korzyści odnotowano zarówno u osób zdrowych, jak i z zaburzeniami metabolicznymi.

Wpływ: Pozytywny

Główne obszary wpływu:

Poziom dowodów: Dobre

Ryzyko interwencji: Znikome

Opis działania

Odpowiedni dobór proporcji białka, tłuszczów i węglowodanów pozwala zoptymalizować wydatek energetyczny, poprawić wrażliwość na insulinę i sprzyjać utracie tkanki tłuszczowej przy jednoczesnym zachowaniu masy mięśniowej. Zwiększenie ilości białka i błonnika w diecie podnosi efekt termogeniczny pożywienia oraz uczucie sytości, natomiast ograniczenie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych wspiera zdrowie metaboliczne. Indywidualizacja makroskładników umożliwia lepsze dostosowanie diety do wieku, poziomu aktywności, stanu zdrowia i celów terapeutycznych.

Potencjalne ryzyko

Ryzyko interwencji: Znikome

Optymalizacja rozkładu makroskładników według aktualnych zaleceń jest bezpieczna dla większości osób i bardzo rzadko powoduje działania niepożądane. Ryzyko dotyczy głównie diet o bardzo nietypowych, skrajnych proporcjach lub stosowanych długoterminowo bez nadzoru specjalisty.

  • Możliwe uczucie przejściowego zmęczenia lub spadku energii podczas nagłej zmiany proporcji makroskładników
  • Przejściowe dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. wzdęcia, biegunka, zaparcia) przy nagłym wzroście spożycia błonnika lub białka
  • Ryzyko niedoboru niektórych mikroskładników przy długotrwałych dietach eliminacyjnych (np. bardzo niskowęglowodanowych lub wysokotłuszczowych)
  • Przy bardzo wysokiej podaży białka – możliwy wzrost obciążenia nerek u osób z predyspozycją
  • Wysoka podaż tłuszczów nasyconych może pogarszać profil lipidowy u osób predysponowanych
  • Możliwość zbyt niskiej podaży energii, jeśli modyfikacja makroskładników nie idzie w parze z kontrolą kaloryczności

Przeciwwskazania

Optymalizacja rozkładu makroskładników nie jest zalecana osobom z pewnymi schorzeniami, u których wymagana jest dieta specjalistyczna lub medyczna kontrola składu diety.

  • Przewlekła niewydolność nerek (szczególnie przy bardzo wysokiej podaży białka)
  • Zaawansowana niewydolność wątroby
  • Ciąża i karmienie piersią – zalecana konsultacja z dietetykiem przed większymi zmianami
  • Zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia, ortoreksja)
  • Choroby metaboliczne wymagające specjalistycznych diet (np. fenyloketonuria, wrodzone defekty metabolizmu)
  • Dzieci i młodzież – zmiany proporcji makroskładników powinny być nadzorowane przez specjalistę

Szybkie fakty

Dawkowanie

Zalecane proporcje: białko 15–25% energii, tłuszcze 25–35%, węglowodany 45–60% (wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia, WHO, EFSA).

Forma

Produkty naturalne: chude mięso, ryby, jaja, mleko, nabiał, rośliny strączkowe, pełnoziarniste zboża, warzywa, owoce, oleje roślinne.

Czas działania

Pierwsze efekty metaboliczne widoczne po 2–4 tygodniach, optymalizacja masy ciała i parametrów metabolicznych – po 2–3 miesiącach.

Pora dnia

Nie ma ścisłych zaleceń, choć białko korzystnie spożywać równomiernie w ciągu dnia; węglowodany – w porach okołotreningowych lub śniadaniu/obiedzie.

Praktyczne wskazówki

Monitorowanie efektów

Obserwuj nie tylko masę ciała, ale też obwód talii, samopoczucie, sytość oraz poziom energii. Warto regularnie wykonywać podstawowe badania laboratoryjne.

Stopniowe wprowadzanie zmian

Zmiany proporcji makroskładników wprowadzaj powoli (np. przez 1–2 tygodnie), aby organizm miał czas na adaptację, a układ trawienny nie reagował negatywnie.

Stawiaj na jakość, nie tylko proporcje

Wybieraj produkty wysokiej jakości, minimalnie przetworzone, unikaj tłuszczów trans, cukrów prostych i nadmiaru tłuszczów nasyconych.

Dieta pod kontrolą specjalisty

Przy schorzeniach przewlekłych, w ciąży lub u dzieci wprowadzaj zmiany wyłącznie po konsultacji z dietetykiem klinicznym.

Indywidualizacja

Dostosuj proporcje makroskładników do swojego celu (redukcja, masa, zdrowie), poziomu aktywności i ewentualnych chorób towarzyszących. Testuj różne warianty i obserwuj, przy jakich najlepiej się czujesz.

Główne obszary wpływu

Metabolizm

Optymalizacja rozkładu makroskładników w diecie może korzystnie wpływać na metabolizm, szczególnie w kontekście kontroli masy ciała, parametrów zespołu metabolicznego oraz wydatku energetycznego. Największe korzyści obserwuje się przy dostosowaniu proporcji białka, tłuszczów i węglowodanów do indywidualnych potrzeb i celów zdrowotnych.

Wpływ na parametry metaboliczne i masę ciała
  • Diety z optymalnym rozkładem makroskładników wiążą się z niższą masą ciała, obwodem talii, poziomem glukozy i korzystniejszymi parametrami lipidowymi, zwłaszcza u kobiet.
  • Wyższa jakość makroskładników, zwłaszcza białka, oraz ich odpowiednie proporcje obniżają ryzyko rozwoju niekorzystnych fenotypów metabolicznych, takich jak otyłość z zaburzeniami metabolicznymi.
  • Diety wysokobiałkowe i niskowęglowodanowe mogą sprzyjać utracie tłuszczu, zachowaniu masy mięśniowej i poprawie wskaźników insulinooporności.
Wydatkowanie energii i termogeneza
  • Zwiększenie udziału białka i tłuszczu przy ograniczeniu węglowodanów może ograniczać spadek spoczynkowej przemiany materii podczas odchudzania.
  • Białko wykazuje wyższy efekt termogeniczny niż tłuszcze i węglowodany, co przekłada się na większy wydatek energetyczny podczas trawienia.
Podsumowanie
  • Optymalizacja rozkładu makroskładników, zwłaszcza zwiększenie udziału białka i błonnika oraz ograniczenie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych, może korzystnie wpływać na metabolizm, masę ciała i parametry metaboliczne.
  • Efekty są zależne od indywidualnych cech organizmu, płci oraz stylu życia.

Dane naukowe i źródła

Podsumowanie badań

Poziom dowodów Dobre

Liczba załączonych badań: 20

  • Badanie obserwacyjne: 5 badań
  • Przegląd literatury: 5 badań
  • Badanie eksperymentalne (non-rct): 2 badania
  • Randomizowane badanie kontrolowane (RCT): 2 badania
  • Brak: 2 badania
  • Metaanaliza: 2 badania
  • Przegląd systematyczny: 1 badanie
  • Badanie na zwierzętach: 1 badanie

Finalny komentarz: Wpływ rozkładu makroskładników diety na zdrowie metaboliczne człowieka został dobrze udokumentowany w licznych badaniach klinicznych, przeglądach systematycznych i metaanalizach. Analizy te wskazują, że indywidualizacja proporcji białka, tłuszczów i węglowodanów może prowadzić do poprawy parametrów zespołu metabolicznego, obniżenia masy ciała, poprawy profilu lipidowego oraz kontroli glikemii. Większość badań koncentruje się na populacji ogólnej oraz osobach z otyłością, cukrzycą i innymi zaburzeniami metabolicznymi. Wyniki są spójne, choć siła efektu może zależeć od indywidualnych predyspozycji, płci czy towarzyszącego stylu życia. Podsumowując, obecny stan wiedzy uzasadnia przyznanie tej interwencji poziomu 'dobre' – skuteczność została potwierdzona w badaniach na ludziach, jednak efekty mogą się różnić w zależności od indywidualnych cech pacjenta i specyfiki stosowanego schematu żywieniowego.

Lista badań

Wpływ rozkładu kalorii z makroskładników na parametry zespołu metabolicznego wśród studentów (P08-049-19)

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2019

Autorzy: Sara Saltzgiver, S. Chee, D. Aguilar‐Alvarez

Czasopismo: Current Developments in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Przestrzeganie zakresów rozkładu makroskładników oraz odpowiednie spożycie błonnika pozytywnie wpływa na parametry zespołu metabolicznego u studentów, z wyjątkiem HDL-C.

Streszczenie: Przeanalizowaliśmy rozkład makroskładników i jego wpływ na zespół metaboliczny (MetS) wśród studentów Weber State. Założyliśmy, że przestrzeganie zalecanych zakresów rozkładu makroskładników (AMDR) dla węglowodanów, białka i tłuszczu pozytywnie wpłynie na parametry MetS. Dane MetS oraz dwudniowe dzienniczki żywieniowe zostały przeanalizowane u 385 studentów Weber State (w wieku 18–65 lat). Uczestników podzielono według płci (mężczyźni: 128; kobiety: 257) oraz według rozkładu makroskładników. Grupami były osoby spełniające wszystkie AMDR dla węglowodanów, białka i tłuszczu oraz osoby niespełniające tych zaleceń. Dodatkowo sklasyfikowano uczestników jako mających niedobór (poniżej 67% normy) lub wystarczające spożycie błonnika (powyżej/równo 100% normy). Średnie różnice w parametrach MetS oceniano za pomocą t-testu dla prób niezależnych. Kobiety spełniające wszystkie AMDR miały istotnie niższą masę ciała (μ1 = 64,8 vs μ2 = 69,9 kg; p = 0,042), obwód talii (μ1 = 77 vs μ2 = 81,2 cm; p = 0,028), HDL-C (μ1 = 51,2 vs μ2 = 56,3 mg/dl; p = 0,032) oraz poziom glukozy (μ1 = 87,4 vs μ2 = 90,2 mg/dl; p = 0,029) niż kobiety niespełniające tych zaleceń. Uczestnicy z odpowiednim spożyciem błonnika mieli niższą masę ciała (μ1 = 75,3 vs μ2 = 67,3 kg; p = 0,005), mniejszy obwód talii (μ1 = 83,3 vs μ2 = 77,8 cm; p = 0,009) oraz wyższy poziom HDL-C (μ1 = 48,5 vs μ2 = 55,4 mg/dl; p = 0,021) w porównaniu z osobami z niedoborem błonnika (p < 0,05). Spełnianie AMDR nie miało wpływu na czynniki MetS u mężczyzn. U kobiet przestrzeganie AMDR pozytywnie wpływało na większość parametrów MetS z wyjątkiem HDL-C. Chociaż HDL-C było obniżone, całkowity cholesterol również się zmniejszał, co prowadziło do niezmienionego stosunku HDL/całkowity cholesterol – bardziej wiarygodnego predyktora chorób sercowo-naczyniowych. Odpowiednie spożycie błonnika korzystnie wpływało na tkankę tłuszczową centralną i poziom HDL-C. Weber State University Office of Undergraduate Research.

Zobacz badanie

Spersonalizowane strategie odchudzania – rola rozkładu makroskładników

Typ badania: Przegląd systematyczny

Liczba cytowań: 83

Rok: 2014

Autorzy: J. A. Martinez, S. Navas-Carretero, W. Saris, A. Astrup

Czasopismo: Nature Reviews Endocrinology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Różne rozkłady makroskładników w diecie mogą wpływać na metabolizm, apetyt i termogenezę, a niektóre dane sugerują, że spersonalizowane żywienie oparte na spożyciu makroskładników i tle genetycznym może być skuteczne.

Zobacz badanie

Wpływ rozkładu makroskładników diety na metabolizm spoczynkowy i powysiłkowy

Typ badania: Brak

Liczba cytowań: 2

Rok: 2014

Autorzy: Eric T Trexler, A. Smith‐Ryan, Hailee L. Wingfield, Malia N. Melvin, Erica J Roelofs

Czasopismo: Journal of the International Society of Sports Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie tłuszczu i niższe węglowodanów u kobiet prowadzi do większego spoczynkowego tempa metabolizmu po wysiłku oraz lepszych wyników w treningu oporowym, ale może też wpływać na skład ciała.

Zobacz badanie

Otyłość i zespół metaboliczny: rola różnych wzorców rozkładu makroskładników i konkretnych składników odżywczych w utracie masy ciała i jej utrzymaniu

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 313

Rok: 2010

Autorzy: Itziar Abete, A. Astrup, J. A. Martínez, I. Thorsdottir, M. Zulet

Czasopismo: Nutrition reviews

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Zmiana rozkładu i składu makroskładników w diecie może prowadzić do redukcji masy ciała, długoterminowego jej utrzymania, lepszej regulacji apetytu oraz zmian w parametrach zespołu metabolicznego.

Streszczenie: Utrata masy ciała i jej późniejsze utrzymanie są trudne dla osób otyłych mimo wielu dostępnych diet i strategii. Istnieje znaczna ilość dowodów naukowych wskazujących, że samo zmienianie rozkładu makroskładników i składu diety pozwala uzyskać różne stopnie utraty masy ciała, dłuższe utrzymanie niższej masy, lepszą regulację apetytu oraz korzystne zmiany w parametrach zespołu metabolicznego. Obecnie zwraca się uwagę na zwiększenie ilości białka w diecie odchudzającej, jednoczesne ograniczenie tłuszczu do max 30% energii, preferowanie tłuszczów wielonienasyconych, węglowodanów stanowiących 40–50% energii oraz spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym. Artykuł ten przegląda dowody naukowe dotyczące efektów takich modyfikacji oraz strategii trwałego odchudzania i leczenia wybranych cech zespołu metabolicznego.

Zobacz badanie

Wpływ spożycia makroskładników w II trymestrze na metabolizm glukozy w późniejszej ciąży

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 79

Rok: 2011

Autorzy: S. Ley, A. Hanley, R. Retnakaran, M. Sermer, B. Zinman, D. O’Connor

Czasopismo: The American journal of clinical nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższe spożycie tłuszczów nasyconych i trans w II trymestrze zwiększa ryzyko cukrzycy ciążowej, a niższe spożycie węglowodanów i wyższe tłuszczów – podnosi ryzyko.

Streszczenie: Wstęp: Wiadomo, że dieta wpływa na metabolizm glukozy, ale nie ma konsensusu, jaki rozkład makroskładników jest optymalny w ciąży do zapobiegania cukrzycy ciążowej (GDM). Cel: Sprawdzono, czy rozkład makroskładników w II trymestrze jest związany z metabolizmem glukozy później w ciąży. Metody: Do badania włączono kobiety w ciąży pojedynczej, bez wcześniejszej cukrzycy. W 30. tygodniu wykonano 3-godzinny test tolerancji glukozy, a rozkład makroskładników z II trymestru oceniono kwestionariuszem. Wyniki: U 205 uczestniczek u 47 (22,9%) rozpoznano GDM. Wyższe spożycie tłuszczów nasyconych (β ± SEE: 0,059 ± 0,021; p = 0,005), tłuszczów trans (0,381 ± 0,145; p = 0,009), cukrów dodanych (0,017 ± 0,007; p = 0,02) i niższe spożycie błonnika z warzyw i owoców (-0,026 ± 0,012; p = 0,03) były indywidualnie związane ze wzrostem glukozy na czczo. U osób z rodzinnym wywiadem cukrzycy typu 2 wyższe spożycie błonnika wiązało się z niższą insulinoopornością i wyższą wrażliwością na insulinę. Wyższe spożycie tłuszczów i niższe węglowodanów podnosiło ryzyko GDM. Wniosek: Spożycie makroskładników w II trymestrze wiązało się z ryzykiem nieprawidłowego metabolizmu glukozy później w ciąży. Potrzeba dalszych badań nad optymalnym żywieniem prenatalnym.

Zobacz badanie

Wkład makroskładników w otyłość: implikacje dla precyzyjnego żywienia

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 152

Rok: 2020

Autorzy: R. San-Cristóbal, S. Navas-Carretero, M. Martínez-González, J. Ordovás, J. A. Martínez

Czasopismo: Nature Reviews Endocrinology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Spersonalizowane diety o różnym składzie makroskładników, dostosowane do genotypu i enterotypu jednostki, mogą skutecznie wspierać redukcję nadmiernej masy ciała.

Zobacz badanie

Zmiany w masie ciała, składzie ciała i ryzyku chorób sercowo-naczyniowych po zmianie rozkładu makroskładników w trakcie regularnego programu ćwiczeń u kobiet z otyłością

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 80

Rok: 2010

Autorzy: C. Kerksick, Jennifer Wismann-Bunn, D. Fogt, A. Thomas, L. Taylor, B. Campbell, C. Wilborn, T. Harvey, M. Roberts, P. L. La Bounty, M. Galbreath, B. Marcello, C. Rasmussen, R. Kreider

Czasopismo: Nutrition Journal

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Regularne ćwiczenia i umiarkowana restrykcja kaloryczna sprzyjają utracie masy ciała, poprawie składu ciała i sprawności mięśniowej u kobiet z otyłością.

Streszczenie: Celem badania była ocena wpływu różnych rozkładów makroskładników oraz ilości kalorii, wraz z regularnym wysiłkiem fizycznym, na zmiany metaboliczne i fizjologiczne związane z utratą masy ciała. 141 siedzących kobiet z otyłością przydzielono do różnych grup dietetycznych oraz kontrolnych (bez diety/bez ćwiczeń lub tylko ćwiczenia), łącznie z różnymi proporcjami makroskładników i restrykcją kalorii. Po 14 tygodniach wszystkie grupy stosujące dietę i ćwiczenia uzyskały większe zmiany antropometryczne i składu ciała niż kontrolne. Ograniczenie kalorii początkowo zmniejszało wydatek energetyczny, ale wracał on do normy po 10 tygodniach. We wszystkich grupach ćwiczących poprawiła się sprawność tlenowa i siła. Rozkład makroskładników mógł wpływać na poziom insuliny i przyrost siły. Regularne ćwiczenia i umiarkowane ograniczenie kalorii skutecznie poprawiają skład ciała i parametry metaboliczne.

Zobacz badanie

Wpływ metabolizmu makroskładników na starzenie się komórek i organizmu

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 5

Rok: 2023

Autorzy: J. Nehme, Abdullah Altulea, Teodora Gheorghe, M. Demaria

Czasopismo: Biomedical Journal

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Interwencje dietetyczne ukierunkowane na metabolizm makroskładników mogą wydłużać zdrowie i życie poprzez regulację starzenia komórkowego i sprzyjanie długowieczności.

Zobacz badanie

Makroskładniki i oś tkanki tłuszczowej-wątroby w otyłości i stłuszczeniu wątroby

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 76

Rok: 2019

Autorzy: Caroline C. Duwaerts, J. Maher

Czasopismo: Cellular and Molecular Gastroenterology and Hepatology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Składniki odżywcze i ich kombinacje mogą wpływać na oś wątroba-tkanka tłuszczowa, przyczyniając się do rozwoju otyłości i stłuszczenia wątroby.

Zobacz badanie

Wpływ składu makroskładników diety na spoczynkowy wydatek energetyczny po aktywnej utracie masy ciała: przegląd systematyczny i metaanaliza

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 5

Rok: 2024

Autorzy: D. Ho, Yu-Chi Liao, Noor Rohmah Mayasari, Mu-Ming Chien, Mei Chung, Chyi-Huey Bai, Ya-Li Huang, Yang-Ching Chen, Sung-Hui Tseng, Chun-Chao Chang, Wan-Chun Chiu, Patchara Sangopas, Hsiang-Tung Tseng, Jing-Wen Kao, Yi Jing Ngu, Jung-Su Chang

Czasopismo: Obesity Reviews

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Skład makroskładników diety wpływa na spoczynkowy wydatek energetyczny różnie, w zależności od stopnia utraty masy ciała i indywidualnej odpowiedzi metabolicznej.

Streszczenie: Przeprowadzono przegląd systematyczny i metaanalizę skuteczności różnych wzorców rozkładu makroskładników na zmiany w spoczynkowym wydatku energetycznym (REE) w odniesieniu do utraty masy ciała, klasyfikowanej jako minimalna (<5%) lub umiarkowana–wysoka (>5%). Niższa podaż węglowodanów (CHO) lub wyższa tłuszczu i białka była związana z mniejszym spadkiem REE, zwłaszcza u osób, które schudły powyżej 5%. W analizie meta-regresji wykazano, że każdy 1% wzrostu podaży węglowodanów wiązał się z redukcją REE o 2,3 kcal/dzień, natomiast 1% wzrostu białka i tłuszczu korelował z podwyższeniem REE odpowiednio o 3,0 i 0,5 kcal/dzień. Nie stwierdzono istotnych związków u osób z niewielką utratą masy ciała. Wyniki wskazują, że podaż makroskładników pod kalorycznym deficytem może różnie wpływać na REE w zależności od stopnia utraty masy ciała i odpowiedzi metabolicznej.

Zobacz badanie

"Nutraceutyki" w odniesieniu do ludzkich mięśni szkieletowych i wysiłku fizycznego

Typ badania: Przegląd literatury

Liczba cytowań: 59

Rok: 2017

Autorzy: C. Deane, D. Wilkinson, B. Phillips, Kenneth Smith, T. Etheridge, P. Atherton

Czasopismo: American journal of physiology. Endocrinology and metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nutraceutyki, takie jak leucyna, HMB, kreatyna, witamina D, kwas ursolowy i kwas fosfatydowy, mogą wspierać przyrost masy mięśniowej, metabolizm białek i wydolność wysiłkową.

Streszczenie: Mięśnie szkieletowe odgrywają kluczową rolę w ruchu i metabolizmie, a masa i jakość mięśni wiążą się z lepszym zdrowiem i dłuższym życiem. Optymalizacja żywienia z ćwiczeniami to uznana strategia ergogeniczna. Dieta i ćwiczenia pozostają najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania sarkopenii i zaburzeniom mięśni. W tym przeglądzie omówiono dowody dotyczące wpływu wybranych makro- i mikroskładników oraz nutra­ceutyków (m.in. leucyna, HMB, kreatyna, witamina D, kwas ursolowy, fosfatydowy) na masę, metabolizm i funkcje mięśni oraz wydolność fizyczną. Makroskładniki mają specyficzne działanie: białko pozytywnie wpływa na masę i metabolizm białek mięśniowych, a węglowodany i tłuszcze – na metabolizm energetyczny i wydolność. Wykazano korzystny wpływ określonych nutraceutyków na masę mięśni i/lub wydolność (siła, wytrzymałość).

Zobacz badanie

Metaanaliza genomowa spożycia makroskładników wśród 91 114 Europejczyków – konsorcjum CHARGE

Typ badania: Metaanaliza

Liczba cytowań: 61

Rok: 2018

Autorzy: J. Merino, H. Dashti, Sherly X Li, C. Sarnowski, A. Justice, M. Graff, C. Papoutsakis, Caren E. Smith, G. Dedoussis, R. Lemaitre, M. Wojczynski, S. Männistö, J. Ngwa, Minjung Kho, T. Ahluwalia, N. Pervjakova, D. Houston, C. Bouchard, Tao Huang, M. Orho-Melander, A. Frazier-Wood, D. Mook-Kanamori, L. Pérusse, C. Pennell, P. S. Vries, T. Voortman, Olivia Li, S. Kanoni, L. Rose, T. Lehtimäki, J. Zhao, M. Feitosa, J. Luan, N. McKeown, Jennifer A. Smith, T. Hansen, N. Eklund, M. Nalls, T. Rankinen, Jinyan Huang, D. Hernandez, Christina-Alexandra Schulz, A. Manichaikul, Ruifang Li-Gao, M. Vohl, Carol A. Wang, F. V. Rooij, Jean Shin, I. Kalafati, F. Day, P. Ridker, M. Kähönen, D. Siscovick, C. Langenberg, Wei Zhao, A. Astrup, P. Knekt, M. Garcia, D. Rao, Q. Qi, L. Ferrucci, U. Ericson, J. Blangero, A. Hofman, Z. Pausova, V. Mikkilä, N. Wareham, S. Kardia, O. Pedersen, A. Jula, J. Curran, M. Zillikens, J. Viikari, N. Forouhi, J. Ordovás, J. Lieske, H. Rissanen, A. Uitterlinden, O. Raitakari, J. K. Jong, J. Dupuis, J. Rotter, K. North, R. Scott, M. Province, M. Perola, L. Cupples, S. Turner, T. Sørensen, V. Salomaa, Yongmei Liu, Y. Sung, L. Qi, S. Bandinelli, S. Rich, R. Mutsert, A. Tremblay, W. Oddy, O. Franco, T. Paus, J. Florez, P. Deloukas, L. Lyytikäinen, D. Chasman, Audrey Y. Chu, Toshiko Tanaka

Czasopismo: Molecular Psychiatry

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Badanie wykazało 12 loci genetycznych związanych ze spożyciem makroskładników, w tym dwa nowe loci, mające potencjalne znaczenie dla funkcji mózgu, tkanki tłuszczowej i fenotypów otyłościowych.

Zobacz badanie

Profilowanie metabolomiczne po posiłku: wgląd w specyficzne odpowiedzi metaboliczne na makroskładniki u zdrowych osób

Typ badania: Randomizowane badanie kontrolowane (RCT)

Liczba cytowań: 0

Rok: 2024

Autorzy: Awad Alshahrani, Shereen M. Aleidi, Mohammed Al Dubayee, Reem H. AlMalki, Rajaa Sebaa, Mahmoud Zhra, Anas M. Abdel Rahman, Ahmad Aljada

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: U zdrowych osób występują odmienne odpowiedzi metaboliczne na spożycie makroskładników, a określone metabolity odgrywają rolę w regulacji metabolizmu poposiłkowego i wrażliwości na insulinę.

Streszczenie: Cel/Założenia: Zrozumienie odpowiedzi metabolicznych na różne makroskładniki jest kluczowe dla oceny ich wpływu na zdrowie. Celem badania była analiza profili metabolomicznych po spożyciu glukozy, białka i tłuszczów przez zdrowych dorosłych. Metody: 23 zdrowych uczestników losowo przypisano do spożycia 300 kcal z glukozy, białka lub tłuszczów po nocnym poście. Pobrano próbki krwi na czczo oraz po 1, 2 i 3 godzinach. Analizę metabolitów przeprowadzono metodą spektrometrii mas. Wyniki: Zidentyfikowano 21, 59 i 156 rozregulowanych metabolitów po spożyciu odpowiednio glukozy, białka i tłuszczów. Szczególnie poziom 3'-O-metyloguanozyny istotnie spadał po glukozie, pozostawał stabilny po tłuszczach i rósł po 2 h. Wspólne metabolity dla grup glukozy i tłuszczów to 3'-O-metyloguanozyna, 3-oksotetradekanowy, poli-g-D-glutaminian i trójgliceryd (TG) (15:0/18:4/18:1). Wnioski: Wyniki pokazują odmienne odpowiedzi metaboliczne na makroskładniki, podkreślając rolę specyficznych metabolitów w regulacji metabolizmu poposiłkowego, zdrowia metabolicznego i wrażliwości na insulinę.

Zobacz badanie

Krótkoterminowe efekty programów odchudzających z różnym rozkładem makroskładników na mikrobiom jelitowy i parametry metaboliczne: badanie pilotażowe

Typ badania: Badanie eksperymentalne (non-rct)

Liczba cytowań: 1

Rok: 2023

Autorzy: Seungmin Song, J. Shon, Woo-ri Yang, Han-Bit Kang, Keun-Ha Kim, Ju-Yeon Park, Sanghoo Lee, Sae Yun Baik, Kyoung-Ryul Lee, Yoon Jung Park

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Programy odchudzające z dietą wysokobiałkową poprawiają różnorodność mikrobiomu jelit, a zbilansowane i wysokotłuszczowe/niskowęglowodanowe diety redukują masę ciała i BMI.

Streszczenie: Mikrobiom jelitowy odgrywa kluczową rolę w zdrowiu metabolicznym i otyłości. Rozkład makroskładników jest uznawany za istotny czynnik w programach odchudzających, ale mało wiadomo o jego wpływie na mikrobiom. W badaniu porównano trzy diety niskokaloryczne: zbilansowaną (B: 60:15:30), wysokotłuszczową-niskowęglowodanową (F: 35:20:55) i wysokobiałkową (P: 40:25:35) u 60 osób z nadwagą/otyłością przez 3 tygodnie. Wszystkie grupy zmniejszyły masę ciała i BMI. Stosunek Firmicutes/Bacteroidetes wzrósł u wszystkich, najbardziej w grupach B i P. Różnorodność alfa i beta wzrosła istotnie w grupie wysokobiałkowej. Krótkoterminowa interwencja dietetyczna zwiększa bakterie produkujące maślan oraz wskaźnik F/B, a dieta wysokobiałkowa istotnie zwiększa różnorodność mikrobiomu w porównaniu do innych diet.

Zobacz badanie

Związek między spożyciem makroskładników a zespołem metabolicznym i jego składowymi u osób z cukrzycą typu 1

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 20

Rok: 2017

Autorzy: A. Ahola, V. Harjutsalo, L. Thorn, R. Freese, C. Forsblom, S. Mäkimattila, P. Groop

Czasopismo: British Journal of Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: U osób z cukrzycą typu 1 spożycie większej ilości węglowodanów niż tłuszczów może obniżać ryzyko komponentów zespołu metabolicznego, a wybór węglowodanów lub tłuszczów zamiast białka – obniżać ciśnienie krwi.

Streszczenie: Dieta to kluczowy, modyfikowalny czynnik stylu życia mogący wpływać na składowe zespołu metabolicznego. Celem było zbadanie związku między udziałem makroskładników w diecie a elementami zespołu metabolicznego u osób z cukrzycą typu 1. Przeanalizowano 791 osób bez nefropatii i z wiarygodnym spożyciem energii. Analizowano wpływ zamiany makroskładników na wyniki zdrowotne. W grupie mężczyzn zastępowanie tłuszczu węglowodanami obniżało ryzyko zwiększonego obwodu talii, a zamiana białka na węglowodany lub tłuszcze obniżała ryzyko podwyższonego ciśnienia krwi. U kobiet zamiana tłuszczu na węglowodany obniżała poziom HDL. Rozkład makroskładników może więc mieć znaczenie dla zespołu metabolicznego.

Zobacz badanie

Mikroskładniki wpływają na mikrobiom jelitowy i poziom glukozy we krwi

Typ badania: Brak

Liczba cytowań: 43

Rok: 2021

Autorzy: Nicole G Barra, F. F. Anhê, Joseph F. Cavallari, Anita M Singh, Darryl Y Chan, J. Schertzer

Czasopismo: The Journal of endocrinology

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Mikroskładniki diety wpływają na mikrobiom jelitowy i poziom glukozy, potencjalnie zmieniając ryzyko metaboliczne i gospodarkę hormonalną glukozy.

Streszczenie: Mikroskładniki wpływają na hormony i metabolizm gospodarza. Składniki mineralne, pierwiastki śladowe i witaminy mogą zmieniać poziom glukozy i jej metabolizm oraz są powiązane z ryzykiem i przebiegiem cukrzycy typu 2. Dieta, mikroby i odpowiedzi metaboliczne, immunologiczne i hormonalne oddziałują w jelitach. Dotąd skupiano się głównie na wpływie makroskładników na mikrobiom i metabolizm. Mikroskładniki mogą zmieniać skład mikrobioty, funkcje bariery jelitowej, transport glukozy i regulację hormonalną (insulina, hormony tarczycy). Witaminy wpływają też na mikrobiom i mogą być przetwarzane przez mikroby. Współregulacja witamin przez mikrobiom wpływa na odporność, metabolizm lipidów i glukozy oraz funkcje komórek beta trzustki. Potrzebne są dalsze badania nad powiązaniami nadmiaru lub niedoboru mikroskładników z mikrobiomem i ryzykiem chorób metabolicznych. Błonnik, tłuszcze, białka i węglowodany to kluczowe czynniki wpływające na udział mikrobioty w gospodarce glukozowej.

Zobacz badanie

Związki między spożyciem makroskładników a fenotypami otyłości/metabolicznego ryzyka: wyniki Koreańskiego Narodowego Badania Zdrowia i Żywienia

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 20

Rok: 2019

Autorzy: Ha-Na Kim, Sang-Wook Song

Czasopismo: Nutrients

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Nie stwierdzono związku między spożyciem makroskładników a fenotypami otyłości/metabolicznego ryzyka w populacji koreańskiej, poza pozytywnym związkiem między zdrową metabolicznie otyłością a niskim spożyciem białka u kobiet.

Streszczenie: Otyłość i zaburzenia metaboliczne zwiększają ryzyko wielu chorób. Niewiele badań analizowało zależności między rozkładem makroskładników a fenotypami otyłości i ryzyka metabolicznego. Przeanalizowano dane 7374 osób z Koreańskiego Narodowego Badania Zdrowia i Żywienia z lat 2014 i 2016. Udział energii z węglowodanów, białka i tłuszczów analizowano względem czterech grup: masa prawidłowa bez zaburzeń metabolicznych, otyłość bez zaburzeń metabolicznych, masa prawidłowa z zaburzeniami metabolicznymi, otyłość z zaburzeniami metabolicznymi. Po uwzględnieniu czynników zakłócających nie wykazano zależności między rozkładem makroskładników a fenotypami, poza pozytywną korelacją między zdrową metabolicznie otyłością a niskim spożyciem białka u kobiet. Potrzebne są dalsze badania.

Zobacz badanie

Przyrost masy ciała wywołany izokaloryczną dietą wysokotłuszczową u szczurów: badanie nutriepigenetyczne promotorów FASN i NDUFB6

Typ badania: Badanie na zwierzętach

Liczba cytowań: 83

Rok: 2010

Autorzy: A. Lomba, J. A. Martínez, D. Garcia-Diaz, L. Paternain, A. Martí, J. Campión, F. Milagro

Czasopismo: Molecular genetics and metabolism

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wysokie spożycie tłuszczu u szczurów prowadzi do przyrostu masy ciała, zaburzeń tolerancji glukozy i zmian epigenetycznych wpływających na ekspresję genów i metabolizm.

Zobacz badanie

Jakość makroskładników a występowanie niekorzystnych fenotypów metabolicznych u dorosłych z prawidłową masą ciała i nadwagą/otyłością

Typ badania: Badanie obserwacyjne

Liczba cytowań: 0

Rok: 2023

Autorzy: N. Moslehi, M. Golzarand, P. Mirmiran, F. Hosseinpanah, F. Azizi

Czasopismo: Obesity research & clinical practice

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Wyższa ogólna jakość makroskładników i białka wiąże się z niższym ryzykiem niekorzystnych fenotypów metabolicznych u osób z prawidłową masą ciała i nadwagą/otyłością.

Zobacz badanie

Ilościowa analiza diet restrykcyjnych i izokalorycznych na podstawie składu makroskładników: wpływ na regulację masy ciała, parametry antropometryczne i bioimpedancyjne u kobiet z otyłością

Typ badania: Badanie eksperymentalne (non-rct)

Liczba cytowań: 1

Rok: 2024

Autorzy: Denisa Pescari, Monica-Simina Mihuta, Andreea Bena, D. Stoian

Czasopismo: Frontiers in Nutrition

Ranking czasopisma: 1

Główne wnioski: Izokaloryczne diety o zmiennym rozkładzie makroskładników zapewniają lepsze długoterminowe efekty w optymalizacji masy ciała, BMI, składu ciała i tkanki tłuszczowej centralnej u kobiet z otyłością.

Streszczenie: Otyłość stanowi rosnący problem zdrowotny, zwłaszcza wśród młodych dorosłych. W badaniu porównano skuteczność diet hipokalorycznych (LED, VLED), izokalorycznych o różnych rozkładach makroskładników (LCD, KD, HPD) oraz izokalorycznej bez określonego rozkładu (TRE) przez 12 tygodni u 150 kobiet z otyłością. Oceniano parametry antropometryczne, skład ciała i metabolizm w trzech punktach czasowych. Wszystkie diety powodowały utratę masy ciała, jednak najlepsze efekty długoterminowe uzyskano w dietach izokalorycznych o określonym rozkładzie makroskładników. Dieta ketogeniczna najlepiej zmniejszała obwód talii, a dieta wysokobiałkowa sprzyjała przyrostowi masy mięśniowej. Ograniczenie kalorii początkowo zmniejszało wydatek energetyczny, lecz w grupie TRE spadek ten był najmniejszy. Diety izokaloryczne z określonym rozkładem makroskładników zapewniają korzystniejsze długoterminowe efekty niż diety restrykcyjne.

Zobacz badanie